КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Гарэлі б у д о в ы як свечкі. I. Г у р с к і. Паходня сышоў на перон і адразу ж трапіў у бурлівы па-ток, які імкнуў паўз нейкія аб-ломкі сцен і часовыя збуда-в анні. М. Паслядовіч. 3 малых цаглін вялікі г м а х 71 расце штодзённа, штохвілінна. У. Д у б о ў к а. Там ужо і з хатамі не вельмі раскашоўваюцца: не разво-дзяць х а р о м і н. М. Р а к і т-н ы. Мо якіх чалавек шэсцьдзесят ці семдзесят. Займаюць яііы па-куль адзін корпус. Р. Са-б а л е н к а. БУКВАР; ЛЕМАНТАР (уст.). Але чытаць мяне, явічэ да школы, навучыла маці, па рус-кім б у к в а р ы. ЯБ р ы л ь. У школу новую прыслалі на роднай мове лемантар. A. В я л ю г і н. БУКЕТ, ПУК. На стале — б у к е т ы кве-так, пляшак рад і чарак строй. П. Панчанка. Ты прынёс мне пук ружо-вы бэзу... К Б у й л о. БУРБАЛКА, БУЛБАТКА. Серабром адліваюць б у р-балкі ў лужынах. 3. Б я д у-л я. Часамі як плюхне, ці то сом, ці шчупак, дык аж булбаткі ўстаюць на вадзе. Я. Колас. БУРШТЫН, ЯНТАР. Па беразе ўжо бегалі жва-выя хлапчукі, шукаючы выкіну-тага морам б у р ш т ы н у. Р. С а б а л е н к а. Каля мора спее жыта, я н-тарамі ў бераг б’е. А. П ы-с і н. БУСЕЛ; БАЦЯН (абл.). Бусел сялібу пакінуў, к вылету ў вырай збіраецца. Я. К у п а л а. Яшчэ не чакаў на буслянцы с^броўку сваю б а ц я н. Р. Б а-р а д у л і н. БУТЭЛЬКА; ПЛЯШКА (разм.); ВІНАРКА (абл.). Гарэлку выпілі і паставілі бутэльку на акно. К. Ч о р-н ы. На століку стаяла недапітая пляшка самагонкі. Р. С а-б а л е н к а. Тым часам каля міскі з жоў-тымі гуркамі стаяла ўжо вы-созная запацелая він а р к а, з рылца якой тырчала саламя-нае заткла... В, В і т к а. БУЯКІ, ДУРНІЦЫ. А дзе багулыіік, там звычап-на растуць і ягады д у р н і-ц ы, ці, як называюць іх яшчэ, б у які. М. Л ы н ь к о ў. БЫК, БУГАЙ Івылегчаны: ВОЛ Як быка ні кармі, то мала-ка не дасць. П р ы к а з к а. Хутка займеў Мікіта пару коней, ды ажна шэсць штук кароў і свайго б у г а я. П. Г а-л а в а ч Карова — гэта, бачыш, такая добрая цётка, што дае малако. А вол — каровін муж. Я. Б р ы л ь. БЫЛЫПК, БЫЛЬНЁГ. Еп прысеў на росную мяжу пад кустом б ы л ь н і к у. Я. К о л а с. ... Леташні быльнёг чар-неў скрозь на мяжы. К. Ч о р-н ы. БЫЦЦАМ, БЫЦЦАМ БЫ, БЫ, НІБЫ, НІБЫТА, ЯК, ЯК БЫЦЦАМ, ЯК БЫ, ШТО, УСЕ РОУНА ЯК, НАКШТАЛТ. Лес стаіць маўкліва, б ы ц-ц а м задрамаў. М. В а с і л ё к. Вочы, б ыцца м б ы валош-кі. А. Б я л е в і ч. Ен прыхінуўся плячыма да сцірты, бы адчуваў — пада-гнуцца ногі, не ўстоіць. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Бяда прылучылася, нібы з грому. Я. К о л а с. 72 Цвіце ядловец у бары, дым сцелецца імшарны, буры, н і-быта лесавік стары, набіўшы зеллем люльку, курыць. М. Т а н к. Пчолкі, матылёчкі, я к сня-жынкі тыя, мільгацяць вакол. Я. К о л а с. Як б ы ц ца м зусім іншы чалавек, і ўсё ж гэта быў ён. У. Ш а х а в е ц. Застаўляе стол дубовы сы-таю ядою, мёд, віно ў жбанах б’е пенай, я к б ы мора тое. Я. К у п а л а. Эх ты, прастора якая, ш т о стэп!.. Я. Б р ы л ь. Тонкія, лёгкія хмуркі афар-баваліся ў залаты цвет, у с ё р о ў н а я к абняло іх полымя. Я. К о л а с. Ен нават меў за плячыма нешта накшталт салдацка-га ранца. К. Ч о р н ы. БЫЦЬ ЗНЯВОЛЕНЫМ; СЯДЗЕЦЬ, АДСЕДЖВАЦЬ (перан. разм.). Іспанскія браты, а колькі год назад была мая з«я-волена Радзіма. А. А л е к-с а н д р о в і ч. Сядзіць?! Які жах! Ц. Г а р т н ы. О, які я буду няшчасны, калі ён памрэ ў турме! Мы адсе-д ж в а е м па адной справе... У. К а л е с н і к. БЫЦЬ КАРЫСНЫМ □ ПРЫНОСІЦЬ КАРЫСЦЬ, ІСЦІ НА КАРЫСЦЬ. Трэба добра павучыцца, каб б ы ць к а р ы с н ы м у жыц-ці. Я. К о л а с, Праца павінна прыносіць карысць чалавеку. М. Л о-б а н. Кашын быў шчыра перакана-ны: усё, што ён робіць, — пра-вільна і ід з е н а ка р ы с ц ь заводу. У. К a р п а ў. БЫЦЬ ПАВІННЫМ, МУ-СІЦЬ, Вы, Павел, павінны прый-сці да мяне ў нядзелю падве-чар, бо пасля нядзелі я паеду. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Але ж выстаяць м у ш у і ў агні, і ў вадзе... М. Л у ж а-н і н. БЫЦЬ ПАДОБНЫМ, ПА-КАЗВАЦЬ, НАГАДВАЦЬ, ПАЙСЦІ, ІІАХНУЦЬ, ЗМАХ-ВАЦЬ, УДАЦЦА. У такім адзенні яна на звы-чайную вясковую бабу п а-д о б н a. I. Шамякін. Пакой паказваў бліжэй на склад, чымся на жылое па-мяшканне пад зямлёю. Р. М у-р а ш к а. Рослы і здаровы юнак вельмі нагадваў бацьку. М. Л о-б а н. Яна ў бацьку п а й ш л а; і з твару на яго падобная і з голасу нават... К. Ч о р н ы. Гэта ўжо зусім пахла здзекам. К. Ч о р н ы. 3 шапкі ён з м а х в а ў кры-ху на даўнейшага чыноўніка акцызнага ведамства. Я. К о-л а с. Лёшка вельмі любіць коней. Мабыць, у д а ў с я ў бацьку. A. А с і п е н к а. БЮРАКРАТ, ФАРМАЛІСТ; СЛУЖБІСТ, ЗАКОННІК, ЧЫ-НУША, КРУЧКАТВОР, КРУ-ЧОК (разм.); ЧЫНОУНІК, КАНЦЫЛЯРЫСТ (перан.) □ ЧАРНІЛЬНАЯ ДУША, КАНТОРСКІ ПАЦУК. Я зараз да парторга пайду, адпусціце! Бюракрат! Я. С к р ы г а н. I гэтыя дакументы вы бая-ліся паказаць мне? Ва ўсіх ін-станцыях узгаднілі? Фарма-л іс т ы! I. Ш а м я к і н, Эй, службіст, паднімі шкло. К. Ч о р н ы. 73 To ў адной, то ў другой ін-станцыі знайшліся падта піль-ныя законнікі, а калі лепш сказаць, дык проста бю-ракраты, якія наставілі на да-розе столькі