КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
IV 0 пяшчотныя! Хоць вас не кліча мяккі подых кахання, смялей уваходзьце ў яго, хай аблічча вам аблашчыць яго любавей. О шчаслівыя! Коранем зрухаў сталі вы і пачаткам уцех, мэтай стрэлаў і стрэламі лукаў — хай звініць ваш заплаканы смех. I не бойцеся мукі і гора, кіньце іх прыцягненню зямлі — важкасць маюць і горы, і мора. Цяжкасць маюць і тыя дрэвы, што пасаджаны вамі былі. А прастора... а ветру павевы... V He стаўце помнікаў. Няхай пяшчота вясною ружы расхіне бутоп. Яна — Арфей і ёсць. Яго істота ва ўсім жыве. He трэба нам імён ствараць, калі ўжо ёсць імя куміра,— Арфей у памяці не прападзе, але і ён памрэ. Затое ліра даўжэй за ружу гукамі цвіце. Памрэ і ён — як цяжка зразумець! Але яго нятленнай песні гукі цялесны тлен перажывуць і смерць. Еіі вас туды з сабой не забірае. Яму ўжо струнаў дрот пе рэжа рукі. Ён крок зрабіў — і ў вечнаеці іграе. VI Можа, тутэйшы ён? He, у ім зліты сілы духоўныя дзвюх дзяржаў. Той гне даеведчана голле ракіты, хто корань дрэва добра спазнаў. Хлеб, малако прыбірайце з абруса нанач і дайце ім вечны спакой, мёртвым, не надзьце іх душы спакусай. Ён, Заклінальнік, пакажа свой вобраз у бачным, нябачна пачаты: ў пахах зямлі і церпкае мяты бачыць ён толькі сувязь прычын. Ён немагчымы без гэтай карціны: ён і ў жыцці, і ў цісках дамавіны ўславіць віно, хараство і жанчып. VII Хай жыве слава! Ганец яе звонкі вылушчыўся, як з пароды руда, з моўчы адвечнай! Вінныя гронкі сэрцам ён трушчыць — і льецца вада хмслыіая з невысыхальнай крыпіцы. Голас не спрахне, не змоўкпе пясняр! Спеляцца гропкі паўднёвай вінніцы у цеплыні яго сонечных чар. Славы яго не зацьміла грабніца з царскаю гпіллю, і цень алімпійца сполаху на спевака не атрос. Ён — вечнаісны, ацалены Веснік, што ў Браму Мёртвых зямныя песні, нібы плады ў поўпай чашы, пранёс. VIII Вольна ў храме славы пераможнай толькі Жальбе, німфе слёз. Але ёй даверыць нашу скруху можна, каб відна была на той скале, на якой уцверджана святыня — брамы велічныя, алтары. I яна ж, малодшая багіня, ў сонмс юных вяпе без пары. Радасць моўчкі дружыцца з Маркотай. Толькі Жальба, як дзяўчыпка, ўпотай лічыць беды колішнія горка. А як выльецца за берагі голас наш, засвеціцца, як зорка, ёю ўзнесены ў прастор смугі. IX Той, хто бярэ ў царства тла ліру з сабою, творыць, каб песпя была вечнай хвалою. Той, хто з мёртвымі еў мак на бяседзе, ліры Арфеевай спеў помніць і ў Леце. Вобраз, адбіты ў вадзе, зыбка-празрысты, «е забывай. Толькі тады правядзе голас прачысты за жыццякрай. X Гонар табе, верны сябар душы — саркафагаў антычных плесня; быццам суму вандроўная песня, праз цябе плыве Рым у цішы. Адчынілася века — нібы пастушок паглядае ляніва дрымотным вокам. Там пад векам утульна і пчолкам, кукліцца там і начны матылёк. Марных надзей вы не прынялі — гонар за гэта, бяззубыя пашчы, моўчкі ўсе тайны вы ўбераглі. Што ж, мы таксама не любім крычаць, церпім пакорна, як час лядашчы нам на абліччы кладзе пячаць. XI Глянь: сузор’е Коннік! А хто знае корань назвы? Паэтычны троп з гордасці зямной! Герой кілзае сябра і прастуе наўгалоп. Ці ж не гэта бо — цуглянне, прага! — сутнасці прыроднай вечны рух? Бег — аброць. Іх спалучыла цяга да прастораў новых. Еднасць двух! А ці ёсць яна? Ці ўпрочкі лёс не развядзе няўмольны іх? Зблізяцца ці разляцяцца моўчкі? Лучнасць зорная — мана, пункцір. Суцяшаем мы сябе саміх вераю ў прыдуманы блізір. ХП Слава духу лучнасці! Жывём вераю ў блізір, у сімвал зорны. А ў гадзінніка бег ілюзорны і не ўпоравень з сапраўдным днём. Мы, свайго не ведаючы месца, робім справу між замкнутых сцен. 3 нашай сутнасцю паразумецца даль не ўмее моваю антэн... О напружанасць! Ігра прыроды! Ці не шмат мы нарабілі шкоды тым, чаго яднаннем дасяглі? Нават сейбіт кіне зерне ў глебу і не бачыць, як прырода хлебу сок дае. Вялікі дар зямлі! ХПІ Слівы, яблыкі, агрэст, маліны... Гэты смак, садовы спелы дар, жывіць нас і губіць безупынна. Гляньце на дзіцячы свежы твар: сутнасць плода пад румянцам шчок. Сэнс яго — не сказаныя словы, а з густое мякаці цукровы адмыслова вызвалены сок. Што ж вы яблыкам назваць маглі? Даўкасць гэту, саладосць, кіслоцце, што пасля, расплыўшыся па роце, растварыўшы сонечнасць зямлі, прычашчае нас віном яднання! 0 пачуццяў плод, о плод пазнання! XIV Мы росцім кветкі, вінаград, плады, і мова іх — не толькі мова года. Страката-яўнае нам шле прырода з прынадным глянцам вечнай цемнаты ад тых былых, што леглі ў дамавіпу, што пра удзел свой у жыцці маўчаць, між тым кладуць свабодную пячаць на пеўрадлівую, скупую гліну. Ці з радасцю нябачна служаць нам? Ці гэтыя плады — рабоў тварэнне — не грозяць кулакамі нам — панам? Паны не мы, а тыя, ля карэпня, а мы жывём з іх шчодрых падарункаў: з настоек сіл нямых і пацалункаў. XV Смак... Прападае, як зелень садоў! ...Музыка толькі, і тупат, і жарты; цёплыя, негаваркія дзяўчаты,— як станцаваць смак даспелых пладоў! Смак апельсіна! Ну, хто ў нас не знае, як прытупляе ён саладосць, што гэтак вабна ўсіх ап’яняе і абуджае ў старых маладосць? Вы апельсін мпе станцуйце! Згасіце полымя поўдня, а небу айчыны спеласць аддайце. Водарам спёк можна пагардзіць — але ж парадніце з пругкаецю і чысцінёю лупіны плода гарачы, салодкі сок. XVI Дружа мой, ты адзінокі ўдвайне... ...бо мы праз жарты і ўладпае слова падпарадкоўваем свет паступова у найслабейшым яго звяпе. Хто нам пакажа пальцамі пах? — 0 небяспечна варожыя сілы! Ты адчуваеш пагрозу магілы, мёртвых закляцці распальваюць жах. Трэба абломкі збіраць старанна, быццам схавана ў іх цэльнае нешта. Цяжка табе памагчы. Выкінь, зрэшты, з сэрца мяне. Я б далей вырастаў. Я б узяў за руку майго пана: «Тут я, у шкуры звярынай Ісаў». XVII Старча мой, у глыбіні светабудовы ў змроку цякуць карапі — свету асновы. Прашчы, сякеры, шчыты — пошчак іх востры, люта лютуюць браты, як лютні — сёстры... Сплеценыя ў цемнаце мкнуцца да шыры... Вось і наступны ідзе... Парасткі любяць прастор. Гэты прарваўся... прасцёр рукі да ліры. XVIII Чуеш? — новае, бог, грукае ў дзверы? Пераступаюць парог веснікі эры. Вушы глушыць няхай жалезным шквалам, толькі грымі, не сціхай, гімн металам. Бачыш? — хімерна: бразгат, грукат, ляск — жылы выцягваюць з нас. Вымі з нас усю моц, машыннахалодны мозг, і — служы верна! XIX Хоць і мяняецца свет, ценем імгліцца, вернецца цэльнасць на след — к першакрыніцам. I самы першы акорд ліры Арфея лучыць зменлівы ход мараў, надзеяў. Хай не спазнана любоў, боль не спазнаны і страх,— мы адыходзім у прах, вырваўшы з плесні, з прахлых акоў светлыя песні. XX Чым аддзякаваць, божа, табе за твой дар?