КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Звечарэла, неўзабаве надыдзе ноч, і, калі Бірк хутка не вернецца, кабыла не ўбачыць заўтрашняй раніцы. Але ён прыйшоў. I прынёс велізарны ахапак белага моху. Ніколі раней Роня яму так не радавалася, трэба будзе яму сказаць, але не цяпер. Цяпер трэба спяшацца. Дзеці прыціснулі мох да раны, і ён адразу набрыняў крывёю. Тады яны наклалі яшчэ слой і замацавалі скуранымі пасамі. Кабыда спакойна дала ім усё скончыць, нібы разумела, што яе лечаць. А вось кашлаты box, які нечакана вытыркнуўся з-за бліжэйшай яліны, не разумеў. — Навошта гэта рабіць? — змрочна запытаўся ён. Але Роня з Біркам яму ўзрадаваліся, бо гэта значыла, што мядзведзя паблізу няма. Мядзведзі і ваўкі баяліся лясных нячысцікаў. Hi кашлатым вохам, ні цёмным тролям, ні лютым вятрунням, ні шэрым гномам драпежнікі не пагражалі. Пачуўшы іх пах, мядзведзь як хутчэй схаваецца глыбока ў нетрах. — Жарабяці, — працягнуў вох, — больш няма! Згінула! Болей не скача. — Мы ведаем, — сумна адгукнулася Роня. У тую ноч дзеці засталіся ля кабылы. Было халодна, але яны гэтага не заўважалі. Роня з Біркам сядзелі побач пад разлапістай ялінай і размаўлялі пра што заўгодна, толькі не пра сварку. Быццам забыліся на яе. Роня пачала была распавядаць, як мядзведзь задраў жарабятка, аде змоўкла. Гэта было занадта цяжка. — Такое здараецца ў лесе Маціса і ва ўсіх лясах, — уздыхнуў Бірк. У сярэдзіне ночы дзеці змянілі мох на ране, потым некаторы час паспалі і прачнуліся, калі пачало віднець. — Паглядзі, кроў спынілася, — узрадавалася Роня. — Мох сухі! Трэба было вяртацца ў пячору. Кабылу яны павяді за сабой: не пакідаць жа яе проста так. Яна з цяжкасцю, але ахвотна, рушыла за імі. — На такую гару і здаровы конь не забярэцца, — зазначыў Бірк. — Што з ёй рабіць? Каля пячоры, схаваная паміж хвоямі і бярозамі, бегла крыніца, з якой дзеці бралі ваду. Туды яны і прывялі кабылу. — Пі, каб з'явілася новая кроў, — сказала Роня. Кабыла прагна і доўга піла. Потым Бірк прывязаў яе да бярозы. — Давядзецца табе застацца, пакуль рана не загоіцца. Сюды мядзведзь не дабярэцца, абяцаю. Роня пагладзіла кабылу. — He журыся так моцна. Налета ў цябе будзе яшчэ адно жарабя. Тут яна заўважыла, што са смочак кабылы капае малако. — Гэта для твайго маленькага жарабяці, — прагаварыла дзяўчынка. — Але цяпер ты можаш аддаць яго нам. Яна прынесла з пячоры посуд, якому нарэшце знайшлося прымяненне. Роня прынялася даіць, і атрымалася цэлая міса. Для кабылы было вялікай палёгкай, што яе напоўненае вымя апусцела. А Бірк вельмі ўзрадаваўся малаку. — Цяпер у нас ёсць свойская жывёла, — сказаў ён. — Трэба даць ёй імя. Што думаеш? Роня думала нядоўга. — Мо Лія? У Маціса ў дзяцінстве была кабыла, якую так звалі. Бірк пагадзіўся, што гэта добрае імя для кабылы, якая ўжо не памрэ. Цяпер стала зразумела, што Лія будзе жыць. Дзеці нарвалі травы і прынеслі ёй, яна адразу захрумкала. Тады Роня з Біркам адчулі, што самі галодныя, і пайшлі да пячоры пад'есці. Лія павярнуў галаву і з трывогай паглядзела ім наўздагон. — He бойся, — звярнулася да яе Роня. — Мы хутка вернемся. Дзякуй за малако! Якое неверагоднае шчасце зноў мець малако: свежае і ахалоджанае ў крынічнай вадзе. Дзеці сядзелі на пляцоўцы перад пячорай, елі хлеб, пілі малако і назіралі, як узыходзіць сонца. — Шкада, што нож згубіўся, — сказада Роня. Тут Бірк дастаў нож і працягнуў ёй. — Я яго знайшоў. Ён проста ляжаў пад мохам і чакаў, пакуль мы крычалі і сварыліся адно на аднаго. Роня доўга маўчала, а потым вымавіла: — Ведаеш, пра што я думаю? Як лёгка ўсё знішчыць праз нейкую дробязь. — Давай цяпер будзем сцерагчыся дробязяў, — адказаў Бірк. — А ведаеш, пра што я думаю? Што ты мне даражэйшая за тысячу нажоў! Роня зірнула на яго і ўсміхнулася: — Ты што, блёкату аб'еўся? Так Лувіса часам казала Мацісу. 