КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Вырвем навекі з палону ворагам стаптаны край. A. А с т р э й к а. Дрэва яго прыціснула, усе духі адціснула і н а в е к яго скалечыла. П. Г а л а в а ч. Нам не забыць тваіх ахвяр павек, бяссмертная зямля! П. Пе с і р а к. Ксавэр Блецька спачатку ста-раўся дазнацца, ці з у с і м прыехаў Антон, ці толькі на пэўны час. К. Ч о р н ы. Дык гэта вы ў адпачьшак ці ўжо н а з у с і м, таварыш старшы сержант? Р. С а б а-л е н к а. У небе непрыкметна зоркі ўсходзяць і ціха патухаюць н а ў с я г д ы. А. П ы с і н. Там і атруцілі яму грудзі на век вечны. Газ ядавіты пус-калі. К. Ч о р н ы. Я, прызнацца, думаў спачат-ку астацца тут, н а в е к і в е ч-н ы я, спадабалася тут мне, і зямля, і людзі. К. Ч о р н ы. Да веку-вякоў гаспа-дарыць прыехалі ў дом навасё-лы. М. К а л а ч ы н с к і. Гаспадыня рашуча заявіла, што яна н а ў с ё жыццё пакрыўдзіцца, калі яны не па-каштуюць яе абеду. I. Ш а м я-к і н. НАЗВА, НАЙМЕННЕ, ПРА-ЗВАННЕ, ІМЯ, ПРОЗВІШЧА, ПСЕУДАНІМ, ЗВАННЕ, ГОД-НАСЦЬ, ЗАГАЛОВАК, ШЫЛЬДА, ТЭРМІН, ТЫТУЛ; ПРОЗВА. МЯНУШКА, МЯ-НЮШКА (разм.). Над Нёманам горад стаіць з прыгожаю назваю Гродна. М. М a in а р а. Раней жах быў звыклым станам маёй душы, зараз ён пе-ратвараецца ў штосьці такое, чаму няма н а й м е н н я. У. К a р а і к е в і ч. Грышка да таго звыкся з гэ-тым нялюбым празваннем [свінапаса], іпто часта забываў сваё ўласнае імя... М. Ч а-р о т. Ты барацьбою заслужыў са-бе героя і м я. М. 3 а с і м. Зарубчыкам чаму васзавуць? Адкуль у вас такое п р о з в і-ш ч а? Я. Скрыга н. Тонкаіі свзёй душой пісьмен-нік адчуў, што юнак, які пад-пісаў свае вершы п с е ў д а-німам Сяргей Дарожны, мае немалыя здольнасці. С. Шуш-к е в і ч. Старыя званні — калеж-скі асэсар, калежскі сакратар, стацкі саветнік — выклікаюць жартлівы каментарый... М. Л у-ж а н і н. Народны пісьменнік! Гэтая годнасць надаецца толькі тым майстрам слова, твор-часць якіх уваходзіць у народ сваім глыбокім карэннем. Р Сабаленка. Загалоўкі ў многіх тамах [Актаў Віленскай археаграфіч-най камісіі] не адпавядаюць зместу. Б е л С Э. Вось Альфрэд, а вось Ма-тыльда, Ганну Жаннаю завуць: ім карціць увагу ш ы л ь д а й незвычайнай прыцягнуць. А. 3 а р ы ц к і. Тут ад адных тэрмінаў у пот кіне: электроны, амперы, вольты, ваты, омы... А. Я к і-м о в і ч. — Будзьце знаёмы, — сказаў ён, — гэта наш малады паэт.