КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Потым прыўзняў к а ц я-лок, пацерабіў у задуменні лысіну і ўздыхнуў... М. Л ы н ь-к о ў. У яго [дзядзькі Сэма] казлі-ная бародка, на галаве — ц ы-лі нд р. I. Н о в і к а ў. КАР’ЕРЫСТ; ВЫСКАЧКА (разм.)-, ПРЫСТАСАВАНЕЦ (разм.. пагард.). Ен [камендант Візэнер] не быў кар’ерыстам, як многія палітыкі, і ўвесь час падкрэсліваў, што ён салдат, толькі салдат, не больш. I. Ш а-м я к і н. Выскачка ты, індык, а не сакратар камсамола... А. Б а ж-к о. А Сашка таксама добры п р ы с тасаванец! Пішчом лезе туды, дзе выгодней. М. П а с л я д о в і ч. КАРМІЦЬ, ЖЫВІЦЬ; СІЛ-КАВАЦЬ (разм.); ДАВАЦЬ (перан.). Як цюцьку ко р м я ц ь, так цюцька брэша. П р ы к а з к а. Чым сямейку жывіць яму прыйдзецца, і трасянкі з чаго натрасе? Я. К у п а л а. Дзед Талаш с і л к a в а ў Па-наса хлебам і салам... ЯК о-л а с. Пайшоў дзед кароўцы д а-в а ць, найшоў бабінку ў са-ломцы... К а з к а. КАРЦІНА; ПАЛАТНО (пе-ран.). Люся глядзіць па к а р ц і-н у, якая насупроць вісіць на сцяне. Я. Б р ы л ь. Мастак намаляваў аднойчы п а л ат н о. У. Корбан. КАРЧМА, ШЫІІОК, ЗАБЯ-ГАЙЛАУКА, ТАВЕРНА (уст.). Бывала, прыйдзеш на Kip-Main, ды з гора да к а р ч м ы. П. Б р о ў к а. У пустым шынку без гро-шай не вельмі разгуляешся, як гаворыць народ. К. К р а п і в а. На ражку, у забягай-лаўцы, Ганна Максімаўна, спаткаў сівабародага. Аказва-ецца, і стары не дурны ў губу ўзяць, але ўсё ўхітраецца на дармаўшчыну, I. Г у р с к і. 215 А ўвечары большая частка заробкаў гіне ў незлічоных т а-вернах, якія, нібы пасткі, расстаўлены навокал. Я. М а ў р. КАРЫСЦЬ, ВЫГАДА; ВЫЙГРАНКА, РАХУБА (разм.); ВЫЙГРЫШ (перан.). Я хачу вучыцца, каб з мяне к. а р ы с ц ь была дзяржаве. Я. К с л а с. Тут многа в ы г а д ы: за ма-лако яны плацяць добрыя гро-шы, самі яго забіраюць без клопату, калі хто хоча, можа спажываць сыроватку. Я. С к р ы г а н. Яно без працы і без клопату ніколі мы не жылі, але ж каб ад гэтага выйгранка якая была. К. К р а п і в а. Ну, як жа, р а х у б у ад свайго інтарэсу маеш?.. Я. С к р ы г а н. Атрымалі б в ы й г р ы ш у часе, але пройгрыш у сіле. М. Г а м о л к а. КАСЕЦ, КАСЬБІТ. К ас е ц, кас е ц, ідзі на луг! 3. Б я д у л я. Золак косы звонка кляпае, касьбітоў маладых бу-дзіць — зорку праспалі. М. К а-л а ч ы н с к і. КАСІР; КАЗНАЧЭЙ, СКАРБ-НІК (уст.). Кас і р выдаваў рабочым авансы і рыхтаваўся да разра-хунку ў канцы месяца. К. Ч о р-н ы. Давялося яшчэ больш распі-нацца, што ён, Завішнюк, толь-кі таксатар, ніякі не казна-ч э й, што грошы «першага