Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў

Выдавец: Вышэйшая школа
Памер: 592с.
Мінск 1976
133.77 МБ

 

Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
ЛЕГАВАЦЬ, ВАДЗІЦЦА, ЗНАЦЦА (разм.); КАМПАНА-ВАЦЬ (абл.) □ ВАДЗІЦЬ ДРУЖБУ, ВАДЗІЦЬ ХАУРУС, ВАДЗІЦЬ ЗНАЕМСТВА, ВА-ДЗІЦЬ КАМПАНІЮ.
3 мядзведзем д р у жы, a стрэльбу дзяржы. П р ы к а з-к а.
Вось ужо каторы год з кніж-каю ён д р у ж ы ц ц а... П. Б р о ў к а.
Аношка — прыяцель Яўгена. Яны с яб р у ю ц ь з даўніх пор. Я. К о л а с.
Братайцеся з вашымі праціўнікамі — яны такія Ж, як і мы, рабочыя, сяляне. Я. К о-л а с.
Ганна з маёю дачкою такса-ма вёльмі таварышкавалі заўсёды. !<■ Ч о р н ы.
Багаты з бедным тава-р ы ша в аць не ўмее. П р ы-к а з к а.
А ў майго бацькі палоска была вузкая, на якіх тры-чаты-ры крскі. Дык суседзі не хаце-лі са мною хаўрусавац ь... A. К у л а к о ў с к і.
Хіба для таго вучыўся коль-кі год у гімназіі, каб хаўрус-нічаць з гэтым мужыкава-тым панам Цыбульскім... М. Л ы н ь к о ў.
Нахлябіч чалавек гэтакі, што я з ім цяпер не к а л я г у ю. К. Ч о р н ы.
Усё быў заняты сваімі важ-нымі справамі і вадзіўся з самымі важнымі людзьмі. М. Г а р э ц к і.
Jie з усякім можна знац-ц a, а трэба падбіраць сабе роўнага... КК р а п і в а.
Як ты смееш хадзіць да гэ-тых Талашоў і кампана-в аць з імі? Я. К о л а с.
Да яго зайшоў на службу, у яго кабінет: як-ніяк — вадзі-лі д р у ж б у многа зім і мно-га лет. А. Б я л е в і ч.
Яны раслі пры бацьках, ча-
151
сам не зусім бедна, і х a tj р у с в я л і з такімі ж, як і самі.
Р. М у р а ш к а.
Мы з сваім земскім началь-нікам знаёмства в а д з і-л і. М. Л ы н ь к о ў.
Завёў з бабамі шашні, гуляк на сяле знайшоў, к а м п а н і ю в о д з іц ь з імі. Я. К о л а с.
ДРУК /перыядычны: ПРЭ-СА, ПЕРЫЕДЫКА □ ДРУ-КАВАНАЕ СЛОВА.
Трапіў слабы вершык дзесь-ці ў д р у к насценны. М. Л у-ж а н і н.
Хроніка самагубстваў не сы-ходзіць са старонак буржуаз-най п р э с ы. В. Т а ў л а й.
Байкі Крапівы, сатырычныя вершы Труса, грамадзянская лірыка Чарота, Александрові-ча часта ўпрыгожвалі старонкі легальнай і падпольнай п е-р ы ё д ы к і. У. К а л е с н і к.
Як ні кажы, амаль з самага маленства я цягнуўся да д р у-каванага слова, а цяпер гэткая магчымасць — стаць су-працоўнікам рэдакцыі. Р. С а-б а л е н к а.
ДРЫЖАЦЬ, ДРЫЖЭЦЬ, УЗДРЫГВАЦЬ, ПАДРЫГ-ВАЦЬ, УЗДРЫГАЦЦА, ТРЭС-ЦІСЯ, ТРАСЦІСЯ, КАЛАЦІЦ-ЦА, ТРЫМЦЕЦЬ, СКАЛА-НАЦЦА аХАДЗІЦЬ ХАДУ-ном.
На галінцы лісток баязліва д р ы ж ы ц ь. ЯК о л а с.
Папіху дрыжэў вагон, на-ганяў дрымату, нараджаў Heit-Ki, невядомы да гэтага, наст-рой, пачуццё поўнага адзіноц-тва. ГІ. Г а л а в а ч.