— Так я ўпершыню пачуў свой высокі т ы т у л... В. В і т к а. 268 Л п р о з в a — гаршком заві, але ў печку не стаў. У. К а-р а т к е в і ч. Побач з ім каля воза стаяў і Раман Чачотка, па м я н у ш-ц ы Свісток. Я. Б р ы л ь. Яна не магла знайсці слова, каб даць м ян ю ш к у свайму мужу. К. Ч о р н ы. ІІАЗВАЦЦА, НАЗВАЦЬ СЯ-БЕ, НАЗВАЦЬ СВАЁ ІМЯ, АДРЭКАМЕНДАВАЦЦА. Але ён сабе змяніў імя на больш мілагучнае. Феліксам назваўся. С. Грахоўскі. — Эдвард Лявэр, — н а-з в а ў с яб е палонны, паці-скаючы на развітанне яшчэ раз хлопцаву руку. К. Ч о р н ы. Ен пранягнуў сваю руку і назваў сваё імя. У. Ш ы-ц і к. — Я сын Зарэмбы, — падаю-чы руку Баравікову, адрэка-мендаваўся ёп. А. Ста-X О Б І Ч. НАЗОЛА; СМАЛА, СЛАТА (перан.). Адчапіся, назола, едзь ку-ды хочаш! М. Л ы н ь к о ў. Але ж гэты чорны прыстаў... С м а л a, а не чалавек... I. Ч ы-г р ы н а ў. Адчапіся, слата, у горле перасохла. Я. Б р ы л ь. НАЙМАЛЬНІК, ВЯРБОУ-ШЧЫК. Паблажліва адказаўшы на іх «гутэн абэнд» «хайль-гітле-рам», яна агледзела най-мальнікаў і, не сказаўшы ні слова, паплыла на кухню. Я. Б р ы л ь. Вельмі ж сёння расхвальваў в я р б о ўшч ы к «амерыканскі лад жьшця». I. Г у р с к і. НАЙМАЦЬ, ГАДЗІЦЬ, НА-БІРАЦЬ, ВЕРБАВАЦЬ. Н а й ма л і пастуха для кал-гасніцкіх кароў. Я. Б р ы л ь. Да тае платы, на якую яго г а д з і л і, Варвон заўсёды меў яшчэ і прырабатак... В. В і т к а. Пад выглядам вучняў яны набіраюць у майстэрні бедных саматужнікаў у якасці рабочых. А. Ч а рн ышэвіч. Агенты заморскіх кампаній, вярбуючы, рай абяцалі... A. В я л ю г і н. НАКІД, ЭСКІЗ, ЧАРНАВІК. ГІад грукат колаў добра ду-маецца і запісваецца. Н акід навелы. М Л у ж а н і н. Тым часам Галя ў сваім сшытку дала эскіз першага малюнка будучаіі экспедыцыі... У. Д у б о ў к а. 3 майго чарнавіка яны перапісвалі пісьмы рукой. 3. Б я д у л я. НАКІРАВАЦЬ, ПАСЛАЦЬ; КІНУЦЬ (разм). Абком хацеў накіраваць яго працаваць у органы мілі-цыі, М. Паслядовіч. Я. паслаў на балота раз-ведчыкаў, а сам павёў групу на знаёмы хутар. А. Карпюк. У час імперыялістычнай вай-ны яго забралі ў армію і к і-н у л і на Заходні фронт. Р. Н я х а й. НАКЛЯПАЦЬ, АДБІЦЬ. Накляпіце, адмянташце ім косы, А. Б я л е в і ч. Мо касу каму адбіць трэ-ба? I. М е л е ж. НАКРЫУКА, ПОКРЫУКА, ВЕКА; НАКРЫВАТКА (абл.). Хутка шчарбаты чайнік па-чынае выказваць адзнакі непа-кою, і падскаквае накр ы ў-к a... М. Л ы н ь к о ў. Калі «буданок» быў гатоў, прыстаўляў да яго яшчэ чаты-ры, потым накрываў бабку снапом — покрыўкай. A. А с і п е н к а. 269 Бяруць в е ка, каб зачыніць труну. К. К р а п і в а. Зрабілі дзеду аперацыю: пад-рэзалі накрыватку на га-лаве, чэрап, ну, як на кавуне скарынку. Я. К о л а с. НАЛАДЗІЦЬ, АРГАНІЗА-ВАЦЬ. План Грабоўскага быў про-сты: дэсантнікі абавязкова па-спрабуюць наладзіць су-в я з ь з партызанамі. X. Ж ы ч-к а. Калектыўны паход аўтаза-водцы а р г а н і з а в а л і. У. К а р п а ў. НАЛЕЖАЦЬ, АДНОСІЦЦА. Гэта зрабілі людзі з таго ат-рада, да якога належыць і яна. А. Я к і м о в і ч. Нарач адносіцца да азёр, якія не зарастаюць раслі-намі. В. В о л ь с к і. НАЛІУКА, НАСТОЙКА. Запрасіў бы да сябе паабе-даць, пачаставаў бы нал і ў-кай, якая развяжа язык лю-бому. X. Ж ы ч к а. Тут госці, а ты за газету ўха-піўся. Нясі настойку. М. Т к а ч о ў. НАМАГАННЕ, НАПРУЖАН-НЕ, ВЫСІЛЕННЕ, ВЫСІЛАК; НАТУГА, НАТУЖАННЕ (разм.). Чалавек працы здабывае са-бе шчасце, часам волатаўскімі намаганнямі перасільвае прыроду. У. Ю р э в і ч. Дзеці, не вытрымаўшы н а-пружання, заварушыліся, пачуўся шумок. У. Ш a х а в е ц. Потым з высіленнем апі-раючыся на кій, ён пакульгаў на дварэ. Э. С а м у й л ё н а к. А робіць ён сваю работу без ніякага в ы с іл к у. П. Пест-р а к. Пот цурком льецца па твары. кашуля прыліпае да спіны, ру-кі і ногі дрыжаць ад цяжкай н а т у г і... 3. Б я д у л я. Лысы робіць апошняе н а-тужанне і зноў стыкае га-лаву з галавою. ЯК о л а с. НАМЕР, ЗАМЕР, ДУМКА, ЗАДУМА, ЗАДУМАНАЕ, ЗА-МЫСЕЛ, НАМЫСЕЛ, РА-ШЭННЕ, ПЛАН, МЭТА; ПРЫЦЭЛ, РАЗЛІК, ЗАМАХ (перан.). Калі ён даведаўся, што Аленка збіраецца далей вучыц-ца, то адобрыў яе на м ер. Я К о л а с. 3 тых вялікіх з а м е р а ў, якія былі ў мяне перад паезд-каю на Каўказ, нічога не вый-шла, і я часта смяюся з самога сябе. Я. К о л а с. Яна ўвайшла ў хату з цвёр-даю д у мкаю ісці заўтра да Сегенецкага і больш ніколі не плакаць ад крыўды. К. Ч о р-н ы. Есць і такая з а д у м а: напі-саць гісторыю мае дружбы з кнігай. Я. Б р ы л ь. Задуманае ўдалося. X. Ш ы н к л е р. Мне здалося, што Зарэцкі жыве нейкім новым з а м ы с-л а м. Я. С к р ы г а н. Ды гэта ён лічыў за сваю аса-бістую справу і сваім н а м ы с-л а м не палічыў патрэбным падзяліцца са старэйшымі... ЯКолас. За апошнія дні думка пра неадкладны выезд скандэнсава-лася ў яго ў цвёрдае рашэн-не. Ц. Г а р т н ы. Вайна парушыла жыццё, зблытала ўсе п л а н ы. М. Л ы н ь к о ў. Нельга было самому набі-вацца ў млын, каб не думаў Гарбаты, што Шабуня хоча ўлезці туды з нейкай мзтай. А. Чарнышэвіч. 