— Ты настроіў наш слых на ігру... Мо ўспамін пра Расію, пра весні прыпар і пра тупат капя... падару?.. Помню сіўку таго — ён падвечар уцёк з вёскі ў поле з палону калёс — за сабой на вяроўцы калок ён валок, галавою грывастаю трос, шыю хвошчучы ў такт. Паспрабуй жа злаві, супыні той мяцежны галоп, калі полымны жар у крыві! Конь спяваў! Конь свабодаю дыхаў і хроп! Уключы яго вобраз у кола былін — прысвячаю табе гэты гімн! XXI Зноў зазвінела вясна. Ўся прырода, нібы дзіця, наштукарыла штук, вершыкаў шмат... Быццам узнагарода рупнасці за спасціжэнне навук. Строгі ў дзіцяці Настаўнік! Мы іней цэнім у мудрай яго барадзе. ІПто ёсць у зелені, чырвані, сіні — ўсё ён раскажа і ўсё давядзе. Волыіая ты, зямліца, малечы нянькаю будзь у пагодны час весні. Паша ты, злоўленая зямля. Многа з таго, што Настаўнік засведчыў, ёсць у карэшіі тваім і ў песні, ў дужых, магутных, адвечных камлях. XXII Нам — рух скараецца. Часу адмераны крок — толькі малы драбок вечпасці, што мінаецца. Ўсё, што спяшаецца, кане ў аджыты час; што затрымаецца, высвеціць потым нас. Хлопча, марна не мрой ні епешнаю страснасцю, ні лётам удалечыпю. Дай усяму спакой: цемры і яснасці, кветцы, начы і дню. XXIII 0, калі толькі парыў, не ад кіпення імпэту кінуты ў моўчу сусвету, ціха не згасне ўгары, ці, калі ў профіль ясны высвеціцца апарат, ветру любімец страсны, звонка-крылаты снарад, ці, калі мэта «Куды?» падпарадкуе мэту юных ілюзій, тады, высі скараючы ў лёце, хлопец у далечы свету стане сабой на самоце. XXIV Ці ж выракацца сяброўства старога нам варта з вамі, няўмольныя боствы, за тую правіну, што не бярэ багоў сталь наймацнейшага гарту; ці вас на картах шукаць мы павінны няспынна? 0 сябры ўсемагутныя, што забіраюць мёртвых ад нас,— з жалезных кпіце вы калёсаў; мы ж правім трызны свае без удзелу нябёсаў, бо пасланцы вашы нас, як заўжды, абмінаюць. Мы адзінокія ўсюды, і мы павінпы верыць сабе і пракладваць шляхі свае самі, нашы шляхі — не меандры, мы нашы сцяжыны крэслім, як градусы. Даўні агонь пад катламі молат угору ўздымае ў магутнай рабоце. Мы ж, як плыўцы, расцярушваем сілу ў самоце. XXV Толькі Цябе я, Цябе, каго кветкаю знаю і невымоўна імя чыё ў сэрцы нашу, зноў уваскрэслую радасна прывітаю, о выканаўца няскончанага мяцяжу. 0, ты ж — танцорка, што цела сваё спыніла раптам, нібыта ў яго ўлілася медзь; чула-журботная... Нібы магутная сіла музыкі ў змененым целе стала звінець. Блізка хвароба. Ўжо цень яе ўладна зняволіў кроў пацямнелую, хоць баязліва-паволі мкнулася ў свет натуральны вясны і святла. Зноў яна й зноў, разарваная цемрай, падзеннем, рдзела зямлёю і сэрца жахлівым трымценнем у несуцешную браму нарэшце ўвайшла. XXVI Ты, паўнагучны, прыгожы ў суладдзі мелодый, роем акружаны лютых, распусных менад, лямант суцішыў узнёслаю песняй лагоды і з разбурэння стварыў дасканаласці лад. Ліра не выпала з рук, не паддаўся кляцьбе, як ні глумілася з песні звяр’ё ліхое, кідалі ў сэрца каменне; каменне глухое слых здабывала і слухала моўчкі цябе. Так і загінуў ахвяраю помсты і зла ты, а не песня, бо птушкі яе падхапілі, скалы і дрэвы. I ў рэчах яна прарасла. Бог несмяротны ў сутуччах чароўных зямлі, мы тваю музыку ў сэрцы сваім ажывілі, поўніцай іх у прыроду пералілі. ДРУГАЯ ЧАСТКА I Дыхай на поўныя грудзі, нябачны мой верш акружаны зменлівым светам! Я ж — процівага. Змяшчаецца ў ёй найперш рытм — як сутнасць паэта. Морам зрабіўся вечным я для цябе, о еднасць хваль; морам самым шырокім і невыцечным — раепасціраннем удаль.