КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Пераходзячы з месца на мес-ца, цацаркі кормяцца на-сякомымі... В. Вольскі. Сюды груганы прыляталі жы в іцц а, як страшпыя здані, крылатыя цені. М. Хведа-р о в і ч. Отто харчаваўся ў фер-мера, а начаваў дома. 3. Б я-ду л я. — Спажывайце на зда-роўе! — высыпаўшы ягады, па-жадаў хлопчык і хутка знік з вагона. I. Г у р с к і. Тут кватарант і стала-в а ў с я. I. Г у р с к 1. Хто закусвае пасля ад-ной чаркі? Будзьма здаровы! ЯК о л а с. У абед разам перакусва-л і, частуючы адна другую сня-данкам. Л. A р а б е й. Зноў ласаваўся падсма-жанай бульбай, скваркамі, за-ціркай. Я. М а ў р. Там была спажыва круглы год, там і зімою жыравалі дзікія качкі. I. Пташнікаў. Ракі выпаўзаюць ж ы р а-в а ц ц а: жабу штук пяць смокчуць. М. Г а р э ц к і. Сілкуецца дзед Арцём печанай бульбай... 3. Б я д у-л я. ... Дастала акрайчык хлеба, па скрылёчку сала, і яны ўзя-ліся падсілкоўвацца. Р. Сабаленка. Лазар, закончыўшы рабочы дзень, старанна ўмываўся, на-дзяваў свой лепшы гарнітур, падмацоўваўся хлебам і каўбасою. Я. К о л а с. Паставілі верашчаку, дык я давай хлыстаць. Я. Ко-л а с. He, самі то яны г а м а ю ц ь, толькі ты на яго паглядай, як той цюцька... Я. Б р ы л ь. Ж э р ц і і праўда хочацца. Аж у жываце баліць. М. Л у п-с я к о ў. Асёл стаяў у хлеве і авёс ж ра ў... Я д в і г і н Ш. У цябе кожны год палову пашні мышы з ж ы р а ю ц ь! А. Ч а р н ы ш э в і ч. Жоўтая скарынка, як пірог, будзеш у п л ят ац ь яе за трох. П. П а н ч а н к а. Селядца выпуў, а другой рукою схапіў баранак ды ну ж 159 аплятаць! В. Дунін-Марнінкевіч. Толькі Сярожа за абедзве шчакі ў пі с в аў булку з мас-лам, запіваючы яе кісялём. Л. А р а б е й. Лёнька старанна ў м і н а ў батон... В. Б ы к а ў. Госці ц е р а б і л і кілбасу з капустаю. Я. Колас. Вось у мяне як сядуць за стол, дык у шаснаццаць лыжак малоцяц ь... I. Г у р с к і. Пракоп са смакам пытля-ваў кілбасу... ЯК о л а с. ... Валянцін адчуў, які ён га-лодны. Ды і не дзіва: з уча-рашняга дня чалавек нічога ў рот не б р а ў. Р. С а б а-л е н к а. ЕХАЦЬ; КАЦІЦЬ (разм.) /на аўтамабілі: ГАЗАВАЦЬ (разм.). На кірмаш сядзе ехаць і то, здаецца, бегла б на возе, каб хутчэй справіцца. Я-Б р ы л ь. Праз некалькі хвілін Апейка, Аніся, яшчэ двое незнаёмых дзядзькоў к а ц і л і ўжо, свя-точна ўзрушаныя, аўтамабілем па святочна-прыгожых вуліцах сталіцы. 