Рамэо i Джульета | Гамлет | Тарцюф | Разбойнікі
Вільям Шэкспір, Жан Батыст Мальер, Фрыдрых Шылер
Выдавец: Юнацтва
Памер: 443с.
Мінск 1996
О з р ы к
Загадаеце так і перадаць7
Га м л ет
У такім сэнсе, пане, з акрасамі v вашым гусце. О з р ы к
Даручаю сябе міласці вашай высокасці.
Г а м л е т
Цалкам ваш, цалкам ваш.
Озрык ВЫХОДЗІШ.
Добра, што ён сам сябе даручае. друн б язык за яго не павярнуўся.
Г а р а ц ы о
Пабегла кнігаўка з яечкам на макаўцы
Гамлет
Ён. мабыць, і за матчыны грудзі не браўся без кампліментаў. Такія людзі, як ён (а іх ёсць многа — пестуноў нашай засмечанай эпохі), коўзаюцца па паверхні сучаснасці, засвойваючы толькі моду і знадворныя прыёмы абыходжання, нейкую пеністую сумесь, з якою яны плаваюць у лужыне нікчэмных і вымучаных думак. Дзьмухні на пра верку. і бурбалкі палопаюцца.
Уваходзіць вяльможа.
Вяльможа
Прынц. яго вялікасць вітаў вас праз маладога Оз рыка. які далажыў, што вы чакаеце яго тут у зале. 1 выслаў ён дазнацца, ці воля ваша будзе зараз жа спаборнічаць з Лаэртам, ці вы жадаеце мець адтэрмінаванне?
Г а м л е т
Я нязменны ў сваіх рашэннях; яны супадаюць з воляю караля. Калі ён хоча, то я гатоў. Цяпер альбо пасля. мне ўсё роўна, абы я быў у настроі, як цяпер.
• Вяльможа
Кароль. каралева і ўсе ідуць сюды.
Г а м л е і
У добры час.
Вяльможа
Каралева жадае, каб вы перад пачаткам паядынку як найлепш абышліся з Лаэртам.
Г а м л е т
Жаданне добрае.
Вяльможа выходзіць.
Г a р а ц ы о
Вы прайграеце заклад, мой прынц.
Гамлет
He думаю; з таго часу, як ён паехаў у Францыю, я не пераставаў практыкавацца і налаўчыўся. Калі я буду мець ачкі наперад, я выйграю. Але, каб ты знаў, як мне сумна, як цяжка на сэрцы; але гэта ўсё роўна.
Г а р а ц ы о
He, дарагі мой прынц...
Г а м л е т
Я ведаю, што гэта глупства. У мяне нейкае як бы прадчуванне; жанчыне — той бы стала страшна.
Г а р а ц ы о
Калі ваш дух ухіляецца, не пачынайце. Я папя рэджу іх, я скажу, што вы не ў настроі.
Г а м л е т
He трэба. Што нам прадчуванні! I ў гібелі ве раб’я відна рука лёс'у. Адбудзецца цяпер, не ад будзецца пасля; не адбудзецца пасля, адбудзецца цяпер; не адбудзецца цяпер — усё роўна калі небудзь адбудзецца. Быць напагатове вось і ўсё. Раз ні адзін чалавек не ведае, з чым ён разлуча ецца, ці ж не ўсё роўна калі ён разлучыцца рана? Хай жа адбудзецца!
Уваходзяць карол ь, ка ра л ева, Лаэрт і вяльможы, Озрык ды іншыя прыцворныя з рапірамі • рукавіцамі, стол, на м глацышы з віном
К а р о л ь
Прымі ац Hue руку Лаэрта, Гамлет.
Кароль кладзе руку Л а э р т а ў руку Га м л е га
Г а м п е т
Прабач, Лаэрт, цябе пакрыўдзіў я;
Ты мне прабач, як дваранін і рыцар.
Вядома ўсім прысутным, ды і ты Напэўна чуў, як цяжка пакарала Мяне хвароба.
Учынак мой, які абразіў груба Тваю прыроду, гонар і пачуцці, Я ў гэтым прызнаюся, быў вар’яцтвам. Каб Гамлет крыўдзіў друга? He, ніколі. Лаэрта Гамлет не хацеў пакрыўдзіць. Калі, разлучаны з сабою, Гамлет Лаэрта нечакана крыўдзіць,— гэта He Гамлет робіць; Гамлет адмаўляе. А хто? Яго вар’яцтва. Калі так, Сам Гамлет з ліку тых, хто быў пакрыўджан,Вар’яцтвам быў пакрыўджан бедны Гамлет.
I тут, перад высокай грамадою, Адмовіўшы наўмыснае злачынства, Я гавару: прабач велікадушна За тое, што, стралу пусціўшы ў доме, Параніў брата.
Л а э р т
Злосці я не маю, Адбушавала помста ў душы. Я — чалавек. Але мой гонар вольны; He прымірыўся, пакуль хто старэйшы, Спрактыкаваны у пытаннях чэсці, Нас не рассудзіць і не скажа — мір, Каб я быў чысты. Да тае пары Любоў я вашу як любоў прымаю I не пакрыўджу вас.
