КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
55 і сэрца йяжару не чуе, снег сыпле зорамі ў вочы. М. В а-с і л ё к. А сын мой тут не затане, ён прыйдзе, с і л ы п о ў н ы, і па старой тваёй [ракі Пціч] спіне пагоніць ён старыя чоўны. А. Д уда р. БАДЗЯГА, ТУЛЯГА, БЛУ-КАЛЕЦ; ВАЛАЦУГА (разм.); БАДЗЯКА (абл.); ЦЫГАН (перан.). Каб нг трапілі бадзягі у такі багаты дом, галасістыя дварнягі заліваліся вакол. П. Б р о ў к а. Няхай жа агорне ноч цёмна-нямая падступных падлюг і т у л яг! Я. К о л а с. А ў душы бяздомнага блу-ка л ь ца ўсё жыве ўсхвалё-ванае мора... А. 3 в о н а к. Калі іы не будзеш такім, як трэба, то пойдзеш на вуліцу і будзеш начаваць з валацу-г а мі пад баржай. Э. С а-м у й л ё п а к. Досыць бадзякаў і без нас на белым свеце: галодных, паднявольных па вёсках, а п’я-ніц і жулікаў па гарадах! Я. К у п а л а. Толькі з мая месяца жыву ў Мінску, а рэшту перад гэтым быў у раз’ездах. Надакучыла жыць ц ы г а н о м. Я. К о-л а с. БАДЗЯЦЦА, ТУЛЯЦЦА, ВАЛАЧЫЦЦА, ЦЯГАЦЦА; БАСЦЯЦЦА (абл.). Па чужых кутах бадзяц-ца век трэба... Я. Купала. Ішоў ён да фронта начамі, т у л яў с я па лясах... К. Ч о р-н ы. Гэіа іакі ўжо ўрадзіўся, што валачыцца цягне яго. М. Л о б а н. — Ты дзе гэта ц я г а ў-с я?—забурчала маці. Я. М а ў р. ... Хто бег на Украіну, хто ўцякаў у вялікія месты, а хто басцяўся па лясах. М. Г а-р э ц к і. БАКАС, ЧЭПІК. Бакас таропка ўзмахвае крыламі над галавой, — здаец-ца, дзеўбане. П. П р а н у з а. Прыляцелі жаўрукі, і зязюлі, і шпакі, качкі, чэпікі, з імі ластаўкі. М. Т а п к. БАКЕНБАРДЫ, БАКІ, ПЭЙ-СЫ; БАКЕНЫ (разм.). Вось тут усюды абгаліць і пакінуць бакенбарды. 3. Б я д у л я. 1 яшчэ я ўспамінаю сусед-скага хлопца Вадзіма, што но-сіць востранькія вусы і б а к і «пад Пячорына». A. А с і п е н-к а. Хаім быў худы чалавек з ры-жай барадой, доўгімі п э й с а-м і і надзвычай хітрымі чор-нымі вачыма. А. Чар нышэ-в і ч. ... Б а к е н ы на твары, а тва-ры, як пасля гулянкі. Б. М і-к у л і ч. БАЛЕЦЬ, СМЫЛЕЦЬ, ШЧЬіМЕЦЬ; САДНІЦЬ (абл.) /ад холаду: ЗАХОДЗІЦЦА; НЫЦЬ, ПЯЧЫ, ГАРЭЦЬ, КА-ЛОЦЬ, ЛАМАЦЬ, ТУЗАЦЬ, РАЗВАЛЬВАЦЦА (перан.). На тое б’юць, каб балела. П р ы к а з к а. Будзе смылець скатава-нае цела... В. Таўлай. Ну і балючая ж яна [папруж-ка] была, каб яе агні! — аж, здаецца, цяпер яшчэ ш ч ы-мі ц ь. К. К р а п і в а. ... Вельмі с а д н і л а паране-ная шчака. М. Л ы н ь к о ў. Сунеш у рот, — кусачы, ку-сачы снег, аж заходзяцца зубы. М. Л ы н ь к о ў. Пасля валтузні з сабакамі рана на назе пачала н ы ц ь. К. Ч о р іі ы. Нашы яшчэ спяць, толькі я 56 ляжу, не сплючы ад поўначы, і пасыкваю, прыслухоўваючыся, як наспявае мой нарыў на ру-цэ, як ён п я ч э і патузвае. Я. Б р ы л ь. Горш за ўсё бізуны. Ад іх доўга г а рыць скура. А. Я к і-м о в і ч. Учора пані скардзілася, што ў плячах к о л е. К. К р а п і-в а. Рукі мае ныюць. Спіна л о-міць... I. П т а ш н і к а ў. Т у зал а ногі.., на далонях п я к л і мазалі. У. Д а м а ш э-в і ч. Ад нервовасці, напружанасці трашчала, р аз в а л ь в а лас я галава, і ён са злосцю думаў, што вар’яцее. В. А д а м ч ы к. БАЛОТА, БАГНА, ДРЫГ-ВА, ТВАНЬ; ДРЫГВЯНІК, АЛБС (абл.) Імохавае: ІМША-РА, ІМШАРЫНА, ІМШАРЫ-ШЧА. На б а ло ц е з чаратамі лазнякі шапталі... Я. Колас. Бо спяваюць нават жабы ў б аг н е. М. Б а г д а н о в і ч. Абы д р ы г в a, а чэрці бу-дуць. П р ы к а з к а. На дне сінеючае т в а ні лі-леі вецер варушыў. П. Трус. За гасцінцам, у дрыгвя-ні к у жабы ўзнялі хор. Ц. Г а р т н ы. Па ім, гэтым раўчуку, вяс-ною сплывае з кружка і з су-седскіх сотак вада ў а лёс. Б. С а ч а н к а. Няма на імшарах палес-кіх скалістых аснежаных стром... М. А ў р а м ч ы к. Вацура чуў у вайну, што за-сталася гэтая і м ш а р ы н a ад возера. I. Ч ы г р ы н а ў. У лесе, дзе імшарышчаў багата, я моху наскубу для іх кутка. A. К у л я ш о ў. БАЛЬ, БАНКЕТ, БЯСЕДА. У асеннія доўгія ночы пачы-наюцца б а л і, гульні і роз- ныя вясёлыя забавы. 3. Б я-д у л я. Больш гарэлка разбірае, стаў банкет іх ажываць... Я. К о-л а с. На шырокую бяседу на-крываюцца сіалы. М. Лужа-н і н. БАЛЬНІЦА, БОЛЬНІЦА Іспецыяльная: ЛЯЧЭБНІЦА /дзе вядзецца навуковая і на-вучальная работа: КЛІНІКА Івайсковая: ШПІТАЛЬ, ЛАЗА-РЭТ. Я захварэў на воспу, маці панесла мяне ў б а л ь н і ц у. Я. М а ў р. He кладзіце мяне ў б о л ь-ні ц у да нахмураных дакта-роў. П. П а н ч а н к а. ... Яго паклалі ў трупярню лячэбніцы. Л. А р а б е й. Вядома, прывабная прапано-ва — працаваць у клініцы пад кіраўніцтвам такога ела-вутага прафесара. I. Ш а м я-к і н. Бязногіх, бязрукіх салдат развозяць двухколкі ў ш п і-та л і. Я. Пушч а. Два разы быў паранены, ля-жаў у лазарэце і зноў вяртаўся ў акопы. П. Г а л а-в а ч. БАРАБАН, БУБЕН Іу афры-канцаў: TAMTAM. Б’юць барабаны. Трубы трубяць зычна... А. 3 а р ы ц к і. А на ігрышчы будзе гармонік і б у б е н, і можна кружыць і кружыць — да папрадух, да но-вага золку. Я. С к р ы г а н. На паляванне, пасля адпа-ведных цырымоній, выйшла пад гукі т а м т а м а некалькі дзесяткаў чалавек. В. В о л ь-с к і. БАРАБАНШЧЫК; БУБНАЧ (разм.). Гучала медзь аркестраў, ста-раліся да поту б