Рамэо i Джульета | Гамлет | Тарцюф | Разбойнікі
Вільям Шэкспір, Жан Батыст Мальер, Фрыдрых Шылер
Выдавец: Юнацтва
Памер: 443с.
Мінск 1996
Рамэо ганьба!
Джульета
Сціхні, прыкусі язык.
He нарадзіўся ён для ганьбы, I сорам бы ад сораму згарэў, Чало яго крануўшы. Гэта трон: На ім павінна чэсць каранавацца — Адзіная ўладарніца над светам. Звяруга я, што лаяла яго.
Карміліца
Ды не хваліць жа вам забойцу брата. Джульета
А што ж, свайго мне мужа праклінаць? О бедны муж, які язык аблашчыць Тваё імя, калі ўжо я сама.
Што жонкай трохгадзіннаю была, Яго так бэсціла? Нашто ж, нягоднік, Майго забіў ты брата? Хоць інакш Нягоднік брат майго забіў бы мужа. Дык прэч жа вы, дурніцы-слёзы, прэч! Назад вярніцеся ў сваю крыніцу. Даніну, што прызначана для смутку, Вы радасці прынеслі памылкова. Жывы ж мой муж, якога загубіць Хацеў Тыбальт. Загінуў жа Тыбальт, Што мужа загубіць хацеў майго.
Усё тут добра. Дык чаго ж я плачу? Было тут слова — горай смерці брата * Яно прыбіла. Мне б забыць яго. Але яно мне ўрэзалася ў памяць, Як справы грэшніка ў яго сумленне. «Тыбальт забіты, а Рамэо выгнан». «Рамэо выгнан». Гэта слова — «выгнан» Забіла зразу тысячу Тыбальтаў.
3 мяне даволі ўжо і смерці брата, На гэтым бы канец. Але ж бяда He любіць адзіноты, а прывыкла, Каб чарадою ўслед ішлі другія, Тады за словамі: «Тыбальт забіты» Чаму б ёй не сказаць: «Памёр твой бацька Ці маці? Нават хоць абое разам?» I я па іх паплакала б звычайна.
Але за словамі аб смерці брата Сказаць: «Рамэо выгнан». Гэтым словам Насмерць забіты зразу бацька, маці, Тыбальт, Рамэо, я. «Рамэо выгнан». Няма тут смерці ні канца ні краю;
Каб выказаць свой боль, я слоў не маю. Дзе бацька? Маці дзе?
Карміліца
Тыбальта прах Аплакваюць у горы і слязах. Мо вас да іх прывесці?
Джульета
He, хай самі Абмыюць рану братаву слязамі. А я... Я плакаць буду аб выгнаным, Прымі адсюль вяроўкі. Ашуканы Яны, як я. Па іх пяньковым целе
Падняўся б ён бы да маёй пасцелі.
Цяпер памру дзяўчынай-удавой.
Хадзем ка мне, я вас вазьму з сабой.
Нявіннаю я гэты свет пакіну, На вас у дол апусцяць дамавіну. Карміліца
Ідзіце ў свой пакой. Каб вас уцешыць,
Рамэо я знайду. Я ведаю,
Дзе ён. Вы чуеце! Сягоння ноччу
Рамэо будзе тут. Я да яго
Іду. Цяпер ён у Ларэнца ў кельі. Джульета
Знайдзі яго, аддай пярсцёнак гэты
I папрасі, каб верны рыцар мой Прыйшоў навек са мною развітацца.
Сцэна трэцяя
Келья брата Ларэнца.
Уваходзіць брат Ларэнца.
Брат Ларэнца
Выходзь, выходзь, Рамэо нешчаслівы!
Сама туга ўлюбілася ў цябе,
3 няшчасцем ты павенчаны, мой сын.
Уваходзіць Рамэо.
Рамэо
Якія весткі, ойча? Ёсць прысуд?
3 якой яшчэ нязяанаю бядою Павінен я спазнацца?
Брат Ларэнца
Мілы сын,
3 няшчасцем ты здружыўся не на жарты.
Ёсць вестка ўжо аб герцагскім прысудзе. Рамэо
Мо ён страшней яшчэ, чым страшны суд? Брат Ларэнца
Прысуд яго не вельмі строгі: ты
Асуджан не на смерць, а на выгнанне. Рамэо
Выгнанне? Злітуйся! Скажы мне — смерць!
Выгнанне мне куды страшней за смерць.
У сто разоў. He гавары «выгнанне».
Брат Ларэнца
Адгэтуль толькі выгнан ты, з Вероны, Дык будзь цярплівы — белы свет вялікі. Рамэо
Няма за сценамі Вероны свету: Чысцілішча, пакуты, пекла там.
3 Вероны выгнан — выгнан я са свету. Але ж выгнанне з свету — гэта смерць. Выгнанне — тое самае, што смерць.