чысла» будзе плаціць лясніцтва і палучаць іх трэба ў канторы. I. П т а ш н і к а ў. Вунь з фінаддзела скарб-н і к збег, пятнаццаць тысяч звалок, — лаві яго цяпер. Я. К о л а с. КАСТРУЛЯ; РОНДАЛЬ (уст.). А ў к а с т р у л і булькоча за-цірка. Я. Б р ы л ь. Худы яго твар быў ружовы і блішчаў, як вычышчаны р о н-д а л ь. Я. К о л а с. КАСЦЮМ; ГАРНІТУР, ПА-РА (разм.). ГІрасторны касцюм, па-цёрты, але акуратны, аблягаў яго хударлявую постаць. М. Л ы ч ь к о ў. Пачакай, я табе вынесу свой картовы гарнітур, не ідзі гэтак, як ёсць, у хату. К. Ч о р-н ы. Ен быў нізкі, шырокі ў пля-чах, апрануты па-гарадскому ў суконную п а р у. Р. Мураш-к а. КАСЬБА, СЕНАКОС; СЕНА-ВАННЕ (абл.). 3 чэрвеня па ліпень у Гры-нях к а с ь б a. I. П т а ш н і-к а ў. Для Якуба самаю вясёлаю і радаснаю парсю года быў час сенакосу. Я. К о л а с. Толькі сенаванне пач-нецца, як ты кажаш, услед і дождж... Б. С а ч а н к а. КАТОК; КОУЗАНКА, КАУ-ЗЕЛЬ (разм.). 3 полюсам экватар у абнім-ку выіішлі распісацца на к а т-к у. П Макаль. Яшчэ, здаецца, учора бегаў на коўзанку, а глядзі — кавальскаму рамяству наву-чыўся. A. Р ы л ь к о. Дый малыя некуды збеглі — мо пайшлі на каўзель, яшчэ патопяцца ў прыцемку, — ці мала ёй рознага клопату? М. 3 а р э ц к і. КАТОУНЯ, ЗАСЦЕНАК. Колькі ні забельвалі масля-най фарбай вушакі акон і дзвярэй, колькі ні праветрывалі 216 памяшканне, усё роўна людзям чулася і бачылася катоўня. Р. Сабаленка. 3 Негарэлага мяне прывезлі ў Мінск у засценак СД... К. К р а п і в а. КАУБАСА, КІЛБАСА Ілівер-ная: ВАНТРАБЯНКА. Ласы як кот на каўбасы. П р ы м а ў к а. Яўхім спакойна жаваў кіл-б a с у. К. Ч о р н ы. Калі ўжываць то ўжываць,— дай на грош вантрабянкіі II р ы м а ў к а. КАХАННЕ, ЗАКАХАНАСЦЬ, ЛЮБОУ, ЛІОБАСЦЬ, МІЛА-ВАННЕ; ЛЮБОШЧЫ (разм., мн.). Няхай мяне той чапае, хто ка ханне ў сэрцы мае. П р ы-к а з к а. Нялёгка ім жылося, Пятру і Сашы, але... шчасліва: гэта бы-лі дні найболыпай згоды і пры-гожых, па-юначы наіўных пра-яў іх узаемпай закахана-с ці. I. Ш а м я к і н. У нас з Ванем сапраўдная лю б о ў, мы муж і жонка на-заўсёды. Я. Б р ы л ь. А вазьму такую, к якой л ю-басць чую... Я. К у п а л а. А ўсю радасць і рай м і л а-вання недруг вырваў, спага-ніў, стаптаў. ЯК у п а л а. Ідзі. пакуль чалавек добры ды багаты здараецца. На ліха табе гэтыя л ю б о ш ч ы. М. Л о б а н. КАЧАН, ГАЛОЎКА. Твар быў круглы, як к а ч а н капусты. 