КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Гоней за колькі ад чыгункі гасцінец, абсаджаны старымі бярэзінамі. П. Г а л а в а ч. БЯРЭМЯ, АБЯРЭМАК, АХА-ПАК. Прэ дзядок старэнькі з лесу дроў б я р э м я, як падняць... М. В а с і л ё к. Ты прыносіў абярэмкі п’яна-водарнай чарэмхі... С. Д з я р г а й. 79 Толя ідзе да вогнішча з ма-ленькай сякерай у руцэ і з ахапкам сушняку пад па-хай. Я. Б р ы л ь. БЯСПЕЧНА, СПАКОЙНА □ як У БОГА ЗА ПАЗУХАЙ, ЯК ЗА БОГАМ. 3 трудоў слабейшага жыве бяспечна, — гэта—ваш пан. Я. К у п а л а. Вы М}жны чалавек. Мне спакойна з вамі. У. Kapa т к е в і ч. Валодзю думалася, што ён прабудзе тут гэтую вайну я к у б о г а з a п а з у х а й. Р. Сабаленка. Усе пажартавалі, што едуць — я к з а б о г а м. Е. Л о с ь. БЯСПЛАТНА, ДАРЭМНА, ДАРМОВА, ДАРМА, ДАРАМ; TAK, ЗА TAK, НА ДАРМАУ-ШЧЫНУ, ДАРМАГАЛАМ (разм.). Няхай знімуць з цябе чынш, падаткі, налог, бо б я с п л а т-н а для нас даў зямлю гэту бог! Я. К у п а л а. Па-мойму, дарожны атрад, што стаіць зараз у Ступках, абавязаны дарэмна вы-правіць гэту дарогу, тут жа справа чыста вайсковая... Ц. Г а р т н ы. Добрэ б з хлопцам дружбу закруціць, і, вядома, з гэткаю умовай, каб глядзець штодня кіно дармова. П. Пан-ч а н к а. Доктара трэба, шпіталь нам трэба, д а р м а лячыліся б дзе бедакі. Я. К у п а л а. Сысціся людзі сышліся, ды мала хто верыў у такое шча-сде: калі гэта было, каб му-жыку зямлю давалі, ды яшчэ д а ра м. М. Л о б а н. На чорга той рубель, не трэ-ба. Т а к. павінны лячыць. К. Ч о р н ы. Ім [хлебам] — адчуў я — ні-колі не грэбуй: ён нікому за так не даецца. М. К а л а-ч ы н с к і. Аказваецца, і стары не дур-ны ў губу ўзяць, але ўсё ўхіт-раецца н а д а р м а ў ш ч ы н у. I. Г у р с к і. Адну станцыю прайшоў і за-начаваў на ёй, а адтуль паехаў машынаю дармагалам. Я. К о л а с. БЯССОННІЦА, БЯССОН-НЕ; БЕССАНЬ (разм.). Гурын зірнуў на твар Кава-лёва і толькі цяпер заўважыў стомлёныя яго вочы, пачырва-нелыя ад бяссонніцы. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Андрэй толькі цяпер сапраў-ды адчуў стому ад б я с с о н-н я і, паглядзеўшы хвіліну яшчэ ў акно, лёг тут жа на ла-ве, на пасланы сяннік. П. П е-с т р а к. Твар у салдата быў даўно няголены, барада была злям-цована, вочы чырвоныя з б е с-сані. К. Ч о р н ы. ВАБІЦЬ, ПРЫВАБЛІ- ВАЦЬ, НАДЗІЦЬ, ЙРЫНА-ДЖВАЦЬ; КЛІКАЦЬ, ЦЯГ-НУЦЬ, ПРЫЦЯГВАЦЬ, ПРЫ-ВЯЗВАЦЬ, ГАРНУЦЬ, ПАД-КУПЛЯЦЬ (перан.). 3 даляў бор сваім шумам зялёным мяне вабіць на ўлонні свае. А. Г у р л о. Сустракаюцца людзі ў жыц-ці, якія з першага слова п р ы-вабліваюць да сябе. М. X в е д а р о в і ч. Картофель зварыць і гароху. 