13 Міналі дні, вясну змяніла лета, прыйшда спякота. А яшчэ дажджы. Удзень і ўночы з неба лілася вада. Дрэвы досыць напіліся і зазелянелі, як ніколі раней. Пасля дажджу вярнулася сонца, такое гарачае, што ад зямлі валіла пара і напаўняла лес такімі пахамі, што Роня нават запыталася ў Бірка, ці пахне так хоць адзін іншы лес на зямлі. Той адказаў, што, напэўна, не. Лііна рана даўно загаілася. Дзеці адпусцілі яе на волю, і цяпер яна зноў жыла сярод дзікіх коней. Але па-ранейшаму давала малако. Па вечарах табун пасвіўся непадалёк ад пячоры, і Бірк з Роняй падыходзілі ды клікалі Лію. Тая адгукалася, і дзеці ішді на яе ржанне: яна хацела, каб яе даілі. Астатнія коні неўзабаве таксама перасталі баяцца людзей. Часам яны набліжаліся і з цікаўнасцю назіралі, як дояць Лію: такога дзіва яны ніколі не бачылі. Чмут і Шал часта стаялі настолькі блізка, што Лія прыціскала вушы і шчэрыла зубы. Але жарабцы не звярталі ўвагі. Яны па-ранейшаму гарэзілі, штурхаліся, рэзка ўскідвалі шыі ды скакалі: яны былі маладыя, і ім хацелася гуляцца. Потым раптам зрываліся ў галоп і знікалі ў лесе. Але наступным вечарам зноў круціліся побач. Цяпер дзеці з імі размаўлялі, і, нарэшце, жарабцы дазволілі сябе пагладзіць. Роня з Біркам гладзілі іх вельмі старанна, і, здавалася, коням гэта падабалася. Толькі ў іх вачах усё адно была насцярожанасць, нібыта яны хацелі сказаць: нас не падманеш! Але аднойчы ўвечары Роня сказала: — Я сказала, што хачу ездзіць верхам, — і буду! Была чарга Бірка даіць Лію, а Чмут і Шал стаялі непадалёк і назіралі. — Ты чуў, што я сказала? — запыталася ў жарабца Роня. I раптам, схапіўшыся за Чмутаву грыву, заскочыла яму на спіну. Конь скінуў яе, але не так лёгка, як у першы раз. Цяпер яна была гатовая і моцна трымалася. Чмут доўга не мог яе пазбыцца, але ўрэшце з гнеўным воклічам Роня паляцела на зямлю. Дзяўчынка паднялася, паціраючы збітыя локці. — Ты як быў нягоднік, так і застаўся, — сказала яна. — Але заўтра я прыйду зноў! I прыйшла. Штовечар пасля даення Роня з Біркам спрабавалі прышчапіць Шалу і Чмуту добрыя манеры. Але гэтыя дзікуны абсалютна не жадалі вучыцца. Нарэшце, добра нападаўшыся, Роня сказала: — На мне ўжо месца жывога не засталося, усё баліць! — і яна шлёпнула Чмута. — I гэта ўсё твая віна, прахвост! Чмут спакойна стаяў побач і выглядаў вельмі задаволеным сабой. Роня заўважыла, што Бірк усё яшчэ змагаецца з Шалам. Гэты конь не саступаў Чмуту, але Бірк быў моцны і ўседзеў. Так, у яго сапраўды атрымалася: нарэшце Шал стаміўся і здаўся. — Глядзі, Роня! — закрычаў хлопец — Ён суняўся! Жарабец нервова заржаў, але ўсё ж такі застаўся на месцы. А Бірк так яго пагладжваў і нахвальваў, што Роня не вытрымала: — Насамрэч ён такі ж прахвост, як і мой, і ты гэта ведаеш! Яе зачапіла, што Бірк перабароў свайго каня раней. I яшчэ больш дзяўчынка раззлавалася, калі наступныя некалькі дзён, пакуль яна, стоячы на каленях, даіла Лію, Бірк на Шале соўгаўся вакол і хваліўся, які ён вершнік. — Сінякі сінякамі, — урэшце буркнула Роня, — але пачакай, я скончу і пакажу, як