КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
255 надзей і чаканняў, турбот. і не-пакойства Я. С к р ы г а н. Падняўся ле с рук. I, Г у р-с к і. У калгасе бульбы м о р а, толькі з копкаю тут гора. М. 3 а с і м. A гора, бяды — акі ян, акі-я н... Ц. Г а р т н ы. Ну, як табе ўжо не абрыд-не казаць адпо с т о раз на тыдні? Я. К о л а с. Хоць шлях наш і цярністы, і труднасцей — мі ль ё н, ды явай прамяністай нас вабіць яснасць дзён. Я. К о л а с. Аднекуль наляцела міль-я р д матылёў... М. Л о б а н. Народу на вуліцах было п о ў к a. К. Ч о р н ы. ... Абяцанак г о р ы дасць, a выканаць слаб. Я. Купала. 3 пад’ездаў высыпае р о й дзяўчат і юнакоў вясёлых у спя-цоўках. Р. Н я х а й. Стары вечна работу знахо-дзіць, бо заўсёды яе проста ц ь ма. 3. Б я д у л я. На год сем прыгод, а на вя-ку — б е з л і к у. П р ы к а з-к а. Паперак — тое і глядзі— не абабрацца. Ц. Г а р т н ы. Па вуліцы, што вяла ад Тра-ецкага да Ніжняга базару, лю-дзей і фурманак было — н е прабіцца. М. Л о б а н. Але быў вельмі заняты, рабо-та насела — неперарабіць. I. М е л е ж. Назаўтра немцаў аж ц ё м-н а пайшло ў наступленне... М. Л о б а н. I дзе яны толькі гэтулькі па-яздоў набралі? Ц ь м a ц ь м у-шч а я... Р. Н я х а й. Сабраў раз ён люду ць ма -ц ь мо й. К а з к а. Знаеш, сельская гаспадар-ка — праблема нумар адзін. Работы ў нас н е п а ч а т ы к р ай. A. А с і п е н к а. Мурам і вокнам — ні кан-ц а н і к р а ю... A. Р у с е ц к і. Грошай — куры не к л ю-юць. П р ы м а ў к а. Каб малака было п а в у-ш ы —выводзь карову з кала-тушы. П. Т р у с. Работы ў нас цяпер п а г о р-л a — уборка. A. М а к а ё н а к. А жыву ў Сібіры, там цяпер работы д а й б о ж а. Я. С к р ы-г а н. Я толькі табе кажу, бо ах-вотнікаў на лёгкія заробкі д a ч о р т a. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Калісьці тут коз было д a х а ле р ы. Статкамі хадзілі, a цяпер рэдка дзе ўбачыш. А. Чарнышэвіч. Дзяцей — я к б об у, а хле-ба — ні дробу. П р ы к а з к а. Які можа быць завоз, калі гэтых млыноў — я к г р ыб о ў. К. Ч а р н ы ш э в і ч. Паліцаяў вакол, як с а-б а к. Р. Н я х а й. Мы расказваць будзем каз-кі — у мяне іх цэлы в о з. Я. К о л а с. Дажджы пройдуць — грыбоў в а з а м і в а з і... A. К у л а-к о ў с к і. Пані Даміцэля не вытрымлі-вае і сыпле ц э л ы м е х пра-клёнаў і розных не зусім прыемных для жаночай цнатлі-васці слоў. Я. К о л а с. Працы было хоць а д б а ў-л я й: у школе, у сельсавеце, у камсамольскай ячэйцы, у прафсаюзкай настаўніцкай ар-ганізацыі павета. М. Л ы н ь-к о