Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў

Выдавец: Вышэйшая школа
Памер: 592с.
Мінск 1976
133.77 МБ

 

Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Да рэвалюцыі друкавалі на-ват кнігі, соннікі, якія тлума-чылі кожны вобраз, што міль-гаў у сне. Гэта звычайнае ш а р л а т а н с т в a. I. Н а в у-м е н к a
У карты гуляць дазволена, гэта забава, а займацца ш у-лерствам — не. А. Ч а р-н ы ш э в і ч.
А можа гэта нейкі ф о к у с — зрабіць выгляд, што ведаеш больш, чым кажаш... Б. М і-к у л і ч.
Я птах не палахлівы, дарэм-на пра сіло чаўпеш, не ўдасца т р у к гвой вераб’іны, мяне не правядзеш. Э. В а л а с е в і ч.
Сацыяльная дэмагогія абнаўленп.аў была накіравана на захаванне рэлігіі ў сацыялі-стычным грамадстве. Б е л С Э.
На якое ж ліха Бабкову зда-лася цяпер гэтая ліп а? Паду-маў бы хоць, што ўсе звесткі пра цяглавую сілу і сельгасін-вентар ёсць і ў райкоме і ў рай-выканкоме. I. Ш а м я к і н.
Для а д в о д у в ач э й яшчэ з раніцы пайшоў з касой у ку-сты, але не косіць, а пілуе раш-пілем надвае зенітны снарад. I. Н а в у м е н к а.
Зразумела, што і без н я-ч ы с т ы х с п р а ў не абышло-ся... Людзі круціць умеюць... Ц. Г а р т н ы.
Зірнуў на госця і Даніла, ад-чуўшы ц ё м н ы нейкі х о д. Я. К о л а с.
АШУКАЦЬ, АБМАНУЦЬ, АБМАНІЦЬ, ПАДМАНУЦЬ, АБДУРЫЦЬ, ПАДДУРЫЦЬ, ПРАВЕСЦІ, ПАДВЕСЦІ, АБ-ВЕСЦІ, ЗВЕСЦі, АБЫСЦІ, СХІТРАВАЦЬ, СХІТРЫЦЬ, АБХІТРЫЦЬ, ПЕРАХІТ-РЫЦЬ, АБЛІЧЫЦЬ, АБВА-ЖЫЦЬ; АБГУЛЯЦЬ, ПАД-СЕДЗЕЦЬ, СКРУЦІЦЬ, АБ-КРУЦІЦЬ, АБЛЫТАЦЬ, АПУ-ТАЦЬ, НАГРЭЦЬ, АБАЛВА-НІЦЬ, АБЖУЛІЦЬ, ЗЖУЛЬ-НІЧАЦЬ, АЧМУРЫЦЬ, АЧ-МУЦІЦЬ (разм.) □ УВЕСЦІ У ЗМАН, АБВЕСЦІ ВАКОЛ ПАЛЬЦА, АБКРУЦІЦЬ ВА-КОЛ ПАЛЬЦА, ПАДВЕСЦІ ПАД МАНАСТЫР, ПУСЦІЦЬ ПЫЛ У ВОЧЫ, ПУСЦІЦЬ ПЫЛУ У ВОЧЫ, АБУЦЬ У ЛАПЦІ.
Старога ліса не а ш у к а е ш. П р ы к а з к а.
Яго не маглі абмануць ліслівыя позіркі, кампліменты яўных падлізаў, робленыя ўс-мешкі падхалімаў. М. Л ы н ь-к о ў.
Ім а б м а н і ц ь мужыка па-куль што трэба, вось і цягнуць ды абяцанкамі яго кормяць. П. Г' а л а в а ч.
Галаўні і язі —рыба хітру-шчая, падмануць яе не лёг-ка... А. Я к і м о в і ч.
He, матку не а б д у р ы ш, не схаваеш ад маткі нічога. А. Ч а р н ы іп э в і ч.
Каго ўжо каго, а мяне не па д д ур ы ш... я ўсе франты прайшоў ды жывым вярнуўся, хоць без нагі... М. 3 а р э ц к і.
Было радасна разгадваць хіт-рыкі зладзеяў — Валенду не правядзеш. А. Асіпенка.
