Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў
Выдавец: Універсітэцкае
Памер: 255с.
Мінск 1993
Delphinum natare doces Вучыць дэльфіна шйваць. 135
Demittere aliquem ad imos manes Адправіць кагосьці ў царства ценяў. 31
Destitutis ventis remos adhibe Калі сціх вецер, бярыся за вёслы. 201
Desunt inopiae multa, avaritiae omnia У беднасці многага няма, у скупасці нічога няма. 125
De vento nemo vivit Ніхто не жыве паветрам. 125
Diem vesper commendat Вечар вызначае дзень. 171
Dies aegritudinem adimit Час лечыць хваробу. 171
Dies levat lucrum — Час аблягчае гора. 171
Difficilem oportet aurem habere ad crimina Варта мець тугое вуха да абвінавачванняў / папрокаў. 20
Diffidentia tempestiva parit securitatem Своечасовая недаверлівасць нараджае бяспеку. 54
Dilatio maximum irae remedium est — Лепшыя лекі ад гневу — адтэрміноўка. 171
Dilige me vilem, nam bonum omnes diligunt Палюбі мяне нікчэмнага, a добрага ўсе любяць. 89
Diligentia comparat divitias, neglegentia corrumpit Стараннасць набывае багацце, бестурботнасць выдаткоўвае яго. 69
Dimidium facti, qui coepit, facit Хто пачаў, той зрабіў палову справы. 201
Dirigere ad duas metas Імкнуцца да дзвюх мэтаў. 142
Discentem comitantur opes, comitantur honores — Taro, хто вучыцца, суправаджаюць багацце і пашана. 38
Discipulus est prioris posterior dies [Кожны] наступны дзень — вучань папярэдняга. 172
Divitiae bonum non est Багацце не шчасце. 126
Dixisse, non tacuisse interdum poenitet — Часам шкадуем, што нешта скажам, а не прамаўчым. 10
Doctrina est fructus dulcis radicis amarae Вучонасць — салодкі плод горкага кораня.39
Dolorem dies longa consumit Доўгі дзень паслабляе боль. 172
Domus sua cuique est tutissimum refugium Свой дом кожнаму бяспечны прытулак. 89
Dulce est desipere in loco Прыемна ў свой час падурэць. 69
Dulce etiam fugias, quod fieri amarum potest Пазбягай салодкага, якое можа стаць горкім. 55
Dum ferrum candet, tundito — Куй жалеза, пакуль яно гарачае. 172
Dum fervet olla, vivit amicitia Пакуль кіпіць поліўка, дружба цвіце. 97
Dum fortuna favet, parit et taurus vitulum — Пакуль спрыяе лёс, i бык родзіць цялят. 197
Dum Roma deliberat, Saguntum perit — Пакуль Рым абмяркоўвае, Сагунт гіне. 70
Dum vitant stulti vitia, in contraria currunt Дурні, пазбягаючы адных памылак, упадаюць у іншыя. 39
Duos parietes de eadem fidelia dealbare “ Бяліць дзве сцяны з аднаго вядра. 183
Duos qui lepores sequitur, neutrum capit Хто за двума зайцамі пагоніцца, ніводнага не зловіць. 184
Duro flagello mens docetur rectius Моцным бізуном хутчэй навучыш розуму. 39
Е
Eandem incudem tundere Біць па адным і тым жа кавадле. 192
Ebrietas est voluntaria insania П’янства — добраахвотнае вар’яцтва. 146
Ebrietas et amor cuncta secreta produnt П’янства i каханне выдаюць усе тайны. 147
Electa una via non datur recursus ad alteram Абраўшы адну дарогу, не збочвай на другую. 55
Emergit verum, licet exstant schismata rerum — Праўда наверх выходзіць, нішто ёй не можа зашкодзіць. 118
Errat homo vere, qui credat cuique placere Глыбока памыляецца той чалавек, які хоча падабацца ўсім. 201
Errat interdum quadrupes Іншым разам спатыкаецца чатырохногі. 197
Esse quam niger es, sic dixit caccabus ollae Глядзі, які ты чорны, — так сказаў кацялок гаршку. 162
Est arbuscula non truncus curvandus in uncum Трэба гнуць у дугу дрэўца, а не сагнуты ствол. 40
