КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Клятваадступнікі ма-ёй зямлі сюды [у каралеўскі магільны склеп] на вечны супа-кой сышлі... Д ж. Г. Б а й р а н, перакл. Я. Семяжона. 3 аглядкай вядзецца размо-ва, каб ліха-бяду абмінуць, каб іх не падслухалі вушы фашысц-кіх шпіёнаў, падліз, бо ёсць жа прадажныя д у ш ы... Я. К о л а с. Для п р а д аж н а й псіны кол з асіны. П р ы к а з к а. ЗДРАНЦВЕЦЬ, САМЛЕЦЬ, АНЯМЕЦЬ, ЗНЯМЕЦЬ, АДЗЕ-РАВЯНЕЦЬ, АПРУЦЯНЕЦЬ; ЗАМЛЕЦЬ, ЗАНЯМЕЦЬ (разм.). Я верш пісаў, рука мая здранцвел a... С. Д з я р-г а й. Дзед адцягвае Лазара ад мяшка, і рукі ў Лазара дры- жаць мацней, вось-вось с а-м л е ю ц ь пальцы і пусцяць мяшок. ПГ а л а в а ч. Рукі іх ужо а н я м е л і ад працы. М. Т к а ч о ў. Хаджу я, хаджу цалюсенькі дзень, аж ногі з н я м е л і. В. В о л ь с к і. Hori мае ад стомы ўжо адзеравянелі. Б. С а ч а н-к а. Здавалася, апруцянелі рукі. М. Г р о д н е ў. Hori ад доўгага сядзення з а-млелі.і ён захістаўся. А. Ч а р-н ы ш э в і ч. Лена... выскачыла з машыны і пацягнулася, распраўляючы суставы, якія з а н яме лі ад доўгага сядзення ў машыне. У. К о р б а н. ЗДУРНЕЦЬ, ЗДУРЭЦЬ, АДУРЭЦЬ, АДУРНЕЦЬ, ЗВАР’ЯЦЕЦЬ, СТРАЦІЦЬ РО-ЗУМ /пра старых: ЗДЗЯЦІ-НЕЦЬ; АШАЛЕЦЬ, АЧМУ-РЭЦЬ, АЧУМЕЦЬ, РЭХНУЦ-ЦА (разм.) □ ВЫЖЫЦЬ 3 РОЗУМУ, ЗВІХНУЦЦА 3 РО-ЗУМУ, З’ЕХАЦЬ 3 ГЛУЗ-ДУ. Трапіцца і найразумнейшаму з д у р н е ц ь. Прыказка. Пад старасць Тарас Тараса-віч зусім з д у р э ў ад скупа-сці. A. А с і п е н к а. А д у р э ў на той часіне я няйначай. Вочы чорныя ці сі-нія — не ўбачыў... С. Д з я р-г а й. Бо адурнееш сіратой адзін адным... П. Б р о ў к а. Ш jo, ты, цётка, з в а р’ я ц е-л а, ці мо блёкату пад’ела... Я. К у п а л а. Людзі яго не разумелі, ду-малі — с т р а ц і ў чалавек р о-з у м... А. Я к і м о в і ч. Некаторыя хацелі адмахнуц-ца ад гэтага, казалі, што Агей ужо зд з яцінеў на старасць і сам не ведае, што пляце. К. К р а п і в а. 187 Ашалеў ты, ці што?.. Лю-дзі ж кругом. А. Асіпенка. Куды вы!.. а ч м у р э л і!.. Згубіць сябе хочаце!.. П. Г а-л а в а ч. Ну, што ты, браце, а ч у-меў? Пакінь ты піць, прашу, паслухай! К. К р а п і в а. Навялі экспертызу, ажно ж рэхнуўся, з в а р’я це ў. А. К у л а к о ў с к і. Мы то з вамі не зрабілі б гэ-тага. Стары в ыж ы ў з р о-з у м у. У, К a р а т к е в і ч. Жонку ўзяў нейкі страх... Ей здалося, шго Андрэй з в і х-н у ў с я з р о з у м у. Я. К о-л а с. Гэіы ёлап, мусіць, зусім з г л у з д у з’е х а ў. К. К Р а-п і в а. ЗЕЛЯНІНА, ЗЕЛЕНЬ; МАЙ (абл.). Яны з’ехалі на ўзгорак, і по-зірку адкрылася ўся іх вёска ў зеляніне садоў. 