КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Яркім полымем мільганула лі с а на белым снезе. В. В о л ь с к і. А лі с і ц а хітрая... К а з к а. ЛІСТОУКА, ПРАКЛАМА-ЦЫЯ; АФІШКА (разм.). Пад вечар л і с т о ў к і былі адасланы ў вёску, а часткова былі раздзелены для расклейкі па гораду. П. Г а л а в а ч. Першая рэвалюцыйная п р а-кламацыя трапіла яму ў ру-кі, калі быў ён у Пецярбурзе. М. Г а р э ц к і. Такія афішкі па ўсіх вёс- 235 ках парасклеены. М. Л ы н ь-к о ў. ЛІСЦЕ, ЛІСЦЕ, ЛІСТОТА, ЛІСТЫ (зб.). Бурай змеценае лі с ц е не вяртаецца на голле. П. П а н-ч а н к а. Лісцё ў кастрычніку ля-ціць на мокрую траву. М. X в е-д а р о в і ч. На розныя галасы недзе ў л іст о ц е цвыркаюць птушкі. Я. С к р ы г а іі. 3 бяроз і клёнаў ляцелі жоў-тыя лі с т ы. М. Г р о д н е ў. ЛІТАРА /нязграбна напіса-ная: КАРАКУЛЯ. Зоя часта круцілася і штур-халася, ад чаго ў Галі з-пад пяра выскаквалі не літ а р ы, а нейкія смешныя ко ра к у-лі. А. Я к і м о в і ч. ЛІТАРАТУРА [мастацкая], ПРЫГОЖАЕ ПІСЬМЕНСТВА. Веліч рускай класічнай л і-т а р ат у р ы складаюць не толькі раманы Талстога, але і апавяданні Чэхава. Я. Б р ы л ь. Яна ж, не хочучы адставаць ад Сцёпкі па часці пры'го-ж а г а пісьменства, пры-мала ўдзел у насценгазеце і ў школьных журналах... Я. К о-л а с. ЛІХТАР Івялікай магутнасці: ПРАЖЭКТАР /на аўтамабілі, лакаматыве: ФАРА. Выйшаў з хлява гаспадар, патушыў самадзельны л і х-т а р... П. Г л е б к а. Водбліскі пажару, як п р а-ж экта р ы, асвятлялі подсту-пы да затокі, да зямлянкі. У. Д у б о ў к а. Біце ў ноч глухую, ф а р ы працавітых пяцітонак! П. П а н-ч а н к а. ЛІШНЕ, ЗАЛІШНЕ, ПРАЗ-МЕРНА, ПРАЗ МЕРУ. Багатым лішне Віпцэнты ніколі не быў, але ганарыстым быў заўсёды. К. Ч о р н ы. Праўда, часам Алёшка з а-лішне прыглядаўся да ружо-вых мочак яе вушэй... М. Л ы н ьк о ў. He раз у друку гаварылася, што ў нас празмерна мно-га скарочаных слоў. Ф. Я н-к о ў с к і. Дамы праз меру перана-селены. В. Вольскі. ЛІШТВА, ПЛІНТУС, ПЛАН-КА. Вераб’і забіліся пад лішт-в ы. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Абмацаў Зыгмусь усе дошкі ў падлозе. Яны былі тоўстыя і шчыльна прыбіты плінту-с а м. Я. Колас. Яго [брызент] прыціскалі за-гадзя падрыхтаванымі п л а н-к а мі, прыбівалі цвікамі. М. Лупсякоў. ЛОБ; ЛАБАЦІНА (разм.); ЧАЛО (уст. паэт.). Абцёр бацька вус рукою, твар і л о б свой лысы. Я. К о-л а с. Пускаў тут Юзік лыжку ў дзела; не раз лабаціча трупцела ў сястрычак Гэлі ці Ганулі. ЯК о л а с. На чале на дзявочым вя-нок — ад скрынь золата, скар-баў мілей. Я. К