Сіямцы
Андрэй Жвалеўскі, Яўгенія Пастэрнак
Выдавец: Янушкевіч
Памер: 234с.
Мінск 2020
— Ты павінна рабіць выгляд, што табе холадна! — крычаў ён на Дарыну. — He ў прыбіральню ты хочаш, а мерзнеш! Азараз глядзі вунь туды, там цеплавентылятар! Ды не на каня! I не на гітарыста... Дзядзька, адыдзі, будзь чалавекам! Во сюды! Тут ён стаіць!
— Але ж тут нічога няма, — разгублена лыпала Дарына накладнымі вейкамі.
— Я потым зраблю мантаж! — Яну хацелася прыдушыць дурнаватую асістэнтку. — Так... Рукі трохі ўбок... Ды не туды!
Ён зразумеў, што зараз яго затрымаюць за нецэнзурную лаянку ў грамадскім месцы. Таму што Гэля адразу здагадалася б, што «ўбок» насамрэч значыць «угару».
Ян выключыў тэлефон і пакрочыў у метро, спрабуючы супакоіцца. Каля сабора не вытрымаў і азірнуўся: гітарыст стаяў побач з Дарынай і нешта казаў. Дзяўчына няўважліва слухала, не адводзячы вачэй ад спіны Яна. Але як толькі Ян звярнуў на Дарыну ўвагу, яна павярнулася да гітарыста і пачала шчабятаць і ўсміхацца.
* * *
— Нікуды ты не паедзеш, — дзясяты раз паўтарыў Чынгіз і залпам выпіў шклянку мінералкі, — пакуль я не разбяруся, што здарылася.
Ліза свідравала яго позіркам.
— Вось не трэба мне тут гэтых жаночых штучак, ты рот адкрывай і кажы. Што здарылася?
Ліза дэманстратыўна ўтаропілася ў акно.
— Добра, — сказаў Чынгіз, — пайду ў Гэлі спытаю.
— He смей ублытваць дзіця! — сказала Ліза.
— Знайшла дзіця! — чмыхнуў Чынгіз. — Цікавая ў цябе логіка. А ты падумала, ува што ты яе ўблытваеш? Дзе яна там вучыцца будзе? Ад сяброў яе адрываеш.
— Геула хоча з’ехаць! — з выклікам сказала Ліза.
— Геула не разумее, што такое «з’ехаць». А ты павінна разумець!
— Чына, я не магу сядзець у вас на шыі...
Чынгіз — высокі шыракаплечы казах — узняўся з зэдліка, заняўшы сабою ўсю кухню.
— О богі! — узвыў Чына, заламаўшы рукі над галавой. — Алах, Буда, Хрыстос і ўсе астатнія, паглядзі на маю шыю! Дзе ты там бачыш сябе?
Ліза ўсміхнулася. I тут жа пачала выціраць слёзы.
— О, сапраўды, цяпер давай будзем плакаць! — бушаваў Чына. — Я стаміўся тлумачыць табе адно і тое ж. Умееш аддаваць, умей і браць.
— Але Гэля з Кастусём пасварыліся, — замармытала Ліза, — і я не хачу быць абавязанай.
Тут Чына пачаў мудрагелістую прамову па-казахску з украпваннем беларускіх слоў, і Гэля, якая прыйшла на гукі сваркі, не ўтрымалася ад смеху.
— О, дзіця прыйшло, — здзекліва зазначыў Чына, — карацей, так, пакуль вы мне пра ўсё не раскажаце, я буду сядзець тут у вас. А з Альбінай потым разбірайцеся самі. I карміць мяне трэба тры разы на дзень. А зранку я пачну працаваць, і мне будуць званіць па сорак разоў за хвіліну па трох тэлефонах, а я...
Гэля цяжка ўздыхнула і ўзялася апавядаць з самага пачатку. 3 таго дня, калі маці надумала аднесці ў школу капкейкі.
* ★ ★
Як выявілася, вельмі цяжка рабіць справу, якую ненавідзіш. Увесь суботні ранак Ян спрабаваў уставіць татаў цеплавентылятар у сюжэт з коньмі і сто разоў збіраўся паслаць усё лесам, але адразу ў галаве гучаў здзеклівы голас бацькі: «Я так і думаў». Цеплавентылятар упарта не лез у кадр. А калі пасля доўгіх пакут у Яна атрымалася яго больш-менш увапхнуць і нават больш-менш падсвяціць, ноўтбук крэкнуў і памёр.
Вядома ж, менавіта ў гэты момант ляпнулі ўваходныя дзверы і пачуўся бацькаў голас:
— Барбара?
