КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
А хто ж маці м а р шчыны разгладзіць? Ю. С в і р к а. 247 Цераз твар яго прабегла дзіўная р ы с a. К. Ч о р н ы. I кожную чытае р ы с к у сын каля матчыных вачэй... A. К у л я ш о ў. Суровыя с к л а д к і на лбе разгладзіліся... ЯК о л а с. Тады насупліваліся бровы, глыбей рабіліся м а р ш ч а к і на ілбе... М. Л ы н ь к о ў. Твар у жанчыны быў прыго-жы, ды пакрыты ён густоіо сет-каю тонкіх змаршчако ў... К. Ч о р іг ы. Твар гаспадыні асвечваецца агнём, з м о р ш ч ы н ы на шчо-ках глыбеюць. 3. Б я д у л я. Тры глыбокія зморшчкі ляжалі адна на адной на высо-кім ілбе... К. Ч о р н ы. МАРЫЦЬ, МРОІЦЬ, ЛЕТУ-ЦЕЦЬ, ЛЕТУЦЕНІЦЬ; ТРЫЗ-НІЦЬ, СНІЦЬ (перан.) □ НА-СІЦЬ МАРУ, СНІЦЬ СНЫ, БУДАВАЦЬ ПАВЕТРАНЫЯ ЗАМКІ. Стаю пад сонцам я і ма р у. П. П а н ч а н к а. Сэрца м р оіць аб прыго-жым, што ідзе да нас здалёк. М. М а ш а р а. He такая то сустрэча, не та-кая, пра якую летуцелі мы!.. В. Т а ў л а й. Пра што, сплючы, ён можа летуценіць? У. Д у б о ў-к а. I Саша ма р ы ў пра пагоны, і т р ы з н і ў шабляю, ружжом. С. Д з я р г а й. Пра гэту сустрэчу з табою мы с н іл і ў акопах не раз. М. Т а н к. Даўно н а с іл і ў сэрцы м а-ру — накіраваць на ўсход свой шлях. Я. К о л а с. Жыві і с н і с ны аб вясне. Я. К у п а л а. Паветраных з а м ка ў б у д а в а ц ь не стане — ён ве-дае рэальныя магчымасці су-часнасці. X. Ш ы н к л е р. МАТОР, РУХАВІК. Танкісты паілі маторы бензінам. A. В я л ю г і н. Ад рокату магутных руха-в і к о ў, здаецца, дрыжыць па-ветра ў наваколлі. Т. X а д к е-в і ч. МАТРАЦ, СЯННІК. У спальні пісара даўно ўжо чакаў ложак з мяккім м а т-ра ца м і з высока ўзбітымі падушкамі. Я. Колас. Нядаўна выдаў мне наш раб-факаўскі камітэт сяннік, коўдру і матэрыі на бялізну. Я. Колас. МАТРОС, МАРАК. Гулка загудзеў параход, за-бегалі м ат р о с ы... М. Б а г-д а н о в і ч. М а р а к і і з Канстанцы, і з Варны, стануць разам у строй адзін. С. Ліхадзіеўскі. МАТЫКА; КАПАНІЦА (абл.). 3 граблямі, рыдлёўкамі, ма-тыкамі падыходзяць дзяўча-ты — агародная зарачанская брыгада. А. Асіпенка. Капаніцаю трактара не спалохаеш. П р ы к а з к а. МАУКЛІВЕЦ; МАЎЧУН (разм.). Глядзіце, загаварыў наш м а ў к л і в е ц. М. Л ы н ь к о ў. Бач ты, маўчун які. Гэты, мусіць, словч дарма не кіне... 1. Мележ. МАУКЛІВЫ, НЕГАВАРКІ; БЯЗМОУНЫ (перан.). У людзей раскруціліся языкі. Нават самыя маўклівыя загаварылі. 