КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
... Ужо цягнулі са склада на машыну некалькі мяшкоў крупчаткі і цукру. М. Л ы н ь к о ў. Вы нам — пірог з пытлё ў- 9* 259 к і, мы вам — састаў машын. А. Б я л е в і ч. МУЛКА, ЦВЁРДА. Мулка ляжаць на псчы. М. Г а р э ц к і. Ц в ё р д а было сядзець на нейкім старым скаце. А. Ку-лакоўскі. МУСКУЛ, ЦЯГЛІЦА, БІ-ЦЭПС Мускулы напружваліся пад гімнасцёркай. М. Л у п с я-к о ў. У класе Ігнася стрэлі як рэд-кага заморскага звера: праба-валі сукно на світцы, смяяліся з вялізных бацькавых ботаў, a адзін нават памацаў, ці здаро-выя ц я г л і ц ы. А. Ч а р н ы-ш э в і ч. Скінуў фрэнч і застаўся ў адной плеценай з воўны ру-башцы, якая шчыльна аблягала яго мускулістыя грудзі і шыро-кія плечы, гатова была трэс-нуць на б і ц э п с а х рук. У. Д а м а ш э в і ч. МЫЛІЦА; КУЛЯ (абл.). Шура крадкам паглядзела на бацьку і на новую м ы л і ц у, да якой яна ніяк не магла пры-выкнуць. К. К р а п і в а. А раненыя салдаты, хоць на к у л я х, да багаты! В. Д у-нін-Марцінкевіч. МЫЦЦА, УМЫВАЦЦА, АБМЫВАЦЦА /пагружаючы-ся ў ваду: КУПАЦЦА. Ен з асалодаю м ы ў с я, не спяшаўся адсюль, пасля гэтак сама доўга адзяваўся. К. Ч о р-н ы. Марына ўмывалася ва-дою з конаўкі. К. Ч о р н ы. Пагладзіўшы мускулістае бронзавае цела, стаў а б м ы-в ацца пацяплеўшай к веча-ру вадою. В. К а в а л ь. Я іх не раз бачыў, калі яны прыходзілі да мора купац-ца. А. Я к і м о в і ч. МЭБЛЯ, АБСТАНОУКА. Старэнькі пачарнелы ложак, камод, столік, два крэслы — гэта быў увесь асартымент м э б л і. Ц, Г а р т н ы. Тры-чатыры крэслы, столік, плюшавая канапка — вось і ўся нескладаная абстаноўка. М. Г а м о л к а. МЯДЗВЕДЗЬ; МІШКА, ТАПТУН (разм.). I падымаюць галовы м я д з-в е д з і, што спалі ў мядова-ма-лінавых снах. А. Пысін. Вадзіў м і ш к у цыган... У. Караткевіч. I ці не трэба замест няшчас-нага т а п. т у н а падваліць дзвюхногага Мішку? У. К а-р а т к е в і ч. МЯКІНА, ПАЛОВА. Хлеб наш людзі ядуць, мы ж м якін у жуём!.. я. К у п а л а. Я зерне спелае адбіла ад п а-ловы і цьмяным золатам на-поўніла далоні. К. Б у й л о. МЯККІ, ПУХКІ, ПУШЫ-СТЫ, ПУЛЬХНЫ □ ЯК ПУХ. Праз ноч зямля адтала, зра-білася м я к к а й. А. Я к і м о-в і ч. Падаў пухкі лапцяваты снег. 3. Б я д у л я. Дарога ў пушыстым сне-зе, сонечная, іскрыстая, усё глы-бей вяла Андрэя ў лес. П. П е-с т р а к. Зярняты свабодны сявец з сяўні сее ў п у л ь х ны загон, Я. Купала. У яі о мука — я к п у х! А. Ч а р н ы ш э в і ч. МЯРЦВЯК. НЯБОЖЧЫК, ТРУП, НЕЖЫВЫ Івысахлы: