КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— Дзякуй, што прыехалі! — загаласіла суседка. — Вось яна! Ледзь угаварыла яе з даху злезці! Да чаго нашых дзяцей давялі інтэрнэтам, га? Геула села на прыступкі і закрыла рукамі твар. * * * Як выявілася, у Зялёным Лузе быў сапраўдны лес. Ян тут ніколі раней не бываў, таму гуляў са шчырай цікаўнасцю. 3 нагоды добрага надвор’я на кожнай дзялянцы дымілася вогнішча, пахла шашлыком. Раз-пораз сустракаліся матулі з вазочкамі. Ідылія. Ян разняволіўся, заўсміхаўся і здрыгануўся, пачуўшы выкрутасістыя мацюкі. Дужы дзязька, расчырванелы ад спіртнога, тлумачыў напалоханай дзяўчынцы, што ёй тут не месца. 3 прыстойных слоў Ян разабраў толькі «ты» і «дахаты». — He лайцеся! — папрасіў ён мужыка. — Тут дзеці, жанчыны... Мужык умомант пераключыўся на Яна і выказаўся ў тым сэнсе, што Ян яшчэ малы крытыкаваць старэйшых. Ян узлаваўся і паслаў «старэйшага» туды, дзе таму было самае месца. На гэтым перамовы скончыліся, чырванаморды схапіў Яна за кашулю і пачаў трэсці. Ян паспрабаваў вызваліцца, але не ўтрымаў раўнавагу. Яны пакаціліся па зямлі, бязладна спрабуючы выцяць адзін аднаго. Разнялі іх патрульныя. Ян і дзядзька цяжка дыхалі і вінавацілі адзін аднаго: — Гэты псіх на мяне накінуўся! — Гэта ты накінуўся! Сяржант крыкнуў: — Ціха! Абодвух забіраем! I тут падала голас дзяўчынка: — Адпусціце тату, ён не вінаваты! Гэты хлопец тату біць пачаў. — Выпускны адзначыў? — спытаў сяржант у Яна. — Ану дыхні! Ян узнагародзіў дзяўчынку пагардлівым позіркам і дыхнуў. — Дзівосы, — сказаў сяржант, — не пахне. Напэўна, дрэні якой наглытаўся. Значыць, спачатку ў наркалогію. ★ ★ ★ Калі ў дзверы прыёмнага пакоя ўвялі Яна, Геула не здзівілася. He здзівіўся і Ян. Яны сядзелі побач і глядзелі на пафарбаваную сцяну. — Ну што, зноўку я за табою шпіёню? — спытаў Ян. Геула пакруціла галавой. Размова не клеілася. ★ ★ ★ Потым іх везлі ў апорны пункт, каб перадаць бацькам. Тэлефон Гэлінай маці быў адключаны, а да бацькоў Яна ўвогуле немагчыма было дазваніцца. Іхнія тэлефоны не падавалі прыкмет жыцця. Міліцыянты не здзівіліся — сёння ў горадзе з мабільнай сувяззю з самага ранку рабілася нешта незразумелае. Геула з Янам сядзелі поплеч і маўчалі. Гэля нават задрамала, але тут пачуўся трэск, машына рэзка затармазіла, а потым данеслася неразборлівая лаянка. — Кола прабіла, — здагадаўся Ян. — Слухай, — сказала Гэля, — а табе не падаецца, што ўсё гэта немагчыма? — Падаецца, — адказаў Ян. — Памятаеш, я на цябе ў Верхнім горадзе натрапіла? Я туды адну польку везла. На вуліцы выпадкова сустрэла. — А я, — прамовіў Ян, — цябе на беразе Свіслачы знайшоў, таму што мне прапанавалі бясплатна праехаць роварам да парку Горкага. — Пра Маладзечна я ўвогуле маўчу, — уздыхнула Геула. — I цяпер ізноў, — усміхнуўся Ян. — Змовіліся яны, ці што? Гэля на жарт не адрэагавала: — He, яны не маглі. Столькі рознага народу, у розны час... He бывае так! У гэты момант звонку данеслася: — Дамкрат!.. Што за дзень такі?! Ян і Геула мімаволі пасміхнуліся. — Факт застаецца фактам, — сказаў Ян. — Нехта спрабуе нас звесці. — Ці нешта... — Ды пайшлі яны! — злосна адказаў Ян. — Мы што, сабачкі, якіх на вязку прывезлі? Геула нічога не сказала, толькі моцна сціснула вусны. — Ведаеш што?! — гучна прамовіў Ян, звяртаючыся ўверх. — He чапіся да нас болей! Мы самі дамо рады, зразумеў?! Адказу не было. Тады