КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
У катле клекатала юшка. A. А с і п е н к а. КІПЦІОР, КІПЕЦЬ; ПАЗУР (абл.). Каршун быў стары, вялікі, з загнутай сярпом дзюбай, з доў-гімі і вострымі к іпцю р а м і. Я. К о л а с. Забрахаў сабака, кінуўся пад чалавека, заскроб кіп цю р а-м і па вільготным крысе сал-дацкага шыняля. К. Ч о р н ы. Дзяркліваму кату пазуры адцінаюць. П р ы к а з к а. КІРАУНІК, НАЧАЛЬНІК, ГАЛАВА, ЗАГАДЧЫК, РАС-ПАРАДЧЫК, СТАРШЫ, КА-МАНДЗІР, АДМІНІСТРАТАР; ВЕРХАВОД (разм.); ШЭФ (кніжн.). Ціхон Піменавіч Бумажкоў стаў выдатным гаспадарнікам, вядомым кіраўніком пра-мысловых прадпрыемстваў. К. Ч о р н ы. Сын, усё кажа, мой сын вялі-кі начальнік ці камісар. К. Ч о р н ы. Гаспадар — галава ў ха-це. П р ы к а з к а. Ты — загадчык млына, ты ходзіш каля мукі. A. Р ы л ь-к о, Адкуль было ведаць яму, Халімону, што так потым па-вернецца, шіо смаркаты выра-дак таго Дамеціка стане тваім распарадчыкам! I. М е-л е ж. Зараз жа да вагона падбег нейкі сіаршы і загадаў маўчаць. К. Ч ор н ы. Рыхтаваць сапраўдных к а- 219 манд зі р а ў вытворчасці да-памагаюць студэнцкія навуко-выя таварыствы. «3 в я з д а». Ен [дырэктар школы] павінен мець здольнасці адмініст-р ач a р а і таленавітага выха-вацеля. «3 в я з д а». Верхаводы бандытаў, ве-даючы, што камісар нідзе не дзенецца з іх рук, самі пажа-далі наладзіць з ім спрэчку і сваімі довадамі перад народам пасароміць бальшавіка. М. М а-ш а р а. Вы шэ ф дэпо і несяце ўсю адказнасць за спраўную работу ўсіх механізмаў. М. Л ы н ь-к о ў. K1PKA, КАЙЛО. Чыя кі р к а ў падзямеллі першай пласт вугля цярэбіць?.. Я. К у п а л а. Немец адукацыі не пытае: бі к а й л ом і ўсё. I. Н а в у м е н-к а. КІРМАШ, РЫНАК; ТОРГ, ТОРЖЫШЧА, ТАРЖОК (разм.) /дзе прадаюць і куп-ляюць паношаныя рэчы: БАРА-ХОЛКА, ТАУЧОК (разм.). Які вясною х і р м а ш? Што прадаваць? М. Л о б а н. I паглядзець было цікава, як дзядзька шчыра і ласкава касу на рынку выбірае! Я. К о-л а с. — Куды, старча, бычка вя-дзеш? — На торг прадаваць вяду... Я Д в і г і н Ш. Рада бабка і дзед рад, едуць з торжышча назад... Я. К о л а с. Шнурком спяшылі на т а р-жок работніцы, нянькі, боны: з кошыкамі, з пляцёнкамі, з гнутымі каробачкамі. Ц. Г а р т н ы. Праўда, пачалі зацягваць выплату зарплаты, прыйшлося пазнаёміцца з барахолкаю, разгрузіцца ад лішніх рэчаў у хаце. М. Г а р э ц к і. Зарваў капейку, на таўчок пайшоў, купіў за пятачок? Я. К о л а с. КІСЕТ, КАПШУК. Узрушаны дзядзька Марцін выйшаў на прыгумень, к і с е т дастаў і стаў папяросу вяр-цець. Я. К о