А называючы яе выгнаннем, Сячэш ты шыю залатой сякерай I усміхаешся, наносячы удар. Брат Ларэнца
О грэх смяротны! О няўдзячнасць злая! Тваю віну закон карае смерцю. А герцаг наш па дабраце сваёй Закон парушыў, стаўшы на твой бок: Смерць чорную ён замяніў выгнаннем, Ты ж гэтай міласці не хочаш бачыць. Р а м э о
Такая міласць — горш за катаванне. Там неба толькі, дзе жыве Джульета. Сабака, кот і мыш няшчасная, I кожнае нікчэмнае стварэнне Жыве пад гэтым небам, бачыць рай. У мухі болей шчасця і свабоды, Чым у Рамэо. Дадзена ёй права Па ўласнай волі сесці і ўзляцець 3 Джульецінай рукі, дзівоснай, белай, Ці красці асалоду з вуснаў мілых, Што быццам у нявіннасці дзявочай Барвеюць пры ўзаемным дакрананні, Як ягады каліны. Муха можа, Адзін Рамэо гэтага не можа.
Яна свабодная, а я выгнаннік.
I ты мне кажаш, што выгнанне — міласць? Няўжо нажа не меў ты, ці атруты, Ці іншага чаго для наглай смерці, Апроч такога слова, як выгнанне?
Як у цябе, мой ойча, служка боскі, Духоўнік мой і друг, хапіла духу Забіць мяне страшэнным словам «выгнан»? Брат Ларэнца
Паслухай ты, вар’ят, што я скажу.
Рамэо
I зноў ты загаворыш аб выгнанні.
Брат Ларэнца
Ад слова гэтага я зброю дам: Напітак філасофіі цудоўны
• Цябе уцешыць нават і ў выгнанні.
Р а м э о
Ў выгнанні! К чорту філасофію!
He створыць філасофія Джульеты, I горада не перасунуць ёй. He адмяніць прысуду. Анічым Яна мне не паможа. Дык маўчы. He гавары мне пра яе зусім!
Брат Ларэнца
Як бачу я, вушэй няма ў вар’яцтва. Рамэо
А ў розуму, відаць, няма вачэй.
Брат Ларэнца
Давай тваю мы справу абмяркуем. Рамэо
А як ты можаш гаварыць об тым, Чаго не ведаеш? Каб маладым Ты быў, як я, каб так любіў Джульету, Каб на гадзіну пажаніўся з ёй, Забіў Тыбальта, звар’яцеў, як я, I быў бы выгнаны, як я, тады б Ты гаварыў. Ты рваў бы валасы I падаў бы на землю — вось як я, Каб загадзя сваю магілу змераць. .
. Стук у дзверы.
Брат Ларэнца
Устань! Там стукаюць. Хутчэй схавайся! Р а м э о
He! Хіба хмара чорная тугі Мяне схавае ад людскога вока.
Стук.
Брат Ларэнцa
Ты чуеш? Хто там? — Уцякай, Рамэо! Цябе тут схопяць. Пачакайце! Устань!
Стук.
Бяжы ў малельню.— Зараз! — Божа мой! Як гэта па-дурному! — Вось іду!
Стук.
Хто стукае так моцна? Што вам трэба? Карміліца
Пусціце, ўсё скажу... Я ад сіньёры Прыбегла, ад Джульеты.
Брат Ларэнца
Калі ласка.
Уваходзіць карміл іца.
Карміліца
Скажыце мне, святы айцец, скажыце,
Дзе муж маёй сіньёры, дзе Рамэо?
Брат Ларэнца
Вунь на зямлі, ад слёз сваіх ён п’яны. Карміліца
О, тое ж самае з маёй сіньёрай.
Брат Ларэнца
Няшчаснае якое падабенства!
Карміліца
Вось так жа і яна — ляжыць і плача, Няшчасная, і плача, і рыдае.
Ну, ўстаньце, ўстаньце, калі вы мужчына.
Я вас Джульетай заклінаю — ўстаньце!
Чаго ж ужо так енчыць і стагнаць?
Рамэо
Карміліца!
Карміліца
Сіньёр, мы ўсе памром.
Р а м э о
Расказвай пра Джульету — як яна?
Яна мяне забойцам, мусіць, лічыць, Што ранак шчасця наіпага запляміў Крывёй яе радні. Дык дзе яна?
Што жонка тайная мая гаворыць
Пра наш няшчасны шлюб, што сам разбіў я? Карміліца
Нічога не гаворыць, толькі плача.
To кінецца на ложак, то раптоўна
Як закрычыць: «Тыбальт», пасля «Рамэо»!
I зноў на ложак падае пластом.
Р а м э о
Яе маё імя, як куля, забівае’, Як брата любага забіла гэта
Праклятая рука. Скажы мне, ойча, Дзе месціцца, ў якой часціне цела, Маё імя? Скажы, каб мог я знішчыць Агідны той прытулак.
(Вымае шпагу.)
Брат Ларэнца
Прэч руку!
Ці ж ты мужчына? 3 выгляду мужчына, А слёзы-то жаночыя ў цябе.
Як звер драпежны ты ў сваім шаленстве. Жанчына ты у вобразе мужчыны, Драпежнік у абліччы чалавека.