80 і надзіць рыбу ён патроху. Я. К о л а с. Лора хацела сказаць, што яна не мае ніякага павуціння, ніякіх чараў, каб п р ы н а д ж-ваць хлопцаў. Р. Саба-л е н к а. Случчына! Край прыгожы, бацькаўшч.ына бацькоў к ліча мяне ў падарожжа шэптам пры-сад і садоў. А. 3 в о н а к. He хацелася заседжвацца ў хаце — ц яг н у л а на вуліцу... Ц. Г а р т н ы. Нічога пэўнага Валя не маг-ла сказаць, але яна адчувала ў гэтым чалавеку нешта такое, што прыцягвае да сябе... У. Д а м а ш э в і ч. Але, відаць, нешта п р ы-вязвае да роднага сэдасу. А. Кулакоўскі. Пазіраю на гэты бераг — не надта ён горне: кустаўё. дзі-кая трава, і напэўна водзяцца тут гады. Я. К о л а с. Яны [вершы] падкупля-юц ь малога чытача сваёй шчырасцю, задушэўнай лагод-най інтанацыяй... М. Хведа-р о в і ч. ВАБНЫ, ПРЫВАБНЫ, ПРЫНАДНЫ, ПАКВАПНЫ. Я па садзе іду—шмат пла-доў залатых цешаць вока су-зор’ямі вабнымі. П. Пан-ч а н к а. Яна пераводзіла вочы на яго, не зганяючы з твару той п р ы-в а б н а й заўсёды дзеля яго ўсмешкі. К. Ч о р н ы. Рот ружовы і вельмі прыем-ны для пацалункаў, вясёлы і п р ы н а д н ы. У. К a р а т к е-в і ч. Слаўная мясціна, п а к в а п-н ы куток гэтая зямля, што ка-ля хаткі над балотцам! Я. К о-л а с. ■ ВАВЁРКА, БЕЛКА; BEK-ILIA (абл.). 1 вавёрка каля сцежкі лушчыць спелыя арэшкі. С. Г р а х о ў с к і. Полымя вышэй паджарай б с л к ай пачало скакаць з су-ка на сук. М. Т а н к. Абскрабаўся троху аб сукі, але падскочыў з зямлі, як в е к ш а, і смеху было шмат... М. Г а р э ц к і. ВАГА /рычажная: БЯЗ-МЕН /з каромыслам: ШАЛІ. Як в а г а, то спрэчкі няма. П р ы к а з к а. У дзвярах стаяў касір з б я з м е н а м, узважваючы пла-ту. В, В і т к а. Усё на свеце ш а л і часу важаць. Ю. Т а ў б і н. ВАГОН /таварны без сцен і даху: ПЛАТФОРМА Ітавар-ны абагрэты, прыстасаваны перавозіць людзей: ЦЯПЛУШ-КА, ЦЯЛЯТНІК (разм.). Новыя пасажыры лезуць у вагоны. 3. Бядуля. Абапал чыгункі шуркі дроў, ярусы бярвення — усё гэта даб-ро адсюль грузяць на п л ат-формы і адпраўляюць няма-ведама куды. Р. С а б а л е н-к а. Рыпяць цяплушкі—хлоп-чыкі на марш.ы. A. В я л ю г і н. ... Эшалон цяплушачных ц я-ляінікаў падпоўз да дзі-воснага і нязграбнага зборшчы-ка чорных рыштункаў. К. Ч о р-н ы. ВАДАСПАД, ПАДУН. Вуоксаю рэчка завецца у фі-наў, Іматрай завуць в а д а-с п а д. Я. К у п а л а. Маўчыць падун, не раве падун — дзе ж успененыя віры роднага вадапою? М. Л ы н ь-к о ў. ВАДКІ, РЭДКІ, РАЗРЭ-ДЖАНЫ. Ен [чыгун] цёк спакойна, але ў агністай плыні яго была сіла 81 і пругкасць — так не ліецца