загарадак, што іх давялося абыходзіць ледзь не ўвесь год. Я. С к р ы г а н. Паны ж і розныя ч ы н у ш ы і там патрапяць выбіць душы і павыцягваць з цябе жылы... Я. К о л а с. Тут пан Пшэбора і пан Глын-ка, вядомы гмінны к р у ч к а-т в о р. Я. К о л а с. Там гэтакі сядзіць к р у ч о к, што да яго — не падступіцца. Э. Валасевіч. A то часам некаторыя нашы дзеячы становяцца ч ы н о ў н і-камі, якім не рупіць ні на-родны клопат, ні народны да-брабыт. Р. С а б а л е н к а. Але знойдуцца канцыля-р ы с т ы і распішуць, з чаго ўзяць гэтыя мільёны. Распі-шуііь самі, не выходзячы з ка-бінетаў, не спытаўшы ў стар-шыні... I. Ш а м я к і н. Я хачу, каб ніхто не гаварыў пра бухгалтэрыю, як гэта га-вораць цяпер, што мы толькі блытанікі, канторскія п а-ц у кі ці чарнільныя д у-ш ы. Я. С к р ы г а п. БЯГУН, СПРЫНТЭР. Гэта, вядома, калі мераць яе [дарогу] шустрымі крокамі пер-шага ў атрадзе бегуна Колі Пінчука. А. Я к і м о в і ч. Дый хада ў яго была спру-жыністая, лёгкая, як у с п р ы н-т э р а, які адчувае, што ў фор-ме. У. К a р п а ў. БЯДА, ГОРА, НЯШЧАСЦЕ, ЛІХА, ЛІХОЕ, НЯДОЛЯ, БЯЗ-ДОЛЛЕ, НЯГОДА, ЗЛО, НЯ-ДОБРАЕ, КЕПСКАЕ /час, эпо-ха няшчасцяў: ЛІХАЛЕЦЦЕ; БЯДОТА, ГбРАСЦЬ, ГАРО-ТА, ЛІХАСЦЬ, ЗЛЫБЕДА, ЗЛЫБЕДЗЬ, КЕПСТВА, НЕ- ПАМЫСЛОТА, НАПАСЦЬ, НАСЛАННЕ, НАВАЛА, НА-ВАЛАЧ, НАВАЛЬ, БЕЗГА-ЛОУЕ, НЯВЫКРУТКА, НЕ-ПЯРЭЛІУКІ (разм.); ПЛЯГА (абл.); УДАР, БІЧ, НАВАЛЬ-НІЦА, ПЕРАПЛЁТ, ПЕРА-ПАЛКА, БАЛОТА, КАША, ПЕКЛА, ПАСТКА, СІЛО, МУ-ХАЛОУКА, БАЛЯЧКА, ТРАС-ЦА, ЧУМА, ПРАКЛЯЦЦЕ, KAPA, ХМАРА, ТУПІК, ТРА-ГЕДЫЯ, ДРАМА, КАТАСТРО-ФА (перан.) □ ЧОРНЫ ДЗЕНЬ, ЧОРНАЯ ГАДЗІНА, ЧОРНАЯ ЧАСІНА, ЦЯЖКАЯ ЧАСІНА, ЗЛАЯ ГАДЗІНА, ЛІ-ХАЯ ГАДЗІНА, ЛІХІ ЧАС. Б я д а хоць мучыць, але жыць вучыць. П р ы к а з к а. Выганяеш г о р а ў дзверы, — гора сунецца ў акно. П. Б р о ў-к а. Хто паспагадае ёй у яе н я-ш ч а с ц і? М. 3 а р э ц к і. А можа міне л і х а? Хутчэй бы адтуль нашыя прыйшлі... 3. Б я д у л я. Адзін другога даводзіць да л і х о г а. П р ы к а з к а. Я не плачу над хатай пахі-лай, — я ўжо зжыўся з сваёю н я д о л я й. Я. К у п а л а. Лілася з гэтай песні заду-шэўная лірычная скарга на бяздолле працоўнага чала-века П. П е с т р а к. Была ў яго маладосць, былі сілы і здароўе, радасці і на-дзеі, былі і н я г о д ы, а іх нават было больш, як дабра. Я. К о л а с. — ... Гэіа ж ён, Коля, пра-спаў у шапку таго невядомца, які можа тут нарабіць вялікага з л a. К. Ч о р н ы. Але як прыйшлося і расста-вацца з дачушкай, — сплакаўся бедны, як бобр: быццам чула сэрца нешта н я д о б р а е. Я Д в і г і н Ш. Думкі яго раптам зблыталі-ся, хлопев