КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Скіба нават апасаўся, каб ён чаго ёй не выказаў пра нас. К. К р а п і в а. Ехаць наперад ён цяпер н е р а ш а ў с я з асцярогі. I. П т а ш н і к а ў. Але ў баі не д р э й ф і ў, бо абавязак свой памятаў. I. М е л е ж. Перад кім т р у с і ц ь? Свае ж рабочыя. Ц. Г а р т н ы. За сваю дрыжаў ён ску-ру. A. А с т р э й к а. Гэта — камендант Шчэнсно-віч, перад якім д р ы ж э л a ўсё мястэчка. П. П е с т р а к. I сходзяць іх часіны — ка-л о ц я ц ц а паны... Я. К о л а с. Т р ас е цца трохі дзед а д с т р а х у. Я. Колас. Дык мо здацца скажаш ты? He г ля д з і, брат, у к у с т ы. A. А с т р э й к а. He трэба толькі іг а з і р а ц ь у ку с т ы, трэба менш думаць пра арышты, а больш пра га-зету. М. М а ш а р а. ... Туляліся па кутках і п а д-т у л ь в а л і х в аст ы... A. К у-лакоўскі. Генерал не па д а ў д у х а м, хоць правальваўся па бруха. A. А с т р э й к а. БЕДНАСЦЬ, БЯДНОТА, ГА-ЛЕЧА, ГАЛОТА, УБОГАСЦЬ, УБОСТВА, ЖАБРАЦТВА, НЯ-СТАЧА, БЕЗГРАШОУЕ; НЕ-ДАСТАЧА, НЯСТАТКІ, НЕ-ДАСТАТКІ (разм.); НЭН-ДЗА, ГАЛЫТВА (абл.); TOPBA (перан.). Ведала Ніна, што бойкі, сваркі гэтыя ўсё ад таго, шіо недахват ва ўсім у хаце, б е д-на с ць. П. Галавач. У хаце была б я д но т а, але гаспадыня, дбайная, акуратная, спадабалася Лене. У. К а л е с-н і к. Рабілі калісь ад цямна да цямна, а песціла толькі г а-л е ч а адна. А. Александ-р о в і ч. У тым-та і бяда, што гэтых грошай няма, і ў бацькі іх не возьмеш — г а л о т а. Я. К о-л а с. Тут жыццё кончылася ад у б о г а с ц і, ад недастач... К. Ч о р н ы. Адбітак старасветчыны, у б о-ства і акасцянеласці нала-жыў на ўсіх глыбокі след. Я. К о л а с. Жылі мы, жылі ў жаб-р а ц і в е, у горы, больш сілы не хапіла так жыць. К а з к а. У яе нараджаліся дзеці. 1х трэба было крыху вучыць. А хі-ба гэіа лёгка! У хаце заўсёды н яс т а ч a. А. Чарнышэ-в і ч. 3 розных бакоў пішуць, але ва ўсіх адна балячка: прыму-совая хутарызацыя, спрэчкі за сервітуты з абшарнікамі, б е з-грашоўе. У. Калеснік. 3 кожнай хаты нуда, н е-д а с т а ч а глядзіць. Я. К о-л а с. Янка Стахвановіч, самы старшы сын, мусіў праз н я-с т а т к і ў заробкі пайсці... М. Г а р э ц к і. Дзе недастагкі, та м у сям’і звадкі. П р ы к а з к а. А па местах і па сёлах бро-дзіць голад, н э н д з а. Я. К о-л а с. Поруч з галытваю хо-дзіць рсскаш і багацце. Я. Ко-л а с. Дзесягкі год служыў на за-водзе, снярог чужое дабро, вар-тавым сабакам дняваў і нача-ваў пад варотамі, а за ўсё — т о р б a а... Ц. Г а р т н ы. БЕДНАТА, ГАЛОТА, ГОЛЬ; ГАЛАЙСТРА (разм.). 