МУМІЯ; ПРАХ (выс.). I мерцвякоў устануць це- 260 ні сваіх магільшчыкаў судзіць. А. Б я л е в і ч. Труна нябожчыка стая-ла на высокім памосце, упрыго-жаным яловымі лапкамі. М. Л ы п l к о ў. Хай кроў пальецца дзень, другі варожым трупам на падсціл... Я. К у п а л а. Н е ж ы в о г а з магілы не падымеш. К Ч о р н ы. Чалавек павінен быць вясё-лым, жыццярадасным, і няма ніякай пагрэбы ператварацца яму ў нейкую бязмоўную м у-м і ю. I Ш а м я к і н. Але ці не магу я ўласнай смерню п р а х брата ажывіць? У. Д у б о ў к а. МЯЦЕЛІЦА, ЗАМЕЦЬ, ЗА-ВЕЯ, ЗАВІРУХА, ПУРГА; ВЕЯ, ЗАМЯТУХА, СНЯЖНІ-ЦА, СНЕГАВЕЙ, ДУЙКА, КУ-ДАСА (абл.). Сграшную людзі цярпелі зі-му: дзіка няцеліцы вылі... Я. К у п а л а. Праз буры-віхуры і снежную замець гвардзейцаў право-дзядь палкі за палкамі... П. Б р о ў к а. Бывала, сядзеш ля камінка пад шумьі снежныя з а в е й. П. Т р у с. Лютавала ранняя суровая зі- ма: трашчалі марозы, вылі снежныя з а в і р у х і. I. Ша-м я к і н. Бачыш, катаржнікаў за Ура-лам сляды замятае пурга... М. Т а н к. У тундры я пражыў гады, там, помню, в е і гэтак дзьму-лі... А. Александровіч. 3 а м я т у х а надвечар за-круціла ўва ўсе бакі. М. Г а-р э ц к і. Як пачне сняжніца гур-бы насыпаці, быццам маё шча-сце навекі хаваці. ЯК у п а л а. На дзікім поўдні с н е г а в е і шумяйь над полюсам другім... A. В я л ю г і н. Дуйка мяце. Дулю яны сляды заўважаць. У. К a р а т-к е в і ч. Шкода вёсак запусцелых, дзе ральнік гаруе, дзе зімою вецер вые, ку 6a с а шнуруе. Я. К о-л а с. МЯШОК, МЕХ; ВОРАК (абл.). Нарэшце і мяшок з жы-там пакладзены на воз. I. Ш а-м я к і II Б’юцпа за м е х, а ў м я х у смех. П р ы к а з к а. Рэчаў у мяне мала, в о р а к за плячыма. М. X в е д а р о-в і ч. Н НАБАЖЭНСТВА, МАЛЕ-БЕН, МАЛЕБСТВА, БАГА-МОЛЛЕ, БОГАСЛУЖЭННЕ, СЛУЖБА, АДПРАВА /раніцай ці ў першай палавіне дня: АБЕДНЯ, ІМША, МЕСА /уве-чары: ВЯЧЭРНЯ /з нагоды хрыьціп, шгюбу, па нябожчы-ку: ТРЭБА іпа нябожчыку: ПАНІХІДА. Пакуль ішло набажэнст-в а, гаспадары сядзслі ля ва- зоў, заходзячы раз-пораз у бажшцу. К. Ч о р н ы. Папы ды малебны нам больш не патрэбны. П р ы к а з-к а. Унь у нас у гарадку малеб-сіва адпраўлялася, каб бог памог пабінь германцаў. К. Ч о р п ы. На багамолле плыў на-род, вязлі дары падводы. X. Ж ы ч к а. 261 Нават ксяндзам-католікам за-баранялася адпраўляць б о г а-слцжзнні на беларускай мове. М. М а ш а р а. Там мы ў часе службы разглядалі царкоўнае багацце і слухалі архірэйскі хор. Я М а ў р. Пачалася а д п р а в а. Ба-цюшка надзеў