1. Ш а-м я к і н. Поле пакрылася з е л е н н ю. Я. К о л а с. Гаю, гаю, гаю, схаджу да дубровы, насяку там м а ю ахапак здаровы. Я. К у п а л а. З-ЗА, АД, ЦЕРАЗ, 3 ПРЫ-ЧЫНЫ, У ВЫНІКУ. 3 з а гулу дажджу не чу-ваць было грымотаў. Э. С а-м у й л ё н а к. Я выціраю ўспацелы а д хвалявапня лоб. 3. Б я д у л я. Ц е р а з цябе мяне з Паціеў-скім бльпаюць. К. Ч о р н ы. Як перажываў паэт, што з п р ыч ы н ы позняга часу яму не ўдалося наладзіць та-варыскай вячэры! М. X в е д а-р о в і ч. Пасля допыту адразу стала зразумела, што Андрэй загінуў у в ын і к у здрады... I. Ш а-м я к і н. ЗЛАВАЦЬ, ЗЛАВАЦЦА, ГНЕВАЦЦА, АБУРАЦЦА, НЕ-НАВІДЗЕЦЬ, ЛЮТАВАЦЬ, ВАР’ЯВАЦЦА, СЕРДАВАЦЬ, ШАЛЕЦЬ (разм.); КІПЕЦЬ, УСГІЫХВАЦЬ, ЗЕЛЯНЕЦЬ (перан.) □ МЕЦЬ ЗЛОСЦЬ, МЕЦЬ ЗУБ, МЕЦЬ ВОКА, HE МЕЦЬ ВОКА, ЗАПАЛЯЦЦА ГНЕВАМ, ВЫХОДЗШЬ 3 СЯ-БЕ, ГЛЯДЗЕЦЬ КОСА, ЗЕЛЯ-НЕЦЬ АД ЗЛОСЦІ, БЯЛЕЦЬ АД ЗЛОСЦІ, ЛЕЗЦІ НА СЦЯ-НУ, ВАСТРЫЦЬ ЗУБЫ, ТА-ЧЫЦЬ ЗУБЫ. Той прымае гэта за кпіны і пачынае з л а в а ц ь. К. Ч о р-н ы. Бібліятэкарка, злуючыся на запозненых студэнтаў, за-мыкала чытальную залу. В. А да мчык. Як ты спалохаў мяне, г н е-ваюся не жартам!.. В. Д у-н і н М а р ц і н к е в і ч. Я а б у р а ў с я, калі мне падсоўвалі непісьменны матэ-рыял. Р. Сабаленка. Я ненавіджу цябе з са-мага таго дня, як ты першы раз здрадзіў нам... М. 3 а р э ц к і. Адбылося яно тады, калі са-ма лютавалі паліцыянты. Р. С а б а л е н к а. — Пад арышт! Пад арышт!— вар'яваўся палкоўнік, і страшна было глядзець на д’ябальскую ягоную маску. Б. М і к у л і ч. Маленькі тварык хмурыўся, с е р 0 а в а ў. М. Л ы н ь к о ў. Ill а л е е эсэсаўцаў стан ад злосці бяссілыіай і спуду. А. Астрэйка. Ты, Іван, не кіпі. I. П т а ш-н і к а ў. Трэба было бачыць, як успыхваў Даніла ад іакіх кепікаў. А. Пальчэўскі. Некагорыя аж з е л я н е-ю ц ь, што праўду ў вочы кажу. С. Грахоўскі. 188 А за што ча мяне хто будзе з л о с ц ь мець? Мне здаец-ца, я нікому крыўды не зрабіў. К. Ч о р н ы. А стараста на мяне з у б м а е; яшчэ калі кароў пасвілі хлапчукамі, дык я яго тоўк... I. Г у р с к і, На ворага ён вока мае — бо праз яго шляхі закрыты. Я. К о л а с. Андрэй арудуе? I арудаваць будзе, бо ён на цябе в о к a н е м a е. К. Ч о р н ы. He адзін раз запаляўся народ справядлівым гневам. страшачы сваіх паноў і ўлада-роў. X. Ш ы н к л е р. Паліцыя, выходзячы з с яб е, старалася напасці на след арганізацыі сацыял-дэма-кратаў... Ц. Г а р т н ы. Было і крыўдна, і брыдка, чорт яго ведае чаму... Нават свая сям’я і тая коса гля-д зіць. К. Ч а р н ы ш э в і ч. Зелень з чырванню ў размо-ве: Май