у п а л а. ЛОДКА, ЧОВЕН /з плоскім дном: ПЛАСКАДОНКА /еы-дзеўбаная: ДОУБЛЕНКА /аб-шываная: АБШЫВАНКА Іпе-раважна на моры: ШЛЮПКА /спартыўная: БАНДАРКА, KAHOS /шматвёсельная: БАР-КАС /для перавозу грузаў: БАРКА Івузкая няўстойлівая: ДУШАГУБКА (разм.) /матор-ная: МАТОРКА (разм.); ЧАЙ-КА (абл.). Насустрач ім з другога бера-га плыла л о д ка. А. Я к і-м о в і ч. 236 Стырнавы, свой човен смела ты да волі накіруй! М. В а с і л ё к, У пласкадонцы б'юц-ца шчупакі... С. Грахоўскі. Мокрага Кандрата пасадзілі зноў у доўбленку, паплы-лі далей. У. І\ a р а т к е в і ч. Абшыванку панесла ад берага, зацуркатала вада, сплы-ваючы з паднятых вёслаў. М. Л у п с я к о ў. Ш л ю п к а ішла лёгка, мора было ціхае. В. X о м ч а н к а. Я плыву на байдарцы ўздоўж паўночнага берага за-токі. В. В о л ь с к і. Мужчыны выпілоўвалі з тоў-стага дрэва к а н о э. I. Но-в і к а ў. А я ўсё ўглядаўся ў прасто-ры, пакуль штармавая не ўда-рыла хваля ў б а р к а с. М. Т а н к. Цяжка берагам ракі баркі весці, бурлакі. A. В я л ю г і н. Быстра слізгацяць д у ш а-гу б кі па люстранай вадзе... Я. К о л а с. А на рэчцы на Арэсе бегае маторка. Я. К у п а л а. Бедну ч айку чалавека ты [Нёман] з сабой насіў не раз. Я. К о л а с. ЛОЖАК Ічасовы: РАСКЛА-ДУШКА (разм.). На стале абрус засланы, ложак нікеліраваны... М. 3 а-с і м. Заснула на раскладуш-ц ы Наташа... I. Ш а м я к і н. ЛОМ /для прабівання лёду: ПЕШНЯ. ён дасгаваў з саломы пілу, сякеру, л о м. К. Ч о р н ы. Жартам здзеклівым, нібы пе ш н я й, радасць сябраву не дзяўбі. Г. Б у р а ў к і н. ЛОПНУЦЬ, ПАРВАЦЦА, АБАРВАЦЦА, РАСКАЛОЦ- ЦА; ПОКНУЦЬ (разм.). . Струхлелыя абручы л о п-н у л і, і клёпкі пасыпаліся на падлогу. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Струну нацягнулі да немаг-чымага, і яна парвалася. У. К а р а т к е в і ч. Калі павесіцца, то на добрай вяроўцы, каб не абарвала-с я. П р ы к а з к а. 3 трэскам рвануліся дзверы, раскалоліся папалам, і адна палавіна іх упала. К. Ч о р н ы. Быццам no к н у л а нітка, на якую нанізаны былі гэтыя гарошыны, і яны ўсе рассы-паліся па падлозе. А. Куд-р а в е ц. ЛОУЛЯ, ЛОУ. Ім і стрэльба цяпер не па-трэбна была, малы сабачка быў вельмі спрытны на птушыную л о ў л ю. М. Л ы н ь к о ў. Рыбакі вярталіся з ло в у. В. В о л ь с к і. ЛУГ, СЕНАЖАЦЬ, СЕНА-КОС /заліўны: ПОПЛАУ. О, як пахнуць на л у з е шаўкавістыя травы! П. Б р о ў-к а. Сенажаць — адно карэн-не, сівец ды куп’ё. Я. К у п а-л а. Людзі зразумелі, што настаў час пераіварыць неўрадлівыя сенакосы ў высокаўра-джайныя палі. A. А с і п е н