нішто, толькі вадкі метал. У. К а р п а ў. Толькі Генрых, разглядаючы шклянку з рэдкім ружовым кісялём, ціха дэкламаваў... I. Ш а м я к і н. На плюшнік, на круглыя лі-сты лотаці пырскаюць раз-рэджаны торф і жоўтая іржа. A. К у л а к о ў с к і. ВАЖНАСЦЬ, ЗНАЧЭННЕ; ВАГА, СІЛА, КАШТОУ-НАСЦЬ, ВАСТРЫНЯ (пе-ран.). Рабіў ён з усведамленнем важнасці свае работы: ад гэтага і самому яму было пры-емна. Я. К о л а с. Гэта вандроўніцтва і шукан-не прыпынку паказала Прако-пу, якое вялікае значэнне ў жыцці мае рамяство. Я. К о-л а с. Толькі цяпер Максім адчуў усю вагу сваёй сціплай рабо-ты ў горадзе. Р. Н я х а й. Здавён, аднак, у с і л у слова веру! А. Л о й к а. I тут Петрык упершыню ў сваім жыцці даведаўся, якую к а ш т о ў н а с ц ь маюць жа-луды. А. Я к і м о в і ч. Вастрыня гэтага адчува-лася асабліва пасля таго, як пабыў у Гугновіча капітан Ры-бін. П. П е с т р а к. ВАЖНЫ, НЕМАЛАВАЖ-НЫ, ВАРТЫ УВАП, НЕМА-ЛАЗНАЧНЫ, ВЯЛІКІ, 1CTOT-НЫ, СУР’ЕЗНЫ, ЗНАМЯ-НАЛЬНЫ, ПЕРШАЧАРГО-ВЫ; ПЕРШАСТУПЕННЫ, ПЕРШАРАДНЫ, АКТУАЛЬ-НЫ (кніжн.); АДКАЗНЫ, ПЕРШЫ, НАЙПЕРШЫ, ЭТАПНЫ (перан.) □ НУМАР АДЗІН. Можа ў лісце нічога і не ска-зана в а ж н а г a, а для Але-сі ў кожным слове — кавалак жыцця. ЯС к р ы г а н. Сапраўды немалаваж-н a it падзеяй было адкрыццё ў 1902 годзе руху на чыгунцы. X. Ш ы н к л е р. ... Узяў блакнот, каб нешта ў в а г і о а р т а е занатаваць. М. Т а н к. Я лічу немалазначным і той факт у агульнай склада-насці гэтага шчасця, калі да ўсяго іншага далучаецца і эле-мені мудрасці... Я. К о л а с. В я л і к у ю справу рабілі нашы партызаны. Я. К о л а с. Лаканічнасць прамоў нагад-вае мову тэлеграфа —■ толькі самае істотнае. С. Г р а-х о ў с к і. Трэба ж, нарэшце, пачаць і болей сур’ёзную работу. Я. К о л а с. Цікавай і знамяналь-н а й з’явай была ў свой час яшчэ адна паэма М. Чарота — «Ленін» (1924). Р. Б я р о з-к і н. Ну, і ў нас ёсць літаратура свая, першачарговая— рашэнні канферэнцый, з’ездаў! 1. М е л е ж. Партыя і ўрад надаюць п е р-шасіупеннае значэнне бу-даўніцтву... Т. X а д к е в і ч. Вось чаму насеннай справе ў саміх іаспадарках неабходна надаць п е р ui a р а д н а е зна-чэнне. «3 в я з д а». У навеле Каваля — паказ лю-дзей. Навела Каваля сацыяльна больш актуальная. П. Г а-л а в а ч. Цяпер ты далёка. I працай адказнай заняты. К. Б у й-л о. ... Свой пэўны кут, свая рал-ля — то—наймацнейшая асно-ва і жыцця п е р ш а я умова. Я. К о л а с. Найпершы цяпер клопат у салдэт быў пра тое, ці хутка абед і ці добрая трапілася гас-падыпя... A. М а р ц і н о в і ч. У кожнай літаратуры ёсць 82 творы