КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Спак'ійны, разважлівы, з практычным розумам, высокі хлапец з Беларусі адразу спа-дабаўся ўсім навасёлам цаліннага саўгаса. С. Гра-х о ў с к і. НАВАСЕЛЛЕ, УВАХОДЗІ-НЫ (мн.). УХОДЗІНЫ (мн.); УЛАЗІНЫ (разм., мн.). За ўсіх прысутных п’ю на наваселлі, за нашу друж-бу даўнюю, сябры! А. Куля-ш о ў. На ўваходзінах у новы дом, увосень, гадоў за сем да вайны, Банадысь Татарынчык добра падпіў... К. Ч о р п ы. He справіць вам уходзі-н а ў на новае паселішча... Я. К у п а л а. Хату нам паставіў, дык ты прыйдзі ўжо на ў л а з і н ы. А. Макаёнак. НАВЕДАННЕ, ВІЗІТ. АД-ВЕДКІ (мн.), АДВЕДЗІНЫ (мн.), ВОДВЕДКІ (мн.). На развітанне яна ўсім па-дала руку і падзякавала за наведанне. 1. Новікаў. В і з і т незнаёмай настаўні-цы ды яшчэ ў позні час яго моцна дзівіць. Я. К о л а с. У ім [вершы] апісана сустрэ-ча сына-рэвалюцыянера з баць-кам-селянінам на адведках у турме. У. К а л е с н і к. Я сяджу пад уражаннем дзе-давых адведзін і ўсміхаю-ся. II. П е с т р а к. Многіх дзяцей бацькі забралі сёння ж, калі прыязджалі на водведкі. Р. Н я х а й. НАВЕДВАЦЬ, НАВЕДВАЦ-ЦА, ДАВЕДВАЦЦА, АДВЕД-ВАЦЬ, ПРАВЕДВАЦЬ, ЗА-ВІТВАЦЬ Ічаста: ЧАСЦІЦЬ; ЗАЯУЛЯЦЦА, ПАТЫКАЦЦА (разм.) /часта: УЧАШЧАЦЬ (разм); УДАВАЦЦА (абл.): ЗАГЛЯДВАЦЬ, ЗАГЛЯДАЦЬ (перан.) □ ПАКАЗВАЦЬ ВО-ЧЫ, ПАКАЗВАЦЬ HOC, ПА-ТЫКАЦЬ HOC. Рыгор н а в е д в а ў амаль пе кожную нараду рабочых, прымаў удзел ва ўсіх іх сход-ка.х. Ц. Г а р т н ы. Часта наведваўся да Андрзя руплівы і заўсёды чулы Мікіта Мінавіч. A. К у л а к о ў-с к і. Аміля кожны дзень давед-в а л а с я да свайго дзіцяці. К. Ч о р н ы. Некалькі разоў яны ад в е д-валі раённы камітэт партый-най аргапізачыі... Ц. Г а р т н ы. — А сына ты праведва-еш чяпер?— спытала яна. A. М а р ч і ч о в і ч. Немчы завігваюць рэд-ка. Адседзішся, а тады і пака-зацца можна будзе. М. Л у п-с я к о ў. Куды просяць — не ч а с ц і, а дзе не просчць — абыдзі. П р ы к а з к а. Па дапамогу да нас не з а-яўляйцеся. К. Я к і м о-в і ч. Фашысты асабліва залютава-лі. Яны ўжо нават у лясы п а-тыкаліся — так партызапы ім чосу давалі. Р. С а б а л е н-к а. Да Ганны Карлаўны і ўча-ш ч а ў Іван Анцыпік. Я. К о-л а с. Да дзяўчыны-маліны у д а-ваўся Януля. Я. Купала. У хату адзін за другім з а-глядваюць вясковыя. В Т а ў л а й. Да пэнтра калгаса аж восем вёрст. Таму да нас начальства 264 заглядае рэдка. A. A cine н к a. А каб ты скіс. Праз усё лета зо чз й пе п а к а з в а ў. К. A с і п е н к а. Хапя цяпер, калі няма веча-рьшкі, у Маньчыну хату рэдка хто нос паказвае, кожны знаходзіць занятак там, дома. I, ГІ т а ш н і к а ў. Вінцэнты больш не паты-к а ў н о с а на Бушмароў ху-тар. К. Ч о р н ы. НАВЕДНІК, ГОСЦЬ; БЫ-ВАЛЕЦ, ПРЫХАДЗЕНЬ, ВІ-ЗІТАНТ (разм.). Прасіце! Добрае слова лепш за грошы Колькі разоў я вам гаварыў лагодней ставіцца да наведнікаў. I. Гурскі. Чым госць радзейшы, тым мілейшы. П р ы к а з к а. У ёй [карчме] Анупрэй быў стары б ы в а л е ц, субяседнік. П. П е с т р а к. — А я тут, Паша, у каман-дзіроўцы, — сказаў п р ы х а-д з е н ь. Я. Васілёнак. Далей разгублены в ізі-тант нічога не ўбачыў... Я. К о л а с. НАВОКАЛ, НАВАКОЛ, ВА-КОЛ, ВАКОЛА, ВОКАЛА, УКОЛА, НАУКОЛ, КРУГОМ, УКРУГ, НАУКРУГ, НАУКРУ-ГА. Комін відаць на многа кіло-метраў н а в о к а л. 3. Б я д у-л я. Палаткі сталі на в а ко л — адзначылі пачатак працы. У. Д у б о ў к а. Палала сена, аблітае нечым гаручым, палала сама зямля в а к о л. У. К a р а т к е в і ч.' В а к о /і а было пуста і ціха. Ц. Г а р т н ы. Сосны і вязы, дубы і асіны в о к а л а возера вартай паста-лі... Я. К у п а л а. Ціха зыбіцца прыліў, хтосьці агняцветы ўкола запаліў... К Б у й л о. Н а ў к о л стаяў дрымучы лес. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Іду далей па брудным рынку, кругом сялянскія вазы... М. М a ш а р а. Лес пягнуўся ў к. р у г вёскі цесным колам. Я. Колас. Усюды так ціхусенька, спа-кой такі н а ў к р у г! Я. К о-л а с. Абышоў наўкруга астра-вок, пільна ўслухоўваўся ў ксжны гук, у кожны трэск ляс-ной галінкі. М. Л ы н ь к о ў. НАВОШТА □ ЯКОЙ ХВА-РОБЫ (груб.). I наогул, н a в о ш т а чала-век жыве на свеце? A. A cine н к a Я ко й х в а р об ы хадзіць яшчэ, няхай сам ідзе, калі яму трэба! П. Г а л а в а ч. НАВУЧАННЕ, ВУЧЭННЕ, НАВУКА, ВУЧОБА, АСВЕТА, АДУКАЦЫЯ, ВЫКЛАДАН-НЕ, ПАДРЫХТОУКА, МУШ-ТРА, МУШТРОУКА, МУШ-ТРАВАННЕ, ЗАНЯТКІ (мн.); ВЫШКАЛЕННЕ (разм.). Там вучацца толькі дзеці багатых бацькоў, хто можа плаціць за навучанн е... К. Я к і м о в і ч. Вучыся, нябожа, вучэнне паможа змагацца з нядоляй, з няволяй... ЯК у п а л а. I Саўка ўзяўся за нав у к у, каб навучыцца працаваць. 3. Б я д у л я. За дзве зімы в у ч о б ы ў нашай царкоўна-прыходскай школе я налаўчыўся чьітаць. 3. Б я д у л я. Зараз доктар Розенталь пра-чытае лекцыю аб санітарнай a с в е це. Я Колас. Саламон пачаў адчуваць, што адукацыя вельмі па-трэбны інструмент для яго но-вай працы. 