Ян загадаў Гэлі: — I ты таксама ім скажы... Ці яму! — Так, — папрасіла Геула, — не трэба нас зводзіць. Мы самі як-небудзь... — Ура! — пачуўся голас кіроўцы. — Сувязь з’явілася! Зараз аварыйку выклічам... ★ ★ ★ Наступныя два тыдні мінчукі знемагалі ад задухі. Мінск быццам перастаў дыхаць. Горад вельмі пераймаўся праз свой правал. Яму было балюча. I крыўдна. Ён вельмі любіў гэтых дваіх маладых упартых дурняў, але цяпер, калі яны шчыра папрасілі не турбаваць іх, нічога не мог зрабіць. ★ ★ ★ Ян валокся вуліцай. Сёння, у свой дзень народзінаў, яму зусім не хацелася святкаваць. Вакол нічога не адбывалася. Ніхто не прапаноўваў яму пакатацца роварам бясплатна. Ніхто не кідаўся на яго з кухталямі. I сувязь працавала нармальна — вось толькі тэлефанаваць не было каму. 3 бацькамі толькі што пагутарыў і папрасіў не чапіцца да яго са сваімі бязглуздымі днямі народзінаў. Аднакласнікі даўно раз’ехаліся хто куды. Ян усё ж такі выцягнуў смартфон, каб пракруціць спіс кантактаў наўздагад. Трапіў у «галасавую пошту». I пошта была пустая, ніхто не пакінуў яму паведамлення на аўтаадказчык. I раптам Ян зразумеў, каму ён хоча патэлефанаваць. He, пагутарыць асабіста! За акном зноў мільгацелі краявіды як паштоўкі, гэтым разам ужо зусім летнія. Яркія жоўтыя палі рапсу змяняліся пяшчотна-блакітнымі, з квітнеючым ільном. Маладзечна, як і мінулым разам, сустрэў Геулу цудоўным надвор’ем. Ад вакзала да каледжа яна валаклася нага за нагу. Гэля натрапіла позіркам на дом Янавай бабулі, пачула сабачы брэх, адчула, як ёй у нагу торкнуўся халодны нос. «Бяшка!» — узрадавалася Гэля. Але не. Гэта быў зусім не Бяшка, а незнаёмая аўчарка. Таксама старая, таксама прыязная, таксама з бабуляй. Але не Бяшка. Гэля дайшла да каледжа і села на прыступкі. Ёй падалося, што яна сядзіць на ганку зусім адна, нікому яна не патрэбная. I навакольны свет абыякавы. Дрэвы шамацяць пра нешта сваё. Вецер дзьме куды хоча. I ніхто не спрабуе ёй нешта сказаць. I ніхто не дасць ёй знак, што яна робіць не тое. Гэля ўстала і пайшла да ўваходных дзвярэй. Ніякага руху паветра. Цішыня. Гэля ўзялася за дзвярную ручку. Тая павярнулася ідэальна лёгка. Дзверы не рыпнулі, парог не падсунуўся Геуле пад ногі. «Ды што ж я раблю! — пранеслася ў Гэлі ў галаве. — Я ж насамрэч уцякаю ад сябе! Навошта?» Гэля зачыніла дзверы і вярнулася на ганак. ★ ★ ★ Ліза адчыніла дзверы пасля пятага званка. — Ян? — здзівілася яна. — Мне патрэбная Геула, — сказаў ён. — А яе няма, — разгубілася Гэліна маці. — Яна ў Маладзечне, дакументы падае... А ты штосьці хацеў? — Я да Гэлі, — сказаў ён яшчэ раз, — наконт дня народзінаў. — Адкуль ты ведаеш? — спытала Ліза. — Што? — здзівіўся Ян. — Пра дзень народзінаў. Нейкі час Ян і Ліза ўважліва глядзелі адно на аднаго. — Ну я... мне мама сказала, — збянтэжыўся Ян. — Чыя мама? — спытала Ліза. — Мая, — разгублена адказаў Ян. — I ў пашпарце маім напісана. Ліза нейкі час маўчала. Асэнсоўвала інфармацыю. — Ян, у цябе сёння дзень народзінаў? — удакладніла яна. Ян ледзь не спытаў, ці не на падпітку Ліза. Утрымаўся ў апошні момант. Але, відаць, у ягоным позірку гэтае пытанне прачыталася. — А ты а якой гадзіне нарадзіўся, — хутка спытала Ліза, — а другой удзень? — Я не памятаю, — адказаў зусім ужо агаломшаны Ян. Ліза глядзела ў акно і кусала вусны. — Я пайду, напэўна, — сказаў Ян. Ліза кіўнула. Але раптам не стрымалася: — Проста