Г а м л е т
Я цалкам згодзен 1 буду біцца ў братнім паядынку. Падайце нам рапіры.
Л а э р т
Мне адну.
Г а м л е т
Табе маё няўменне будзе грунтам. Як зорка на пустынным фоне ночы, Лаэртава майстэрства заблішчыць. Л а э р т -
Насмешка, прынц9 Г амлет
О не, рукой клянуся.
Кароль
Падай рапіры, Озрык. Любы Гамлет, Табе заклад вядомы?
Га м л ет
Так, вядомы;
Ваш, уладар, на старане слабейшай. К а р о л ь
Я не баюся, бачыў вас абодвух, Ён мо спрытнейшы, але ў нас ачкі. Л а эрт
He, гэта цяжкая; другую дайце. Гамлет
Мне да рукі; якраз. А даўжыня У іх адна?
О з р ы к
Аднолькавыя, прынц.
Рыхтуюцца да паядынку.
К а р о л ь
Віно на стол пастаўце. Калі Гамлет Яго кране адзін раз і другі Альбо на трэцім разе адаб’ецца, Давайце гучны залп з усіх гармат; Кароль за Гамлета падыме кубак I кіне ў кубак неацэнны жэмчуг, Каштоўнейшы, чым той, які насілі Чатыры дацкіх каралі. Віна!
I хай літаўры знак даюць фанфарам, Фанфары канваірам на байніцах
I гром з зямлі уторыць грому з неба, Што п’е за Гамлета кароль. Пачніце. А вы уважна прымячайце, суддзі.
Г а м л е т
Пачнём.
Л а э р т Пачнём, мой прынц.
Б’юцца.
Г а м л е т Раз.
Л а э р т
He.
Г а м л е т
На суд.
О з р ы к
Удар, удар выразны.
Лаэрт Добра,—зноў.
Ка роль
Чакайце. вып’ем. Гамлет, жэмчуг— твой. Здаровы будзь!
Трубныя гукі і стрэлы з гармат за сцэнай.
Нясіце кубак прынцу.
Га м лет
Пастаўце. Потым. Трэба перш закончыць. Пачнём.
Б’юцца.
Ізноў удар. Што, мо няпраўда?
Л а э рт
Так, так, крануты; прызнаю.
К а роль
Наш сын напэўна выйграе.
Каралева ..
Ен цяжкі
I задыхаецца.— Хадзі сюды, Вось хустачка,— утрыся, Гамлет. П’е За поспех сына каралева.
Г а м л е т
Дзякуй.
Кароль
He пі, Гертруда!
Каралева
Выбачай, мой друг.
Я вып’ю.
К а р о л ь
(убок)
У келіху атрута. Позна, позна.
Га м л ет
Цяпер яшчэ не буду піць, пасля. Каралева
Хадзі сюды, я абатру твой лоб.
Л а э р т
А зараз я крану яго.
К а р о л ь
Наўрад.
Л аэрт .
(убок)
Нядобра на душы, сумленне мучыць.
Г а м л е т
Давай у трэці раз, Лаэрт; без жартаў;
Будзь ласкаў, выпадай з усёю сілай, He трэба шкадаваць мяне, не трэба.
Л а э р т
Вы так гаворыце? Пачнём.
Б’юцца.
О з р ы к
Абодва ўнічыю.
Л а э р т
Гэй, сцеражыся!
Лаэрт раніць Г а м л е т а; пасля, у разгары бою, яны мяняюцца рапірамі, і Г а м л е т раніць Л а э р т а.
К а р о л ь
Яны забыліся. Разняць.
Г а м л е т О не,
Давай яшчэ.
Каралева падае.
О з р ы к
Ой, гляньце,— каралева!
Г а р а ц ы о
Яны ў крыві. Што з вамі, любы прынц?
О з р ы к
Лаэрт, і вы, што гэта значыць?
Лаэрт Озрык,
Улез кулік сам у сваё сіло.
Я паміраю за маю нявернасць.
Г а м л е т
Што з каралевай?
Кароль
Яна самлела, гледзячы на кроў. Каралева
He, не, пітво, пітво.— Сынок мой родны, Мяне атрутай напаілі... О!
(Памірае.)
Г а м л е т
Злачынства! Гэй! Замкніце дзверы! Здрада! Шукайце, дзе яна!
Л а э р т падае.
Л а Э р Т
Яна тут, Гамлет. Гамлет, ты забіты,
Ніхто нічым не вылечыць цябе, 1 паўгадзіны ты не пражывеш; Мая рапіра ў тваёй руцэ, Атручаная, вострая; за грэх За свой я заплаціў; глядзі, Вось я ляжу і больш не ўстану; маці Твая не ўстане больш; я не магу...
Кароль... кароль падстрбіў.
Гамлет А„
A! I тут?
Дык давяршай, атру.чанае джала! (Коле караля.) У с е
Здрада! Здрада!
К а р о л ь
Я толькі ранены. Сябры, ратуйце!