Маці не адказала — відаць, выскачыла ў краму. Ян баязліва кінуўся ў ложак і схаваўся пад коўдрай, але тата да яго нават не зазірнуў. Ян паляжаў трохі, але сорам быў мацнейшы за страх. Ян узняўся і пайшоў у гасцёўню.
Бацька з пахавальным тварам чытаў нешта ў тэлефоне.
Ян сеў насупраць, набраўся смеласці і прызнаўся:
— He магу ўставіць яго ў кадр.
Бацька не адказаў, працягваючы метадычна прагортваць экран смартфона.
Ян дакрануўся да бацькавай рукі.
— Я кажу, не магу ўставіць яго ў кадр!
Бацька з намаганнем перавёў позірк на сына.
— Каго?
— Цеплавентылятар твой! Амаль атрымалася, але ноўт здох! Вентылятар, напэўна, паляцеў.
— А, — сказаў тата абыякава.
— Але я, у прынцыпе, разумею, як там павінна быць! — Ян спрабаваў казаць сур’ёзна і пераканаўча. — Давай я да тваіх маркетолагаў падыду і ўсё патлумачу! Можа, яны падкажуць што... Ці я нейкіх вашых патрабаванняў не ведаю.
Бацька не рэагаваў.
— Дык што, — Ян узняў голас, быццам размаўляў з глухім, — я з імі пагутару? 3 маркетолагамі?
Тата зноў зрабіў над сабою намаганне, наморшчыў лоб і спытаў:
— Навошта?
Ян страціў цярплівасць:
— Ты ж сам казаў: трэба рэкламную кампанію планаваць! Бюджэт зацвярджаць! Ты ж людзей напружыў...
— Які бюджэт? — у голасе бацькі чуліся стома і прыкрасць. — Якая кампанія? Ты што, рэальна думаеш, што я стану будаваць кампанію на роліках нейкіх тынэйджараў?
— Але ж ты казаў...
— Я матываваць цябе, ёлупня, хацеў! — адрэзаў бацька.
Ян адчуў, што ў яго стукае ў скронях.
— Я не ёлупень! Я грошы зарабіў! Ты ж сам... сто даляраў...
Тата пахітаў галавой. Цяпер голас быў проста стомлены:
— Ты б хоць у сваю адмінку рэкламнай сеткі зазірнуў, ці што... I ўвогуле! У нас тут бізнесменаў аднаго за адным саджаць пачалі... Можа, давядзецца з краіны з’язджаць. А ты са сваімі... мульцікамі!
Ян кінуўся ў свой пакой, схапіў тэлефон і ліхаманкава адкрыў асабісты кабінет у рэкламнай сетцы.
«Баланс $21,04. Апошні плацеж $0,00».
Увечары зайшла маці. Ян ляжаў на пасцелі, гледзячы ў столь — прыблізна гэтак жа, як тата гадзіну таму ўзіраўся ў тэлефон.
— Сынуля, — сказала маці, — можа, у панядзелак у школу пойдзеш?
— Пайду, — адказаў Ян роўным голасам.
— Вось і добра. A то кіснеш тут...
Маці пастаяла яшчэ трохі і сышла.
* * *
Чынгіз і Ліза заселі надоўга. Размова пайшла сур’ёзная і зусім нецікавая — прававая база, падаткі, кансультацыі са знаёмымі юрыстамі...
Гэля трохі пасядзела з імі, а потым паціху ўцякла ў свой пакой.
Дзядзька Чынгіз, вядома, упарты, але маці не здасца. Вось бы ён дапамог і справу, якой пагражаў следчы, закрылі без хабару! Тады можна было б...
— Ды ён не сабе! — гучна тлумачыла маці. — Ён мне ўсё расказаў. Ён проста заплаціць камусьці там і...
— Ліза! — усклікнуў Чынгіз. — Дзяўчынка мая, колькі табе гадоў? Ну колькі можна верыць усім без разбору?
— Ну не можа ён так нахабна хлусіць, седзячы ў мяне на кухні!
— I пасля гэтага ты хочаш, каб я адчапіўся ад вас з Гэляй? Ты яшчэ завучыху сваю ідзі пашкадуй, бо яна стамілася вельмі, пакуль скаргі на цябе пісала.
— Але яе таксама можна зразумець...
— Стоп! — сказаў Чынгіз. — Усё! Сціхні!
Геула пачула, як пакрыўджана засапла маці і як зацокаў мышкай Чынгіз.
* * *
Калі маці праз гадзіну зазірнула да Яна, ён ляжаў у той жа позе.
— Янчык! — сказала яна. — А ты ўрокі будзеш рабіць?
— Так, — безуважна адказаў Ян.
— Дык ты хоць даведайся якія, — уздыхнула маці.
I не сышла, пакуль Ян не ўстаў і не ўзяў у рукі тэлефон.
