Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў
Выдавец: Універсітэцкае
Памер: 255с.
Мінск 1993
Не ўся навука ў адной галаве. 198
Не хвалі каня, запрагаючы, a дзеўку выбіраючы. 171
Не хваліся сеўшы, a хваліся з’еўшы. 59,171
Не хваліся травою, a хваліся сенам. 59
Не цяпер, дык у чацвер. 170
Не чакай, каб певень яйцо знёс. 134
Не чванься, гарох, не лепш бабоў. 37
Не шукай красаты, а шукай дабраты. 65
Hi ад сяла не адстаў, ні да горада не прыстаў. 205
Hi вала ні кала. 130
Hi да вока ні да бока. 205
Hi кала ні двара. 130
Нікому з неба само не спадае. 76
Hi к сялу ні к гораду. 205
Hi спору ні ўмалоту. 138
Hi ўдою ні ўбою. 138
Ніхто нікому ў гусце не ўказчык: адзін любіць гарбуз, дп ’і — свіны хгэ чык. 19
Ніхто ўперад не знае, што яго ў жыцці чакае. 198
Новы венік чыста мяце. 85
Новы поп — новае і маленне. 85
Новых сяброў нажывай, але і старых не забывай. 96
Нораў бычачы, a розум цялячы. 42
Няма горшай балесці, як хочацца есці. 127
Няма ліха без дабра. 81
Няма нічога тайнага, каб не стала яўным. 122
Няма роду без выроду. 91
Ияма такога злога, каб не выйшла на добрае. 81
Няма чаму дзівіцца, калі муж з жонкай сварыцца. 90
Няпраўдаю свет пройдзеш, а назад не вернешся. 121
„Няхай” або „пачакай” — Божа, не дай. 176
„Няхай” ды „пачакай” нядобрыя людэі. 170
Нячыстае сумление спаць не дае. 103
п
Па адзенні сустракаюць, а па розуму праважаюць. 44
Пабілі ката мышыныя слёзкі. 198
Па вадзе ходзіць у тапачках, а па пяску — у чабатах. 41
Па вачах — сірата, а па кіпцюрах — разбойнік. 149
Паволі ідэеш — далёка будзеш. 173
Паволі едучы, далей будзеш. 60
Пагонішся за вялікім — і малое згубіш. 145
Падліць масла ў агонь. 81
Пазналі б у лядзе, а не ў нарадзе. 89
Пазнаюць нашу дачку і ў андарачку. 89
Пазнаюць птушку па палёце. 19
Пазыкі завялі ў лыкі. 124
Пазычка басяком ходзіць. 124
Па Івану рубашка. 175
Па каню і хамут. 175
Па капельцы мора, па травінцы стог. 185
Пакаціцца ад смеху. 207
Пакуль гасцей упрошвалі садзіцца за стол, бліны падгарэлі. 70
Пакуль сонца ўзыдзе, раса вочы выесць. 172
Пакуль сыты зліняе, дык голы сканае. 70
Пакуль тоўсты абліняе, з худога дух выскачыць. 70
Пакуль тыя барышы, у бацькоў не будзе і душы. 172
Па латках пазнаць скупога, а па смеху дурнога. 40
Палонікам рэчку не вычарпаеш. 134
Памаленьку, бо спіну зломіш. 173
Памалу едзеш — далей заедзеш. 60
Памруць усе, ды не ў адзін час. 32
Пан саломаю напхан. 152
Паны б’юцца, a ў мужыкоў чубы трашчаць. 203
Папа пазнаюць і ў радне. 149
Па рабоце майстра знаць. 68,70
Парада не здрада. 49
Паслуга за паслугу. 140
Пасля бяды кожны разумны. 46
Пасля сваркі кулакамі не машуць. 60,133
Пасмяяўся чыгун з катла, а абодва чорныя. 162
Па субоце адпачынак па рабоце. 76
Пахвальба малайцу пагуба. 143
Пахілае дрэва вецер не ломіць. 32
Па Хомку i шапка. 28
Пацалуй мяне сёння, а я цябе заутра пацалую. 140
Пацалункі мілюсенькі, а абое галюсенькі. 88
Пачнеш ляніцца — будзеш з торбаю/-й валачыцца. 71,74
Пачнеш на лычку, а скончыш на раменьчыку. 187
Пачын даражэй за грошы. 200
Пашлі дурака па быка, дык ён цёлку прывядзе. 47
Пашлі дурнога, а за ім другога. 47
Па Юрку i шапка. 158
Перабраўся воўк у аўчыну. 153
Пераліваць з пустога ў парожняе. 17
Пераначуем — больш пачуем. 175
Ператрэцца, перамелецца мука будзе. 62
Пі дурнейшим станет. 146
Плач, галасі рады не дасі. 137
Позна калодзезь капаць, як хата гарыць. 60