Г а м л е т
Дык вось табе, Забойца, блудадзей, кароль пракляты! Пітво тваё! I жэмчуг твой! Напіся! Ідзі за маткай.
К а р о л ь памірае.
Л а э р т
Кара па заслугах;
Ён сам складаў атруту. Чэсны Гамлет, Даруй жа мне, як я табе дарую.
Хай кроў мая і бацькава не пляміць Тваёй душы, як і маёй — твая.
(Памірае.)
Г а м л е т
Няхай табе прабачыць неба. Следам Іду і я. Гарацыо, я гіну.— Бывай, няшчасная царыца! — Вы, Збялелыя і ўзрушаныя сведкі Падзей трагічных, о, каб меў я час (Бязлітасная смерць хапае хутка), Я расказаў бы вам. Але ўсё роўна,— Гарацыо, я гіну, ты жывеш.
Дык раскажы ўсю праўду пра мяне Тым, хто не ведае.
Гарацыо Ніколі;
Я рымлянін душой, а не датчанін; Яшчэ не ўсё дапіта.
Г а м л е т
Мужным будзь.
Дай кубак мне; пусці; я так хачу. О друг, якая раненая слава, Калі ты змоўчыш, ляжа на мяне! Калі мяне любіў ты, ухіліся . Часова ад збавення, пагаруй На свеце жорсткім, каб вядомай стала Мая гісторыя.
Далёкі марш і стрэлы за сцяной.
Што там за стрэлы?
О з р ы к
Прынц Фарцінбрас нарвежскі з перамогай Вярнуўся з Полыпчы, аддае салют Англійскаму пасольству. .
Г а м л е т
Гарацыо, я паміраю.
Магутная атрута цісне дух.
He прыйдзецца мне чуць навін англійскіх, Але кажу наперад,— каралём Абраны будзе Фарцінбрас. Яму — Перадсмяротны голас мой. Скажы Яму аб гэтым; выяві прычыны Усіх здарэнняў. Цішыня — канец.
(Памірае.)
Г а р а ц ы о
Пагас вялікі сэрцам. Спі, мой прынц, Адпачывай сярод мелодый райскіх. Хто там ідзе пад барабан?
Марш за сцэнай.
УвахОдзяць Фарцінбрас і англійскія паслы з барабанным боем, са сцягамі і з дружынай.
Фарцінбрас
Дзе гэтае відовішча?
Гарацыо Чаго
Шукаюць вочы вашы? Калі дзіва, Тугі і болю, стойце,— вы знайшлі. Фарцінбрас
Якая жудасная бойня! Смерць, Што за банкет у сутарэнні вечным Спраўляеш, гордая, пасекшы столькі Князёў зямлі?
Першы пасол
О, страшная карціна! Спазнілася англійскае пасольства; Нас не пачуе той, каму прыйшлі мы
Паведаміць, што выканан загад, Што Разенкранц і Гільдэнстэрн — забіты. Хто выкажа падзяку нам?
Г а р а ц ы о
He ён, Хоць бы і мог ён дзякаваць; ніколі Ён не загадваў пакараць іх смерцю. Але паколькі на крывавы суд Вам з Англіі, вам з Польшчы давялося Якраз паспець, хай на памост высокі Нябожчыкаў паложаць на віду;
Я раскажу усім, хто хоча ведаць, Як гэта адбылося; гэта будзе Аповесць аб забойчых, зверскіх справах, Аб помстах, гвалтах, хітрасцях, аб тым, Як абваліўся гмах нялюдскай здрады На тых, хто збудаваў яго. Хай праўда Аб’явіцца.
Фарцінбрас
Паслухаем; сабраць На сход усіх магнатаў. Засмучоны, Я сустракаю свой шчаслівы лёс; Я маю права на дзяржаву гэту, Аб чым і абвяшчаю ўсенародна.
Г а р а ц ы о
Мне і аб гэтым прыйдзецца сказаць Таксама; ад імя таго, чый голас Прывабіць многіх. Злосць бушуе ў людзях; Прыступім зараз жа, каб не было Памылак, змоў і новае бяды.
Фарцінбрас
Хай Гамлета выносяць на памост,
Як змагара, чатыры капітаны;
Напэўна, калі б ён быў каралём, Ён даў бы прыклады вялікіх спраў; Хай музыка і воінскі абрад Яго суправаджаюць урачыста.
Бярыце трупы, тут не месца ім, Лепш паміраць на полі баявым. Загадваю страляць.
Жалобны марш.
Выходзяць, выносячы нябожчыкаў, пасля чаго даецца залп з гармат.
ЖАН БАТЫСТ МАЛЬЕР (1622—1673)
ТАРЦЮФ, АЛЬБО АШУКАНЕЦ
КАМЕДЫЯ Ў ПЯЦІ ДЗЕЯХ
ДЗЕЙНЫЯ АСОБЫ
П a ні Пернэль, А р г о н, Э л ь м і р а, Д а м і с, М а р ы я н а, В а л е р, К л ея н т, Та рцюф, Д а р ы н а, Пан Лаяль, А ф і ц э р Ф л і п от,
КНІГІ ОНЛАЙН