3. Б я д у л я. Міхась, якога Леанід ведаў як негаваркога хлопца, на гэты раз расказваў пра сябе ахвотна У Шахавец. Алесь замёр, здзіўлення поў-ны, глядзіць у луг, стаіць б я з-мо ў н ы... ЯК о л а с. 248 МАХАЦЬ, РАЗМАХВАЦЬ, МЛТАЦЬ. МАТЛЯЦЬ; МАТ-ЛЯХАЦЬ (абл.). Махай дружна касой, па-куль згіне раса. Я. К у п а л а. Чалавек яшчэ бег і раз-ма х в а ў кулакамі. М. Л о-б а н. Ліба м а т а л а чырвоным сцяжком над галовамі гуллівай грамады і пе сціхала кідаць палкія лозунгі. Ц. Г а р т н ы. Сонца сіаяла высока і моц-па пякло, конь стомлена м а т-л я ў галавой і не хацеў бег-чы. 1. Ш а м я к і н. Толькі па вішні, перад акном, матляхала яшчэ сыраваты-мі рукавамі зношаная, з вырва-ным плячом, рубашка... В. А д а м ч ы к. МАЦНЕЦЬ, УЗМАЦНЯЦЦА, УМАЦОУВАЦЦА; КРАПЧЭЦЬ (абл.); РАЗГАРАЦЦА (пе-ран). Страляніна з нямецкага боку ўсё м а ц н е л a. М. Л ы п ь-к о ў. Той зімоваю парою узмац-н я ў с я, рос калгас... П. Б р о ў-к а. Маладая савецкая белару-ская літаратура расла, развіва-лася і ўмацоўвалася з ростам і развіццём сацыялі-стычнай дзяржавы. A. А р а-б е й. А вецер усё к р а п ч э ў. Я. К о л а с. Спрэчка аб перакошы ўсё болып і больш разгарала-с я, набываючы вастрэйшы ха-рактар. А. Пальчэўскі. МАШКАРА, ЗАЕДЗЬ; МАШ-КА (абл.). Рыба плюскоча, ганяючыся за машкарою па паверхні бягучых хваляў. М. Чарот. Улетку з а е д з ь жыцця не дае ні чалавеку, ні скаціне. А. Ч а р н ы ш э в і ч. На шчокі і на рукі сыпанула дробная, што блохі, м a ш к а. I. П т а ш п і к а ў. МЕДНЫ, мядзяны. Дзядзі накармілі яго гарачай заціркай з м е д н а г а кацял-ка. 3. Б я д у л я. Гудуць званы мядзяныя на цэлы свет... М. Ч а р о т. МЕЛКІ, НЕГЛЫБОКІ /пра ракц, возера: МЕЛКАВОДНЫ; ПЛЬІТКІ (абл.). Цераз рэчку мелкім бро-дам дзед каня свайго пагнаў. A. А с т р э й к а. Па абодва бакі гасцінца н е-г лыб о кі я заснежаныя кана-вы. П. Г а л а в а ч. За мелкаводнай у стром-кіх берагах рачулкай, якую Ча-ротны пераскочыў з разбегу, пачынаўся сасновы бор. A. A cine н к а. Конь доўга піў з п л ыт к а-г а броду. К. Ч о р н ы. МЕЛОДЫЯ, МАТЫУ, МУ-ЗЫКА, НАПЕУ, ТОН. Ен... нават мармытаў сабе пад нос пейкую песню без слоў і м е л о д ы і. К. Ч о р н ы. Іду я, насвістваючы м а т ы-в ы любімых песень. А. Я к і-М 0 в і ч Музыка «Інтэрнацыянала» ішла на ўсю разлегласць. К. Ч о р н ы. Высвістваючы вясёленькі Hane ў ч ы к, ён акуратна залеп-лівае капверт... М. 3 а р э ц к і. У кожнай песні свае т о н ы... Я. К о л а с. МЕЛЬНІК, МЛЫНАР, МУ-КАМОЛ. М е л ь н ік увайшоў у млын і яшчэ паслухаў, як гудуць ка-менні. К. Ч о р н ы. М л ы на р меле і шатруе... A. К у л я ш о ў. Панасюк Мікола па загаду пана быў там м у к а м о ла м. А. Б а ж к о. 249 МЕНА, МЕНКА, АБМЕН. Усе гандлёвыя справы за-сноўваліся на мене. Я. К о-л а с. Ты дай мне ўсяго ўдосталь, а вазьмі ад мяне сталярны ін-струмент, і я не згаджуся на такую м е н к у. А. П а л ь-ч э ў с к і. Абмен рэчавы, патураль-ны —• метр міткалю — пуд буль-бы. I. Н а в у м е н к а. МЕРАПРЫЕМСТВА, КАМ-ПАНІЯ. Паступова гэтыя нашы суст-рэчы ператварыліся ў цікавае культурнае м е р а п р ы е м с т-в а. П. К а в а л ё ў. I па ўсіх к а м п а н і я х гэ-ты раён не на першым месцы. I. Ш а м я кін. МЕРАЦЬ, ВЫМЯРАЦЬ, АБ-МЕРВАЦЬ, АДМЕРВАЦЬ. Можа геаметрыю не прахо-дзіў, то я цябе навучу, як м е-р а ц ь. М. Л о б а н. Гадамі в ы м я р а ю ц ь веч-насць. Р. Т а р м о л а. Брыгадзіру ці паляводу не трэба будзе кожны раз бегаць ды абмерваць — а колькі засеяна? К. К р а п і в а. А ходзікі скрыпяць, а д м е р-в а ю ц ь час. A. К у л а к о ў-с к і. МЕРЗНУЦЬ, СТЫЦЬ, ЗА-СТЫВАЦЬ, ЗЯБНУЦЬ, КА-ЛЕЦЬ. ДУБЕЦЬ, ДУБЯНЕЦЬ, ЗАХОДЗІЦЦА; ХАЛАДАЦЬ, КАРЧАНЕЦЬ. КРЭПНУЦЬ (разм.); СКЛЕЦЬ (абл.). Маладому сорамна м е р з-н у ц ь. Яшчэ ж не зіма. П, Г а-л а в ач. Завішпюк зноў адчуў, што ў яго с т ы н е мокрая спіна. I. П т а ш н і к а ў. Дайце, таварышы, апрануць што-небудзь. 3 а с т ы в а ю. I. Ш а м я к і н. 3 холаду з я б н у ц ь рукі і ногі, — жалю не мае зіма. М. Ч а р о т. Гэткая маразіна, а яны ка-л е ю ць на вуліцы... М. Л ы н ь-к о ў. Цяпер бы добраму чалавеку катораму ў самы раз на печы спаць, а тут вось ідзі насу-праць ночы, і калей, і д у-б е й, і злога чалавека сцера-жыся... М. Л ы н ь к о ў. — Запалі печ, — просіць Шу-ра Мшю — Рукі д у б я н е-ю ць. I. Навуменка. У вадзе дажджавой з а хо-д з я ц ца пальцы. Р. Б a pa-fl ул і п. А калі вам давядзецца там галадаць, х а л а д а ц ь? A. К у-лакоўскі. Яму было ўжо холадпа. Бо-сыя ногі карчанелі. К. Ч о р н ы. К р э п л і рукі — не бралі лейцаў — і шчыпала за рукі, як у мароз. I. П т а ш н і к а ў. Дождж сабе ідзе, а я склею адзін. К. Ч о р н ы. МЕРНА, РАУНАМЕРНА, РОУНА, РЫТМІЧНА, МЕТА-ДЫЧНА. На сцяне мерна цікаюць ходзікі. I. Н а в у м е н к а. Р а ў н а м е р н а стукае ма-тор. В. В о л ь с к і. Калі малатарня сціхала, та-ды было чуваць, як гудзе трак-тар, р о ў н а, як на адной стру-не. I. П т а ш н і к а ў. Вакол была такая цішыня, што Генадзь чуў не толькі свой крок, а, здавалася, чутно было, як р ыт міч на тахкала сэр-ца. Р. С а б а л е н к а. Адкідваючы галаву назад і ўчапіўшыся кіпцюрамі ў кару, ён [дзяцел] з размаху, м е т а- 250 дычна стукаў дзюбай па шышцы, вылушчваючы з яе на-сенне. В. В о л ь с к