3. Б я д у л я. Кожная капуста мае сваю га лоў ку. Прымаўка. КАШАЛЁК, ПАРТМАНЕТ; КАЛІТКА (разм.); КАЛІТА, ПУЛЯРЭС, ПАРАЛЕЗ (уст.). Бацька вытрас з каша ль- к а пяць злотых на дарогу, і Андрэй паехаў. П. Пестрак. Ен спраўна дастаў з парт-манета трохрублёўку і кі-нуў у сярэдзіну рабочых. Р. М у р а ш к а, Ен выняў з кішэні скураную к а л і 7 к у, адлічыў грошы і падаў Андрэю. А. Ч а р н ы-ш э в і ч. Дзе ж той плацельшчык з поўнай калітой? У. Ду-б о ў к а. Той спыніўся, дастаў пуля-рэс і, абмацаўшы сярэбраную манету, працягнуў руку да дворніка. Ц. Г а р т н ы. Нічога не кажучы, ён выняў з кішэні п а р а л е з, дастаў рубля і даў ІІІэю... Ц. Г а р т-н ы. КАШЛЯЦЬ; КЕРХАЦЬ, ПЕРХАЦЬ, БУХАЦЬ (разм.) □ ДУШЫЦЦА КАШЛЕМ, ЗАХОДЗІЦЦА КАШЛЕМ. Дзед курыў люльку, сіпла к аш л яў. I. М е л е ж. Аж некалькі тыдняў ляжаў пан Зыгмунт... і ўсё к е р х а ў, к е р х а ў. М. Л ы н ь к о ў. Наста маўчыць, не пачула зноў, п е р х ае толькі ад пы-лу... I. Пташнікаў. — Ты паслухай, як Таня бухае. Ці ж начаваць на дварэ? — пераконвала Вольга. I, Н о в і к а ў. Жанчына душылася к а ш л е м... К. Чорны. Нейкая дзяўчынка год тры-наццаці, якую прывёў сюды Змітрок Перагуд, заходзі-л а с я к а ш л е м. М. Т к а ч о ў. КАШТАВАЦЬ, АБЫХО-ДЗІЦЦА. Упусці момант — дорага будзе каштаваць. I. Гур-с к і. У іх-то ўсё проста, толькі нам гэта дорага абыходзіцца. М. М a m a р a. 217 КАЯЦЦА; ШКАДАВАЦЬ (перан.). Ен нібы к а я ў с я, што п’яны, і разам выхваляўся гэ-тым. М. 3 а р э ц к і, Ен пасля момантамі ш к а-д а в аў, што паслаў гэты ліст. К. Ч о р н ы. КВАКАЦЬ, КУМКАЦЬ. Лясныя птушкі спяваюць, жабы к в а к аю ц ь. 3. Б я-Д у л я. Ку мкал і палка і дружна жабы ў сітнягах. У. К a р а т-к е в і ч. КВАПІЦЦА, ГНАЦЦА, ПА-ДАЦЬ, УПАДАЦЬ; ГАЛІЦЦА, РАЗЯУЛЯЦЦА, РЫМСЦІЦ-ЦА (разм.); ЛІПНУЦЬ (пе-ран.) □ МЕЦЬ ВОКА, ЛУ-ПІЦЬ ВОЧЫ, РАЗЯУЛЯЦЬ РОТ. Хто мог перабіцца, не вельмі квапіўся на панскія зароб-кі. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Гэта праз яго яе ніхто не ўзяў замуж, ніхто не сватаец-ца, ніхто не г о н і ц ц а за яе пасагам. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Усе навакольныя аж п а д а-л і за гэтай зямлёй. К. Ч о р-н ы. Невыразнасць. двухсэнса-васпь паэтычных фармуліро-вак даюць магчымасць пера-тлумачваць вершы, як хто хо-ча. А за гэтым вельмі ў п а д а-ю ц ь нашы ворагі! М. Л у-ж а н і н. Усе галяцца на зямлю: чыгуначнік, сяляне. Я. К о л а с. А я, пані, на чужое ніколі не разяўляўся. Я. Б р ы л ь. I яшчэ трэба дадаць, што месцы бываюць дваякія: на адны мы самі рымсцімся, а на другія нас цягнуць, узяў-шы за вушы. Я. К о л а с. А сэрца мне кажа: «Не слу-хай, дурніца, ён ліп н е к па- сагу, на грошыкі гне». Я. С е-м я ж о н. А