да нас прыйшоў у roc-pi, не дарэмна й вы, панове, зелянееце ад з л о с ц і. К. К р а п і в а. Стась б я л е е а д з ло сц і. А. А с і п е н к а. ... Гэта і служыла прычынаю таго смеху, ад якога я часта аж н а с ц я н у л е з. Я. К о-л а с. Адтуль легіянеры пруць, не-дабіткі белай арміі, тут шляхта прытаілася, маўчыць, а з у-б ы в о с т р ы ц ь. С. Г р а-х о ў с к і. Т очы ць на нас з у б ы злы фашыст-вампір. Я. К о л а с. ЗЛАВІЦЬ; СХАПІЦЬ, СЦА-ПАЦЬ (разм.). 3 л а в і ў воўк ягнятка і па-нёс жывое! Ф. Багушэвіч. — Хай ходзіць, не трэба яго пужань. Можа мы яго тут с х о п і м, бог дасць, — адказаў Кандрат. М. Л о б а н. Глядзі адно, каб цябе ў якую пастку не с ц a п а л і. А. Б а ж-к о. ЗЛАДЖАНА, СУЛАДНА, ГАРМАНІЧНА. Нязмораныя яшчэ моцна ко-ні ідуць з л а д ж а н а і мер-на, як гадзіннік. К. К р а п і в а. Калектыў будаўнікоў згур-тоўваўся, працаваў дружна і с у л а д н a. Р. Няхай. Новы чалавек у дзеянні, ча-лавек, які мяняе рэчаіснасць, шлях якога гарманіч н a звязаны са шляхам усяго на-рода і з хадою гістарычных па-дзей, — такі чалавек стаіць у цэнтры аповесці «Сонца пад шпалы». Л. A р а б е й. ЗЛАМАЦЦА, ТРЭСНУЦЬ, ХРУСНУЦЬ; ПЕРАЛЯЦЕЦЬ (разм.). У мяне зуб у граблях зла-м а ў с я. К. Ч о р н ы. Т р э с н у лі рысоры, і ма-шыне патрэбна грунтоўная на-лада пры кузні. Р. М у р а ш к а. Каля самых Апечак пярэд-пяе кола, трапіўшы ў калдобі-ну, хруснула, і брычка на-хілілася набок. А. П а л ь ч э ў-с к і. Андрэіі з размаху выцяў. Кіёк пераляцеў папалам... A. К у л а к о ў с к і. ЗЛАЧЫНСТВА, ПРАВАПА-РУШЭННЕ. ЗЛАЧЫН, КРЫ-МІНАЛ (разм.). Будзе суд над з л а ч ы н с т-вам варожым, суд суровы на-родаў сусвету. М. К а л а ч ы н-с к і. У залежнасці ад віду п р а-вапарушэнняў адрозніва-юць адказнасць адміністрацый-ную, дысцыплінарную, грама- 189 дзянскую, крымінальную, між-народнаправавую. Б е л С Э, Скарыся, грэшніца, прад бо-гам, прызнай злачын сваёй рукі! У. Дубоўка. Цэлы крымінал у цябе на ўчастку зрабілі. X. Ш ы н-х л е р. ЗЛЕВА, 3 ЛЕВАГА БОКУ, ПА ЛЕВУЮ РУКУ; ЛЕВАРУЧ (абл.). Дзве ў дарозе каляіны — з л е в а, справа. С. Г а ў р у-с ё ў. 3 л е в аг а б о к у, амаль да самага лесу на даляглядзе, распасціраўся луг. Я. Б р ы л ь. Адно от толькі п а л е в у ю р у к у ўзвышаюцца сцены но-вай швейнай фабрыкі. Р. С а-б а л е н к а. Справа жыта каласіцца, л е-варуч шуміць пшаніца. А. 3 а р ы ц к і. ЗЛОДЗЕЙ, РАСКРАДАЛЬ-НІК; ЗЛАДЗЮГА (разм. па-гард.); ТАРБАХВАТ (разм.) /што крадзе з узломам: УЗ-ЛОМШЧЫК Ішто крадзе з кі-шэні: КІШЭНШЧЫК /што кра-дзе коней: КАНАКРАД /што крадзе ў лесе: ПАРУБШЧЫК. He