1. М е л е ж. А дарог у стэпе — куды за-думаў, туды і г а з у й, М. Г р о д н е ў. ЖАБА; КВАКУХА (разм.); ЛЮГАШКА (абл.) Іпалявая: РАПУХА. Смачны ж а б е арэх, ды зу-боў бог не даў. П р ы к а з к а. ... Маленькія тыповыя балот-цы на ўзгорку з купінамі зялё-най травы, дзе вечарамі даспеў-ваюць свае песні зялёныя к в а-к у х і. Я. Колас. На выгане дружна крычалі ў канавах каля грэблі л ю-г а ш к і. П. Г а л а в а ч. Маленькія, забаўііыя паля-выя і лясныя мышы — нашы небяспечныя ворагі, а непры-гожыя, нават агідныя з выгля-ду кажаны і рапухі—сяб-ры. В. В о л ь с к і. ЖАБРАК, СТАРАЦ; ПА-ПРАСІМЕЦ, ПАБІРАХА, ПА-ДАРЭЙКА (разм.). А ж а б р а к і ўзносілі мод-лы і чакалі падачкі. П. Пест-р а к. Старац моўчкі заплятаў навітымі з мочанага лыка вя-ровочкамі пратаптаную дзірку ў лапці. К. Ч о р н ы. П а п р а с і м ца м, напэўна, бадзяўся б па свеце... Н. Г і-л е в і ч. Пры ўваходзе ў цэркаўку — калекі, бабка юрадзівая адна, пабірахі, плаксы, недарэкі ды старцы, як водзіцца здаўна. А. Б я л е в і ч. Слон, праўда, добры, але страшэнны падарэйка. М. Л у ж а н і н. ЖАНЧЫНА; КАБЕТА, КА-БЕЦІНА, БАБА, ЦЁТКА (разм.) Імаладая замужняя: МАЛАДЗІЦА, МАЛАДУХА, МАЛОДКА /з інтэлігенцкіх, звычайна гарадскіх колаў: ДА-МА; МАДАМ (уст.). Матрона была высокая, стройная, прыгожая ж а н ч ы-н а. Я. К о л а с. Ды Валодзя і хлопец быў Ta-Ki, што на яго заглядаліся ўсе маладыя кроманьскія каб е т ы і дзяўчаты. Р. С а б а л е н к а. Сам сябе загубіш, як чужую ка б е ц ін у прыгалубіш. П р ы-к а з к а. Калі ў хаце жывуць дзве 160 бабы, то ўжо спакою няма. Я. К о л а с. На санках жвавая цётка гадоў пад сорак. 3. Бядуля. Маладзіца была шчаслі-вая і добрая, як усе маладыя маці. A. К а р п ю к. — Дзіця захварэе— не будзе каму глянуць, — як бы дакорам ёй гучаць словы маладухі з дзіцем на руках. I. Ш а м я-к і н Эй, Ігнат! Пацеш м а л о д а к і дзяўчат, каб Беларусь затан-цавала! Я. Колас. Вось д а м а ў чорным адзен-ні, чорны вуаль апушчаны на твар Б М і к у л і ч. Стройная Тамара Дгебуадзе стала грузнай мадам Гам-рэкелі. Э. С а м у й л ё н а к. ЖАРТ, ДОСЦІП. Яна з хітрым жартам дражніла зіркам хлопцаў і мужчын. К. Ч о р н ы. Было шмат з’едзена і яшчэ больш выпіта. Твары пачырва-нелі, досціпы сыпаліся гра-дам. У. Караткевіч. ЖАРТАВАЦЬ; ШУТКАВАЦЬ (абл.). Нават і Везувій перастаў ку-рыць, жартуюць, бо ты-тунь сягоння дораг. М. Т а н к. — А ты, бабка, пашапчы, каб я ад іх [кніг] адвярнуўся... — От, паніч, вы ўсё ш у т-к у е ц е. Я. К о л а с. ЖМУТ, ПУК, ПАСМА, ВЕ-ХАЦЬ, ЖМЕНЯ; КАСМЫЛЬ, КАСМЫК (разм.). Вецер прынёс аднекуль жмут аўсянай саломы... К. Ч о р н ы. Пук сухой мяты ўткнуты быў у аконца. К. Ч о р н ы. Чалавек даўно не стрыжа-ны — у бакі тарчаць п а с м ы рыжых