КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
I цар самотны ў грыдпіцы пустой душэўна дзякуе званам за клічы, што надзяць дух яго й жывую плоць вантробнай прагай — продкаў пабароць, чыё жыццё — як росхрыст таямнічы, раскошна мгліцца з фрэскі залатой. Нібы ў парчовай тканцы серабро, ён сам сабе ў мінулых дзеях сніцца, якім накапавана паўтарыцца,— каб мудрасцю яго магло зацыніцца былых цароў дзяржаўнае дабро. VI Яшчэ гараць сапфіры і рубіны, нібы ўтаіўшы у сабе прынаду дзявочых воч, і ў вязі вецця саду відны звяроў вясельныя гадзіны і паціна разьблёнае карціны, жамчужыны на золаце акладу хаваюць полымя яе пагляду. У мігатлівым руху са сцяпы зіхціць карона, скарбы даўніны пераліваюцца, нібыта хвалі, нібы на сонцы мора збажыны. У бляску іх цямнеюць тры авалы: глядзіць аблічча Маці праз узор, абапал рукі ў міласэрным жалі, нібы міндаліны, і па дэкор кладзецца скрухаю нямы дакор. I абвяшчаюць цёмныя далоні, што царства спеліцца ў старой іконс, якім запоўніцца блакіту ўлонпе ў адзінаісныйі Сыпе, што ў сутонні зару запаліць з вечна яспых зор. Пра гэта рукі сведчылі, а твар — шырокай брамай вабіў на абшар журботпых вуспаў літасцівай дзевы, дзе ўсмешкі лёгкай цёплыя павевы згасалі ў бліках кволага святла. I, пакланіўшыся, прамовіў цар: «Няўжо не чуеш ты, чыё аблічча душу адчаем роспачным казыча, як прагну я любві? Куды зпік твар, піто вечпа кліча нас? Куды сн кліча? Так педаступны нам святы алтар!» У цяжкай рызе цар зусім скалеў. Ён зпаць не знаў, даведацца не смеў, як блізкі ён яе нямой журбоце, як прыкра венцаносцам па самоце. Цар думу думае ў турме палат, схаваўшы ў пасмах валасоў той спрат, дзе, скіраваны ў спрахлае, пагляд прыціх; а твар, як той другі, ў авале, у залаты агорнуты аклад. (Каб зблізіцца з яе паглядам.) Дзве рызы золатам гарэлі ў зале і праевятляліся ў святле лампад. ТЫТУЛЬНЫ ЛІСТ (3 цыкла «Галасы») Добра жыць моўчкі шчаслівым і сытым; хто яны — ведаць пс трэба людзям. Плакацца ўголас павіпен прыбіты, мусіць казаць: я асколак жыцця, ці: я сляпы, ці: я слепну ў галечы, ці: дай мне, божа, лёе чалавечы, ці: захварэла маё дзіця, ці: я качуся няспыіпіа ўпіз... Можна бясконца дапісваць спіс... Ці не таму, што натоўп мінае, кожпы з іх вымушапа спявае... Ах,— той голас! Шчыры, душэўны! Дзіўпыя людзі: ідуць захапляцца ў хоры дзяцей галаском пакладапца. Явіцца бог, пс дапусціць падмены ісціны звопкай скуглой абразанцаў... 3 кнігі «НОВЫЯ ВЕРШЫ» (1907) ПАНТЭРА (У батанічным садзе. Парыж) Хада, хада паўз драцяныя краты стаміла зрок яе; і ўжо сама ўжылася ў свет замкнуты і стракаты, за кратамі і свету больш няма. А лапы мякка, скрадліва паволі кладуцца ў вузкім коле, акурат як танец сіл вакол магутнай волі, аглушанай, зняволенай між крат. I толькі часам, як расплюшчыць вока, адбітак свету ў змрок яго нырне, па целе пругка пройдзе і глыбока у сэрцы сцішана засне. АРФЕЙ. ЭЎРЫДЫКА. ГЕРМЕС Там быў рудпік дзівосны, душ капальня, што срэбнымі пражылкамі цяклі праз цемру несусветпую. Карэнпе крывёй крыпічыла, і да людзей парфірам цяжкім кроў плыла. I больш чырвонага нічога. Там скалы і неабжытыя лясы, масты над пустатой. I сажалка была, вялікая, сляпая, нібы ноч, навіслая над плоскім дном глыбокім, як неба хмарнае — над краявідам. Сярод лугоў самотна ўдаль вілася дарога доўгая палоскай белай. Дарогай гэтаю ішлі яны. I першы быў мужчына статны ў сінім; ступаў маўкліва, гледзячы паперад, дарогу прагна мераў ён пагамі, са