ў. Кніжак — колькі хочаш, паперы і сшыткаў —хоць за-в а л і с я... М. Л у ж а н і н. Гарэлкі будзе, хоць залі-с я, мяса, сала яшчэ леташняе. П. П е с т р а к. Божа мой, ды цяпер ягад у лесе, х о ц ь з а с ы п с я!.. М. Л ы н ь к о ў. У мяпе ласкі — х о ц ь ка ў-ш о м б я р ы! П р ы м а ў к а. Я не кажу пра тое ўжо, што ў ягадны год у Дуброве было 256 х о ц ь ка су закладай ягад. A. В а с і л е в і ч. Сяброў у Кузьміча — х о ц ь г а ц ь г а ц і! У. К о р б а н. Дабрадзеяў, як на тое, х о ц ь п р у д з і ты р э к і! я. К у-п а л а. Такіх гультаёў, як ты, цяпер х о ць р а в ы м а с ц і. К. Ч о р-н ы. На ўзмор’і народу — калі ні прыйдзеш — п р п ц ь м а, к і ш-м я к і ш ы ц ь. Ц. Г а р т it ы. Балот жа ў пас д а г іб е л і. Ніколі вы іх не скосіце... I. П т а ш н і к а ў. МОВАЗНАУСТВА, ЛІНГВІ-СТЫКА. Пазнаныя мовазнаўст-вам заканамернасці выкары-стоўвзюцца для ўдасканалення перадачы моўнымі сродкамі ін-фармацыі ад чалавека да чала-века. БелСЭ. У лінгвістыцы ёсць га-ліна, якая вывучае тлумачэнне сэнсу слоў у жывой мове. Р. Ш к р а б а. МОГІЛКІ, МАГІЛКІ, ПА-ГОСТ Ікаля царквы: ЦВІН-ТАР; МОГІЛЬНІК, МАГІЛЬ-Нік (разм.): КЛАДЗІШЧА (абл.); КЛАДЫ (абл. мн.). На могілках non з дзя-кам прагугнілі апошнюю маліт-ву, і труна павольна на вяроў-ках папаўзла ўніз, у зямлю. Р. С а б а л е н к а. Зайдзі на магілкі з кры-жамі і насып забыты крані. Я. К у п а л а. А хто прыйдзе на магілку, што па тым пагосце? Я. К о л а с. А ктытара на цвінтары ўчора пахавалі... Я. Купала. Бабуля была пахавана на новым могільніку, што на Віленскім тракце. М. Г а р э ц-к і. Памалу з магільнік у ра-зыходзяцца людзі. Слязамі не збудзіш заснуўшых магіл! М. Т а н к. Пахавалі на старым к л а-д з і ш ч ы. М. Г а р э ц к і, Яны лагчынку праязджаюць, гару сярэднюю мінаюць, к л а-д ы з паніклымі крыжамі... Я. К о л а с. МОЖНА, МАГЧЫМА, ЛЬГА □ ПАД СІЛУ. Усё можна, толькі асця-рожна. П р ы к а з к а. Я кінуўся выручаць хлопцаў, каго было магчым а. A. К а р п ю к. Рабіўшы, стараючыся, дык і на дзвюх дзесяцінах л ь г a жыць. К. Ч о р н ы. Надзвычай цяжка ашчаслі-віць свет, — п а д сілу гэта генію, магчыма Е. Л о с ь. МОКРЫ, ЗМАКРЭЛЫ, ЗМОКЛЫ. ЗМОЧАНЫ, ЗА-МОЧАНЫ. НАМОКЛЫ, НА-МОЧАНЫ, ПАМОЧАНЫ, ПРАМОКЛЫ, АБМОКЛЫ Іад расы: РОСНЫ, РАСЯНЫ, АБ-РОШАНЫ, ЗАРОШАНЫ, АБ-РАСЕЛЫ □ ХОЦЬ КРУЦІ, ХОЦЬ ВЫКРУЧВАЙ. М о к р ы я ад расталага інею стрэхі блішчалі... М. Л о б а н. Пот... прыклейваў да спіны ўшчэнт змакрэлую сароч-ку. I. М е л е ж. Дзюбай чырвонаю ляскае бу-сел над з м о к л а й буслоў-каю. С. Д з я р г а й. Змочаная