270 Прыцэл быў узят на за-мужжа толькі сапраўднае. ЯБ р ы л ь. Мацей Кулеш выканаў за-данне Майбарады. У гэтым быў тонкі разлік праныры. I. Ш а м я к і н. I тут ён пашыраў, праўда, пад вялікім сакрэтам, тыя ж погляды, аб якіх расказваў Максіму, гаварыў аб сваім за-м а ху стаць партызанам. Я. К о л а с. НАМЕРВАЦЦА, МЕРЫЦ-ЦА, ДУМАЦЬ, МЕРКАВАЦЬ, МЕЦЦА, МЕЦІЦЦА, МЕЦІЦЬ, ЦЭЛІЦЦА, НАЦЭЛЬВАЦЦА, ПАРЫВАЦЦА, ПАМЫКАЦ-ЦА, ЗБІРАЦЦА, РАШАЦЬ, ПЛАНАВАЦЬ, ПРАЕКТА-ВАЦЬ; ЗАМАХВАЦЦА (пе-ран.) □ МЕЦЬ НАМЕР, СТРОІЦЬ ПЛАНЫ, МЕЦЬ НА МЭЦЕ, СТАВІЦЬ МЭТУ, СТА-ВІЦЬ ЗА МЭТУ. Некалькі разоў падыходзіў да дзвярэй, намерваўся ўвайсці і — стаяў нясмела. I. Мележ. He раз кулакі м е р ы л і с я падпаліць нас. 3. Б я д у л я. Шіо ж думаюць рабіць далей гэтыя хлопцы? А. Ч а р-н ы ш э в і ч. Меркаваў падысці да вёскі ўвечары, пачакаць у лесе, пакуль усе заснуць. А. Ч а р-н ы ш э в і ч. Ужо тады Чорны як бы практыкаваўся ў дыялогах, якія м е ў с я даць сваім геро-ям. Я. С к р ы г а н. Ужо ме ц я ц ц а к лёту, ўжо хлопаюпь крыллі... Я. К у п а-л а. Хвастом віляе, а ўкусіць м е-ціць. П р ы к а з к а. Лістам сцелецца, а ўкусіць ц э л і ц ц а. П р ы к а з к а. Сам ён у думках нацэль-в а ў с я на райпрамкамбінат. Спакойная, бестурботная, як думалася яму, работа. I. Дуб-р о ў с к і. Некалькі разоў п а р ы в а-л а с я выйсці да яго, угава-рыць, каб ён перастаў гэта ра-біць. М. Л о б а н. П а м ы к а е ц ц а ў дзверы шмыгнуць брыгадзір, а яго за крысо; — Пачакай, пасядзі! М. Л у ж а н і н. Жанчына павярнула на сцежку, відаць, збіралася прайсці нацянькі. ЯС к р ы-г а н. Якуб р аш ае — болей ні хвіліны няможна траціць. А. 3 а р ы ц к і. П ланавалі ж сёння пай-сці ў кіно. A. С а в і ц к і. Чуў я, што праектуеце новы млын рабіць і электра-станцыю пры ім, дык добра было б, каб хоць даць святло ў цагельню. I. Г у р с к і. He замахваючыся на грунтоўную гаворку пра народ-ную аснову мовы Кузьмы Чор-нага і Кандрата Крапівы..,— я хачу пагаварыць тут пра не-каторыя адметныя рысы ў іх мастацкім стылі. Р. Ш к р а б а. Hi я, ні ён не мелі н а м е-р у выходзіць з вагона. П. П е-с т р а к.' Міхал аб помсце строіць пл а ны. ЯК о л а с. Тут пакінуць м е ў на м э-це — але нехта апярэдзіў. С. Д з я р г а й. Фашысты ставілі мэту ліквідаваць нацыянальную дзяржаўнасць Беларусі, пера-тварыць яе ў аграрна-сыравін-ны прыдатак і калонію імпе-рыялістычнай Германіі. Б е л С Э. I ўсё-такі ставіць за мэ-т у сесці на крэсла начальніка цэха не зусім добра. У. К а р-п а ў. НАМНОГА, ЗНАЧНА, КУ-ДЫ. Вашамірскі быў намнога 271 старэйшы за майго дзеда. 3. Б я д у л я. Выкарыстанне іх [фразеала-гізмаў] у мастацкім творы, ар-тыкуле, у вусным паведамленні з н а чна ажыўляе мову. Ф. Янкоўскі. 3 агнём стала куды веся-лей. М. Л ы н ь к о ў. Адгарніце складзены Ф. Ян-коўскім зборнік прыказак і прымавак, які вы заўсёды, му-сіць, трымаеце напашэўку. Р. Ш к р а б а.