3 Б я д у л я. 265 Зноў кафедра, студэнты, в ы-кладанне... А. 3 а р ы ц к і. Працэс падрыхтоўкі кадраў павінен бесперапынна адбывацца ў нашым літаратур-ным руху. К. Ч о р н ы. Тры месяцы м у ш т р ы ў за-пасным палку пад Клязьмай, тыдзень дарогі да Мазурскіх балот, два дні ў акопах і пяць хвілін атакі — вось і ўвесь мой баявы шлях. X. Жыч к а. Пачыналася доўгая, пудная муштроўка салдата. М. Л ы н ь к о ў. Маршалак Рыдз Сміглы хва-ліўся, што каб змераць шлях, які польскі салдат на м у шт-раваннях праходзіць за дзень, было б не менш за сем-дзесят кіламетраў!. A. К а р-п ю к. 3 а н я т к і ў школе пачаліся ў сярэдзіне верасня... A. A cine н к а. Цэлы месяц пасля звароту ў Маскву Карніцкі патраціў на падбор людзей у сваю спец-групу, на іх в ышкале нне. М. ІІаслядовіч. НАВУЧЫЦЦА, ПЕРАНЯЦЬ; НАСАБАЧЫЦЦА (разм.) □ НАБІЦЬ РУКУ. Задоўга да школы я н а в у-чыўся чытаць і пісаць. A. А с і п е н к а. Бацька быў цесляром, што-колечы я ад яго п е р а н я ў. Т. X а д к е в і ч. На ўсё сухадольнае навакол-ле ён, Алесь, найлепшы стралок сярод маладых. Н а с аб а-чы ў с я, дзякуй богу. У. К а-р а т к е в і ч. Пры бацьку і Анісім гэтак н аб і ў р у к у, што сам мог ставіць хаты і ў чысты і ў круг-лы вугал. Р. Сабаленка. НАВУЧЭНЕЦ, СЛУХАЧ. Калі я сустракаю цяпер н а-зучэнцаў школ ФЗН і тэх-нічных вучылішчаў, міжволі згадваю нашу прафтэхшколу. Э. Агняцвет. Сярод слухачоў народ-ных універсітэтаў яшчэ мала рабочых, калгаснікаў. «3 в я з-Д а». НАВЫПЕРАДКІ, НАУЗА-ХВАТКІ. Давай навыперадкі на той бок і назад. К. К р а п і в а. Захрабусцела пад лапцямі нечапаная скарынка снегавой цаліны, застукалі наўза-х в ат кі сякеры... К. К р а п і-в а. НАГА Іу жывёл, з кіпцюра-мі: ЛАПА. Спушчаны з ланцуга сабака, кінуўся пярэднімі нагамі на браму. М. Л о б а н. Сабака радасна завішчаў, падбег, абняў гаспадара пярэд-німі лапамі, лізнуў у твар. К. Ч о р н ы. НАГНУЦЦА, САГНУЦЦА, СХІЛІЦЦА, НАХІЛІЦЦА. Ен нагнуўся над столі-к а м, уздзеў на галаву радыё-навушнікі. К. Ч о р н ы. Сагнуўся, як дуга. П р ы-м а ў к а. Потым с х і л і ў с я над ван-най і папрасіў, каб Дора Зміт-раўна паліла на спіну. У. К а р-п а ў. Зачэрпнуў карцом вады і нахіліўся над начоўкамі. I. Мележ. НАГОДА, ВЫГІАДАК, ПРЫ-ЧЫНА, ЗДАРЭННЕ. Яму рупіла запытаць, па якой наг од з е сам госпад бог прыслаў на ягоны панадворак такіх паважаных гасцей. Р. С а-б а л е н к а. He то што яна пазбягала яго, а проста не выйшаў такі в ы-падак. А. Чарнышэвіч. Ен любіў смяяцца, і для гэ-тага яму не трэба было шукаць 266 асаблівай пр ычы н ы. Э. С а-м у й л ё н а к. 1 калі бацька каго стрэне, не прапускае ўжо здарэння спытаць, праведаць аб зямель-цы. Я. К о л а с. НАД, ПА-НАД. Недзе высока над галавою каркалі вароны. А. Я к і м о-в і ч. П a н а