ніхто не ведае, што сёння другі Гэлін дзень народзінаў. Нават яна не ведае, я ёй не казала. Відаць, яна захацела жыць, калі нарадзіўся ты. У вачах Лізы заблішчалі слёзы. — Выбачайце, — сказаў Ян, — мне трэба ісці! — Пачакай! — папрасіла Гэліна маці, і Ян замёр напаўпаварота ад яе. — Я... — пачала Ліза, перапыніла сябе, зноўку працягвала: — Словам, мне трэба табе пра нешта распавесці. Я гэтага ўвогуле нікому не казала. Нават не згадвала ніколі. Але ты мусіш ведаць... Яну вельмі не спадабаўся такі пачатак. — Мы з Гэліным бацькам былі знаёмыя толькі вечар, — працягвала гаспадыня кватэры. — Зранку ён сышоў. Раней, чым я прачнулася. I болей мы з ім не бачыліся. — Вырадак ён! — не стрымаўся Ян. — Рэч у тым, што якраз не, — пакруціла галавой Ліза. — Ён пакінуў цыдулку. Казаў, што я вельмі... — яна зноўку абарвала сябе. — Карацей, ён збіраўся вярнуцца. Але не хацеў набівацца. Прасіў патэлефанаваць, каб я сказала. Так ці не. Пакінуў нумар. Я падрала яго і выкінула. Ліза казала кароткімі сказамі, бо на доўгія не ставала дыхання. Ян пакутліва чырванеў. Яму ўсё болей хацелася збегчы. — А цяпер я думаю, — Ліза глядзела ў сябе і размаўляла больш з сабою, — а калі б я патэлефанавала? I ў Геулы быў бы тата. Мы маглі разысціся. Або жыць душа ў душу. Або катаваць адно аднаго ўсе гэтыя гады. Але я ніколі пра гэта не даведаюся. Таму што спалохалася... — Навошта вы мне пра ўсё гэта кажаце? — спытаў Ян. Ліза апусціла галаву і адказала, звяртаючыся да дывана ў вітальні: — Я Геулу адпусціла, каб яна пазбавілася страху. Але ж яна яго з сабою ўзяла. I я не разумею, што з гэтым рабіць. А ты... Я ваш апошні ролік паглядзела... I той, дзе Гэля спіць... Шмат разоў... Ян моўчкі набраў нумар на смартфоне. У адказ завібрыраваў Гэлін тэлефон у кішэні яе курткі на вешалцы. Ян скінуў выклік і на момант задумаўся. — У вас ёсць Гэліна фотка? — спытаў ён. — Каб на паперы? * * * Геула сядзела ўжо вельмі доўга, ногі здранцвелі, але ўстаць моцы не было. Вакол па-ранейшаму панавала ідэальная цішыня, быццам увесь свет замёр, каб незнарок не даць дзяўчыне які-небудзь знак. «Я збіраюся з’ехаць з дому, вучыцца не там, дзе хочацца, а там, дзе ёсць інтэрнат. Я расстаюся з мамай, разышлася з Янам... Што я ўвогуле раблю?» Геуле раптам захацелася, каб той невядомы, хто зводзіў іх з Янам, ізноў падштурхнуў у спіну. Ці наадварот, кінуў у твар прыгаршчы пылу. Каб яна зразумела, што рабіць. I тут яе кранулі за плячо. Гэта была маладая жанчына, гадоў дваццаці пяці, не болей. Яе можна было б прыняць за студэнтку каледжа, каб не надзвычай сціплы макіяж і строгі гарнітур, якія выдавалі ў ёй настаўніцу. — Прабачце, — сарамліва спытала яна, — гэта ж вы? Яна паказала Геуле экран свайго смартфона. Там сапраўды была Гэля буйным планам. Леташняе фота, з Вільні, куды яны ездзілі з маці папіць кавы. — Так, — збянтэжана адказала Гэля. — Тады вам трэба гэта паглядзець, — яшчэ болей засаромілася жанчына, усунула Геуле смартфон і адышла ўбок. Гэля прыгледзелася, зразумела, што перад ёю стоп-кадр відэароліка. Праматала на пачатак — ролік стартаваў з той жа вільнюскай фоткі. За кадрам гучаў голас Яна: — Шаноўнае спадарства! Гэтая дзяўчына знаходзіцца ў Маладзечне! Яна забылася тэлефон дома, а мне трэба тэрмінова ёй нешта сказаць! Калі пабачыце яе, пакажыце, калі ласка, ролік! Фотаздымак знік з фокуса, і Гэля ўбачыла самога Яна.