КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
У хаце адчуваўся недахоп жаночай рукі, але адносную чысціню і парадак дзядзька Васіль падтрымліваў. Ён прынёс з кладоўкі кавалак сала і слоік з гуркамі, з халадзільніка дастаў бутэльку гарэлкі і талерку са смажанымі «ножыкамі» (так завуць у нас невялікіх шчупакоў). Наліў па чарцы сабе і Дзіму. — Табе трэба выпіць, малец, каб супакоіцца. Зміцер, твая кава вунь на той палічцы. — Я не ведаў, што адрэналін на /Іепельшчыне можна чэрпаць салдацкімі кубкамі, — сказаў Дзіма. — Можна нават вёдрамі,—дадаў я. — А можна і лодкамі. Ну, мальцы, за запаведныя мясціны нашай радзімы! — падсумаваў дзядзька Васіль і зухавата кульнуў чарку гарэлкі. Дзіма не адстаў. Дзядзька з’еў кавалак сала з хлебам, сказаў Дзіму: «Камшы, салдацік, бо лепшая рыба — сала!» — і пачаў аповед: — На гэтым возеры я нарадзіўся, на ім і памру... Яшчэ бацька мне расказваў пра нейкую таямнічую істоту, якая хапае качак, гусей і нават дзяцей. Я гэтаму не верыў. Але аднойчы, калі рыбачыў ля вострава, непадалёку ад таго месца, дзе сёння схапіў блешню твой, Дзіма, «шчупачок», сам убачыў, як з-пад вады высунулася вялізная галава нейкай пачвары і схапіла лебедзя, які мірна плаваў тут. /Іебедзь — птушка не маленькая, але ён знік у страшэннай пашчы, нібы сасіска ў роце ваўкадава. Бедная птушка нават ціўкнуць не паспела. Калі я расказваў пра гэтае здарэнне сябрам, з мяне толькі пасмейваліся і пыталіся, колькі я выпіў перад рыбалкай. Але прафесар з Мінска, які прыязджаў да мяне, сказаў, што ў адным са старажытных летапісаў згадваецца аб вялізным змеі або цмоку, цела якога ў XII стагоддзі знайшлі на беразе /Іепельскага возера. Магчыма, гэта быў іхтыязаўр. Паводле адной з гіпотэз, на востраве ёсць падводныя пячоры, дзе магла захавацца папуляцыя дыназаўраў. /Іепельскае возера ўваходзіла ў склад Бярэзінскай воднай сістэмы, якая злучала басейны Балтыйскага і Чорнага мораў, таму прыплыць да нас магла любая істота. — А можа, лепельская пачвара хутка заткне за пояс лахнэскую? — запытаўся Дзіма. — He трэба аніякага ажыятажу. У прыроды павінны заставацца свае таямніцы. Таму давайце дамовімся: пра сённяшні выпадак — нікому ні слова! — сказаў я. — Згодзен з табой, — падтрымаў мяне дзядзька. Мы пасядзелі яшчэ з гадзіну і развіталіся. Я аднёс рыбу на кухню рэстарана і папрасіў прыгатаваць на сняданак фаршыраванага шчупака, а судака падсмажыць у дарогу. У нумары Алесь спаў, зрэдку ўсхліпваючы і даючы храпака. Я адчыніў фортку, бо пах у нумары стаяў бамжацкі. Мы пераапрануліся і спусціліся ў рэстаран павячэраць. Я заказаў свае любімыя дранікі са смятанай, а Дзіма клёцкі з душамі. — Бульбашы мы з табой, Дзіма, — сказаў я, — і нікуды ад гэтага не дзецца. — Першымі бульбашамі былі амерыканскія індзейцы. Цікава, ці вырошчваюць яны зараз бульбу? — Думаю, што не. Яны паказваюць шоу для іншаземцаў і здымаюцца ў прыгодніцкіх фільмах, а бульбу вырошчваюць амерыканскія фермеры, колькасць якіх складае ўсяго тры адсоткі ад ліку амерыканцаў. I кормяць яны палову свету. — Вось толькі жука яны нам падкінулі. — Каларадскага? — Так. Самі, пэўна, пра яго ўжо забыліся. Няхай бы ён вярнуўся на гістарычную радзіму. — Ты што, Дзіма! Як жа нашы дачнікі без жука? Ім жа трэба накупіць «Каратэ» і зліваць гэтым ядам кожную расліну па тры разы на сезон, а потым есці атручаныя клубні і здзіўляцца, чаму выпадаюць зубы і валасы. Без жука мы