адчуў, што сталася к е п с к а е, але як і што па- 74 правіць, не ведаў. В. Б ы к а ў. Але мінулася і гэта л і х а-л е цц е. хоць і не ўсе ў сваю зышліся хату дзейі... ЯК у-п а л а. Вайна — б яд о т а, няхай са-бе бядота агульная, але ж яму пашанцавала з яе выйсці. К. Ч о р н ы. Дайце мне долю, дайце ба-гатую, вызвальце з горасці чорнай. Я. К у п а л а. Галоўнае, без чаго немагчыма ўявіць сабе паэта, гэта добрае, шырокае сэрца, адкрытае ўсім радасцям і гарота м... С. Г р а х о ў с к і. Здавалася, што яны адразу забыліся на голад, і на холад, і на ўсе іншыя л і х а с ц і. Я. Маўр. I чалавеку злыбеда сціс-кае горла лапаю. A. К у л я-ш о ў ... 3 л ы б е д з ь стаяла дзень-ноч каля брамы. Я. К о л а с. Ён адчуваў, што яму нара-білі вялікага к е п с т в а, але даказаць гэтага ён не мог. Яго ашукалі рускія мужыкі. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Дзед, ідучы за санямі, усю дарогу філасофстваваў — коль-кі гарэлка прыносіць людзям шкоды, н е п а м ы с л о т ы, г о-р a. М. Т а н к. Няхай праклятыя напас ці цябе, брат, не крануць ніколі. Я К у п а л а. Дзе ж упільнуеш ад такога насл а н н я. Р. Сабален-к а. Бывае ж, ііа чалавека напа-дзе якая н а в а л а. Можа, дасвь бог, ачуняе твой чалавек. М. Л о б а н. Што было б абысці н а в а-л а ч. I. Г у р с кі. Н а в а л ь стрымалі дужыя плечы, жыве і жыць будзе наш край! Я. К о л а с. Жывём сяк-так, і можна б жыць, калі б не тое б е з г а- л о ў е, што над табой, як ноч, вісіць. Я К о л а с. Але была н я в ы к р у т к а: у Анісіма раслі яшчэ тры бра-ты, а зямлі ў бацькі — добрым лагшем наступіць. Р. С а б а-л е н к а. Ен рынуўся на Ладымера, як раз'юшапы бык. Ладымер зра-зумеў, што тут непярэліў-к і, і схапіў граблі. А. Ч а р-н ы ш э в і ч. Ды ўжо не будзе п л я г і горшай, як гэта панская ўся гнусь. Я. К о л а с. Колькі яшчэ ў д a р а ў вы-несе яна, акрываўленая спіна народа? Я. Б р ы л ь. Калгаснікі яшчэ не знайшлі эфектыўнага спосабу змагацца з выляганнем, а гэта — сапраўдны б і ч балотных гас-падарак. К К р а п і в а. Прайшла такая н а в а л ь-ніца— не ўпаў і волас з га-лавы... А Б а ч ы л а. Ніколі не думаў Толя, што пападзе ў такі пераплёт, трапіць у самую сярэдзіну вай-ны... Я. М а ў р. 3 самай лютай перапал-к і ён выходзіў, як з вады. А. Астрэйка. — Я да цябе параіцца прый-шоў, Андрэй, — сказаў Сы-мон. — Папаўся я ў такое б а-л о т а, што не ведаю, як вы-лезці... А. Ч а р н ы ш э в і ч. Галоўнае — перад самым до-мам трапіў у кашу. Месяц ішоў, некалькі разоў затрымлі-валі, але выкручваўся. I, Н а-в у м е н к а.