a р а б ан-шчык і... М. Л ы н ь к о ў. 57 Тут ускочыў у хату б у б-н а ч і схапіў з-пад паліцы бу-бен. К Ч о р н ы. БАРАН /вытворнік: МАР-КАЧ. Авечку стрыгуць, а б a р а н дрыжыць П р ы к а з к а. — Авец колькі? — Трыццаць тры маткі, пяць маркачоў і васемнаццаць ягнят. М. Л о б а н. БАРАНАВАЦЬ, СКАРО-ДЗІЦЬ. Бацька сеяў, а я па свежых слядах баранава ў... М. X в е д а р о в і ч. Я і вырашыла ісці, як ты кажаш, на нізавую працу. Буду араць, сеяць, скародзіць. М. Лупсякоў. БАРАНІЦЬ, АБАРАНЯЦЬ, АХОУВАЦЬ, АДСТОЙВАЦЬ; СТАЯЦЬ, ЗАСТУПАЦЦА, ПРЫКРЫВАЦЬ, ЗАСЛА-НЯЦЬ (перан.) □ ТРЫМАЦЬ АБАРОНУ. Бальшавікі бароняць ся-лян і рабочых. М. 3 а р э ц к і. Маладыя калгаснікі пайшлі ў Чырвоную Армію са зброяй у руках абараняць сваю радзіму. Я. Колас. Я ж ва пасту. Сацыялістыч-ную маёмасць ахоўваю. Р. Н я х а й. Умейце добра адстой-ваць свае дамаганні. П. Пе-с т р а к. Нам дружыць патрэбна між сабою і стаяць за мір— плячо к плячу... М. Смага-р о в і ч. Савецкая ўлада з а с т у п а-е цц а за беднату, за абяздо-леную голь, за батрацтва, Я. К о л а с. Наша батарэя разам з пяхо-тай прыкрывала адыход. Р Н я х а й. Мы ўкраінскія сёлы, гарады ад куль варожых разам за с-ла н я лі. Р. Н я х а й. Там партызаны шмат дзён т рымалі а б а р о н у. I. Ш а-м я к і н. БАРАЦЬБІТ, ЗМАГАР, БАЕЦ; ЗМАГАНЕЦ, ЗМА-ГАННІК, ВАЯКА, ВАЯК (разм.). Кожны наш стрэл па ворагу павінен узнімаць новых б а-рацьбітоў, папаўняць нашы рады. I. Ш а м я к і н. Мы — хлопцы гартаваныя, мы — волі з м а г а р ы. М. М а-ш а р а. Ніякая варожая сіла не здо-лее скінуць нас з дарогі, бо ка-лі мы ў славе загінем, сотні і тысячы новых байцоў ста-нуць на нашае месца. Э. Са-м у й л ё н а к. Так, праўда, іх многа, зма-ган ц аў за волю... П. Б р о ў-к а. У рысах Рыгоравага твару, у яго постаці, стройнай, вытача-най з цэлага куска, пэўна, На-талля ўгледзела, па-першае, змаганніка, шчырага, ад-данага ідэі рэвалюцыянера. Ц. Г а р т н ы. ... Успомню Вострую Браму святую і в а я к а ў на гроз-ны.х канях. М. Б а г д а н о в і ч. Сеў в а я п на каня, ў рукі ўзяў востры меч... Я. К у п а л а. БАСІСТЫ, БАСАВІТЫ; НІЗКІ (перан.). — Га-га-га-га!—басістым смехам загрымеў на ўсю стан-цыю Садовіч. Я. К о л а с. Яго [Мішкава] напрактыка-ванае вуха пачало адрозніваць б a с а в і т ы я перакаты куля-мётаў, ліхаманкавы бой вінто-вак... М. Л ы н ь к о ў. Голас у Меера быў надлома-ны, ад грубаватага на н із кі х тонах пераходзіў у дрыжачы піск на высокіх. 