этапныя і малазнач-ныя. Р. Ш к р а б а. Кожнаму, хто цікавіцца літа-ратурай, вядома, што нават сёння праблема сувязі мастака з жыццём — праблема нумар а д з і н. У. К а л е с н і к. ВАЖЫЦЬ, ЗВАЖВАЦЬ, УЗ-ВАЖВАЦЬ. Звеннявая на далоні в а-жыць колас залаты. A. К у-л я ш о ў. Намалочанае і правеянае збожжа звозілі ў Хведараў сві-ран. Кульгавы Хведар з в а-ж в а ў усё, запісваў у кніжку... I. М е л е ж. Падняўшы трасту са сцелі-шча, пачалі яе церці, трапаць, узважваць ільновалакпо. А. Б я л е в і ч. ВАЙСКОВЫ, ВАЕННЫ, ВОІНСКІ, АРМЕЙСКІ, ФРАН-ТАВЫ, АБАРОННЫ; РАТНЫ (паэт.). Эх ты, рота стралковая! Эх ты, служба вайскова я!.. М. К а л а ч ы н с к і. Пракоп не быў ваенным чалавекам і не мог па аддале-най страляніне вызначыць ход вайны. А. Я к і м о в і ч. Ен крочыў у в о і н с ка й калоне па прасёлачнай дарозе. Т. X а д к е в і ч. 3 арыейскаю кайстрай паходнай вяртаўся дамоў сал-дат. А. Б а ч ы л а. Брыгадзір — малады, цыба-ты, без рук хлопец, у паноша-ным франтавым шынялі з выгаралымі пятліцамі, зане-пакоена зірнуў на Машу. I. М е л е ж. Лена тут была ў эвакуацыі, працавала на абаронным заводзе. Я. С к р ы г а н. Татка твой сёння — на рат-«ы м полі сам здабывае сы-ночку волю... К. Б у й л о. ВАКОЛІЦА, НАВАКОЛЛЕ, НАВАКОЛЬНАСЦЬ. Цыпрук сеў у санкі і давай зноў апавядаць сваю прыгоду з кантрабандай, ужо вядомую ўсім у в а чо л і ц ы. 3. Б я-д у л я. Неспакойная ў сваім пачатку рака бурліць, хвалюецца, поў-ніць грымотамі і гулам н а-в а к о л л е... П. Г а л а в а ч. Ва ўсёй шырокай н а в а-к о ль н а с ц і ўсе калодзежы тут былі выкапаны старым і маладым Астаповічамі. К. Ч о р н ы. ВАЛ, НАСЫП. 3 аднаго боку над балотам цягнуўся вал досынь правіль-ным паўкругам. Я. К о л а с. На краях сажалкі ўсё вышэй і вышэй падымаўся насып. A. К у л а к о ў с к і, ВАЛАСЫ, ЧУПРЫНА, ЧУБ, ШАВЯЛЮРА, ЛОКАНЫ; КУ-ДЗЕРКІ (памянш.-ласк.); КОС-МЫ, СТРЫЖАКІ, КУЧА-РЫ (разм.у, КУДЛЫ, ПАТ-ЛЫ, КАУТУНЫ, ГРЫВА (разм. зняваж.) /пучок: ХА-ХОЛ; ВІХОР, ВІХРЫ (разм.у, Ікоратка падстрыжаныя: ВО-ЖЬІК Іу хвалістых завітках: БУКЛІ (уст.). Алена перад люстэркам рас-чэсвала свае доўгія прыгожыя s а л а с ы. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Чарнявай чупрыны скуд-лачаны дым на брыль узвіўся з-пад кепкі. П. Глебка. Шапку ён трымаў у руках, і руды яго калматы ч у б стаяў дыбам. Э. С а м у й л ё н а к. Брыль у руцэ з зялёнага ве-люру, варушыць ветрык злёгку ш а в я л ю р у... А. 3 а р ы ц к і. Ужо больш заспакоеным ру-хам паправіла пышныя і доўгія л о к а н ы, смялей паглядзела на субяседніка. A. К у л а к о ў-с к і.