л а с. Сёлета дык і градку тытуню пасадзіла, кішэнь у спадніцу ўшыла, к а п ш у к з тытунём носіць К. К р a п і в а. КІСЛІЦА, ЗАПЦАВА КА-ПУСТА Аказваецца, гам пачалася спрэчка ля з а й ц a в а й Kanye т ы, або кі с лі ц ы, як яе завуць яійчэ. У. Д у б о ў к а. КЛАПАЦІЦЦА, ДБАЦЬ, СТАРАЦЦА; РУПІЦЦА (разм)-, ХВАРЭЦЬ (перан.). Ен цешыўся, што мае свайго каня, ён даглядаў яго лепш як сябе, клапаціўся пра яго больш, чым пра сваю хату і сям'іс. К. Ч о р н ы. Хто д б а е, той і мае. П р ы-к а з к а. На бога спадзявайся, але сам старайся. Прыказка. Будучы сам хворы, ён р у-пі ў с я, каб падвесяліць і аб-надзеіць мяне. В. Вітка. Добра, што ты малады, a ўжо х в а р э е ш за зямлю. П. П е с т р а к. КЛАСЦІСЯ, ЛАЖЫЦЦА /не спяшаючыся: УКЛАДВАЦ-ЦА (разм.)-, ПАДАЦЬ, ВА-ЛІЦЦА (перан.). Пі чай і к л а д з і с я ў цёп-лую пасцель. А. Ч а р н ы ш э-в і ч. Стась л а ж ы цц а на жы-вот, зрывае тонкую сцяблінку, 220 пачынае жаваць. A. А с і п е н-к а. Хлопцы распранаюцца, у к-ладваюцца на ложкі. 1. Навуменка. Тарасіха зрывае з галавы вя-нок і празрысты вэлюм, кідае іх на лаўку, а сама п а д а е на высока ўзбітую . пасцель. A. А с і п е н к а. Павячэраўшы, куранёўцы адразу в а л і л і с я спаць. I. М е л е ж. КЛЕЙ /з крухмалу ці з мукі: КЛЕЙСТАР. Лявон сарваў колас, пацёр у грубых, цвёрдых далонях, але зярняты яшчэ былі мяккія, расціраліся на к л е й. У. flail а ш э в і ч. Перад ім стаяла бляшанка з клейстарам і памазком. Я. К о л а с. КЛЕНЧЫЦЬ □ КІДАЦЦА НА КАЛЕНІ. Кленчаць набожныя ка-талікі, разгортваюць кантычкі. Я. К о л а с. Яшчэ ўчора такія гордыя і грозныя, сёння кідаліс я паны на калені перад Сёмкам-матросам. М. Л ы н ь-к о ў. КЛІКАЦЬ, ГУКАЦЬ, ЗВАЦЬ. Клі ч а ранак і жней і сяр-пы на прастор свой бясконцы... A. К у л я ш о ў. I раптам чую — хтось мяне г у ка е. П. П а н ч а н к а. Лямпа ў акне чамусь пад-мігвае, з а в е сюды. П. Г а-л а в а ч. КЛОП; БЛАШЧЫЦА (абл.). Але заснуць ён не мог: як на ліха, клапы ўчулі све-жага чалавека і сталі кусаць часта і моцна. Я. К о л а с. У пакоі пахла састаялаю ду-хатою, сухою раструшчанаю вапнаю і б л а ш ч ы ца м і. Я. С к р ы г а н. КЛОПАТ, ДАКУКА, ТУР-БОТА; ТУРБАЦЫЯ, ТУР-БАТНЯ, МАРОКА, ВАЖДА-ЫІНА, ВАЖДАННЕ, ВАЗНЯ, МІТРЭНГА, АМБАРАС (разм.); РУПЕСАК, ФАТЫГА, НЕБЫТ (абл.); КАМЕНЬ (пе-ран.). А ўсё ж такі, Ганначка, ты нечага смутная. Ведаю добра, што ў цябе нейкі к ло пат на сэрцы. Я. К о л а с. I няма, няма хлапчыны, аж бярэ дакука. Я. К о л а с. За турботы шапку і бо-ты. П р ы к а з к а. За тваю турбацыю я Ta-66 аддзякую, я