КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Ой, не г р э е, хоць і свеціць, месяц над зямлёй... Я. К у п а-л а. Даволі высока забралася ўжо сонца і мякка п р ы г р а-в а л а зямлю. М. Л ы н ь к о ў. Сонца ўгравала ўсё мацней, было душна і парна. I. М е л е ж. Сонца моцна п я к л о. К. Ч о р н ы. Пачало прыпякаць сон-ца, на двор паадчынялі вокны... я. С к р ы г а н. 123 Сонца высока стаіць на не-бе і без жалю паліць зям-лю. Я. К о л а с. Пасля сёмухі сонна як бы стала на адным месцы і ня-шчадна с м а л і л a. Р. С а б а-л е н к а. Ці то ад выпітага квасу, ці то частачка Аскольдавай ра-дасці перадалася нам, ісці ў «Калінавы цвет» было лёгка, хоць, сонца п р а ж ы л а па-ра-нейшаму. А. Пальчэўскі. ГУБЫ, ВУСНЫ. Нават старая Харціна і тая г у б ы памачыла ў кілішку. Р. Сабаленка. He памятаючы сябе, ён пры-нік да яе в у с н а ў. I. Н а в у-м е н к а. ГУДОК, СІРЭНА. Весялоўскі тады чакаў г у д-к а на сваю змену... КЧ о р-н ы. Загула над прыстанню с і-р э н а... П. Б р о ў к а. ГУК, ГОЛАС; ЗЫК (разм.). Ноч. Цішыня. Аніводнага г у к у. П. Галавач. Лес адразу напоўніўся новы-мі, зімовымі галасамі, упрыгожыўся новымі фарбамі. М. Л ы н ь к о ў. 3-пад Нёмана ляцеў трывож-ны крык сялян і чуўся плач жанок; усе гэтыя з ы к і зліва-ліся ў страшную музыку яко-гась няшчасця. Я. К о л а с. ГУЛЬТАП; ГУЛЬТАІНА, АБІБОК, ЛЕЖАБОК, ЛЕ-ЖАНЬ, ЛЯНІВЕЦ, НЯДБА-ЛЕЦ (разм.); ЛАЙДАК, ЛАП-ДАЧЫНА, ЛОДАР (разм. непахв.); ЗАВАЛА, ВАЛЯЧ, ЗАГАВАПЛА (абл.); ТРУ-ЦЕНЬ, ПАРАЗІТ (перан.). Г у л ь т а ю заўсёды свята. П р ы к а з к а. I вось жа не падумае, гуль-т а і н а, што бацьку трэба па-магчы! Я. К о л а с. Уцёк ад работы стары а б і-б о к! 3. Б я д у л я. Што я — труцень, л е ж а-б о к, спекулянт, злодзей? I. Ш а м я к і н. He дачакаешся, л е ж а н ь, што за ногі сцягну... М. Стральцоў. Мой немец кажа, што «по-тым» гавораць л я н і ў ц ы. У. Караткевіч. Наш дзядзька першы не ўтрывае і на пакошу тыцне пальцам: бяда няўмекам і нядбальцам, хто шнур зжуе няроўным плехам — Ан-тось яго ўжо дойме смехам... ЯК о л а с. Чалавек без работы не можа доўга быць, хіба толькі спрад-вечны л а й д а к або каторы змалку не прывык. КЧ о р н ы. Адным словам, відно было, што гэта гаспадар, а не які л а й д а ч ы н a... Р. Саба-л е н к а. Л о д а р Касабуцкі ходзіць у часе працы па цэху і практы-куецца ў боксе. КК Р а п і в а. Так запусціць зямлю нядба-ла? He гаспадар быў, а з а-в а л а! Я. К о л а с. I не раздзяваўся, в а л я ч нягодны! Я. К о л а с. I лепшы, старанны работнік зацемнены, можа, якім