вось ёсць перашкоды болей трудныя: на гэтую зямлю м а-ю ц ь в о ка і сяляне сусед-няй вёсачкі, што за чыгункай. Я. Колас. Зноў на скарб наш в о чы л у п і ш... Я. К у п а л а, Шмат хто р о т на мой край разяўляў, нас выпальваў гарачым жалезам... М. А ў-р а м ч ы к. КВЕТКА; КРАСКА (разм.); ЦВЕТ (зб.). Рана вы завялі, к в е т кі веснавыя! Я. Колас. А пчолы з кожнай к р а с кі збіралі мёд дзень цэлы, Я. П у-ш ч а. Пахне ліпавым ц в е т а м. I. Н а в у м е н к а. КЕЛЬНЯ, КЕЛЬМА. К е л ь н я мае форму сэрца, дык таму і дом трывалы... С. III у ш к е в і ч. Чуваць, як там пад хмарай звіняць аб цэглу к е л ь м ы. М. А ў р а м ч ы к. КІЙ, КІЕК, ПАЛКА /з за-гнутым уверсе канцом: КУЛЬ-БА, КУЛЬБАКА, КРЫВУЛЯ, ПОСАХ; КАВЕНЬКА СУКА-ВАНКА (разм.)-, СТЭК (спарт.). Ад сабак паганых ёсць кій бараніцца. Я. К о л а с. Жабрак жабраку відаць па кі й к у. П р ы к а з к а. I Андрэй закінуў за плечы п а л к у, на якой была торба з хлебам і салам... Я. К о л а с. У кутку стаіць к у л ь б а, якой бабуля, хварэючы, пад-пірае сваю старасць. Я Б р ы л ь. Свату падзяка або к у л ь-б а к а. П р ы к а з к а. У адной руцэ ён трымаў тоў- 218 стую сукаватую к р ы в у л ю... Ц. Г а р т н ы. Другая рука трымала п о-сах і ў тахту сваёй хады па-стуквала ім аб мокры брук. К. Ч о р н ы. Ідзе сабе з кавенькаю няшпарка Кузьміч асенняй зол-кай раніцой... А. 3 а р ы ц к і. Гаспадар выйшаў у сенцы і прынёс Генадзю добрую гру-шавую сукаванку з аб-шмыленай рукамі дзяржанкай. Р. С а б а л е н к а. Ен адагнаў яе адным уда-рам стэка, як кат, скрыва-віўшы дзяціную шчаку. А. Александровіч. КІНУЦЬ; БРАЗНУЦЬ, ШПУЛЬНУЦЬ, ШПУРНУЦЬ, ШПУРЛЯНУЦЬ, ШЫБА-НУЦЬ, (разм.); ПУСЦІЦЬ, ПАПУСЦІЦЬ, ЗАПУСЦІЦЬ (перан.). Кі н ь перад сабой, зной-дзеш за сабой. П р ы к а з к а. Шаблю бра зну вобзем-лю, сяду ў кут, горка разва-жаю: на якую такую балячку мяне маці-нябожчыца на свет нарадзіла? Ц ё т к а. Потым падхапіў каменьчык, што нехта абраніў, і гэтым ка-меньчыкам з усяе сілы шпульнуў у гарадавога. М. Г а р э ц к і. Два мужчыны, пабраўшыся за канцы слупка, разгойдалі яго і далёка ш п у р н у лі ў ваду. Я. К о л а с. А яшчэ і пару грапатак шпурлянуў... I. Н а в у-м е н к а. Яна са злосцю схапіла бу-тэльку і з усяе сілы ш ы б а-н у л а ў куток. Р. С а б а л е н-к а. Па дарозе закруціў сукам над галавой ды пусціў ім у пшаніцу па курах. Я Д в і-г і н Ш, Ганна ў Мацвея верацяном п а п у с ц і л a . М. Л о б а н. Убачыў сабаку і з а п у с ці ў у яго каменем. Я. Маўр. КІПЕЦЬ /з шумам: КЛЕКА-ТАЦЬ. К і пі ц ь, як у катле. П р ы-м а ў к а.