Полы дзярэ, а плечы латае. 39
Прагаладаешся — хлеба дастаць здагадаешся. 126
Прагнаму заўсёды мала. 146
Прагнасць заўсёды зламае гордасць, а беднасць не ў кожнага. 125
Праз дурную галаву i нагам гора. 48
Праз меру і свінні не ядуць. 176
Прамоўчанае слова не псуець. 16
Праўда вочы коле. 121
Праўда, як аліва, выйдзе наверх. 118
Праўда — як соль у вочы. 121
Праўды не скрыеш. 118
Праца любіць адпачынак i песню. 76
Праца чалавека корміць, а лянота псуе. 69
Працуеш i смак чуеш. 77
Проці вады не паплывеш. 58
Прыбралася, як лялька. 146
Прыбралася, як на вяселле. 146
Прыбраўся, як поп на службу. 146
Прыбяры пянька стане за панка. 150
Прыбяры свінню хоць у золата, яна ўсё адно ў хлеў пойдзе. 18
Прыемнае слова — вясенні дзень. 8
Прыйдэе, тага, i на нашу вуліцу свята. 179
Прыйдзе тая нядзеля, што будзе i маё вяселле. 179
Прыйдзе час i пан / цар дуба дасць. 32
Прыйсці на шапачны разбор. 169
Прыйсці ў свіныя галасы. 169
Прыйшло махам, пайшло прахам. 105
Прыйшоў грэшна і пайшоў смешна. 34
Прыйшлося Іванцу к аднаму канцу. 178
Прыяцелі пазнаюцца ў няшчасці. 94
Пужаная варона i куста баіцца. 108
Пустазелле расце нясеянае. 80
Пустая гаворка дарагі час занімае. 17
Пустая галава не сівее. 32
Пусты колас заўсёды нос кверху дзярэ. 50
Пусты колас угару тырчыць. 50
Пусты млын меле, а памолу няма. 47
Пусціць ваўка ў аўчарню. 45
Пусціць свінню ў агарод. 45
Пышная душа ва ўбогім деле. 153
П’яніца праспіцца, a дурань ніколі. 48
П’янства розум з’ела. 146
П’яны, што дурны. 146
Пяць раз падумай, адзін раз скажы. 53
Пячоныя галубы не ляцяць да губы. 76
P
Работа i корміць i поіць. 76
Работа міла, ды дзень малы. 77
Радасць кароткая, як ноч у сенакос, гора доўгае, як дзень у Пятроўку. 112
Радия да чорнага дня. 132
Раз жыць, раз і паміраць. 30
Размоў многа, а справы не відаць. 70
Разумны ў спрэчцы заўсёды ўступіць дурню. 45
Рамяні адной скуры. 192
Рамяство піць-есці не просіць, а само корміць. 67
Рана загаіцца, a ліхое слова ніколі. 11
Ранак / раніца мудрэйшы /-шая эа вечар. 68,175
Рана ўстанеш многа зробіш. 75
Раніцай позна, удэень млосна, увечары камары не выстаўляе з куста галавы. 66
Ранняя адна гадзіна варта трох вечаровых. 68
Растуць як грыбы пасля дажджу. 170
Ратаваны з вады конь і лужы баіцца. 57
Рахуба не згуба. 61
Рваная світка не загана. 131
Родная зямелька як зморанаму пасцелька. 167
Розуму не набярэшся, калі з дурнем павядзешся. 46,95
Розум не ў барадзе, a ў галаве. 38
Роўны роўнага шукае. 190
Рубель рубля нажывае / робіць. 129
Ружа без калючак не бывав. 71
Рука руку мне, а злодэей злодзея крые. 101
Рука руку мне, нага нагу падпірае. 137
Рукі белыя, а сумление чорнае. 149
Рынуў слаўцом, як пярцом. 11
Рэшатам ваду насіць. 134
С
Сабака, калі звыкне па вокнах лазіць, пакуль здохне — не перастане. 19
Сабака на сене ляжыць: ні сам не есць, ні другім не дае. 143
Сабакі брэшуць, а конь ідзе. 200
Сабакі брэшуць, а сонца свеціць. 200
Сабаку сабачая смерць. 34
Сава не родзіць сакала, а такога ж чорта, як сама. 155
Сагнешся ў сук, з’ясі i саломы пук. 123
Салаўёвымі песнямі сыты не будзеш. 126
Салаўя байкамі не кормяць. 14,132
Салодкая яда жывату бяда. 55,176
Самае вялікае няшчасце чалавеку неразумная жонка. 92
Сама наварыла — сама з’ела. 204
Самае цяжкае — пачатак. 200
Сам заварыў кашу, сам i расхлёбвай. 204
Сам i цягне, сам сябе i панукае. 79