і. МЕСЦА, МЯСЦОВАСЦЬ, РАЕН, ТЭРЫТОРЫЯ; КУТ, КУТОК, ЗАКУТАК (перан.). Ен доўга не жыве ў адным м е с ц ы. 3. Б я д у л я. Мясцовасць займаў ат-рад польскай кавалерыі. К. Ч о р н ы. Р а ё н, мусіць, фабрычны, відно з паўсотні каміноў, дым ідзе з двух ці трох. М. Л у ж а-н і н. Я і не агледзеўся, калі апы-нуўся на акупіраванай немцамі т э р ы т о р ы і. A.. К а р п ю к. I к у т свой пакінуць шкада. Я. К о л а с. У тым зялёным маляўнічым кутку над рэчкай Вусай на-радзіўся, узрос наш старэйшы, праслаўлены паэт Пятро Глеб-ка. А. Б я л е в і ч. Ходзіць ён па бедных вёсках, па глухіх з а к у т к а х... Я. К о-л а с. МЕЦЬ ВЫГЛЯД, выгля-ДАЦЬ. Русавалосая дзяўчына з пар-тупеяй старалася м е ц ь чым найстражэйшы в ы гл яд. Р. Н я х а й. Чаму так дрэнна в ы г л я-д а е ш? Здаровы? Б. М і к у-л і ч. МЕРТВЫ, ПАМЕРЛЫ, НЕ-ЖЫВЫ, ПАЛЕГЛЫ, ЗАБІ-ТЫ; ДОХЛЫ, АПРУЦЯНЕ-ЛЫ (разм. зняваж.); БЕЗДЫ-ХАННЫ (кніжн.) □ БЕЗ ДУ-ХУ, БЕЗ ДУШЫ. Яны думалі, што камандзір мё р т в ы, а пасылаць людзей па труп на верную смерць не-разумна было б. Р. С а б а л е н-к а. Гэта для тых памерлых душачак, якія ў вялікіх паку-тах вандруюць з пекла ў рай. П. ГІ е с т р а к. Перавязалі на шчасце, добра не ведаючы, жывога чалавека перавязваюць ці нежывога. К. Кулакоўскі. Бо не падняць палеглых таварышаў. А. Клышк а. Пад насыпаным курганам партызан ляжыць забіты. К. Б у й л о. Выдатна пахне д о х л ы фрыц! К. К р а п і в а. Там яна і апазнала Амельку. Ляжаў ён апруцянелы, з раскінутымі рукамі, пасінелы, агідны, як і ўсё яго жыццё. Р. Сабаленка. Ён нерухомы, б е з д ы х а н-н ы ён, як камень, твар і рукі схаладалі... У. Д у б о ў к а. Пакуль той прывёў шаптуху, дык Улюта ўжо б е з д у х у. К. К р а п і в а. Ляжыць, як б е з д у шы. П р ы м а ў к а. МІЛЬГАЦЬ, МІЛЬГАЦЦА, МІЛЬГАЦЕЦЬ, МІГЦЕЦЬ, МІГАЦЬ, МІГАЦЦА, МІГА-ЦЕЦЦА, МІТУСІЦЦА, ТРЫМ-ЦЕЦЬ; ДРЫЖАЦЬ, ДРЫГА-ЦЕЦЬ (перан.). Па другі бок дарогі ў лаг-чынцы пры лесе м і л ь г а е ў лесе агеньчык. Я. К о л а с. У душы ўзнікаюць нейкія поўныя чараў няясныя вобра-зы, і часамі мільгаецца штось як бы даўно знаёмае, ба-чанае, перажытае. ЯК о л а с. Пчолкі, матылёчкі, як сня-жынкі тыя, мільгацяць ва-кол. ЯК о л а с. Каля зоркі зорка ўніз гля-дзіць, мігціць... Я. Купа-л а. На вясеннім чыстым небе скрозь проразі верхавін м і г а-л і далёкія халодныя зоры. Я. Колас. Толькі конікі адны трашчапь 251 у траве ды м і г а ю q q а бе-ленькія і чырвоненькія матыль-кі, трапечучы сваімі кропля-стымі крыльцамі. Я. К о л а с. Залатыя ўсё палацы, дзе ні глянеш, м і г а ц я ц ц a. А. Я к і-м о в і ч.