не можам, ён стаў нашай нацыянальнай істотай. Добра, сынку, на сёння прыгод дастаткова. Пойдзем спаць. Ранкам мяне разбудзіў бадзёры голас, які ў ванным пакоі напяваў «Мішку касалапага». Я прыслухаўся. Дык гэта ж А/іесь! Дзверы адчыніліся, і ў банным ручніку вакол торса ўвайшоў мой сябра. Але гэта ўжо быў не ўчарашні напаўмёртвы Алесь, а паголены імпазантны мужчына з усмешкай на загарэлым твары. — Уставайце, соні! — крыкнуў ён. — Досыць дрыхнуць! — Якты? — Цудоўна, быццам нанова на свет нарадзіўся! Вось толькі есці вельмі хочацца. — Што і не дзіўна! Праз твой страўнік зараз можна назіраць за сонцам. А можа, не будзем яго засмечваць рознай ежай? — Будзем! Абавязкова будзем, бо, калі мой страўнік выпусціць на волю, ён нават траву будзе скубці ад голаду! — А ад рыбы з /Іепе/іьскага возера ён не адмовіцца? — He здзеквайся, a то слінай зах/іынуся! — Добра, тады будзім Дзіму і на сняданак. У рэстаране нам прынеслі вялізнае б/іюда з фаршыраваным шчупаком, да якога я заказаў чыгунок сопкай бульбачкі, масліны і, вядома ж, хрэн. За/ііўная рыба без хрэну што скварка без чаркі. — Дзядзька Алесь, гэта мой учарашні трафей! — з гонарам зазначыў Дзіма, паказваючы на шчупака. — Хвацкі драпежнік! Дык вы без мяне рыбачылі, вось гэта сябры... — Ты даваў такога храпака, што фіранкі ў нумары паказвалі шторм у сем балаў. У мяне не хапі/іа нахабства перарваць гэткі сон, таму — прабач... Давай лепш зацэнім якасць прыгатавання. Я паклаў сябрам і сабе рыбу, адрэзаў кавалачак, намазаў хрэнам і адправіў у рот. Спачатку хрэн лапай злой рысі дзербануў паднябенне, прабіў слязу, а потым, уступіўшы ў саюзныя адносіны са шчупаком, расквеціў яго смак новымі гарманічнымі адценнямі. Цяпер маслінку і гарачую бульбінку. Хлеба не трэба. Х/іеба я і дома паем. Сма-ка-та! Мяса шчупака такога памеру сухаватае, але ў фаршыраваным выглядзе — самае то! Як там сябры? А/іесь трушчыў ужо трэці кавалак і аж стагнаў ад задавалызення. Дзімка не адставаў. Праз чвэрць гадзіны толькі галава шчупака сумавала на пустой талерцы. — Малайцы, габрэі! —дажаваўшы апошні кавалак, выдаў Алесь. —Такую страву прыдумалі! — Часу ж хапала, за пяць тысячагоддзяў можна нешта і прыдумаць, — выказаўся я. — Зараз мы з Дзімам вып’ем па кубачку кавы, а табе — кісель з журавін і дзве таблеткі «Фестала». Потым у дарогу. Спачатку заедзем за тваёй басухай — і на Полацк! Падарожжа трэцяе. Ігар Ад /Іепеля да Полацка рукой падаць. Алесь пасля сытнага сняданка драмаў на заднім сядзенні, Дзіма па плэеры слухаў музыку, а я зноў уключыў адваротную перамотку ўспамінаў. Ігар, да якога мы ехалі, іграў на іоніцы. Ён быў на год маладзейшым за нас, маленькага росту, меў пузік і падпольную мянушку Алег Папоў, бо быў вельмі падобны на знакамітага тады клоўна. Да таго ж меў нядрэнныя артыстычныя здольнасці. Яго бацька, падпалкоўнік-ракетчык спартыўнага выгляду, служыў у Германіі і, здавалася, саромеўся свайго няўклюднага сына, якога сплавіў на выхаванне да бабулі. Старая любіла адзінага ўнука і дазваляла яму рабіць што заўгодна. Яе старэнькая двухпакаёўка была месцам нашых сустрэч і застолляў. Пасля адлічэння з універа Ігар трапіў на службу ва ўнутраныя войскі. Чырвонапагоннікаў нідзе не любяць. Да таго ж беднага хлопца накіравалі ў вайсковую частку, якая ахоўвала асуджаных на пазбаўленне волі. Аднойчы трое зэкаў напалі на пост аховы, забілі аднаго з салдат і забралі аўтамат з камплектам