Сам-насам. 204
Сам на сябе вяроўку ўе. 42
Сам на сябе нож точыць. 42
Самога сябе не абманеш. 104
Сам сябе не хвалі, няхай людзі пахваляць. 143
Са скуры лупіцца i смаку не чуе. 124
Са шчасцем добра і ў грыбы пайсці. 114
Свае бУцца, а чужы не мяшайся. 164
Свае дзесяць раз паб'юцца і памірацца. 90
Свая кашуля бліжэй да цела. 165
Сваяк сваяка бачыць здаляка. 190
Свая сярмяжка не цяжка. 163
Свіння каля свінні пройдзе i го зарохкае. 191
Свіння не родзіць бабра, а сава не выведзе арла. 155
Свіння скажа бораву, a бораў усяму гораду. 15
Свой дым вочы не есць. 163
Свой свайго пазнаў ды на пачостку пазваў. 190
Свой свайму паняволі брат. 190
Свой сухар смачней чужых пірагоў. 162
Свой час ягадзе, свой час баравіку. 178
Сем разоў прымер, адзін раз адрэж. 53
Сем сёл, адзін вол. 130
Сеяць пясок на камні. 134
Сіла ёсць розуму не трэба. 85
Ci лай калодэезь капаць — вады не піць. 84
Сіла розуму ўступае. 42
Сіла сілу ломіць. 85
Скажы адной курыцы, a яна ўсёй вуліцы. 15
Скажы дурному паклоны біць, ён лоб разаб’е. 44
Скажы праўду нажывеш ворага. 121
Сказала кума куме і пайшло па сяле. 15
Сказанае слова ніхто за хвост не зловіць. 9
Скакаць пад чужую дудку. 207
Скараціць сабе век. 31
Скоры паспех — людзям на смех. 180
Скрыпучае дрэва не ломіцца / доўга жыве. 32
Слёзы — вада, галаве — бяда. 137
Словам можна выратаваць чалавека, словам можна і забіць. 11
Слова, як птушка: выпусціў не верней. 9
Слоў — на мех, a спраў — на смех. 13
Служыць двум багам. 183
Слухаць добрей рады не шкодзіць. 7
Слязамі няшчасце не лагоніш. 137
Сляпой курыцы і жвір пшаніца. 156
Сляпы сляпому не павадыр. 134
Смерць і радзіны не выбіраюць гадзіны. 30
Смерць не глядзіць у зубы. 32
Смерць не перабірае i не мінае. 32
Смерць не чакае i не перапрашае. 33
Смерць усіх раўнуе. 32
Смех без прычыны — знак дурачыны. 45
Смех да плачу даводзіць. 117
Смешкі плачам канчаюцца. 117
Сноп да снапа i будзе капа. 185
Сонца свеціць усім роўна. 26
Спехам нарабіў смеху. 60,168
Спяшыць людзей смяшыць. 173
Стань, паглядэі, плюнь ды пайдзі. 154
Старасць не радасць, косці не гнуцца. 34
Старая песня. 192
Старога вераб’я не падманіш. 51
Старога ліса не ашукаеш. 51
Старожа лепей варожы. 52
Старца кій корміць. 74
Страчаліся цалаваліся, а як у адну хату сышліся за чубы ўзяліся. 91
Сумление — найлепшы дарадчык. 104
Сумление сіла чалавека. 103
Сцеражонага Бог сцеражэ. 55
Сцерці ў парашок. 79
Сытая яда — жывату бяда. 176
Сыты галоднаму не верыць. 35
Сэрца абарвалася / адарвалася / упала. 107
Сэрцу не загадает, каго любіць. 87,89
Сэрцу не падкажаш. 89
Сябры пазнаюцца ÿ бядзе. 94
Сярод варон жыўшы — варонай i каркай. 161
т
Тады дзяцей вучаць, як каля лаўкі ходзяць. 40
Тады дурны гардзее, як забагацее. 130
Тады тое будзе, як на далоні валасы вырастут,. 196
Тады трэба сеч, як упоперак лаўкі мог леч, а тагды не ўзмог, як уздоўж лёг. 40
Так любяцца, як сабака з кошкаю. 100
Таўчы ў ступе ваду. 17
Твар белы, а душа чорная. 144,149
Той не можа быць другам, хто абыдзе ў бядзе кругам. 94
Той, хто ўсіх слухае, не навучыцца i дровы калоць. 24
Толькі дурань любіць, каб перад ім станавіліся на калені. 85
Трапіцца і сляпой курыцы зярнятка знайсці. 196
Трапіць да Абрама на піва. 32
Трапіць да Бога ў рай. 32
Труд i горы раўнуе. 72
Трыбух кажа годзі, а вочы яшчэ. 144
Трымай вуха востра. 52
Трымай, калі злавіў. 172