Est avis in dextra melior quam quattuor extra Лепш адна птушка ў правей руцэ, чым чатыры ў паветры. 55
Est phrasis in puero bene consentanea vero — Слова дзіцяці адпавядае праўдзе. 119
Est proprius panis semper omnia mella suavis Уласны хлеб заўсёды саладзейшы за мёд. 162
Est vita misero longa, felici brevis Для няіпчаснага жыццё доўгае, для шчасліўца кароткае. 112
Esurienti panis cibarius siligineus videtur Галоднаму чорны хлеб здаецца белым. 126
Etiam parvulae serpentes nocent Нават маленькія змеі шкодзяць. 184
Et miseriarum portus est patientia Цярпенне прытулак ад бед. 56
Ex cinere in prunas 3 попелу ў жар. 20
Ex eadem officina 3 той жа майстэрні. 192
Ex lingua stulta veniunt incommoda multa Ад неразумнага языка прыходзіць шмат бедаў. 10
Ex ovis pravis prava creatur avis — 3 дранных яек вылупляецца дранная птушка. 90
Exspecta, bos, olim herbam — Карова, чакай у будучым травы. 172
Extra splendor, intra squalor — Звонку бляск, унутры бруд. 149
Ex uno flore trahitur bene melque venenum — 3 адной кветкі здабываюць і мёд і атруту. 193
Ex verbis fatuus, pulsu cognoscitur olla Дурня пазнаюць па словах, а гаршчок — па ўдару. 40
Ex vili socio fit vitiosus homo Распутны сябар псуе i добрага чалавека. 193
F
Faber compedes, quas facit, ipse gestat Каваль сам носіць ланцугі, якія робіць. 79
Fabricando fit faber — Майстрам робяцца ў справе. 70
Fabrum caedere cum ferias fullonem Трапіць ў каваля, наносячы ўдары валяльшчыку. 56
Facere farinam Ператвараць у муку. 79,
Fac et spera — Дзейнічай i спадзявайся. 201
Facit experientia cautos Вопыт робіць [людзей] асцярожнымі. 57
Facit insanire sanos copia vini — Празмернае ўжыванне віна адбірае розум і ў разумных. 147
Factu scintillae fit saepe perustio villae Часта маленькая іскрынка дашчэнту спальвае дом. 184
Faecem bibat, qui vinum bibit Хто п’е віно, няхай п’е і асадак. 71
Fama bona volat lente et mala fama repente — Добрая пагалоска ляціць паволі, дранная хутка. 10
Fames artium magistra Голад настаўнік рамёстваў. 126
Fames est optimus coquus Голад пепшы кухар. 127
Fascibus excolitur, ut amictu quis redimitur Як хто апранаецца, такімі пашанам! і надзяляецца. 150
Felicitas humana numquam in eodem statu permanet Чалавечае шчасце ніколі не бывав трывалым. 112
Felicitas multos habet amicos У шчасця шмат сяброў. 97
Felicitatem ingentem animus ingens decet Вялікаму духам пасуе вялікае шчасце. 157
Felix criminibus nullus erit diu Ніхто не будзе доўга шчаслівы злачынствам. 79
Felix, qui nihil debet — Шчаслівы той, хто нічога не вінен. 127
Feriunt summos fulgura montes — Маланкі б’юць у высокія горы. 104
Ferrum ferro acuitur Железа вастрыцца жалезам. 84
Ferrum natare doces — Ты вучыш жалеза плаваць. 135
Ferrum quando calet, cudere quisque valet Кожнаму na сілах каваць жалеза, пакуль яно гарачае. 173
Festina lente Спяшайся павольна. 173
Festinatio tarda est Паспешлівасць марудліва. 173
Figulus figulo invidet, faber fabro Ганчар зайздросціць ганчару, майстар майстру. 142
Finis ab origine pendet Канец залежыць ад пачатку. 202
Finis coronat opus Канец вянчае справу. 202
Flamma fumo est proxima — Полымя бліжэйшае дыму (дзе дым, там i полымя). 202
Fontibus ex modicis concrescit maximus amnis 3 невялікіх крыніц вырастав вялікая рака. 185
Fortes fortuna adjuvat — Храбрым лес дапамагае. 109
Fortunae filius — Сын Фартуны. 113
Fortuna favet fatuis Шчасце дурняў любіць. 113