з а г а-в а й л а м, абібокам. X. Ш ы н-к л е р. Адчапіся ты з царамі сваі-мі... Т р у т н і яны, крывасмокі на нашым целе... М. Л ы н ь-к о ў. He хочуць ні вучыцца, ні рабіць, a п a р а з і т а м і мяр-куюць век пражыць. Э. В а л а-с е в і ч. ГУЧНА, МОЦНА, ГОЛАС-НА, ГАЛАСІСТА, ГАЛАСЛІ-ВА, ЗВОНКА, ГУЛКА, АГЛУ-ШАЛЬНА, УГОЛАС, УСЛЫХ, УЧУТКІ Ірэзка: ПРАРЭЗЛІ- 124 ВА, ПРАРАЗЛІВА, ПРАНІЗ-ЛІВА. ІІРАНОЗЛІВА; ЗЫЧ-НА, НЕМА, ГАРЛАСТА, ГРУ-КАТНА, НАУЗРОУ (разм.); ГРЫМОТНА, ГРАМАВІТА, ГРОМКА, ГАМАНЛІВА (пе-ран.) □ IІА УВЕСЬ ГОЛАС, НА ПОУНЫ ГОЛАС, HE СВА-ІМ ГОЛАСАМ, НЕМЫМ ГО-ЛАСАМ, НА УСЕ ГОРЛА, ВА УСЁ ГОРЛА, НА УСЕ ГРУ-ДЗІ, НА ПОУНЫЯ ГРУДЗІ, ВА УСЕ ГРУДЗІ. Г у ч н а выклікаў зару горн вясёлы піянера. М. Л у ж а-н і н. Слухаючы гэта, усе м о ц н a смяяліся. П. П е с т р а к. За плячыма ў мяне дзве жанчыны г о л а с н а гутараць пра нейкага агульнага свайго знаёмага... П. Г а л а в а ч. Спяваюць галасіста, з в о н к а, на ўсе грудзі, без надрыву. П. П е с т р а к. I хлопчык стаў у дудку дзьмуць, гамоніць дудка г а-л а с л і в а. Я. К о л а с. ...3 в о н к а над Прыпяццю сіняй вольная песня гучыць. М. Т а н к. Г у л к а гудзелі іх там та-пары, елкі, асіны стагналі. Я. К У п а л а. ...А глушальна ўдарыў гром. Э. С а м у й л ё н а к. Хіба ж матулі ў г о л а с не плакалі, як нас у турмы вялі? М. В а с і л ё к. Чытайце выразна, у с л ы х, слоў не глытайце вялікіх, ма-лых. А. П ы с і н. Мы масціліся на кухні, Алесь чытаў у ч у т к і. а я што-небудзь рабіў і слухаў. Я. С к р ы г а н. Зноў прарэзліва пра-гуў паравоз. П. К а в а л ё ў. — Лаві яго, гада! Куды ты? — Дзед Сёмка крычыць п р a р а з л і в а... Я. Колас. Але дзяўчынка не прасіла да-равання, а тупала нагамі і пранізліва лямантавала... У. Караткевіч. To з аднаго, то з другога бо-ку праходзіў паўз вагон маняў-ровы паравоз, п р а н о з л і в a пішчаў пад самае вуха. М. Л о-б а н. ...Лясніцкі дражніўся з Ні-най, абое весела, з ы ч н а смя-яліся. М. 3 а р э ц к і. Н е м а крыкнуў Хрулька і асунуўся на дол. ЯК о л а с. Хлопчык абурана, г а р л а-с т а крычаў, пакуль яго выно-сілі прэч... В. Б ы к а ў. Калі сёння будзе ціха, дык заўтра будзе грукатна. К. Ч о р н ы. Гудкамі хрыпатымі ранак будзілі наўзроў караблі. М. К а л а ч ы н с к і. I тут выбух г р ы м о т н a рве побач. В. Б ы к а ў. ён грамавіта гукнуў:— Зямля мая, дазволь прабіцца ў глыбы сільвініту... А. Б я л е-в і ч. ...