Гурчыць, уздрыгвае трак-тар. А. Б я л е в і ч.
Рукі, трымаючы ў прыгар-шчах запаленую запалку, п а д-р ы г в а л і. П. П е с т р а к.
Муры ўздрыгаліся та-ды. У. Д у б о ў к а.
Трасецца, як асінавы ліст. П р ы м а ў к а.
Ен ляжаў гэтак і к а л а ц І ў-с я ад холаду. К. Ч о р н ы.
Г р ы м ц я ц ь асіны ціха, спакойна спяць дубы. П. П а н-ч а н к а.
Жанчына расказвае гэта ўжо не плачучы, але я чую, як с ка-ланаецца ўсё яе прыкрытае даматканай світачкай цела. М. Л у ж а н і н.
Памяць наша — быццам мост пантонны — берагі злучае пад агнём і, прыняўшы груз тыся-чатонны, днём і ноччу х о-д з іць х а д у н о м. С. Г а ў-Р У с ё ў.
ДРЭВА /у лесе: ЛЯСІНА /у хваёвым: БАРАВІНА Іпавале-нае: ВАЛЕЖЬІНА /выверну-іае з карэннем: ВЫВАРА-ЦЕНЬ, ВЫВАРАТ Ісухастой-нае: СТАРАДРЭВІНА, СУХА-ДРЭВІНА, СУХАСТОІНА /пры-шчэпленае: ШЧЭПА.
Д р э 6 ы вялізныя, у тры аб-хваты па камлі... I. Н а в у-м е н к а.
«Праклятая л я с ін а!»—кры-чыць Сымон ды ботам па асі-не — шмяк! У. К о р б а н.
Стаяць у вачах б a р а в і-н ы, стуліўшы вярхі. Я. К о-л а с.
Вылазім на бераг, праточва-емся паміж валежын (Іван кажа, што гэтыя завалы рабілі партызаны на выпадак, калі фашысты будуць наступаць з боку балота) — і, н'арэшце мы на сухім месцы. В. М а к а р э-в і ч,
Вера прысела на в ы в а р а-ц е н ь ля густога куста пад’яд-лоўца. A. А с і п е н к а.
Каля самай дзічынай сцеж-кі — яловы в ы в а р а т. Я. Б р ы л ь.
А здавалася — людзям тако-га моннага крою і заводу зно-су няма, як будынкам са сма-лістых старадрэвін. М. Л у ж а н і н.
Сухадрэвіна раскалола-
152
ся ад верхавіны і амаль да ко-раня, расшчапілася трохі і асталася стаяць. У. Карат-к е в і ч.
Дзед Талаш выбраў танкля-вую сухастоіну, упёрся ў яе рукою, а нагамі ў снег і папрабаваў зламаць яе. Я. Ко-л а с.
Пусціць туды жняярку, зна-чыцца зглуміць сад і жняярку сапсаваць: шчэпы былі пааб-гароджваны калкамі. К. Ч о р-н ы.
ДРЭННЫ, БЛАГІ, КЕПСКІ, ПАГАНЫ, НЯДОБРЫ, НЕ-ДАБРАЯКАСНЫ, НІЗКА-ЯКАСНЫ. НЕЗДАВАЛЬНЯЮ-ЧЫ, АДМОУНЫ, АД’ЕМНЫ, НЯВАЖНЫ, НЕСАМАВІТЫ, НЕПАХВАЛЬНЫ, НІКЧЭМ-НЫ. НЯСПРАУНЫ, НЕДА-СКАНАЛЫ, НЕПРЫГОДНЫ, НЯУДАЛЫ, БРАКАВАНЫ, БРАКОУНЫ, ЗАЛЯЖАЛЫ; ЛІХІ, ПАСКУДНЫ, ПАРШЫ-ВЫ, ЛЯДАЧЫ. ЛЯДАЙКІ, ЛЯДАШЧЫ, ЗАДРЫПАНЫ, НЕВАЖНЕЦКІ, НЕЦІКАВЫ, НЕЗАЙЗДРОСНЫ, НЯЛЮД-скі, нягодны, нягожы. НЕГАДЗІВЫ, НІКУДЫШНЫ, ЕРУНДОУСКІ. МАРНЫ, ПЛЕ-ВЫ, АХАУСКІ, ТАНДЭТНЫ (разм.); ЗЛЫ (абл.); СЛАБЫ, БЕЗДАПАМОЖНЫ, НЯСПЕ-ЛЫ, ПРАКЛЯТЫ, АПОШНІ, САБАЧЫ, ЧАРТОУСКІ, Д’ЯБАЛЬСКІ (перан.) □ НА НІЗКІМ УЗРОУНІ, НІЧОГА HE ВАРТЫ, НІКУДЫ HE ВАРТЫ, ГРОШ ЦАНА, НУЛЬ ЦАНА.