Няўжо, думаеце, збягу дзе-колечы? Удвойчы наложыце штраф, калі толькі п а д в я д у вас... Ц. Г а р т н ы.
Гэты Грамадка не хлапчук, каб яго можна было а б в е с-ц і. Т. X а д к е в і ч.
52
Я сказала, на бяду, што ніко-га не з в я д у, як дажынкі ад-святкуем, я за конюха пайду. A. К у л я ш о ў.
ён начэй не спіць, усё думае, як бы гэта лепей немца а б ы с-ц і ды самому з усёй бяды вы-бавіцца. М. Л ы н ь к о ў.
Каетан адчуў, што наперакор ветру не падзьмеш, і парашыў с х і т р а в а ц ь. П. Б р о ў к а.
Да гэтага між імі было ўга-ворана прывезці з пасёлка сха-ваны там шыфер і такім чынам выкруціцца, схітрыцьу час праверкі. А. Кулакоўскі.
А каб усе разам узяліся за працу. Ды сумленна. Ды не стараліся аб х іт р ы ц ь адзін аднаго... А. Асіпенка.
— Трэба было п е р а х і т-р ыц ь немцаў, — працягваў Даўгалёў, — неяк заблытаць сляды ды за ноч адарвацца ад іх на такую адлегласць, каб не паспелі яны дагнаць да са-мага лесу. I. Ч ы г р ы н а ў.
Аўтамат — прылада добрая! ён не абважыць, не аб л і-ч ыць і нават не аблае. М. Л у ж а н і н.
Акрамя таго, Гунава ведаў, што Сімон абгуляў яго і на турэцкім тавары, і па шыне-лях, так што слухаць ягоны лямант было не варта. Э. С а-м у й л ё н а к.
Мусіць, і пра жуліка табе га-варыў, як той падседзеў нас? А. П а л ь ч э ў с к і.
Праўда, пры канчатковым разліку ўсё ж с к р у ці ў той скупеча залатовак пяцьдзесят. М. М а ш а р а.
А бкруцяць хрысціянскую душу, і дом і людзей з малатка пусцяць. У. Караткевіч.
Чалавека а б л ы т а л і, за-лыгалі, выкарыстаўшы яго сла-басць. А. Кулакоўскі.
ён юліў ім [тоненькім галас-ком] на ўсе бакі, каб апу-
т аць чалавека. П. П е с т-р а к.
Добра, кажа, нагрэў вас Гендарсав за гэтыя гады. Па-думай ты сам, Лявон, тры ка-пейкі на пуд! А. Ч а р н ы ш э-в і ч.
Людзі з дробнымі, абмежава-нымі, уласніцкімі інтарэсамі і вузкім ідэйным і грамадскім кругаглядам далі магчымасць Гітлеру і яго хеўры іх абал-в ачіць. I. Г у р с к і.
Жулік жуліка абжу ліў. К. К р а п і в а.
Але тут усхадзіліся карцёж-нікі. Ці то не падзялілі банка, ці то хто зжульнічаў з іх... М. Л ы н ь к о ў.
Паны пачалі шукаць спосабу, каб хутчэй і лягчэй ач м у-р ыць просты народ, канчатко-ва заняволіць яго і апалячыць... X. Ш ы н к л е р.
Лоўка ач м у ці лі польскія паны падатных веруючых сваім шыкозным спецыяльным цягні-ком для дэвотак! X. Шын к-л е р.
Бо, каб у зман чужынца ў в е с ц і, — мы ўсе ў адзін сту-паем след. А. Астрэйка.
А як спаткае сапраўднага дурня ці недалёкага чалавека, дык ён яго дзесяць разоў в а-к о л п а л ь ц a а б в я д з е. A. Р ы л ь к о.
Таго Міканора каморнік со-рак разоў абкруціць в а-кол пальца! Такога грама-цея, як Міканор!.. I. М е л е ж.
I яна цябе падвядзе пад м а н аст ы р, памянеш маё слова. Бабы, брат, яны ўсе Ta-Kia — хітрыя, як чэрці. I. Ш а-м я к і н.