Буду пець, г р о мк а пець, пакуль возьме магіла. ЯК у-п а л а. Ледзь не кожны тыдзень у нядзелю збіраліся сюды сяляне навакольных вёсак на свае сходкі і ў сініх хмарах сама-саду гаманліва раіліся... М. М а ш а р а. Абхапіла рукамі галаву, за-галасіла з адчаем, н а ў в е с ь г о л a с. I. М е л е ж. Н а п о ў н ы г о л а с раўлі сірэны. Б. М і к у л і ч. Кідаецца з кулакамі на му-жа і н е с в а і м г о л a с а м крычыць... 3. Б я д у л я. Чула я — крычала пчолка, н е м ы м г о л a с а м крычала да прасіла ратунку. А. П а ў-л о в і ч. Нарадзіўся я дужанькі, кры-чаў, як і трэба было, н а ў с ё г о р л а... Б. С а ч а н к а. — Пхайце ззаду! — крыкнуў фурман в а ў с ё г о р л а і сам уляпіўся за аглоблю. Я. К о л а с. 125 Песні спяваліся звонка, н a ў с е г ру д з і... К. К у л а-к о ў с к і. ...Н а п о ў н ы я г р у д з і спявае прыёмнік. ЯБ р ы л ь. В а ў с е г р у д з і загукай-ма... Я. К о л а с. ГУШЧАР, ГУШЧАРНІК, ГУШЧАРНЯК; ГУШЧАРНЯ, ГУШЧЭЧА, ГУШЧЫНЯ (разм.); ЧАШЧОБА (абл.). Лагер размяшчаўся ў сасно-вым г у ш ч а р ы. I. М е л е ж. Ды яшчэ ці мала людзей блыталася па нізкіх кустах, па мокрых алешнікавых паплавах, у гушчарніках лазовых за рэчкамі. КЧ о р н ы. Заламалі ўлева, прайшліся гушчарняком ганоў двое — не патрапілі і завярну-лі направа. Ц. Г а р т н ы. Як коннікі паехалі, ён па-волі пацягнуўся ў лясную г у-ш ч а р н ю. К. Ч о р н ы. А ўжо за радамі ліп адразу пачыналася дзікая, непраход-ная г у ш ч э ч a. М. 3 а р э ц-к і. Вельмі паволі ўехалі яны ў малады ельнік — страшэнная г у ш ч ы н я. КЧ о р н ы. Хутка давялося пакінуць грузавік, загнаўшы яго ў глухія лясныя ч а ш ч о б ы. М. Л ы н ь к о ў. ГЭТАК, ТАКІМ ЧЫНАМ, ТАКІМ ПАРАДКАМ. А пісаць і гаварыць на сва-ёй мове г э т а к натуральна, як дыхаць. У. Караткевіч. А справа ўся адбылася т а-к і м ч ы н а м. М. Л ы н ь-к о ў. Тут Міхалку падхапілі пад рукі, двое цягнулі яго за полы каптана, некалькі чалавек пха-лі, і т а к і м п а р ад ка м дамарослага пісара цягнулі праз усю хату. Я. Кол ас. Д ДА, К, КА, ПАД, НА □ У БОК. Плывуць журавы нада мною, ляцяць д а заморскіх краін. А. Б я л е в і ч. К новай долі шлях нам ляжа, як на небе млечны шлях... Я. К у п а л а. He вернешся, як хваля тая, к а мне, вясна ты маладая!.. я. К о л а с. Яны падыходзілі ўжо п а д Тацяніну хату. М. Зарэцкі. Цяпер Алесь ішоў проста н a хлопца. У. К а р а т к е в і ч. Па грэблі ў б о к мястэчка ідзе чалавек. А. Ч а р н ы ш э-в і ч. ДАБРАДЗЕЙ; ФІЛАНТРОП (кніжн.). Які такі дабрадзей табе падорыць кавалак зямлі? М. Л о б а н. — Міхаіл Палікарпавіч — дабрэйшы чалавек, — сказаў ён, звяртаючыся да агранома.