Восень была: дарога д р э н-ная. Я Д в і г і н Ш.
У добрай жонкі і б л а г і гаспадар добры, П р ы к а з к а.
Зямля тут была, магчыма, самая кепская, адзін пя-сок... I. Ill а м я к і н.
О, колькі гора, колькі мукі нясеш, паганае жыццё! ЯК у-п а л а.
Mary сказаць табе тую н я-добрую навіну, што ўжо з месяц як ляжу ў шпіталі, толь-кі ты не пужайся. ЯС к р ы-г а н.
А паломкі, аварыі, н е д а-браякасны рамонт!.. У. К а р п а ў.
Ваіп магазін па-ранейшаму прапануе пакупнікам д р э н-нае, нізкаякаснае верх-няе адзенне... У. Нядзвед-с к і.
Неспакойнаму духу гаспада-ра работа яго здаецца н е-з д а в а л ь н я ю ч а й. Я. Б р ы л ь.
Учынкамі не абурае клас, чацвёркі зарабляе іпшы раз, — адмоўнага у ім амаль зу-сім не стала. У. К о р б а н.
А характар кожнага народа складаецца не толькі з сумы адных станоўчых рысаў, але і з а д ’ е м н ы х. М. Т а н к.
Касец з яе н я в а ж н ы, ды вось-вось я сам падскочу на дапамогу. А. Я к і м о в і ч.
Вецер, здавалася, наскрозь пранізваў яго несамавіты шынелік В. Б ы к а ў.
Ужо тое колькі варта, што Хлор сумеў пераняць Васіля ад розных непахвальных кампаній. Ц. Г а р т н ы.
Я паэт — зняважаны і про-сты, сябра мой — нікчэмны драматург. А. Куляшоў.
Масты, асабліва драўляныя, няспраўныя. I. Г у р с к і.
А ў канцы дапісалі, што да-сланае ім пакуль што вельмі недасканалае. У. Ша-х а в е ц.
Можа, лес далі табе не такі? Можа, н е п р ы г о д н ы я круг-лякі? А. Б я л е в і ч.
Піша няўдалыя вершы, якія не друкуюць. I. Н а в у-м е н к а.
А вось сёння ты прывёз не-калькі бракаваных лі-стоў... А. Кулакоўскі.
— А як жа яна [бульба] на
153
смак? — схамянулася маці. — Можа якая бракоўная? А. Я к і м о в і ч.
Спрытнюгі знайшліся цяпер: тавар заляжалы і горкі збываюць яны напавер. М. Л у-ж а н і н.
Калі на табе кажух л і х і, то суддзя глухі. П р ы к а з к а.
Усё ў сваю кішэню цягнуў. Паскудны чалавек. К. Ч о р н ы.
П а р ш ы в а я, трэба ска-заць, жонка ў яго, а ён таксама не лепшы — прыліп да бабскае спадніцы. Я. С к р ы г а н.
... Стану баіць, гаманіці аб жыцці л я д а ч ы м. Я. К у-п а л а.
Калі л я д а й кі я бацькі, дык, канечне, не патрэбны. ЯСкр ы га н.
Л я д а ш ч а я вопратка сла-ба грэла старыя косці. А. Я к і-м о в і ч.
Хоць бы якога з а д р ы п а-нага кавалера падчапіла, ці што, a то — ані-ані. М. 3 а-р э ц к і.
Пасля пахавання настрой неважнецкі. М. П я н к-р а т.