Умелі кадэты пусціць пыл у в о ч ы. Людзі, не спа-кушаныя ў палітыцы, спачува-лі ім, лічылі іх вялікімі апа-зіцыянерамі царызму і шмат надзей ускладалі на іх. Я. К о-л а с.
53
Пісар, як відаць, стараўся п у с ц і ц ь трохі п Ы Л у fl в о-ч ы, і ўсе важныя мерапрыем-сівы ў значнай меры прыпіс-ваў сабе. Я. К о л а с.
I пароды хітраіі. Ураз у л а п-ці а б у е. М. Т к а ч о ў.
АШЧАДЖАЦЬ, БЕРАГЧЫ, ЗБЕРАГАЦЬ, АДКЛАДАЦЬ, ЗБІРАЦЬ, ШАНАВАЦЬ, ЭКА-НОМІЦЬ.
Зарабляла яна не шмат, гро-шай на ўсё не хапала, і яны аійчаджалі кожную ка-пейку і як-кольвечы жылі. В. Б ы к а ў.
Хто капейкі не б е р а ж э, таго рубель баіцца. П р ы к а з-к а.
Юрка зберагаў кожную капейку. А. Асіпенка.
I Валя, нікому нічога не ка-
жучы, пачала адкладаць— не па Р0ЛЮ ў тыдзень, а па больш. П. П е с т р а к.
Ен успомніў, як з б і р а ў грошы на матацыкл...
М Стральцоў.
Пад сасной абуваюцца мала-дзіцы і дзяўчаты, якія, ш а-нуючы абутак, дагэтуль ішлі босыя. I. Н а в у м е н к а.
Агнёў у хатах ііе палілі — эканомілі газу. A. A cine н к a
АШЫЙНІК; АБРОЖАК
(абл.\
Мітрафан нахіліўся і ўзяў за а ш ы й н і к сабаку, які аціраў-ся ля ног. Э. С а м у й л ё н а к.
Для Рыжыка гаспадар зра-біў будку, купіў ланцуг і па-шыў мошіы а б р о ж а к з гу-жа. У. Д а м а ш э в і ч.
Б
БАГАТЫ, ЗАМОЖНЫ.БЯЗ-БЕДНЫ; ГРАШАВІТЫ, ГРА-ШОВЫ, 3 ГРАШЫМА (разм.); ЦЕПЛЫ (перан.).
Увосень і верабей б а г а т ы. П р ы м а ў к а.
Звычайна, калі паміраў хто з з а м о ж н ы х людзей, яго прывозілі хавань на спецыяль-пым катафалку. A, А л е к-сандровіч.
Цайт мог бы жыць і без гэ-тае неспакойнае свае прафесіі, сродкаў хапіла б на б я з б е д-нае жыццё. М. Л ы н ь к о ў.
Там жывуць болей г р а ш а-вітыя людзі: баяры, княжац-кія ваякі-дружыннікі, багаты-ры-гандляры. М. Б а г д а н о-в і ч.
Вы, мабыць, думаеце, што на свеце няма людзей з г р аш ы-ма? А. Ч а р н ы ш э в і ч.
Тут былі такія ж купцы, як Пачулія і сам Гамрэкелі, не-
калькі больш дробных, але па-важаных гандляроў, чыноўнікі, на чале са зборшчыкам падат-ку, і іншая цёплая, г pain о в а я публіка. Э. С а м у й-л ё н а к.
БАГАЦЕЙ, БАГАЧ, БАГА-ТЫР, БАГАТЫ, МАГІІАТ, МГЛЬЯНЕР, КАПІТАЛІСТ, ПЛУТАКРАТ; ПАН, ЗАМОЖ-НІК, БУРЖУЙ (разм.); РАК-ФЕЛЕР (перан.).
Вугаль сек, пшаніцу сеяў не сабе — для багацеяў. А. 3 а-р ы ц к і.
Вось гуляе б а г а ч, аж па-лац той дрыжыць. Я. К у п а-л а.
Такі б а г а т ы р, на якога Алесь увесь век парабкуе. А. Ч а р п ы ш э в і ч.
Добра багатаму красці, бо ёсць да чаго дакласці. П р ы-к а з к а.
54
Пакідалі магнаты навеч-на харомы. A. В я л ю г і н.