Ён гартаў «УКантакце» і млява думаў, у каго б даведацца, што адбываецца ў школе. Дамашкі як
такой ужо не было, але давалі нейкія заданні для падрыхтоўкі да іспытаў. Ян спыніўся на Жанне Кароціч, яна была анлайн. Напісаў у асабістыя: «Здароўкі! Што на наст. тыдзень задалі?»
Жанка чамусьці адразу ператэлефанавала.
— Прывітанне, Ян!
— Чаму тэлефануеш? — няветліва адказаў ён. — Дыктаваць мне будзеш? Напісаць у асабістыя цяжка?
— Я напішу, — заспяшалася Жанна, — не хвалюйся! Але ў мяне да цябе просьба! Ты можаш мяне зняць, як у цябе на юцюбе?
— Чаго?!
— Ну, — слухаўка зацурчала ялеем, — можаш зняць відэа, дзе я буду такая ж прыгожая, як у тым роліку... Ну ў якім тая дзяўчына... якая сэксі... яна яшчэ спіць у канцы!
Ян ледзьве ўцяміў, што размова пра ролік з Гэляй — праз які канал заблакавалі.
Кароціч зразумела ягонае маўчанне як знак згоды і падбадзёрылася.
— Ты ж можаш! Ну так, я не ідэальная мадэль... — какетліва сказала яна.
Ян са здзіўленнем зразумеў, што яго ў гэтым жыцці яшчэ можа нешта насмяшыць. Жанка была не толькі «не ідэальная», яна ўвогуле... Калі яна прыйшла да іх у сёмым класе, нават класная цэлую чвэрць не магла вывучыць яе прозвішча, бо тады Жанка ўдавала з сябе спявачку Нюшу. Але рабіла гэта настолькі няўдала і выглядала пры гэтым так недарэчна, што выклікала прыступы смеху ўва ўсёй школы. Паводзінамі яна болей нагадвала Нюшу са «Смяшарыкаў». 3 таго часу Жанка змяніла некалькі абліччаў, але для аднакласнікаў засталася Нюшай.
He дачакаўшыся камплімента, што, маўляў, мадэль яна ідэальная, Жанка працягвала:
— ...Але ж тая дзяўчына... я на паўзе яе разглядала. Таксама нічога такога! Гэта ты так файна зняў! 1 мантаж зрабіў... I... я не ведаю, як у цябе гэта атрымалася! Можаш і мне гэтак? А то я з хлопцам у сеціве перапісваюся, ён просіць фотку. Але я лепей відэа дашлю... калі ты здымеш!
Ян здушана адказаў:
— Пакуль.
Кінуў слухаўку і пачаў рагатаць. Як можна параўноўваць жывую Геулу і штучную Нюшу?
Маці спалохана зазірнула, але ён толькі замахаў на яе рукамі. Маці знікла. Ян адчуў, што жыццё стала наладжвацца. Ён нават напісаў «Дзякі!» Жанцы, якая даслала спіс заданняў.
Яна адказала шэрагам смайлікаў. Ян не стаў іх разглядаць.
Нечакана для сябе ён разгарнуў матэматыку, зверыўся з тэлефонам і пачаў чытаць параграф.
★ * *
«Трэба рэчы да пераезду разабраць», — падумала Геула і адчыніла шафу.
На двары па бетонавай палі бухала чыгунная баба.
Гэлі на галаву зваліўся пакет.
А з пакета выпаў велізарны «сіямскі» швэдар.
«Трэба ж яго памыць са змякчальнікам!» — згадала Гэля, шпурнула швэдар у бок ваннага пакоя і ў той жа момант зразумела, што болей ён ніколі ёй не спатрэбіцца.
Раптам Гэлі зрабілася да слёз сумна. 3 гэтым швэдрам было звязана столькі ўсяго смешнага... Як яна яго вязала — гэта наогул асобная гісторыя. Гэля прыгадала свой запыт на адным з форумаў — «як звязаць швэдар з дзвюма гарлавінамі» — і тое, як яе ледзь не забанілі, падумаўшы, што яна злосны троль.
Гэля засапла, зусім гэтак жа, як на кухні цяпер сапла яе маці, акуратна падняла швэдар з падлогі, запхнула яго ў пакет і зноў схавала на верхняй паліцы шафы.
★ * ★
Ян з задавальненнем закрыў беларускую і пацягнуўся па фізіку, паралельна правяраючы ў тэлефоне, што задалі. 3 фізікай было няпроста. У Яна ў журнале стаяла самотная сямёрка, а фізік — дзядзька прынцыповы, яму за чвэрць трэба як мінімум тры адзнакі. Самы просты спосаб вырашыць праблему — зрабіць даклад. Ян разгарнуў падручнік.
КНІГІ ОНЛАЙН