60 Пара тая мінулася разам з царом, прыставам ды ўрадні-кам, калі б е д н а т а багаты-роў баялася. П. Г а л а в а ч. Гарадская галота збіла-ся каля сталоўкі з кацялкамі, збанамі і вёдрамі. ЯК о л а с. Уздымайся па пана і кулака, гарапашная г о л ь вясковая. В Т а ў л а й. А пра нас, дык проста, кажа, дурні, галайстра. Я. Б р ы л ь. БЕЛНЫ, НЕБАГАТЫ, ГО-ЛЫ, ЗБЯДНЕЛЫ, ЗГАЛЕ-ЛЫ, АГАЛЕЛЫ, НЕЗАМОЖ-НЫ. УБОП, ЖАБРАЦКІ; ГАЛАПУЗЫ (разм.); СЯР-МЯЖНЫ (перан.). Б е д ны. я былі ў нас людзі, па заработках цягаліся, слу-жылі за няшчасныя рублі, за скарынку хлеба. Я. К о л а с. Салдаты частавалі адзін ад-наго н е б а г а т ы м сваім пайком. I. М е л е ж. Збяднелы. патомак рада-вітых паноў не хоча мяшаць белае касці з чорнаю косткаю радавітага мужыка. К. Ч о р-н ы. Нялёгка было зг а л е л а-м у шляхцюку служыць сярод багатай знаці, але к трыццаці гадам і ён стаў паручнікам. С. Александровіч. Людзі, што прыходзілі з франтоў і з палону, знаходзілі агалелыя сем’і, спустоша-ныя вінаграднікі, зарослыя пу-стазеллем палі. Э. С а м у й-л ё н а к. Незаможныя бацькі мае, як дарэчы, дзяды і прадзеды, працавалі на зямлі... Е. Л о с ь. Убогая. старая вёска! Ты ў рызманах, ты ўся ў саломе... Я. К о л а с. Я кахаю гваю сястру і хачу, каб яна была шчаслівай, не ве-дала жабрацкай долі. М. М а ш а р а. Чаго ты гам не бачыла, г а- лапузае пазаддзе? Р. С а-б а л е н к а. Вечна не знаем суду і права, цёмны народ мы сярмяж-н ы. Я. К у п а л а. БЕЗНАДЗЕЙНЫ, НЕПА-ПРАУНЫ; АДПЕТЫ, ПРА-ПАШЧЫ, АПОШНІ (разм.). Ен быў на два класы старэй за мяне і меў рэпутацыю б е з-надзейнага гультая і абі-бока. Я. С к р ы г а н. ... Я, як непапраўны ку-рэц, выйшаў у калідор і прыліп да акна. У. К о р б а н. Толькі той-сёй з самых а д-пе т ы х падлізнікаў, хочучы падслужыцца да начальства, станавіўся навыцяжку, як сал-дат, пасярод камерьі. Я. К о-л а с. П р апашчы я чалавек, та-варыш... М. Зарэцкі. А воеь узялі і ў турму паса-дзілі, як апошняга зло-дзея. М, Л ы н ь к о ў. БЕРВЯНО, ПЕНЬ, КАЛО-ДА, КРУГЛЯК; БЯРНО (абл.). Бервяно да бервяна — хата новая. А. А л е к с а н д-р о в і ч. Ен запаліў у сенцах газоўку і раскалоў п е н ь на дзве плашкі... К. Ч о р н ы. Потым дзядзька Алесь з ва-жатым ускацілі камель абрэ-занай калоды на сані і пры-вязалі ланцугом. А. Я к і м о-в і ч. Уз’ехалі на твой двор з фур-манкамі, кладуць на вазы ду-бовыя круглякі... К. Ч о р-н ы. Падрубу лёгка замяняюць (у лесе знойдзецца бярно). IO. С в і р к а. БЕСКЛАПОТНЫ, БЕСТУР-БОТНЫ, ЛЕГКАДУМНЫ. Часта чулася бесклапо т-н а я