Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў
Выдавец: Універсітэцкае
Памер: 255с.
Мінск 1993
Авечка, a э клыкамі. 153
Авечку стрыгуць, а баран дрыжыць. 112
Агонь маслам не патушыш. 81
Ад берага адплыў, а да другога не прыстаў. 39
Ад бяды ўцёк, ды ў гора трапіў. 112
Ад ваўка ўцякаеш, а на мядзведзя наскочыш. 20
Ад водкі век кароткі. 146
Ад водкі розум кароткі. 146
Ад гарэлкі розум мелкі. 146
Ад дабра дабра не шукаюць. 57
Ад дрэннага гругана дрэнныя і яйкі. 88
Ад дурнога куста і дубец ..рывы, і ягада пуста. 88
Адзеўся як пава, але дурн_я слава. 150
Адзін васемнаццаць, a другі — без двух дваццаць. 26
Адзін друтога даводзіць да ліхога. 190,195
Адзін другога не пераважыць. 100
Адзін дуб у полі то не лес. 189
Адзін на адзін. 204
Адзін у полі не воін. 189
Адзін чорт маляваў. 189
Ад злой маткі злыя дзеткі. 88
Ад краю і да краю. 199
Ад лішняй яды не будзеш бататы, а пузаты. 176
Ад ляноты чакай бядоты. 71,74
Адна бяда не ходзіпь, адно ліха не бывав. 114
Адна галава добра, а дзве яшчэ лепш. 43
Адна галавешка i ÿ печы гасне, а дзве і ў полі гараць. 43
Аднаго поля ягады. 189
Адна ластаўка вяскы не робіць. 188
Адна паршивая аўца ўвесь статак паскудзіць. 193
Адно вока бачыць далёка, а два яшчэ далей. 46
Адны вочы i плачуць i смяюцца. 116,193
Адным махам дрэва не зваліш. 66
Адным мірам мазаны. 26
Адным сэрцам свету не запаліш. 188
Ад парожняга хлева затычка. 21
Ад пачатку да канна. 199
Адправіць на той свет. 31
Ад прыбытку галава не баліць. 188
Ад прыбытку няма бяды. 188
Ад прывычкі, як ад хваробы, цяжка пазбавіцца. 19
Ад слова горш балюча, чым ад рук. И
Ад смерці не адкупішся i не адпросішся. 33
Ад смерці не адмолішся. 33
Ад смерці не адперці. 33
Ад спеху не нарабіць бы смеху. 180
Ад яблыні яблыкі, ад сасны — шышкі. 155
Ажаніўся — i як за хмару эакаціўся. 91
Альбо грай, альбо грошы аддай. 101
Альбо повен двор, альбо корань вон. 101
Анёлам ляцеў, а чортам сеў. 153
Ані хлеба, ані ўкусіць чым. 130
Апарыўшыся на гарачым, то i на халоднае дэьмухаеш. 57
Апетыт прыходзіць у час яды. 142
Апёкшыся на малацэ, на ваду дзьмеш. 108
Апошняму госцю лыжка ў качарэжніку. 181
Асцярожнага i Бог сцеражэ. 64
Атрута бывав салодкай. 116
Б
Багатаму не спіцца паначы. 126
Бататы беднаму не спагадае. 35
Багацце — не дабро. 126
Барада вырасла, а вума не вынесла. 38
Барада вялікая, а галава слабая. 38
Банька рыбак, і дзеткі ў ваду глядзяць. 86
Бач ты, анёлак нявінны, ціхманы, як вада ў лужыне. 25
Баязліваму адзін корч мядзведзь. 108
Баязліваму адзін пень за тры ваўкі здаўся. 108
Бедная тая дамова, дзе вала бадзе карова. 93
Бедная тая ліса, што толькі адну нару мае. 41
Бедны беднага не цураецца, бататы нікому не рад. 125
Без крылаў не паляціш. 168
Без мўкі няма навукі. 39,46
Без мучэння няма вучэння. 39
Без навукі i лапця не спляцеш. 70
Без накладу барышу не нажывеш. 141
Без працы не есці піратоў. 76
Без працы нечага i хлеба шукаці. 69
Без працы няма чаго хлеба шукаці. 76
Без роду, без племені. 203
Беражлівага каня i звер не з’есць. 55
Беражонага Бог беражэ. 55
Беражыся бед, пакуль ix нет. 55,60
Беражыся каровы спераду, а каня ззаду. 60
Бітаму сабаку кія не паказвай. 57
Біты сабака здалёк бачыць кіёк. 39
Біў па кані, а папала па аглоблі. 56
Бліжэй кашуля, чым кабат. 165
Бобу ў гаросе шукаць. 133
Бог дасць, але ў хлеў не затоніць. 114
Бог даў, Бог узяў. 30