— Вялікі філантропі палітык у больш шырокім сэнсе гэтага слова, чым мы. П. Г а л а в а ч. ДАБРАТА, ЛЮДСКАСЦЬ; ДОБРАСЦЬ, ДАБРОСЦЬ, ДА-БРЫНЯ (разм.). Лішняя д а б р а т a — дура-та. П р ы к а з к а. Так, майго Васільку, каб не ўрачы, усе любяць за яго людскасць, самавітасць. Ц. Г а р т н ы. Цяпер, пакуль Кандрата Hawa, то ты пакарыстайся яго добрасцю, раз ён да цябе горнецца. М. Л о б а н. Збудуе ён і сабе, і людзям, 126 хай жывуць на здароўе, хай ведаюць яго, Казлюка, д а б-р о с ц ь... Р. Н я х а й. Хаця яго д а б р ы н я ні ра-зу яму не дазволіла спытаць, што палонны еў і чым увогуле там кормяць у лагеры. М. Р а-к і т н ы. ДАБРАЦЦА, ДАСЯГНУЦЬ, ДАПАСЦІ, ДАПЯЦЬ, ДАГІ-СЦІ, ДАБРЫСЦІ, ДАПЛЕС-ЦІСЯ, ДАЕХАЦЬ, ДАМЧАЦ-ЦА, ДАІМЧАЦЦА. За дзень спякотны добра мы прысталі, дабрацца хочам да сяла. А. Астрэйка. Яго [самалёт] падбілі над лініяй фронту, але ён нейкім цудам дасягнуў сюды. I. Н о в і к а ў. Андрэй усё зробіць, усюды д a п а д з е. КЧ о р н ы. Колькі Агата ні дабівалася, куды яна толькі ні ездзіла, аж да самай Варшавы д а п я л а, усюды адно казалі: не знаем і не ведаем. Р. Сабаленка. Аўхім Гулькоў д а й ш о ў з палком да Проні. А. П ы с і н. Верыў—дома мне быць, д а-б р ы д у, дажыву. П. Б р о ў-к а. Даплёўся чалавек да вёскі і ўбачыў тры крыжы. Р. Ш к р а б а. Але я да шчасця д а е д у, дарогу і ў тундры знайду. М. X в е д а р о в і ч. Хутка цягнік дамчаўся да лесу. А. Пальчэўскі. Ен [Лук’янскі] даімчаўся да хвояў і кінуўся ўправа. К. Ч о р н ы. ДАБРЭЦЬ, ЛАСКАВЕЦЬ. Пісарава строгасць раптам сходзіць, і выраз яго твару адразу нейк д аб р э е. ЯК о-л a С. Лаяў нас невядома за што. Але потым ізноў ласкавеў. М. Г а р э ц к і. ДАВЕДВАЦЦА, УВЕД-ВАЦЬ, ПРАВЕДВАЦЬ, РАЗ-ВЕДВАЦЬ, ВЫВЕДВАЦЬ, ДАЗНАВАЦЦА, ВЫЗНА-ВАЦЬ, РАСПАЗНАВАЦЬ, РАЗГАДВАЦЬ, ВЫСВЯТ-ЛЯЦЬ, ВЫЯСНЯЦЬ, ДАСЛЕ-ДАВАЦЬ, ВЫЗНАЧАЦЬ; ДА-ЧУВАЦЦА, ПРАЧУВАЦЬ, ДА-ХОДЗІЦЬ (разм.); ШУКАЦЬ, ДАШУКВАЦЦА, ДАКОП-ВАЦЦА, ЗНАХОДЗІЦЬ, НЮ-ХАЦЬ, ВЫНЮХВАЦЬ, РАЗ-НЮХВАЦЬ, ВІЖАВАЦЬ, ВЫ-ВІЖОУВАЦЬ, РАЗБЛЫТ-ВАЦЬ, РАСКУСВАЦЬ (пе-ран.) □ ДАХОДЗІЦЬ ПРАУ-ДЫ, ДАХОДЗІЦЬ ЯСНАС-ЦІ, АБМАЦВАЦЬ ГРУНТ. Пакуль яна спіць, мы ад Ма-шы даведваемся аб ёй усё. 1. Ш а м я к і н. Тут у в е д в а л і ўсё, дзе ка-му рабіць, куды каму ісці. I. М е л е ж. Ты толькі праведвай, дзе яны хаваюцца і што яны ду-маюць рабіць... Я. К о л а с. Удзень жа разведвалі, дзе і як рухаецца вораг і які ён. М. Л у п с я к о ў. Усё выведвалі, што там робіцца ў гэтай неспакойнай хаце... I. М е л е ж. I сапраўды, Гаўрыла Буры першы дазнаваўся, каго і ў якой установе скарацілі, a каго прызначылі на вышэйшую пасаду... П. К а в а л ё ў.