за ноч дарога зацягала глыбока ў гразь і Kann і калёсы. Ц. Г а р т н ы. Ен аніяк не мог учапіцца за бераг, а, намацаўшы замоча-н у ю бочку, бездапаможна ха-паўся за яе. П. Кавалёў. Ад намоклай тканіны ногі першы час, пакуль не пры-вык крыху, непрыемна казыта-ла. I. Мележ. Маці прыклала да галавы дзеду намочаную халод-ную хустачку, і дзед паспакай- 9 М. К. Клышка 257 неў, пачаў дыхаць раўней. В. X о м ч а н к а. Нібы малой, Тэкля выцірала Майцы аблічча памочаным ручніком. У. Караткевіч. Нават у асеннім, наскрозь прамоклым лесе можна знайсці адносна сухую мясціну, дзе не лье за каўнер і дзе за-цішней. I. Навуменка. Вярнуўся я неяк позна з раё-на — а б м о к л ы, адубелы. М. Р а к і т н ы. Дождж зорак з неба падаў на росны шоўк травы. П. Панчанка. Вяртаючыся дахаты па р а-с яны м і ўжо толькі злёгку імглістым царстве, павуцінне-сняжынкі бачыў на маленькіх елачках, на стромкіх кусціках ялаўцу, на верасе... Я. Б р ы л ь. У цёмна-сіняй кепцы з пуп-ком, сцягнутай на патыліцу, у такога ж колеру касцюме, у аброшаных ботах, ён унес у хату свежасць ранку... П. П е-с т р а к. На вейках пачалі збірацца расінкі, яны цяжэлі, звісалі і, не могучы ўтрымацца, капалі на зарошаны верас.М.Лу-ж а н і н. У абраселым падале ты мне падносіш яблыкі. Р. Б а-р а д у л і н. Смоллю пот лез у вочы, х о ць к р у ці — кашуліна. Я. К у п а л а. Яшчэ й кроплі не ўпала, a кашулі — х о ц ь в ыкру ч-в ай. Р. Барадулін. МОРГ, ТРУПЯРНЯ; МЯРЦ-ВЕЦКАЯ (разм.); ПАКОЙ-НІЦКАЯ (абл.). Трупы забралі ў морг пры шпіталі. М. Г а р э ц к і. У трупярні яны ўбачылі бацьку. Ірынка аж анямела. К. Ч о р н ы. Раніцою з бальнічнага бара- ка яшчэ двух вынеслі ў м я р ц-в е цку ю. П. Г а л а в а ч. Ваську нават не ўносілі ў ха-ту, адвезлі ў бальнічную п а-койніцкую... Б. Мікуліч. МОРДА, МЫСА, МЫЗА; ПЫСА (разм.). Некалькі дзесяткаў коней прагна ўткнуліся мордамі ў росную траву. 3. Б я д у л я. Ен стаяў у стайні ля жолаба, звесіўшы м ы с у долу. К Ч о р-н ы, Гняды заіржаў, пачуўшы гас-падара, і пацягнуўся мызай да канюшыны. А. Ч а р н ы ш э-в і ч. Юрка стаяў перад каровай і то правай, то левай ручкай гладзіў яе па п ы с е. М. Т а н к. МОСТ Іцераз дарогу, вуліцу: ВІЯДУК Ічасовы плывучы: ПАНТОН. Есць рэчка Пціч, на Пцічы — мост. A А с т р э й к a. Упёршыся ў будынак педін-стытута, плошча разгаліноўва-лася: злева імкнула на вія-д у к, які праносіў праспект над чыгункай... У. К a р п а ў. Над Эльбай волжскія п а н-тоны, як воблакі зялёныя, ляглі. А. П ы с і н. МОЦНЫ, ТРЫВАЛЫ, НЯ-ЗНОСНЫ. МАГУТНЫ; ВО-ЛАТАУСКІ (паэт.); ВЕЧНЫ, ЖАЛЕЗНЫ, СТАЛЁВЫ (пе-ран.). М о цны, як дуб. П р ы к а з-к а. I такія т р ы в ал ы я выхо-дзілі граблі — гады па тры слу-жылі. М. Л ы н ь к о ў. Нейкі незнаёмы дзядзька прыйшоў і дае мне два кавал-кі скуры з трансмісійнага па-са... Гэта ж нязносныя 258 былі б падэшвы... П. Пест-р а к. Чырвонай Арміі магут-н а й разбіць ніхто ў баях не змог. М. Ч а р о т. Апошні волатаўскі ўзмах па тых іржавых ланцу-гах, — і Сонца здзіўлена асве-ціць зямлю, раскутую ў сусве-це. В. Т а ў л а й. В ечн ы я сані я табе зрабіў, а аглабель аж тры пары. А Чарнышэвіч. Нервы, брат, у цябе жалез-ны я. Р. Н я х а й. He сграшныя дні суровыя, калі рады с т а л ё е ы я. П р ы-к а з к а. МУЖ; МУЖЫК, ЧАЛАВЕК (разм.); ГАСПАДАР (перан.). Вера паклала на плечы м у-ж а свае цёплыя, ласкавыя ру-кі, з моцным парывам прытулі-лася да яго і адчула сябе як ніколі шчаслівай. А. Кула-к о ў с к 1. Навошта мне той мужык, калі хлопцаў даволі. М. 3 а-р э ц к і. Мікіціха плакала-галасіла на ўсю вёску аб чалавеку сва-ім, праклінаючы долю ўдовіну. 3. Б я д у л я. Я ж такі-та жонка. Хіба ж на свайго гаспадара каму скажу? М. Л о б а н. МОШКА, КАЗЮРКА, КУ-ЗУРКА, КАЗЮЛЬКА, КАЗЮ-ЛЯ. Незлічоныя мільёны мошак аж кішаць у скошанай траве. П. Г л е б к а. На сухой сцяблінцы побач узбіралася нейкая казюрка, тапырыла крылы, каб узля-цець. М. Л ы н ь к о ў. I к у з у р к а, што паўзе па лісціку, мо думае, што свет створан спецыяльна для яе. 3. Б я д у л я. ён пачуў знаёмы несціханы звон навокал: звінелі пчолы, нейкія казюлькі, сляпні. I. М е л е ж. Пра яго казалі, што ён ка-з ю лі без патрэбы не разду-шыць. К. Ч о р н ы. МСЦІВЕЦ, ПОМСНІК. Калі ўвачавідкі паўстане пе-рад зняволеным народам сіла м с ц і ў ц а ў — багата хто да-лучыцца. Б. М і к у л і ч. I Аксён вынікае перад ім то строгім пракурорам за грамад-скія справы, то ўдалым атама-нам разбойніцкай шайкі, бяз-літасным п о м с н і к а м за сялянскую крыўду Я. К о л а с. МУЗЫКАНТ Іу аркестры: АРКЕСТРАНТ; МУЗЫКА (разм.). Музыканты, «Лявоніху» грайце... М. В а с і л ё к. Галоўнае—перад трыма ра-дамі аркестранта ў..., гор-да ўзброеных зіхатлівымі шчы-тамі акардэонаў, з’яўляецца дырыжор, пажылы, нават сівы марак. Я. Б р ы л ь. Жыў на свеце м у з ыка. Многа хадзіў ён па зямлі ды ўсё граў на скрыпцы. М. Barfl а н о в і ч. МУКА, МЛІВА /вышэйшы гатунак пшанічнай: КРУПЧАТ-КА Ідробна змолатая, прасея-ная: ПЫТЛЕУКА. Той важдаўся ля свіронка, перасыпаючы з меха ў кадуш-ку м у к у. К. Ч о р н ы. He сеялі на сіта мл іe a — мірыліся і з асцюком. Р. Б а-р а дулін.