к а. П о п л аў парос ужо мала-дой атавай. П. Г а л а в а ч. ЛУЖЫНА; КАЛЮЖЫНА, КАЛЮГА, КАЛЮЖА (абл.). Зямля была гразкая, усюды пазаставалася шмат л у ж ын. Я. М а ў р. 237 Зграбная, лёгкая і чысцень-кая, яна пераскоквала калю-жыкы... С. Грахоўскі. Заглушэў зусім вялікі стары шлях. Размыты з бакоў весна-вымі ручаямі, пакарабачаны даўнымі засохлымі к ал ю г а-мі. М. Г а р э ц к і. А да чорных дзвярэй праз калюж у былі пакладзены дзве цагліны. У. К a р а т к е-в і ч. ЛУПАТЫ, ЛУПАВОКІ, ЗЯ-КРАТЫ, ВІРЛАВОКІ, БЯЛЬ-МАТЫ (разм.). Але падвечар завітала ма-лодшая Мікалаішка — Ганка, рабаватая, з лупатымі, як у агародняй жабы, вачамі. A. А с і п е н к а. I ўсе дзеці былі ў бацьку: непрыгожыя, лупавокія, з кручкаватымі насамі... М. Г а-р э ц к і. Яго зякратыя алавяныя вочы з жахам глядзелі на Па-лазка. Я К о л а с. Пугач в і р л а в о кі дрэм-ле. Р. Б а р а д у л і н. Бяльматыя вочы, з якіх гак і б’е неўтаймаваны жах, палахліва скіроўваюцца назад, на сонца. Б. С а ч а н к а. ЛУЧНІК; ДЗЕД (абл.). У лу чнік у куродымела смаловая лучына. Р. М у р а ш-к а. Цьмяна гарэла лучына, уват-кнутая ў «дзед а» — спецы-яльна зробленую для гэтага прыладу. А. Ч а р н ы ш э в і ч. ЛЫСЫ, АБЛЫСЕЛЫ, ПА-ЛЫСЕЛЫ, ГОЛЫ, ПЛЯШЫ-ВЫ; АБЛЕЗЛЫ (разм.). Абцёр бацька вус рукою, твар і лоб свой л ы с ы. Я. К о-л а с. Твар, відаць, галіў кожныя тыдні два, галаву меў аблы-с е л у ю і з шырокім ілбом. К. Ч о р н ы. Схіліўшы палыселую га- лаву, прабег вачыма прашэнне, якое даў Глушак. I. М е л е ж. Генерал Пакроўскі, з г о-лай, бліскучай галавой, суха-ваты, толькі крыху сутуліўся, глядзеў у паперы востра і, бы-ло прыкметна, крытычна. I. М е-л е ж. Дый адкуль будзе тая ўце-ха: нібы на п л я ш ы в а й га-лаве валасоў, столькі было на дзесяціне каласоў-заморкаў. М. Н і к а н о в і ч. Колькі ні прасіў яго пусціць да губернатара — хоць ты стра-ляй у яго аблезлую гала-вешку! А. Я к і м о в і ч. ЛЫЧ, РЫЛА. Кабан, учуўшы гаспадара, падняў л ы ч, зарохкаў і пачаў часта дыхаць. П. Г а л а в а ч. 3-пад лапушных сваіх вушэй яна і глянуць не магла вышэй свайго свінога р ы л a. К. К р а-п і в а. ЛЮДЗІ (мн.), ЛЮД, НА-РОД (зб.). Няма тае хусты, каб завя-заць л ю д з я м вусны. П р ы-к а з к а. Ці ж я пазбаўлюся пакут, калі пакутуе мой л ю д? Я. К о-л а с. Музыка іграе, на р о д веся-ліцца. А. Я к і м о в і ч. ЛЮЛЬКА; ПІПКА (абл.) Кастусь выняў капшук і да-вай напіхаць л ю л ь к у. 3. Б я-д у л я. Выняў капшук, набіў піпку табакаю і ўзяў яе ў зубы. М. Г а р э ц к і. ЛЮСТЭРКА, ЛЮСТРА. Яна зачэсвала перад л ю с-тэркам паламаным грабян-цом валасы. К. Ч о р н ы. Бліснуў лямех на завароце л ю с т р а м і тут жа ў новай баразне пагас. А. Астрэйка. 