д борам густым дзень падняў ліхтары, разганяе хмурын валакопцы. A. А л е к-сандровіч. НАДВОР’Е, ПАГОДА /без ветру: БЯЗВЕТРАНІЦА. Памятаю, н а д в о р’ е ў той дзень стаяла добрае: у небе не было ні хмурынкі, моцна пякло сонца. A. К а р п ю к. Праясняецца п а г о д а, бо вярнулася вясна. М. Багда-н о в і ч. ХвоГ і ў ціхую бязветра-ніц у роўна і спакойна шу-мяць. К Ч о р н ы. НАДЗЕЯ, СПАДЗЯВАННЕ, ВЕРА, ЧАКАННЕ; СПАДЗЯ-ВАНКА, СПАДЗЯВАНАК, СПАДЗЁУКА (разм.); СПА-ДЗЕУКІ (разм., мн.); СТАУ-КА, ІЛЮЗІЯ (перан.'). Пакуль душа жывая ў целе, датуль н ад з е я ўёй жыве. С. Д з я р г а й. Жыішё, поўнае трывог і спадзяванняў, прамільг-нула ў сумятні. М. X в е д а р о-в і ч. Ці ж пагасла ў вашых сэр-цах вера ў лепшае жыццё? М. В а с і л ё к. Насуперак яе чаканню, кніжка аказалася нецікавай. У. Ш а х а в е ц. Але і тут жа раздумаў: не трэба траціць спадзяванкі самому пажывіцца. М. Л о-б а н. На захад спадзяванку няма. Францыя дэмаралізава- на. Англія сама чакае дэсанта... A. А с і п е н к а. Ударыла ў голаў с п а д з ё ў-ка — канец адзіноце, цяпер бу-дзем удвух! В. Б ы к а ў. Вядома, спадзеўкі не спраўдзіліся, X. Шынклер. Разумееш, у яго стаўка на рабочых. Ен даказвае, што толькі рабочыя могуць скінуйь цара. A. А с і п е н к а. Родзяцца ў яго іл юзіі — а можа і пойдзе ўсё на лепшы лад? П. II е с т р а к. НАЕЗДЖАНЫ, УЕЗДЖА-НЫ, ЯЗДЖАЛЫ, ЕЗДЖЫ, ТОРНЫ, БІТЫ. Курыцца пылам шэрым на-езджаны бальшак. М. К а-л а ч ы н с к і. Конік ахвотна бег па ў е з-д ж ан ай дарозе. Л. A р а б е й. Рэдка сустрэнеш якую фур-манку ui чалавека—дарога пе вельмі язджалая. Я. Б р ы л ь. Е з д ж а й дарогі няма — чарналессе. зарослыя чэзлым сасняком балоты. I. Н а в у-м е н к а. He т о р н а й дарогай — кры-вою сйяжынай вядзе мяне змалку жыцця каляіна... X. Ж ы ч к а. Ен ішоў б іт ы м гасцінцам. К. Ч о р н ы. НАЗАД, У АДВАРОТНЫ БОК □ НА ЗАДНІ ПЛАН. Але — пакуль узышлі на гру-док — хлопцы азіраліся н а-з а д. Ц. Г а р т н ы. З'явілася жаданне пабыцьна адзіноце, і ён, узышоўшы на дарогу, павярнуў у а д в а р о т-ны б о к... I. Ч ы г р ы п а ў. Цяжка прымірыцца з тым, шю цябе адціскаюць на зад-н і п л а н К. К р а п і в а. НАЗАУСЁДЫ, НАЗАУЖ' ДЫ, НАВЕЧНА, НАВЕКІ, НА-ВЕК, ПАВЕК; ЗУСІМ, НАЗУ- 267 СІМ (разм.); НАУСЯГДЫ (абл.) □ HA ВЕК ВЕЧНЫ, UA ВЕКІ ВЕЧНЫЯ, ДА ВЕ-КУ-ВЯКОУ, НА УСЕ ЖЫЦ-ЦЕ. Маленства наша мінула даў-но, н а з a ў с ё д ы. Я. Б р ы л ь. Каб слава дружыла з табой праз гады, ты з працай зрадні-ся, моіі сын, н а з а ў ж д ы. А. Б я л е в і ч. Пакідалі магнаты навеч-н а харомы. A. В я л ю г і н.