дарэмна не ха-чу. К. К р а п і в а. Таксама далёка мне з дому перабірацца. Турбатня вя-лікая і кішэня не вытрымае. К. Ч о р н ы. Без цябе тут м а р о кі стае да паўночы... A. К у л я ш о ў. Лоўка траву бярэ і плечы не баляць і важданіны з касою няма 3. Б я д у л я. Управіўшыся з гэтым в а ж-д а н н н е м, ён сеў на печ... К. Ч о р н ы. Так і карміць цяжэй і ваз-н і многа, а карысці мала. A. К у л а к о ў с к і. Здароўе і без таго неціка-вае, а тут яшчэ гэтыя м і т-р э н г і... Ц. Г а р т н ы. Колькі амбарасу каля гэтай справы! К. К р а п і в а. I можа таму, што ў кожнага свой хатні р у п е с а к — кож-ны спяшаўся хутчэй вярнуцца дадому. Я. С к р ы г а н. Ты ж мне за ф ат ы г у дай з мільён, не меней. Я. К о л а с. Душу грызла пакута ад таго, што занемагла ў такі суровы час, што робіць многа н е б ы-т у хлопцам у гэтакім склада- 221 ным паходзе. A. К у л а к о ў-с к і. Нашто табе жонка — к а-м е нь за плячамі. П. Г л е б-к а. КЛУБ; СЛУП, ХМАРА, ВОБЛАКА (перан.). Яны гулялі на выгане і ўба-чылі, як чорны клуб дыму ўзняўся над зялёнымі соснамі. А. Пальчэўскі. Часам праляталі машыны, узнімаючы с л у п ы пылу. Л. А р а б е й. Усе дарогі курыліся х м а-р а м і пылу. М. М а ш а р а. Сашка націснуў на старцёр. Ззаду паднялося в о б л а к a пылу. М. Г р о д н е ў. КЛУБОК, ПАЧЫНАК. Па нітачцы і клубок зной-дзеш. П р ы к а з к а. Спрала, насукала п ачы-нак за тыдзень... Я. К у п а-л а. КЛУНАК, КЛУМАК. Плакала матка — бабуля старая, к л у н а к да сына ў астроі несучы. М. М а ш а-ра. Mae рэчы вось у партфелі і ў гэтым к л у м к у. М. Saps ц К і. КЛЮЧ /прымітыўны: АД-МЫЧКА. К л ю ч хваліўся, што гэта не хто-небудзь, а менавіта ён адмыкае і замыкае замкі. Б. С а ч а н к а. На варотах вісеў здаравен-ны, кавальскай работы за-мок. — Пробуй адмычкі, — сказаў Уладзік. К. К р а п і в а. КЛЯВАЦЬ; БРАЦЦА (разм.). Днямі б там сядзеў Піліп-ка — каб адно к л я в а л a рыбка. Н, Г і л е в і ч. I рыба не хацела б р а ц ц a ні на блёсны, ні на нажыўку. Я. Б р ы л ь. КЛЯМКА, РУЧКА. Яна са злосцю бразнула дзвярыма, ажно к л я м к a заскакала. П. К а в а л ё ў. Тады яна нясмела пацягнула р у ч к у да сябе — дзверы лёгка адчыніліся. A. А с і п е н-к а. КЛЯПАЦЬ, АДБІВАЦЬ. Касу часцей за ўсё кл е п-люць да сонца. Я. Б р ы л ь. Чалавек адбіваў касу. К. Ч о р н ы. КНІГАУКА, КАНЯ; КНІГА (абл.). Жаласна крыкнула за ракой к н і г а ў к a. В. В і т к а. Енчыць, як каня на дождж. П р ы к а з к а. Над балотам стогнуць к н і-г і, жураўлі ўгары крычаць. Я. К о л а с. КОЗЫТ; ШЛАКОТКА (абл.). Хлопчык смяяўся ад бацька-вага козыту, адпіхваў руч-камі твар А. Пальчэўскі. 