238 ЛЯДЗЯШ; ЛЯДАШ (абл.). Са стрэх звісаюць ледзя-ш ы. A. Макаёнак. 3 саламянай страхі над акенцамі звісалі доўгія л е-д а ш ы. М. Л ы н ь к о ў. ЛЯДНІК, ЛЕДАВІК. Як л я д н і к са стромаў скандынаўскіх, ён [зубр] груко-ча, ломячы кусты. A. В я л ю-г і н. Шматлікія ўпадзіны — свед-кі грукату вулканаў і скрыгату ледавіпоў. М. Ткачоў. ЛЯКАРСТВА, МЕДЫКА-МЕНТ, ПРЭПАРАТ /вадкае, з некалькіх рэчываў: МІКСТУ-РА Інастой з лекавых раслін: ЗЕЛЛЕ Івадкае ці мазь, зна-дворнае: НАЦІРАННЕ; ЛЕКІ (мн„ разм.); БАЛЬЗАМ (tie-pan.). Пах лякарства закру-жыў ёй галаву. К. Ч о р н ы. Ен носіць за ветэрынарам скрынку з медыкамента-мі. П. П е с т р а к. Дык вось у асноўным ад якіх хвароб ужываюцца п р э п а-р ат ы з крапівы: пры гіпааві-тамінозах, для спынення крова-цячэнняў, пры субсерозных фібраміёмах. У. Д у б о ў к а. Ды не забывайце прымаць прапісаную мікстуру... Ц. Г а р т н ы. He кожнаму адно з е л л е дапаможа. П рыказка. Я вам прапішу націр ан-н е... П. П е с т р а к. Выслухаў, выстукаў хлопца кругом, даў карталюшку на л е к і... Я. К у п а л а. Здавалася часам, што яе ра-наў не можа залячыць ніякі б а л ь з а м... I. Пташнікаў. ЛЯМЕХ, НАРОГ. Ужо абцерліся л е м я х і аб жорсткую сырую зямлю і за-блішчалі на сонцы. П. Г а л а-в а ч. Думай думку аб ніве шыро-кай, — хай н а р о г і куюць кавалі. В. Т а ў л а й. ЛЯНІВЫ, ЛЯНЫ, НЯДБА-ЛЫ; ЛАЙДАЧЫ (разм.). Л я н і в ы горшы за бязру-кага. П р ы к а з к а. Л ян ы я валы паціху ідуць уперадзе сахі... П. Г а л а в а ч. Ганна ў печы мала паліць, бо мужык яе н я д б а л ы прыза-пасіў дроўцаў мала. К. К р а-п і в а. Паўзе марудна толькі час л а й д а ч ы. У. К о р б а н. ЛЯСНІК; ПАЛЯСОУШЧЫК (абл.). Я ж учора ў лес хадзіла па апенькі, там сустрэў мяне л я с н і к маладзенькі. X. Ж ы ч к а. 3 краю лесу стаіць адзінокая хатка палясоўшчыка. ЯК о л а с. ЛЯСНЫ, ЛЕСАВЫ, БАРА-ВЫ. На дзялянцы ў лясным гушчары пераклічку вядуць та-пары. А. П ы с і н. Адцвілі л е с а в ы я краскі, пажоўклі і змізарнелі раскі-дзістыя папаратнікі. М. Л ы н ь-к о ў. Захісталася сасонка б а р а-в а я... М. Б а г д а н о в і ч. ЛЯЧЫЦЬ, ВЫЛЕЧВАЦЬ, ГАІЦЬ, ЗАГОЙВАЦЬ, ПАМА-ГАЦЬ, АДХОДЖВАЦЬ; ПРА-ВІЦЬ (перан.) □ СТАВІЦЬ НА НОГІ. Сухотнікаў, раматусных і ін-шых хворых, апрача вады, л я-ч ы ў яшчэ і зёлкамі. 3. Б я-Д у л я. Яно [крывапусканне] в ы л е ч-в а е ад усіх хвароб. М. Л ын ь-к о ў. Тут гояць свае раны ге-роі-партызаны... П. П а н ч а н-к а.