гамонка і звонкі смех дзяўчат. У, Ш а х а в е ц. 61 Дні маленства мае, б е с-турботныя дні... П. Г л е б-к а. А легкадумны Ладымер хутка пра ўсё забыўся і сам смяяўся з гэтага выпадку. А. Ч а р н ы ш э в і ч. БЕСПАДСТАУНЫ, НЕ-СПРАВЯДЛІВЫ, НЕАБГРУН-ТАВАНЫ, НЕГРУНТОУНЫ, БЕСПРЫЧЫННЫ, БЯЗДО-КАЗНЫ, ДАРЭМНЫ. Вашы абвінавачванні б е с-падстаўныя. Вось чаму я спытаўся ў вас аб прычынах арышту. М. Л ы н ь к о ў. Пайшла за яго, каб дапамаг-чы хлопцу стаць на ногі пас-ля несправядлівай ссыл-кі. Е. Л о с ь. Асабліва актыўную дзей-насць разгарнуў гэты вылюдак у гады неабгрунтава-н ы х арыштаў. Р. Н я х а й. Марынка разумела добрыя намеры бацькі і ўсё ж пры-чыну пераходу лічыла н е-грунтоўнай. Т. X а д к е-в і ч. 3 таго дня яна стала нейкай ціхманай, ужо не чуваць было яе беспрычыннага сме-ху, і ўсё быццам да нечага прыслухоўваецца. М. Р а к і т-н ы. He разумеў я аднаго, чым кіраваўся і што думаў Мятлюг, выступаючы з такой б я з д о-казнай крытыкай нарыса. Р. Сабаленка. I паімчаліся мы ўсцяж па рацэ, пакінулі дарэмную спрэчку. У. Краўчанка. БЕСПАКАРАНА; ТАК (разм.). Я не які-небудзь хлапчук, на якога можна беспакарана пакрыкваць. М. Л ы н ь к о ў. Я сам падкажу, дзе яны ха- ваюцца. Думаеш, т а к ім і пройдзе? АІ. Л о б а н. БЕСПАРАДАК, НЕПАРА-ДАК, НЕРАЗБЯРЫХА, БЛЫ-ТАНІНА, СУМБУР, ХАОС, БЕДЛАМ; БЯЗЛАДДЗЕ, РАЗ-ЛАДДЗЕ, РЭЗРУХ, АНАР-ХІЯ (разм.); БАЗАР, ПА-ГРОМ, КАША (п.еран.'). У пакойчыку б е с п а р а-д а к: ложак непрыбраны, на спінцы крэсла навалам сукенкі, панчохі, стол закіданы грабян-цамі, прыколкамі. I. Н а в у-м е н к а. Тут быў страшэнны н е п а-р а д ак — па тое час быў пера-бору, Я. К о л а с. Як была тая неразбяры-ха ў першыя дні, дык скрынка-мі масла цягалі, сала, муку, соль. Р. Н я х а й. Ен мала што не прыструнь-вае манцёраў, дык шчэ сваёй беспараднасцю ўносіць багата б л ы т а н і н ы. X. Ш ы н к-л е р. Прабач, мая каханая, пра-бач... За слоў сумбур... С. Д з я р г а й. Залп у цэнтры абозу падняў яшчэ большы перапалох і х а-о с. Я. К о л а с. Калі кожны камандуючы фронтам пачне ўводзіць свае парадкі, ведаеце, што атрыма-ецца? Б е д л а м! I. Г у р с к і. Бязладдзе думак, якія пераганялі адна адну, замінала Лаўрыку зразумець нешта га-лоўнае, што не давала спакою. В. В і т к а. Ен міжволыіа азірнуўся на вінавайцаў свайго душэўнага разладдзя. Р. Мураш-к а. Там быў ранішні р э з р у х. Ляжалі непрыбраныя, расцяг-неныя пасцелі. К. Ч о р н ы. Дзяржава даўно хоча навес-ці парадак у землекарыстанні. 