складак вопраткі звісалі рукі панура, цяжка, нібы ўжо забылі пра лёгкасць ліры, што сама ўрастала пад левы локаць струнамі, як ружа ўрастаецца шыпамі ў сук алівы. Раздвоены былі яго пачуцці, бо позірк, як сабака, бег наперад, вяртаўся і, епыніўшыся, чакаў на бліжнім павароце ўзбоч дарогі, а слых і нюх ад следу адставалі, і часам падавалася яму, як быццам чуе крокі тых дваіх, што мерна недзе там за ім ступалі. I цішыня. Хіба што шоргат крокаў, шум ветру за плячыма, шалахценне плашча. «Ідуць»,— казаў ён сам сабе, каб чуць, як нікпе, аціхае голас. А тыя двое ўсё ідуць, хоць, праўда, зусім паволыіа і няспешпа. Калі б адважыўся ён азірнуцца (а гэтым ёп разбурыў бы прыгоду, якой цяпер адданы), ён бы ўгледзеў, што моўчкі следуюць абое: бог вестак і вандровак — ёп ідзс, над светлымі вачыма цень ад шапкі, і роўна тукае аб дол дарожпы посах, і на сандалях крылечкі трымцяць,— а леваю рукой вядзе яе. Яе, кахапую ўсім сэрцам, ліра аплакала за плакальшчыц усіх, і з плачу гэтага явіўся свет: лугі, палеткі, рэкі, лес і горы, дарогі, сцежкі, жыўнасць і паветра, і ў свеце цемрадзі зноў ззяла соііца, і псба зорыла наўсцяж слязьмі — Каханая... I вось ужо япа йдзе поплеч з богам, хоць рухі скоўваў доўгі белы саван,— цярплівая, пяшчотна-трапяткая, забытая ў сабе, як пры надзеі, не думала пра мужа, што ішоў наперадзе, не думала пра шлях, які вядзе яе ў жыццё зямное. Замкнулаея ў сабе: заглыблепая ў смерць сваю, ў жыццё паверыць пе магла. Як плод па дрэве слодыччу і змрокам, была папоўнена сваёю смерцю, такою повай, што й не зразумець. У новай цноце незямпой яна нявінная была, і нібы кветка вячэрняя, цвіла тут чысціня, і рукі ўжо адвыклі ад любоўных крананняў мужа, так што нават бога бясконца далікатны, лёгкі дотык, як блізкасць, груба зневажаў. Япа ўжо пе была бялявая жанчыпа, калісь апстая ў чароўных песпях, не востраў водару на шлюбным ложку, і болып не ўлаенасць гэтага мужчыны. Расплецспая, што каса тугая, пралітая, пібы залётны дожджык, зямлі аддапая бсз сіл жыццёвых. I корапсм япа ўжо стала. Калі раптоўпа спыніў яе і ў роспачы прамовіў бог словы горкія: «Ёп азірнуўся»,— яна спыталася няўцямна: «Хто? » Далёка там, дзе цьміўся светлай плямай да сонца выхад з царства мёртвых, нехта стаяў паныла, і яго аблічча пе апазнаць было. Стаяў і бачыў, як на пабляклым пыле той дарогі журботпазоры бог і паслапец бязгучпа павярнуўся і пайшоў за постаццю ў свет цемрадзі і цсняў,— ёй рухі скоўваў доўгі белы саван,— цярплівая, пяшчотна-трапяткая. ПАЭТ Адлятаюць гадзіны і сэрца крыллем ранілі мне, летучы. Я адзін: і няма куды дзецца, часе горкі, ні ўдзепь, ні ўначы. Дзе каханне? Дзе дом? Дзе паэт адпачне ад ганення людскога? Я аддаў сябе свету самога, а цяпер прадае мяне свет. У ЗАЛЕ Якая гожасць навакол! — паны у камергерскіх фраках і жабо! Як ноч вакол сузор’я, ўсе яны сабой зацьмілі бляск свяціл. Або ў карунках дамы млявыя, іх ручкі, нібы ашыйнік у балопскай сучкі, прабліскваюць праз аксамітны змрок; тут кожны — меламан, бібліяфіл, ад нас не адыходзяць ні на крок — крыніца мудрасці, здаровых сіл... У іх свой лад, жыццёвы свой зарок, ды не стасуецца з ім паша мэта: ім хочацца цвісці: каб малады — прыгожы быў; мы ж хочам жыць, а гэта — расці, састарыцца і даць плады. ВАЗА 3 РУЖАМІ Ты бачыў хлапчукоў, якія, злосна счапіўшыся імгненна, у запале нянавісці ўзаемнай, па зямлі качаюцца, як звер пад росм пчол? Ці помніш ты прытворшчыкаў-актораў, шалёных коней