Клянуся, дзіва мне. Раней я думаў, Што болей мужнасці ў цябе і волі. Забіў Тыбальта, а цяпер ты хочаш Забіць сябе, а разам з тым і жонку, Якая толькі і жыве табою.
Ты ўзняў руку на род свой — на жыццё, Клянеш зямлю і неба, а яны ж — Жыццё, і неба, і зямля — ўсе трое — З’ядналіся ў табе не для распаду, I гэта ўсё зараз ты можапі знішчыць. Саромейся! Ты гэтым самым ганьбіш Сваю натуру, і любоў, і розум.
Цябе прырода імі надзяліла, -
А ты дарэмна гэта ўсё марнуеш, He карыстаешся багатым дарам, Каб вобраз свой няспынна ўдасканальваць, Сваю любоў і розум. Вобраз твой — Hi болып ні менш як тая лялька з воску, Пазбаўленая доблесці мужчыны;
Твая любоў — хлусня і легкадумнасць, Так-сяк прыбраныя ў старызну клятвы, Калі ты мерышся парушыць клятву I загубіць любоў, якой ты кляўся. А розум твой, які любоў і вобраз Павінен аздабляць, як арэолам, Іх толькі сапсуе. Як порах той, Які ў руках няўмелага салдата Ўзрываецца тады, калі не трэба, Так і ў цябе ўзарвецца раптам тое, Што абаронаю служыць павінна, I разнясе самога на кавалкі.
Адумайся! Жыве твая Джульета,
Што праз яе ты паміраў нядаўна,— Ты ўжо шчаслівы. Загубіць цябе Хацеў Тыбальт, а ты забіў яго,— Дык зноў жа ты шчаслівы. Той закон, Што смерцю пагражаў, табе спрыяе, . I смерць ён замяніў табе выгнаннем,—
I тут шчаслівы ты. На кожным кроку Цябе дарамі асыпае шчасце, Як закаханае, табе ўсё дагаджае, Але, як наравістая дзяўчынка, Надзьмуўся ты на шчасце, на любоў. Адумайся, a то няшчасны будзеш. Ідзі, як дагаворана, да любай. Пранікні ў дом, уцеш і заспакой. Але ўцякай, пакуль расставяць варту, Бо ў Мантую не зможаш ты прабрацца, Дзе жыць павінен, аж пакуль пра шлюб Адкрыта можна будзе аб’явіць, Пакуль мы не памірым вашы сем’і I ўпросім герцага, каб дараваў ён. Тады паклічам мы цябе сюды, I радасць болыпай будзе ў сто разоў, Чым сёння гора.—Ты, карміліца, Ідзі наперад, кланяйся сіньёры. Скажы, каб рана ўсіх уклала спаць, Тым больш што ўсіх за дзень стаміла гора. Рамэо прыйдзе следам за табой.
К а р і л і ц a
О божа, я ўсю ноч стаяла б тут Ды слухала б разумныя парады. He быў бы то вучоны! Пабягу, Скажу, сіньёр, што прыйдзеце вы зараз. Р а м э о
Скажы, няхай рыхтуе мне дакоры. Карміліца
Вось ад яе пярсцёнак вам, сіньёр. Ды не марудзьце вы — нярана ўжо. Р а м э о
Зноў да мяне вярнулася жыццё.
Брат Ларэнца
Ідзі. Спакойнай ночы. Ды глядзі, Да першай варты выйсці ты павінен Альбо, пераадзеўшыся, на золку Бяжы ты ў Мантую, а я знайду
Твайго слугу і буду праз яго Перадаваць, што добрае пачую. Дай мне руку! Спакойнай ночы,— позна. Рамэо
Каб радасць болыпая адсюль не звала, Расстанне б наша мне атрутай стала. Бывай!
(Выходзіць.)
Сцэна чацвёртая
Пакой у доме Капулеці.
Уваходзяць Капулеці, сіньёра Капулеці і П а р ы с. —
К а п у л е ц і
У нас цяпер, сіньёр, такое гора, Што мы дачку падрыхтаваць не ўспелі. Яна Тыбальта вельмі ўжо любіла, I я любіў яго, але што зробіш,— Для смерці мы радзіліся на свет. Час позны ўжо, яна не прыйдзе ўніз. Ды каб не ваша мілая прысутнасць, Я сам бы ўжо ў пасцелі быў з гадзіну. П а р ы с
У горы не да сватаўства. Бывайце, Сіньёра. Мой паклон Джульеце. Сіньёра Капулеці
Заўтра
Я распытаю пра яе прыхільнасць, Цяпер жа смутак агарнуў яе. Капулеці
Сіньёр Парыс, я за любоў дачкі
Mary ручацца вам. Я — ўпэўнены,—
Яна ва ўсім паслухае мяне.
Схадзі ты, жонка, да яе цяпер, Пакуль не спіць, і пра любоў Парыса Ёй раскажы. Скажы, што ў сераду... Які ў нас дзень сягоння?
КНІГІ ОНЛАЙН