0, лгабіць вішчаць... Ш л а-к о т к і ctpax як баіцца!.. 1. М е-л е ж. КОЛ, ДРУК; ДУБІНА (lie-pan ) Высек тоўсты дубовы к о л, каб падперці клець. П. Г а-л а в а ч. Нагналі на конях, вярхамі, мужчыч чалавек дзесяць, усе здаровыя, рыжабародыя, і ўсе са здаравеннымі друкамі. М. Г а р э ц к і. Вас ніхто ў калгас не цягнуў, дый нікога ніхто туды д у б і-н а ю не заганяе. К. Ч о р н ы, КОЛЕР, ФАРБА, АФАР-БОУКА; ЦВЕТ, БАРВА (разм.) /поўсць у жывёлы: МАСЦЬ Іразнавіднасць па сіле: АД,- 222 ЦЕННЕ, TOH. Колер сцягу Радзімы ма-ёй — на чырвоным партыйным білеце. Э. Агняцвет. У вадзе адбіваліся ўсе ф а р-б ы неба і лесу. П. П е с т р а к. Зялёнае, высокае жыта за апошнія дні пачынала набы-ваць васковую афарбоўку. П. К а в а л ё ў. Тонкія, лёгкія хмуркі афар-баваліся ў залаты ц в е т... Я. К о л а с. Цешыцца было чым: летам агародчык буяў усімі б а р-вамі красы... I. Мележ. Мне далі каня — немаладога, каштанавай м а с ц і. А. Я к і-м о в і ч. Пры святле лямпы твар на-быў жаўтлявае адценне. Т. X а д к е в і ч. Залацістыя тоны восені навокал. П. П е с т р а к. КОЛЬКАСЦЬ, ЛІК, ЛІЧ-БА; КАНТЫНГЕНТ (кніжн.) /кніг, часопісаў ці газет: ТЫ-РАЖ; СУМА (nepaH.). Выходзіла велізарная ко Ab-Ka с ц ь: дзвесце сорак плат-формаў. X. Ш ы н к л е р. Л і к непісьменных сярод жанчын быў яшчэ большы — каля 90 працэнтаў. Р. Ш к р а-б а. Ідзе ён да ідзе з аднае стан-цыі да другое, аж ім і л і ч-бы й канца няма. Казка. Які кантынгент мясцо-вага насельніцтва ў мастацкай самадзейнасці? У. Н я д з в е д-с к і. Дзядзька давёў тыраж гектографам да пятнаццаці ты-сяч. С. Б а р а н а в ы х. Як на вашу думку, колькі трэба часу, каб палічыць па адным усю суму, якая мес-ціцца на гэтых лічыльніках... га? М. 3 а р э ц к і. КОМ, КАМЯК; КАТЫШ (абл.). Мяккі снег качаўся ў к а-м ы, і хлопчыкі ляпілі баб. М. Г а р э ц к і. Па будцы білі цвёрдыя, як камень, мёрзлыя к а м я к і зям-лі. I. М е л е ж. Адным словам, праўда, быц-цам снежны к ат ы ш, абра-стала легендамі... Б. М і к у-л і ч. КОМІН, ТРУБА; ДЫМАР (абл.). Вецер вые, не сціхае, дзіка ў к о м і н е шуміць... Я. К о-л а с. Заводаў адноўлена многа, і т р у б ы над імі дымяць. М. М а ш а р а. Вунь прыстань, вунь заводаў д ы м а р ы... 3 а р ы ц к і, КОНІК; КАВАЛЬ, КАВА-ЛЁК, СКАКУН (абл.). Стракочуць ко ні кі ў тра-ве... М. Багдановіч. Звінелі над пшаніцаю мошкі, трашчалі на іржышчы ка в а-л і. К Ч о р н ы. У снапы кладзецца жытні колас, пад снапамі енчаць к а-в а ль кі. А. Куляшоў.