Спірыдон, залажыўшы рукі за спіну, хадзіў з кутка ў ку-ток свае нецікавай кватэ-ры і падводзіў рахункі гэтаму дню. ЯКолас.
Незайздросная патра-ва: бульба ды куцейка. Я. Ко-л а с.
Нялюдская кампанія і добрага звядзе. П р ы к а з к а.
Ну, няхай я нягодная, але ж ён і першую жонку ў ма-гілу ўвагнаў і мяне ўгоніць. Я. К о л а с.
Даруй мне, Віцечка, што я такая н я г о ж а я: нарадзіла табе не Максімку, а дачку. Р. Сабаленка.
3 языковага мліва мука н е-гад зів а. П р ы к а з к а.
Дзень сёння нікудышны. Гуляючых мала, усе на працы. М. Л ынькоў.
Драбіны ў іх, можна сказаць, ерундоўскі я... з палавіну лёстак няма і ўвесь зад асеў. К. Ч о р н ы.
Эх, бары былі, бары! Але й ім прыйшоў час ма р н ы... Я. К о л а с.
Інваліды ўсё, і зброя ў іх п л ё в а я. А. Кулакоўскі.
Становішча, як гаворыцца, ахаўскае, але не безна-дзейнае. Я. Колас.
Глядзіць Астап на гарадзьбу, галавою трасе: тандэтная работа, абы з рук збыць. Я. К о-л а с.
Эх, бедны хлопчык, лёс твой з л ы... Я. К о л а с.
Ен у паэты не прайшоў, бо вершыкі былі с л а б ы я. У. К о р б а н.
Пісаць жа такія бездапа-мо жны я п’есы, як некаторыя з нашых драмаклёпаў, не вар-та. М. Т а н к.
Н я с п е л ы я рэчы пішуць, школы творчай не прайшлі. У. К а л е с н і к.
Макуха — сусед і неяк няём-ка вось так адразу прымаць да суседа сур’ёзныя захады. П р а-клятая прывычка — гэтыя добрасуседскія адносіны. А. А с і п е н к а.
Hi з кім я не сварыўся, не біўся, не судзіўся, бо той апошні чалавек, хто судзіц-ца. Я. К о л а с.
Васіль не першы раз прыхо-дзіў дадому ў такі позні час. Знала Алеся с а б а ч у ю лес-нікову службу... Я. К о л а с.
Ен з сэрцам ч а р т о ў с к і м, а імем ангельскім, слугой стаў фашысцкім, а быў белаполь-скім. А. 3 а р ы ц к і.
Трое сутак да знямогі мы мя-сілі ўсё багну. Гэткай д’ябальскай дарогі я не ведаў за вайну. A. А с т р э й-к а.
154
Але большасць вершаў, якія паступаюць у рэдакцыі, на вельмі ніз к і м у з р о ў н і. М. Т а н к.
На гэтай зямлі нават і грэч-ка н і ч о г а не в а р т а. Я. Б р ы л ь.
Сам ён хлопец, сказаць, не дрэнны, але склад сельсавета нік у д ы не в а р т ы, сам ён мне скардзіўся... К. К р а п і-в а.
Калі хараство такое ды без людзей, дык грош яму ц а-н а; яно мяне ніколькі тады не кранае. М. Л ы н ь к о ў.
Разведчык не чакае шчасліва-га выпадку, але ну л ь ца н a яму, калі не скарыстае выпад-ковай удачы. A. А с і п е н к а.
ДРЭНЬ, ПОСКУДЗЬ, ПАС-КУДСТВА, ПОГАНЬ, (разм.); ГНЮСАТА (абл.).
Журавіны мы збіралі ну і розную там д р э нь.
А. Астрэйка.
Самагонная поскудзь борзда разлілася па яго жы-лах, стукнула ў галаву. ЯК о-л а с.
Бі яго, хлопцы, каб не рабіў паскудства людзям! П. Г а-л а в а ч.
Вызвалім ад погані Бела-русь маю. М. М а ш а р а.
Я табе зрабіў добра, даў та-бе кавалак хлеба, а ты такая г н ю с а т а, не толькі дзякуй не скажаш, а яшчэ, як сляпіца, у вочы лезеш! А. Ч а р н ы ш э-в і ч.