62 знішчыць анархію і сама-вольства... I. Мележ, На пляцоўцы ў яго не рабо-чая дысцыпліна, а нейкі б а-з a р. М. П а с л я д о в і ч. Мацей са сваёй хеўрай за паўгадзіны зрабіў у Перцавай хаце сапраўдны п а г р о м. У. Дамашэвіч. Нейка пекла, нейка к а ш а! А дзе ж шчасце, братцы, Hama? Цётка. БЕСПЕРАПЫННА, БЕЗУ-ПЫННА, НЯСПЫННА, НЕ-СУПЫННА, БЕЗУПЫНКУ, БЕЗ СПЫНУ, НЯСТРЫМНА, НЕУГАМОННА, БЯСКОНЦА, БЕЗ КАНЦА, НЕСЦІХАНА, НЕУЦІХАПА, HE СЦІХАЮ-ЧЫ, НЯЗМОУЧНА, НЯУ-МОУЧНА, БЕСПЕРАСТАНКУ, БЕСПЯРЭСТАНКУ, БЕСПЕ-РАСТАННЯ, БЕЗУСТАНКУ, HE ПЕРАСТАЮЧЫ; БЕЗ АД-ДУХІ, ЗАПАР, ЗАЛОЖНА (разм.). Працуй, краіна, б е с п е р а-пын н al A. А л е к с а н д р о-в і ч. Страшна і безупынна грукатаў гром. У. К a р а т к е-в і ч. Кола часу круціцца н я-с пынн a, мінаюць дні за днямі. М. Хведаровіч. I ночы і дні несупынна грыміць, не сціхаючы, бой. А. Б а ч ы л а. У баку фронту амаль без-у пын к у грукаталі гарматы. I. М е л е ж. Мне [Сажу] трэба гнаць уніз пльпы б е з с п ы н у, поўным ходам... А. П ы с і н. Марка «МТЗ» н я с т р ы м-н а крочыць па планеце, пра-слаўляючы шчодрую працу трактарабудаўнікоў. «3 в я з-д а». За хваляю хваля бяжыць неўгамонна, уперад ідзе параход Волга-Донам. У. Н я-дзведскі. Яна гаварыла бясконца, не даючы яму ні запярэчыць, ні падзякаваць. I. Ш а м я к і н. I як пачне цалаваць і цала-ваць б е з ка нца, дык, далі-пантачкі, твар гарыць, проста, як хто яго крапівой высек. ЯК у п а л а. Калі ён вядзе строй, мы спя-ваем, спяваем несціхана. X. Ш ынкл ер. 1 неўціхана шумелі на-родныя хваляванні на Гродзен-шчыне, зырка ўспыхвалі паў-станні на Палессі. М. Л у ж а-н і н. Толькі Янук трубіў, не сц і-х аю ч ы, да лесу — сёння ён пагнаў кароў за Карчаваткі на пасеку. I. Пташнікаў. Шуміць нязмоўчна змрочны акіян. А. 3 а р ы ц к і. За акном няўмоўчна зві-нелі конікі, а па той бок даро-гі, у імшарыне, кумкалі жабы. A. А с і п е н к а. Гарматы білі б е с п е р а- ст а нк у. К. Ч о р н ы. Яна нешта беспярэстан-ку робіць. Яна вечна чым-не-будзь запята, гэтая Ульяна. Я. С к р ы г а н. Ды час ідзе беспера-с т ан н я, і ты — сама ў сівым вянку. П Б р о ў к а. Мора ўсё ў прамяністых блясках, яно плюскатам мяккім плюскоча, быццам баіць блакіт-ную казку безустанку, ад ранку да ночы. К. Б у й л о. He перастаючы ліў дождж. A. А с і п е н к а. Два дні ішоў дождж — сця-баў зямлю без а д д у х і, без літасці. I. Пташнікаў. У канцы ліпеня колькі дзён з a п а р ішлі цёплыя дажджы. М. С т р а л ь ц о ў. У галаве поезда заложна-аднатонна сіпеў паравоз. Я. 1< с л а с. 63 БІЗУН, ПУГА, НАГАЙКА, ГАРАПНІК, БАТОГ, ПЛЕТКА, ХЛЫСТ, КАНЧУК, КАРБАЧ, ДРАТАВАНКА, БІЧ.