Гэта матуля багатая, умей адно браць з яе, дык і сам мільянерам станеш.
А. П а л ь ч э ў с к і.
Ен кляў капіталістаў-плутакрата ў... Л о й-к а.
He ўсякг п а н, у каго шта-ны на выпуск. П р ы к а з к а.
Нялёгка было наладзіць ка-муну ў панскім маёнтку. Супя-рэчылі з а м о ж н і к і блізкай вёскі. 3. Б я д у л я.
Лагута — кароткі, шырака-твары, тоўсты як бочка — як-раз такімі малявалі бальшаві-кі на плакатах б у р ж у я ў. I. Навуменка.
Мы не р а к ф е л е р ы, каб раскідацца грашыма на розныя глупствы. М. Л ы н ь к о ў.
БАГАЦЦЕ, ЗАМОЖНАСЦЬ, ДАСТАТАК, СКАРБ; ЗОЛАТА, КІШЭНЯ, МАШНА (перан.) □ ЗАЛАТЫЯ ГОРЫ, МА-ЛОЧНЫЯ РЭКІ.
Багацце нявесты на шчасйе не пераробіш. П р ы-к а з к а.
Васілёва заможнасць ставілася на высокую ступніо, як моцная перавага над Ры-горам. Ц. Г а р т п ы.
3 часам жа лапці — гаю, ой, гаю! — вьшра дастатак з нашага краю Я. К у п а л а.
Зямля—невычэрпнага с к а р-б у крыніца, на цэглу дасць гліны і для чарапіцы! Я. К о-л а с.
Цяпер у нас і балота — зо-л ат а. Прымаўка.
Адзінства складалася не па сваяцтву крыві, а па сваяцтву к і ій з н я ў: багатых цягнула да багатых, бедных — да бед-ных. 3. Б я д у л я.
Даволі быць буржуйскім слупам, за іх м а ш н у вясці вайну! Я. К о л а с.
Што мне горы з а ла т ы я?
Што мне рэкі дыяментаў?
П. П а н ч а н к а.
He абяцаць ніякіх малоч-ных р э к, а сказаць проста і ясна:	давайце працаваць.
I. Навуменка.
БАДЗЕРАСЦЬ, ЖЫЦЦЯ-РАДАСНАСЦЬ, АПТЫМІЗМ, ЭНЕРГІЯ.
Поспех надаў ім б а д з ё-р а с ці і смеласці. Я. М а ў р.
Прырода, вясна і маладосць напоўнілі іх жыццярадас-на с цю. Я. М а ў р.
Нашы людзі ні пры якіх аб-ставінах не губляюцца... У на-рода трэба вучыцца а пт ы-М і 3 м у... I. Г у р с к і.
Яна прыйшла дадому стомле-най, галоднай, абыякавай да жыцця, але калі ўгледзела сы-на, дык зноў з’явіліся прыліў энергіі, жаданне жыць... I. Г у р с к і.
БАДЗЁРЫ, ЖЫЦЦЯРА-ДАСНЫ, ПРЫУЗНЯТЫ, УЗ-НЁСЛЫ, АПТЫМІСТЫЧНЫ; МАЖОРНЫ, СВЕЖЫ (пе-ран.) □ ГЮУНЫ СІЛЫ.
Дыхалася лёгка, думкі былі ясныя, а сам я — б а д з ё р ы. A. К а р іі ю к.
Марылька гэтакая была жыццярадасная, гэтакая вясёлая. Маладосць! К. Ч о р-н ы.
Ва ўсіх салдат быў п р ыў з-н я г ы пастрой: нарэшце, яны ў гэтай самай Германіі, вайне канец, цёплая вясна на двары. A. К а р п ю к.
Настрой у яго ў з н ё с л ы.
I. Ш а м я к і н.
Мама — у вечнай сваёй тры-возе, непадкупнай для знарок завышана а п т ы м і с т ы ч н ы х Алесевых пісьмаў. Я. Б р ы л ь.
Хай позні чмель гудзе м а-жорным басам, разбуджаны расінкаю ўначы. A. П ы с і н.
Глухім лясочкам сярод ночы бадзёры, свежы зноў іду я,