Бог не без міласці, казак не без долг. 109
Богу багаваць, а нам працаваць. 69,155
Богу маліся, а сам працуй. 69
Бог шэльму меціць. 109
Божа, памажы, а сам не ляжы. 69
Бойся не таго сабакі, што брэша, а таго, што лашчыцца. 17
Бойся не таго, хто крычыць, а таго, хто маўчыць. 27
Больш пашаны — большы i клопат. 106
Больш слухай, менш гавары. 7
Будзе кірмаш i на нашай вуліцы. 118,180
Будзе пара будзе трава. 118
Будзе пара — вырасце трава. 178
Будзе час будзе i квас, не ўсё за раз. 178
Бывав, што б’юць Фаму за Яроміну віну. 56
Бывав, што і авечка ваўка бадае. 199
Бывав, што i варона спявае. 199
Бывав, што і курыца пеўнем спявае. 199
Бывав, што і ў дзеўкі муж памірае, а ва ўдавы жывы. 199
Быка бойся спераду, а чалавека з усіх бакоў. 97
Быу конь, ды з’ездзіўся. Ill
Быў ляснічым, a стаў нічым. Ill
Быць на нажах. 100
Бяда бядою, але і дабра прычакаем. 118
Бяда дакучыць, тады чалавека розуму навучыць. 42,46
Бяда ды мўка — тая ж навука. 42
Бяда за бядою, як рыба за вадою. 114
Бяда ідзе i другую за руку вядзе. 114
Бяда на бядзе едзе i бядою паганяе. 114
Бяда не ходзіць адна, а двойкам!. 114
Бяда па бядзе як па нітачцы ідзе. 114
Бяда хоць мучыць, ды жыць вучыць. 42,46, 111
Бярыся дружна — не будзе грузна. 95
В
Вада жывіць, а гарэлка губіць. 148
Вада плыве — гады ідуць. 181
Ваду ў ступе таўчы. 133
Вала вяжуць матузом, а чалавека словам. 9
Вала завуць не піва піць: будуць на ім ваду вазіць. 155
Баласы дыбарам сталі. 108
Баласы ўстаюць на гславе. 108
Валачыў воўк, павалаклі і ваўка. 198
Валу свае рогі няцяжка насіць. 163
Варону ў селязня не перафарбуеш. 149
Вачам завідна, ды страўніку не пажыўна. 144
Век пражыў, а розуму не нажыў. 37
Вераб’і з’елі крупы, a сініца трапіла ў сіло. 56
Вер не сказу, а паказу. 61
Відаць па вочках, хто ходзіць па ночках. 153
Відзіш карову спераду, каня ззаду, а дурня з усіх бакоў. 40
Вінавата галава, куды ногі вяла. 47
Вока за вока, зуб за зуб. 194
Восем свят на тыдні. 27
Вось на свеце як бывав: хто працуе, той i мае. 76
Воўк кожны год ліняе, але нораву / а натуры не мяняе. 22,151
Вочы не бачаць, то й душа / сэрца не баліць. 117
Вочы страхачэ, a рукі грабачэ. 146
Вуснамі мёд разлівге, а за пазухай камень трымае. 119
Выказанага слова да губы не вернеш. 9
Выправіцца на той свет. 32
Выпрастаць ногі к парогу. 32
Вырас да неба, а дурань як трэба. 37,151
Выцягвай ножкі падлуг адзёжкі. 175
Вялікага сабакі вялікі брэх. 185
Вялікаму канювялікі хамут. 185
Вялікая гцлава, ды пустая. 151
Вялікая фігура, ды дура. 151
Вялікі вор, ды малы збор. 187
Вялікі дуб, ды дуплаваты. 149
Вялікі карабель плавае ў глыбокіх водах. 157
Вялікі делам, ды малы дзелам. 187
Вярзе грушу на вярбе. 47
г
Гавараць, гаманяць, але не ведают», дзе званяць. 15
Гаварыла свіння, што даўно каралём была б, але лыч не пускае. 37
Гаворыць па-беламу, a ломіць па-чорнаму. 119
Гады ідуць не ждуць: эіма, лета -і год, зіма, лета і год. 36,181
Галава не ведае, што язык апаведае. 47
Галава насівела, а розуму не набралася. 48
Галаву выцягнуў хвост угруз. 39
Галоднаму і ў галаву нічога не ідзе. 132
Галоднаму ўсё смакуе. 123
Галоднаму Фядоту і шчаўе ў ахвоту. 123
Галодны і гнілой бульбіне рад. 123
Галодны і кія не баіцца. 129
Галодныя зубы асцюкоў не чуюць. 123
Гарбатага магіла спраміць. 19
Гаршчок аб гаршчок і то цярнецца. 190
Г арэлкай розуму не прамыеш. 146