валасоў. Я. С к р ы г а н. Вунь ён ужо спыніўся, узяў в е х ц і к сакавітай травы, аб- цёр палатно касы... Р. С а б a л е н к a. Узяў з саней ж м е н ю са ломы, абцёр боты і паішюў н ганак... К. Ч о р н ы. Зморшчапы, скурчаны, з на тапыранымі вусамі і касмы лём рэдкай бародкі, ён толь к; і ведаў, што пацягваў з аб гарэлага муштучка... М. Л о б а н. Сівос валоссе сіратліва кас м ы к а м і разносіў вецер Ц ё т к а. ЖОНКА; БАБА, КАБЕТА ПАЛАВІНА, СТАРАЯ, АБ РАННІЦА; ПРЫНЦЭСА (пс раноснае, разм.); ДРУЖЬІНА (абл.). Тут, на заходняй граніцы згулялі яны салдацкае вяселле. тут сталі мужам і жонкай. П. К а в а л ё ў. Гавака быў сёння на рынку таксама без бабы, з рабою, як зязюля, дачкой. Я. Б р ы л ь ... Мая кабета нарадзіла сына. А. 3 а р ы ц к і. Гендарсан, як акуратны ня-мецкі сем’янін, прыйшоў на вя сглле са сваёй даўганогай н а-л а в і н а й і цыбатай дачкой з халоднымі вачыма. А. Ч а р-н ы ш э в і ч. Старую сваю я пахаваў даўно, дзеці ў свет пайшлі, сам пакрысе ўжо да зямлі хілюся... Э. С а м у й л ё н а к. Адчыняюцца дзверы, з рашу-чым выглядам уваходзійь ма-ладая Спаткаёва абранні-ц a. I Н а в у м е н к а. П р ы н ц э с ы мае няма: пай-шла ўчора да цешчы ЯБ р ы л ь. На ганак выходзіла паваж-ная, у кантраст да мужа, вы сокая ростам інжынерава дру ж ын a. X. Ш ы н к л е р. ЖОУКНУЦЬ, ЖАУЦЕЦЬ, ПАЛАВЕЦЬ. Без часу ліст на дрэвах ж о ў к. Я. К о л а с. 6 М. К. Клышка 1G1 Сям-там жаўцеў лісток на дрэве, вялікая ўжо была атава на паплавах. К. Ч о р-н ы Палавела гарачымі дня-мі жыта. К. Ч о р н ы. ЖОУТЫ, ПАЖОУКЛЫ, ЗЖАЎЦЕЛЫ; ЗАЛАТЫ, МЕДНЫ, МЯДЗЯНЫ (пе-ран.). Зашэпча хвоіінік, ж о ў т ы дубняк, чырвоны асіннік. К. Ч о р н ы. Сады атрасалі пажоўклае лісце. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Ад корня явару цямнее плёс, з ж а ў ц е л ы ліст альховы трэ алёс... А. П ы с і н. Месяц ціха плыве з а л а-т ы м чаўнаком. 3. Б я д у л я. ... ён зноў пачаў глядзець на меднае лісце бяроз. I. Ш а-м я к і н. ... I пляскае звонка з-за во-кан мядзянай лістотаю вяз. A. В я л ю г і н. ЖУРАВЕЛЬ, ЖОРАУ. Далёка дзесьці ў небе плаў-на нясецца крык ж у р а ў л ё ў. Я. К о л а с. Жоравы кажуць: «Кур-лы! курлык!» Е. Л о с ь. ЖУРНАЛІСТ, КАРЭСПАН-ДЭНТ; ГАЗЕТЧЫК (разм.). I пе адно сярод герояў імя запіша Журналіст у рэ-партаж. Р. Н я х а й. Карэспандэнты ледзь не ўсіх газет прыехалі, бо і да іх нямала сігналаў паступала. У. К о р б а н. Пісаць артыкул яму нестава-ла часу і, да таго ж, ён не ха-цеў адбіраць у газетчыкаў іх законны хлеб. М. С т р а л ь-ц о ў. ЖЫВЁЛА; ЖЫУНАСЦЬ (разм.); СКАЦІНА, БЫДЛА, ГАВЯДА. ТАВАР, ХУДОБА (абл.) /рабочая: ЦЯГЛО. Дзівяцца людзі, як размя шчае Самабыль сваю ж ы в ё-л у ў такім маленечкім хлевуш-ку. Я. К о л а с. Выходзіў часамі з лесу воўк і выглядаў, ці не ходзяць па-расяты або другая ж ы ў-насць. Я. К о л а с. Вясковая с ка ціна штогод травіла яго пасевы. А. Ч а р-н ы ш э в і ч. Падпаскам, ганяючы б ы д-л а, я раніцы кланяўся ў пояс. Я. П у ш ч а. Мяне згадзілі пасвіць дзе-сяць штук г а в я д ы — па руб-лю ад штукі. Ц. Г а р т н ы. Вучыся гаспадарыць яшчэ т а в а р пасучы. П р ы м а ў к а. Некалькі дзён х у д о б a тут не хадзіла, дык усюды пад-нялася густая мяккая траўка. Я. П у ш ч а. Зябліва таксама закончыце коньмі — цягло ў вас спраў-нае. I. X а д к е в і ч. ЖЫВОТ; ПУЗА, ТРЫБУХ, БРУХА, ЧЭРАВА (разм.); ЛАНТУХ (абл.). Рукі ў яго, як падушкі, як кісель, дрыжыць ж ы в о т! Ф. Багушэвіч. Круглае п у з а так далёка выдавалася ўперад, што, пэўна, пан не бачыў за ім сваіх ка-роненькіх ножак. Я. Колас. ... Тут вады, мой галубок, па трыбух, не болей! М. Ва-с і л ё к. Падсядзёлак з’ехаў аж пад бруха ўніз... Я. К у п а л а. Сам лазіў пад машынаю і на лапаткях і на ч э р а в е. Я С к р ы г а н. Ваюй — за што? за інтарэсы эксплуататараў-падлюг, за не-наедны іх л а н т у х. Я. К о-л а с. ЖЫЛЕТКА, КАМІЗЭЛЬКА. На падсіненую сарочку з на-крухмаленымі грудзьмі, пры-крытымі атласнай ж ы ле т- 162 кай, звіеалі шырокія хвасты чорнага гальштука. Р. Му-р а ш к а. ... Пакаёўка выносіла яму што-небудзь з старых панскіх убораў — нагавіцы, сурдут або камізэльку. К. Ч о р н ы. ЖЫЛЛЁ, КВАТЭРА, КУТ, КУТОК, ДАХ, ПРЫСТАНІ-ШЧА, ПРЫСТАНАК, ПРЫ-СТАННЕ, ПРЫПЫНАК, ПРЫПЫНІШЧА, ПРЫТУ-ЛАК, ПРЫТУЛІШЧА, ПРЫ-ТОННЕ; ЖЫТЛО, СЕДАЛА, БЯРЛОГ, КОТЛА, КОТЛІ-ШЧА (разм. перан.); АБІ-ЦЕЛЬ, ПЕНАТЫ (уст. кніжн.); РЭЗІДЭНЦЫЯ (афіц.); АПАРТАМЕНТЫ (уст. мн.); □ ДАХ НАД ГА-ЛАВОЙ. У зямлянцы цёпла і прыемна пахла чалавечым ж ылл ё м. I. Ш а м я к і н. Перабраліся маладыя на другую к в ат э р у, больш прасторную і выгодную. Я. К о-л а с. I к у т свой пакінуць шкада. я. К о л а с. Яна з мужам марылі аддзя-ліцца ад сям’і, каб абзавесціся ўласным ку т ко м. М. Л ы н ь-к о ў. I, можа быць, ужо ніколі нас не прытуліць д а х такі... М. Л у ж а н і н. Як спыніўся я за хатай, як пайшоў,—ні прыстанішча, ні свята не знайшоў. Я. К у-п а л а. Можа, жыццё яго праходзіла дзе пад чужым плотам! Можа, бадзяком вечным стаў, без прыстанку. К. Ч о р н ы. Hi прыстання, ні спа-кою, ой, нідзе. ЯК у п а л а. Ніхто не хоча пусціць Ганну да сябе ў хату, а свайго п р ы-пынку ў яе няма. Я. К о-л а с.