Fortuna quo se, eodem et inclinat favor Дзе шчасце, там i поспех. 113
Fortunatus domi maneat — ІПчаслівы няхай застаецца дома (г. зн. ад дабра дабра не шукаюць). 57
Fortuna unde aliquid fregit, cassum penitus est Калі пёс што-небудзь ламае, то знішчае дашчэнту. 114
Fortuna usu dat multa, mancipio nihil Пёс шмат што дае ў карыстанне, нічога ва ўласнасць. 114
Fronti nulla fides Знешнасці аніякага даверу. 150
Fruere vita, dum vivis Цешся жыццём, пакуль жывеш. 31
Fumum patimur propter ignem Мы церпім дым з-за агню. 135
G
Galeatum sero duelli poenitet Узброенаму / ca шлемам на галаве позна шкадаваць аб вайне. 202
Gallinam dat, ut taurum recipiat — Дае курыцу, каб атрымаць быка. 136
Gallus in suo sterquüinio plurimum potest — [1] певень на сваім сметніку ўсемагутны. 90
Garrulus esse cave: qui garrit, ineptus habetur — Сцеражыся быць балбатлівым: хто меле языком, той лічыцца неразумным. И
Gaudia principium nostri sunt saepe doloris Радасць часта з’яўляецца пачаткам нашага гора. 115
Gladium facere culcitam — Зрабіць папушку з мяча (г. зн. пакончыць з сабою). 31
Gladius ferit corpus, animos oratio — Меч раніць цела, а слова душу. 11
Gratia parit gratiam — Удзячнасць спараджае ўдзячнасць. 80
Grave tormentum fames — Голад — цяжкая мука. 127
Grunnit porcellus, ut sus vetus ante, tenellus — Малое парася рохкае так, як рохкала старая свіння. 40
Grex totus in agris unius scabile cadit Увесь статак гіне ў полі з-за паршы адной [авечкі]. 193
Gyrat rependo prius infans quam gradiendo — Дзіця павінна поўзаць перш, чым пачне хадзіць. 174
н
Haec dies aliam vitam, alios mores postulat — Гэты дзень патрабуе іншага ладу жыцця, іншых звычаяў. 174
Heredis fletus sub persona risus est Плач нашчадка замаскіраваны смех. 119
His olus, his oleum sapit, ergo vasta fit esca — Адным здаецца смачнаи гародніна, другім — масла, таму ежа бывав рознай. 158
Homines amplius oculis, quam auribus credunt Людзі болей вераць вачам, чым вушам. 203
Homines nihil agendo discunt male agere Нічога не робячы, людзі вучацца рабіць благое. 71
Homo doctus in se semper divitias habet Вучоны чалавек у самім сабе мае багацце. 41
Homo quisque fortunae faber — Кожны чалавек кузнец свайго лесу.
Ното hebes Абмежаваны чалавек. 21
Ното homini lupus est Чалавек чалавеку воўк. 97
Ното incertae originis Чалавек невядомага паходжання. 203
Ното longus raro sapiens Высокі чалавек рэдка бывав мудрым. 151
Ното proponit, sed Deus disponit Чалавек мяркуе, а Бог вызначае. 21
Homo semper in ore aliud fert, aliud cogitat — Чалавек заўсёды адно гаворыць, а другое думав. 119
Honeste pauperem esse melius est, quam injuste divitem Лепш быцъ сумленным бедняком, чым несумленным багацеем. 105
Honor est ingratus, si, unde vivas, non habes He патрэбны i гонар, калі не маеш на што жыць. 105
Horret idem claudi situs ante capedine sacci Баіцца трапіць у мех той, хто Ў ім раней быў. 57
Humiles laborant, ubi potentes dissident — Простыя людзі пакутуюць, калі вяльможы паміж сабой б’юцца. 203
I
Ignem flammesus timet atque canem cane laesus Як пагарэлец баіцца агню, так укушаны сабакам баіцца сабакі. 58
In altum tendens cadit ab alto Хто высока ўзлятае, той адтуль і падае. 174
In amore semper mendax iracundia est — У каханні гнеў заўсёды падманлівы. 90
In caelum exspuis Пляваць у неба (г. зн. ставіць сябе пад небяспеку быцъ самому ж апляваным). 58