злавіў — не з л о д з е й. П р ы к а з к а. I вядома, праўленне не дасць ніякай лііасці гультаям, р а с-крад а льнікам грамадска-га дабра. М. Паслядовіч. Няўжо зладзюга ў кра-му ўлез? У. К о р б а н. А ты чаго, Юстына, расхны-калася? Шкада т а р б а х в а-т a? I. П т а ш н і к а ў. Гэтымі днямі страляў па ад-наму ўзломшчыку і, што вы думаеце, такі ўцэліў у сваю родную бабульку.. М. Л ы н ь-к о ў. — Вядома, што гэта к і- ш эншч ы к! — закрычалі і ін-шыя пасажыры, якіх Віця штурхаў пад бакі. — Трымайце яго! А. Я к і м о в і ч. «Будуць лавіць!» Дзікі страх ахапіў старога к а н а-к р а д а, і ён бег, колькі ха-пала сілы. Я. К о л а с. Маці баялася, напэўна, больш, чым мы, малыя, бо зда-раліся выпадкі, калі па р у б-шч ы к і помсцілі леснікам. I. Ш а м я к і н. ЗЛОСЦЬ, ЗЛАСЛІВАСЦЬ, ГНЕУ, ВАРОЖАСЦЬ, ' НЕ-ПРЫЯЗНАСЦЬ, НЕПРЫ-ЯЗНЬ, НЯЛАСКА, ЗАПАЛЬ-ЧЫВАСЦЬ, НЯНАВІСЦЬ, ЛЮТАСЦЬ; ШАЛ (разм.). Мала ўжо чалавечага на іх звярыных гварах: усё часцей выбухае з л о с ц ь. Я. М а ў р. Ен быў чамусьці не ў настроі, і ў голасе чулася зласлі-в а с ц ь. Т. Хадкевіч. Маўчанка г н е ў тушыць. П р ы к а з к а. У Марыны Паўлаўны цяжкім пластом ляжала на сэрцы глу-хая інстынктыўная варо-ж а с ць да разлучніцы. М. 3 а-р э ц к і. Н епрыязна с ц ь, паміж тым, расла, ты прыехаў, і на-стаў разлад. A. Р у с е ц к і. Яны ніволі не былі сяброў-камі — Алеся з Наталяй. У іх нават маўклівая, глухая, н е-п р ы я з н ь. Я. С к р ы г а н. За што такая н я л а с к а, такое пакаранне? Што благога вы зрабілі? Я. Колас. Усё на свеце прыцішылася, і ўсё, што было, нават яго з а-п а л ьч ы в а с ц ь і нядаўняя грубаець, было забыта... A. А с і п е н к а. I гора будзе ворагу ад на-роднай н я н а в і с ц і! К. Ч о р-н ы. На буйным касцістым твары яго л ю т а с ц ь, вусны дры- 190 жаць, вочы закаціліся пад лоб і не абяцаюць дабра. В. Б ы-к а ў. Насуплены позірк даводзіўда ш а л у каменданта. М. Л ы н ь-к о ў. ЗЛУЧАЦЬ. ЛУЧЫЦЬ, сточ-ВАЦЬ; ЗВЯЗВАЦЬ, УВЯЗ-ВАЦЬ (перан.). Ксёндз маладых спатыкае, па ўсё жыццё іх з л у ч а е. В, Д ў н і н М а р ц і н к е в і ч. Дружба крэпкая навекі л у-чыць дзеда, ўнука. ЯК о-л а с. Ен ужо і дошчачак нарэзаў, нагабляваў. Трэба было папра-біраць пазікі і с т о ч в а ц ь іх. Р. С a 6 а л е н к а. Непарыўная дружба з в я з-вае тры братнія народы — рускі, беларускі і ўкраінскі. Р. III к р а б а. Увязвайце сваю літара-турную работу з сучаснасцю. Я. К о л а с. ЗЛЫ, ЗЛОСНЫ, РАЗЗЛА-ВАНЫ, ГНЕУНЫ, РАЗГНЕ-ВАНЫ, СЯРДЗІТЫ, ЛЮТБІ, РАЗЛЮТАВАНЫ, ЛІХІ, АЗ-ВЯРЭЛЫ, АШАЛЕЛЫ, АСА-ТАНЕЛЫ; ЗЛЮЧЫ (разм.); ВОУЧЫ (разм. перан.).