ездзяць верхам! I яна паказада. Чмут мірна пасвіўся, калі дзяўчынка раптам зноў апынулася ў яго на спіне. Каню гэта не спадабалася, і ён усяляк спрабаваў яе скінуць, а каді не атрымалася, спужаўся, аде яшчэ больш раз'юшыўся. He, гэтым разам яна дакладна не зваліцца, вырашыла Роня. Дзяўчынка што было моцы ўчапілася ў Чмутаву грыву, сціснула ягоныя бакі каленямі і ўтрымалася. Тады ён панёсся наўпрост у лес, так што тодькі яловыя галінкі свісталі па баках. Чмут імчаў на здом галавы, і Роня ў жаху закрычала: — Дапамажыце! Ён мяне заб'е, дапамажыце! А той проста ашалеў. Ён ляцеў так, нібы хацеў выскачыць з уласнай скуры, і Роня ў любы момант магла грымнуцца на зямлю і зламаць шыю. Бірк на Шале кінуўся за імі. Шалу не было роўных у хуткасці, і ён неўзабаве дагнаў і перагнаў Чмута. Тады Бірк рэзка асадзіў свайго каня. Чмут таксама спыніўся на поўнай хуткасці, і Роня амаль перакульнулася праз ягоную шыю. Ды зноў утрымалася і выпрасталася. Конь стаяў цалкам збіты з панталыку, апантанасць знікла. 3 яго шыі капала пена, а ногі дрыжалі. Але Роня гдадзіла яго і бясконца хваділа, што ён так добра бег, і жарабец зусім супакоіўся. — Насамрэч бізуна б табе ўсыпаць, — сказала яна. — Проста цуд, што я жывая! — Яшчэ большы цуд, што мы едзем верхам, — заўважыў Бірк. — Цяпер гэтыя звяругі нарэшце зразумелі, што ад іх трэба і хто тут гаспадар. Пусціўшы коней павольнай рыссю, дзеці вярнуліся да Ліі, узялі малако, пакінулі Чмута ды Шала пагуляць на волі і пайшлі назад у пячору. — Бірк, — сказала Роня, — ты заўважыў, што ў Ліі стала менш малака? — Так, яна, верагодна, чакае новае жарабя, — падумаўшы, адказаў той. — Хутка яно зусім скончыцца. — Тады будзем зноў піць адно крынічную ваду, — уздыхнула Роня. — Ды і хлеб мы хутка даямо. Мука, якую дзяўчынка прынесла з дому, скончылася. Дзеці спяклі апошнія ляпёшкі на гарачых камянях. У пячоры яшчэ заставалася крыху хлеба, але хутка і яго не стане. Збольшага галадаць усё адно не давядзецца: у лесе поўна азёр з рыбай, а таксама шмат птушак. Калі не будзе чаго есці, заўсёды можна ўпаляваць глушца або цецерука. Роня збірала ядомыя травы і лісце, як вучыла Лувіса. А цяпер ужо саспелі суніцы. Усе палянкі пачырванелі, хутка з'явяцца і чарніцы. — He, галадаць не давядзецца, — падсумавала Роня. — Але ў першы дзень без хлеба і без малака нам будзе цяжка! I гэты дзень наступіў раней, чым яны чакалі. Лія па-ранейшаму верна адгукалася на іх покдіч, але больш не хацела, каб яе даілі, гэта было заўважна. Аднойчы Роня выціснула ўсяго некалькі кропель, і кабыла ўсім выглядам паказвала, што малака больш няма. Тады дзяўчынка абняла яе за галаву і зазірнула ёй у вочы: — Лія, дзякуй табе за ўсё! Налета ў цябе зноў будзе жарабя, ты ведаеш? I зноў з'явіцца малако. Але ўжо для твайго жарабяці, а не для нас. Роня пагладзіла кабылу. Ёй хацелася верыць, што Лія зразумела яе сдовы. — Ты таксама ёй падзякуй, — звярнулася яна да Бірка. Хлопец так і зрабіў. Тым светлым летнім вечарам дзеці яшчэ доўга стаялі побач з кабылай, а калі сыходзілі, Лія крыху правяла іх. Нібы разумела, што скончылася дзіўная прыгода, якая зусім не ўпісвалася ў яе дзікае жыццё. Маленькія людзі, якія так нечакана з'явіліся, цяпер пакідаюць яе, і Лія нейкі час глядзела ім наўздагон, пакуль тыя не зніклі паміж хвоямі. А потым вярнулася ў табун. Бірк з Роняй часам бачылі яе ўвечары, калі прыходзілі ездзіць верхам. Яны клікалі, і Лія адгукалася, але ўжо ні разу