Гаспадаром стане тады, як свая вош укусіць. 165
Глухому i варона салавей. 140
Глухому песню спяваць. 140
Глядзець вачамі, а не ротам. 8
Глядзець прыгожы, ды не гожы. 154
Глянеш — хоць пацалуй, a прыступішся — плюнеш. 154
Гні асіну, пакуль маладая. 172
Гні дрэва, пакуль маладое. 40
Голад астрзй мечы. 127
Голад лжэць і крадзець. 127
Голад не дзядзіна, з’ясі і крадзенае. 127
Голад у свет гоніць. 126
Гол, асцёр і Богу працівен. 130
Голы як біч. 130
Гора з бядою ў абдымку ходзяць. 114
Горды выязджае на хуткім кані, а вяртаецца пешкі. 37,145
Горкае лечыць, а салодкае калечыць. 55
Горка з’есці i шкала кінуць. 143
Горка праглынуць, жаль пакінуць. 144
Горка часам праца, ды хлеб ад яе салодкі. 77
Горш, калі баішся: і ліха не мінеш і надрыжышся. 109
Горш страху няма. 109
Грамада — вялікі чалавек. 99
Грашмі і на тым свеце дагодзіш. 125
Грош гроша нажывае. 129
Грош і зімою грэе. 131
Грошы камень б’юць. 131
Грошы муры ламаюць. 131
Грошы не пахнуць. 1:28
Грошы ўсё зробяць. 131
Грошы / багацце што салёная вада: чым больш яе п’еш, тым больш піць хочацца. 142
Груган гругану вока не клюе. 191
Гулыай ды злодзей два родныя браты. 71
Гультай ляжыць, a ліха бяжыць. 71
Гультайства горш за хваробу. 71
Гуляй, дзяціна: твая гадзіна. 31
Гуляй, ды працу знай. 76
Тэты пра воз, а той пра коз. 207
Тэты свет, як макаў цвет: зранку расцвітае, да вечара ападае. 31,177
д
Даводзіцца знайсці, даводзіцца і згубіць. 141
Дае тры капейкі, а здачы патрабуе рубель. 136
Дай кішцэ волю праясі долю. 55
Дай мазі ў кола, а працы песні вясёлай. 76
Дай сэрцу волю — завядзе ў няволю. 177
Да пары збан ваду носіць: вушка адарвецца,і збан паб’ецца. 178
Дарагая тая хатка, дзе радзіла мяне матка. 167
Даражэй адзін стары друг, як новых двух. 96
Дар за дар. 78
Даў Бог нораў, a сілай абдзяліў. 42
Даў слова дзяржыся. 102
Даць дуба. 32
Дань — рукі кароткія узяць рот вялікі. 136
Да якіх прыстанеш, такім i сам станет. 95
Да чаго бык прывык, па тым i рыкае. 19
Два вякі жыць не будзеш. 31
Два мядзведзі ў адной бярлоэе не жывуць. 100
Дзвюх сарок разам за хвост не ўтрымаеш. 184
Дзе баба панам, там чорт камісарам. 93
Дзе бабаў многа, там хата немяцёна. 182
Дзе баліць, там ручка, а дзе міла, там вочка. 29
Дзе вярба, там вада. 202
Дзе гаспадыняў многа, там ладу няма. 182
Дзед бабе па сакрэту, а яна ўсяму свету. 15
Дзе дружна, там i хлебна. 95
Дзе дым, там i агонь. 202 *
Дзе ёсць прыбытак, там ёсць і ўбытак. 141
Дзе кухараў шэсць, там нечага есць. 182
Дзе мёд, там і мухі. 97
Дзе міла сем вёрст не крыва. 92
Дзе мужык з жонкай сварыцца, то трэці не мяшайся. 90
Дзе не палажыў, там i шукаць нечага. 75 ..
Дзе не перескочу, там падлезу. ПО
Дзень дзень вучыць. 172
Дзе нянек многа, там дэіця бязнога. 182
Дзе плот ды дзядуля, там смачнейшыя дулі. 25
Дзе работа, там i густа, a ў лянівым доме пуста. 76
Дзе свярбіць, там i чзшуць. 29
Дзе сілаю не возьмет, трэба розумам надтачыць. ПО
Дзе трое на куце сядзіць, там трасца ў гаршку кіпіць. 182
Дзе шмат прысмак, там зграя сабак. 97
Дзіравы мяшок ніколі не напоўніш. 138
Дэіця і п’яны праўду скажа. 119
Дзіця не салжэ. 119
Для сябра свайго сэрца ўкалупнуў бы. 92
Добрае доўга помніцца, а дрэннае век не забудзеш. 80
Добрае слаўцо лепш, чым піўцо. 8
Добраму скрозь добра. 95
Добра рабі, добра і будзе. 83
Добра рызыка разумная. 64
Добра гаму i плеш, хто не бачыў нічога лепш. 186