сплецепы клубок, ашчэраных, з крывавымі вачыма — нібы вылузваецца чэрап з храпы? Цяпер ты знаеш, як забыць пра гэта: перад табою ружы, ружы ў чашы, у незабыўнай, бо да краю поўнай занадтасцю быцця, амаль падмерам, ніколінеспатольнасцю бясконцай, нікомуненалежнай існасцю і дасканаласцю, амаль як нашай! Бязгучнасць і бясконцасць расхіпаппя, патрэба шырыні, але не той, якую рэчы заціскаюць і звужаюць; ледзь-ледзь-акрэсленасць, нібы прачыстасць, суцэльная пяшчота-сарцавіна і самаапрамененасць да дна — што ёсць яшчэ, падобнае на гэта? Што ёсць падобнае на дакрананпе пялёстка да пялёстка? Пачуццё? Глядзі: павекамі растуляцца пялёсткі, а там — суцэльныя павекі спяць, каб непрабуднасцю сваёй паслабіць, суцішыць сілу ўнутрапага зроку? Глядзі: калі праз гэтыя пялёсткі святло ліецца з тысячы нябёсаў, іііто кроплю цемры кожную працэдзіць, як ззяннем вогпенііым прамыты, пругка устаў разбуджаны пучок тычынак. Глядзі: якое трапятанне ў ружах! Такі малы ў іх вугал адхілення, што нерухомымі здаюцца, быццам іх промняў не раесейвае сусвет. Ты бачыш белую ў шчаслівым цвеце — адпу сярод разгорнутых лісткоў, нібы Веперу ў ракавіпе бачыш; альбо чырвопую, што сарамліва к суседцы быццам хіліцца, а тая, як холад, адхіляецца і зябне, замкнутая ў панылаеці сваёй сярод разгорнутых, сярод паніклых. Што ж ападае з іх так лёгка-лётка, як цяжкі плашч, як мяккае крыло, як маска з твару? Як з сябе скідаюць? — Як лішак вопраткі перад каханым. У ружы — ўсё! Вось жоўтая, хіба ж расхрыстапа-пустая гэта чаша не завязала плод, не зберагла у ім аранжава-чырвопы сок? Другой цвіценне з цяжкасцю далося, бо невымоўная ружовасць цвету ліловай горычы ўзяла з паветра? А воеь баціставая, як наііепка, сагрэтая пяшчотнаю кашулькай, якую скінула з сукенкай разам у золка-сцішанай ляспой купелі? А гэта — як апалавы фарфор, празрысты, крохкі, як кітайскі кубак, як матавае крылца матылька,— няўжо япа папоўнена адной сабою? Усе япы напоўнены сабою, бо іх саманапоўненасць і ёсць іх зпешпі свет, іх дождж, іх вецер, выспельвапне вяспы і віпаватасць, і неспакой, і прыхаваны лёс, і цемрыва вячэрняе зямлі — і ўсё: да хаіар, да зменлівасці хмар, да наплывання хмар і расплывання, да ўплыву ледзь улоўных зорак усё бяскойцас ператварэнне змяшчаецца суцэльна па далоні. Усё мы бачым у цвіценні ружаў. АЛКЕСТЫДА I тут з'явіўся між гасцей вястун. Быў кінуты сюды ёп, як акраса, на шлюбпы пір, што ўжо астыць паспеў. Але вяселыіікі не адчувалі нячутных крокаў бога. Ён святыпю, як мокры плашч, праносіў асцярожна, і, пэўна, кожнаму з гасцей прысутных памроілася пешта, бо ён раптам угледзеў на другім канцы стала гаспадара: ускочыўшы з падушак, уздыбіўся ад жаху той, і твар, і ўся пастава жудасць выяўлялі. Ды раптам зноў настала цішыня, нібы на дно асеў увесь асадак глухой, незразумелай гаманы... Аднак адразу ўсе смурод адчулі пратухлага, бо нежьівога, смеху. I ўсе адразу тут пазналі бога, фатальнага пазпалі вестуна, і зразумелі сэне яго з’яўлення... I ўсё-такі навінаю жахлівай, як самае няўцямнае на свеце, здалося ўсё, што статны бог сказаў. Адмет памрэ. Калі? Цераз гадзіну. I той пачаў аб сцсны жаху біцца, на друз раскрышваючы тоўсты мур, да бога рукі працягнуў з мальбою, выпрошваючы каліўца жыцця, хоць год, хоць месяц, тыдзень,— не! — не дні, а ночы — не, хай толькі ноч, адпа-адзіная, вось гэта ноч. Адмовіў бог. I закрычаў Адмет, прарэзліва, нястрымна, як крычала, яго раджаючы ў пакутах, маці.