боепрыпасаў. Дваіх палажылі з вышкі, а трэцяму ўдалося збегчы. Байцоў кінулі ў ачапленне. Ігар сядзеў у засадзе. На яго і выскачыў зэк. Яны адначасова ўскінулі аўтаматы. Ігар стрэліў на імгненне раней. У якасці ўзнагароды яго адпусцілі на тыдзень дадому. Мы сабраліся ў рэстаране «Нёман». Ігар спачатку харахорыўся, але пасля трэцяй чаркі размяк і заплакаў. — Хлопцы, я забіў чалавека! Як гэта перажыць? — усх/ііпваў ён, зноў ператварыўшыся ў маленькага хлопчыка, якому за гэты час не было магчымасці выплакацца на чыім-небудзь плячы. Мы, як маглі, суцяшалі сябра, казалі, што калі б не ён, то яго, але той стрэл пакінуў незагойную рану ў тонкай душы Ігара... Пасля службы ў войску ён паступіў у «кулёк» (універсітэт культуры) на факультэт арганізацыі відовішчных мерапрыемстваў і пасля таго знік з майго поля зроку. Як ён аказаўся ў Полацку? Раздумваючы над гэтым пытаннем, я даехаў да горада, уключыў навігатар і знайшоў патрэбную вуліцу. Шэры пяціпавярховы будынак на фоне шэрага неба. Пафарбаваць бы яго ў ружовы колер, можа, у жыхароў было б меней восеньскіх стрэсаў... — Сябры, выходзім, прыехалі! Як паспаў, Алесь? — Цудоўна! Змарыў мяне фаршыраваны шчупак. Мой страўнік, Дзіма, перадае табе словы шчырай падзякі за незабыўны кайф. — I ад мяне прывітанне вашаму гераічнаму страўніку, дзядзька Алесь! — Чаму гераічнаму? — Таму што за апошнія гады ты правёў над ім эксперыментаў не менш, чым доктар Менгеле над вязнямі канцлагера, — адказаў я. — Што праўда, то праўда, — уздыхнуў Алесь. Мы зайшлі ў другі пад’езд, падняліся на трэці паверх, кватэра 58. Я націснуў на кнопку званка. Цішыня. Яшчэ тры доўгія званкі. Нарэшце пачулася шарканне тапак па падлозе, дзверы адчыніліся, і ў нас утаропілася рожа няголенага суб’екта ў трусах і майцы, выгляд якога яўна гаварыў аб тым, як добра яму было ўчора і як дрэнна сёння. — Штотрэба?— прасіпеў ён. — Добры дзень! — прывітаўся я. — Цябе ў шко/іе ветлівасці вучы/іі? Ці этап выхавання не ўвайшоў у склад тваёй біяграфіі? Ігар дома? — А пайшлі вы на... . He паспеў ён вылаяцца, як я схапіў яго за руку і рвануў на сябе. Праз хвіліну Алесь і Дзіма надзейна трымалі аматара ненарматыўнай лексікі ў сваіх дужых руках. He даўшы апамятацца, я наском чаравіка паволі сцягнуў з яго трусы. Нахабнік, страціўшы ваяўнічы запал, спалохана глядзеў то на нас, то на свой брудны аксесуар бялізны. — Ты рэкламу «Тайда» бачыў? Дык вось мы прыйшлі да цябе. Будзеш рыпацца — выкінем на вуліцу без бялізны. Будзеш весці сябе культурна і ветліва — памыем у ванне разам з тваёй бялізнай. I нават півам пачастуем. Ферштэйн? — Я, я,— прамармытаў ён. — Бач ты, па-нямецку загаварыў, паліглот полацкі, — сказаў Алесь. — Можа, табе, Зміцер, запатэнтаваць новую стрэсавую методу навучання іншаземным мовам? — Я падумаю, братан, над тваёй прапановай. Дзе Ігар? — звярнуўся я да затрыманага. — Ды ў дурцы ён... Жонка здала. — Атака ззаду! — крыкнуў Дзіма. Я інстынктыўна бразнуўся на цэментную падлогу і закрыў галаву рукамі. Праз мяне з віскатам пераляцела нейкая кудлатая істота, спатыкнуўшыся, выпусціла патэльню, якой, пэўна, хацела мяне атаварыць, бразнулася на калені і для раўнавагі ўчапілася рукамі ў кублы свайго знаёмца. Відовішча магло б быць вельмі эратычным, калі б выканаўцы былі ў лепшай фізічнай форме. — Зміцер, — сказаў Алесь, — хопіць валяцца на брудным цэменце, лепш зрабі фотаздымак. «Плэйбой» заплаціць добрыя грошы.