3. Б я д у л я. 58 БАЦЬКАУШЧЫНА, РАДЗІ-МА, АГІЧЫНА, РОДНЫ КРАЙ, СВОП КРАЙ, НАШ КРАЙ, РОДНАЯ КРАІНА, СВАЯ КРАІНА. Слава бацькаўшчыне нашай і яе народам! Я. К у-п а л а. Ці ёсць такая дзе яшчэ дру-гая, як ты, мая Р а д з і м а да-рагая?! Я. П у ш ч а. Паў за айчыну любую салдат... А. 3 а р ы ц к і. О край р о д н ы, край пры-гожы, мілы кут маіх дзядоў! Я. К о л а с. Як жа край свой не лю-біці, родны край Саветаў! Я. К сл а с. Мпога слаўненькіх куточкаў ёсць у н а ш ы м к р а і... Я. К о л а с. Сіла гневу да ворагаў наро-ду ў паэзіі Я. Купалы роўна сіле любові да р од н а й к р а і н ы. Р. Ш к р а б а. Ваяваў я на вайне за сваю к р аі н у. Я. К у п а л а. БАЯЗЛІВАСЦЬ, НЯСМЕ-ЛАСЦЬ. Але мне здалося, што адсту-пацца нягожа: гэта ж баяз-лі в а с ц ь. Я. С к р ы г а н. Распрамянёная і непасрэд-пая, яна глядзела яму ў твар, без прычыны смяялася і быц-цам хвалілася сваёй прыгожа-сцю, забаўлялася н я с м е л а-с цю хлопча. A. К а р п ю к. БАЯЗЛІВЫ, ПАЛАХЛІВЫ, НЕРАШУЧЫ, МАЛАДУШНЫ, ПУЖЛІВЫ, ПУДЛІВЫ, ПУД-КІ; ТРУСЛІВЫ, ТХАРАВАТЫ (абл.); ЗАЕЧЫ (перан.). 3 якога часу ты стаў гэтакі баязлівы, што свайму па-рабку слова сказаць баішся? М. Л о б а н. Лявон кажа, што ты надта п а л а х л і в ы, што пабаішся нарваць панскіх яблыкаў. М. Ч а р о т. Немаведама што Станіславу пачулася ў гэтых словах. Мо-жа дакор, што ён нерашу-ч ы. Р. С а б а л е н к а. Гонар за тое, што сын не м а л а д у ш н ы, не баязлівец. А. Кулакоўскі. ... Крыкі п у ж л і в ы х лю-дзей ве сірымаюць хай бітвы размах... М. Багдановіч. Конь глянуў на яго п у д лі-вым зіркам, строс са скуры пацяруху і драпануў з двара. К. Ч о р іі ы. Але сёння надта п у д к і штось авечачкі былі. Я. К о-л а с. Але труслівых ваяк ужо не было: яны без аглядкі ўцяк-лі ў горад. В. Т а ў л а й. Лепш зухаваты, чым т х а-р а в а т ы. П р ы к а з к а. Дух у хлапца не з а е ч ы быў... С. Д з я р г а й. БАЯЦЦА, ПАБОЙВАЦЦА, СТРАШЫЦЦА, ПАЛОХАЦ-ЦА, ПУЖАЦЦА, ПУДЗІЦЦА, ЖАХАЦЦА, АПАСАЦЦА, HE РАШАЦЦА; ДРЭЙФІЦЬ (разм.): ТРУСІЦЬ (абл.); ДРЫЖАЦЬ, ДРЫЖЭЦЬ, КА-ЛАЦШЦА, ТРЭСЦІСЯ АД СТРАХУ □ ГЛЯДЗЕЦЬ У КУСТЫ, ПАЗІРАЦЬ У КУС-ТЫ, ПАДТУЛЬВАЦЬ ХВОСТ, ПАДАНЬ ДУХАМ. Ядвіся баялася панскіх сабак. М. Л ы н ь к о ў. Пабойваліся бунту ў наваколлі У. Караткевіч. Вочы страшацца, а рукі зробяць. П р ы к а з к а. Але палохацца цяпер не было чаго: бандыта моцна трымалі. В. Б ы к а ў. He п у ж а й с я, дурны, то аўчынкі вісяць. Я. К о л а с. Бацька нёс на плячах мех мукі, а маці вяла карову, якая 59 пудзілася папялішча. I. Г у р с к і. Косцік ж а х а ў с я, што яго могуць расстраляць за дзень, нават за гадзіну перад ратун-кам. С. Баранавых.