светлыя рызы. Я. К о л а с. А розныя аб е д ні ды в я-ч э р н і — каму яны патрэбны? Богу? А. Я к і м о в і ч. У гарадку раптам у касцёле заспявалі званы — мусіць ад-праўлялася ім ш а або каго хавалі. К Ч о р н ы. Біскуп сам служыць прыехаў ме с у. М Т а н к. Касцёл некаторы час пуста-ваў — часамі толькі наязджаў ксёндз з суседняй парафіі ад-праўляць т р э б ы. П. П е с т-р а к. Пастар адслужыў паніхі-д ы, радня паплакала, суседзі паспачувалі, і на тым справа скончылася. У. Д у б о ў к а. НАБІВАЦЦА, НАДАРА-ЖАЦЦА □ ВЕШАЦЦА НА ШЫЮ. He яна набівалася яму ў жонкі, ён прасіў. I. Ш а м я-к і н. Гэта вельмі гадка — нада-р а ж а ц ц а сабою, калі на ця-бе нават не хочуць глядзець. Я. С к р ы г а н. Я ведаю такіх старэнькіх, якім дзяўчаты н а ш ы ю в е-шаюцца. К. К р а п і в а. НАБІЦЬ, ПАБІЦЬ; АДДУ-БАСІЦЬ, АДХАДЗІЦЬ (разм.) □ НАМАЦАЦЬ БАКІ, ПАЛІ-ЧЫЦЬ РЭБРЫ, ДАЦЬ ЛУП-цоукі. Хто каго нагне, той таго наб' е. Прыказка. Два разы яго моцна паб іл і сяляне, і гадоў дзесяць пасля таго сядзеў ён ціха. Я. К о л а с. Аддубасілі яго панскія служкі ў лесе, куды ён пайшоў збіраць галлё, каб напаліць у лазні. П. К а в а л ё ў. На цябе не крычаць трэба, a вось гэтым кіем адхадзіць. К. Губарэвіч. Мікелю так н а м а ц а л і б а к і, што ён з тыдзень ляжаў, не ўстаючы з ложка. М. Л ы н ь-к о ў. Мо б хто р э б р ы па л і-ч ы ў, тады б ведаў, якое смач-нае гэта сена. К. К р а п і в а. Ен добра ведаў бацькаў но-раў: той, калі што не так, можа д а ць добрай л у пц о ў кі. Р. Сабаленка. НАБЛІЖЭННЕ, НАДЫ-ХОД, ПАДЫХОД. Ніхто так не адчувае н а-б л і ж э н н я вясны, як дзеці. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Цікавы і вясёлы час, калі ня-ма яшчэ ні цеплыні, ні вясііы, але прырода ўжо адчувае іх надыход і цягнецца ім на-сустрэчу. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Пачуўся званок, абвяшчаючы падыход поезда. Ц. Г а р т-н ы. НАБОЖНЫ, ПРАВАВЕР-НЫ, БАГАМОЛЬНЫ, БОГА-МАЛЕННЫ, БОГАБАЯЗНЫ. Стары Апанас Гарбуз хаця і лічыў сябе набожным, але ў нэркаў хадзіў рэдка. М. Ч а р о т. 1 кожны дзень кожны п р а-ваверны спяшаецца ў мя-чэць В В о л ь с к і. Васіль быў багамоль-н ы м хлопцам і ніводнага свя-та, ніводнае нядзелі не прапу-скаў, каб не наведаць у цэр-каў. Ц Г а р т н ы. Mana хто запрашае папа на памінкі, іолькі самыя багатыя і б о г а м а л е н н ы я. А.Чар-н ы ш э в і ч. 1 богабаязны, запалоха-ны жыццём селянін, калі нават 262 і няма крыжа на такім месцы, усё роўна, ідучы, на ўсякі вы-падак перахрысціцца. П. П е-с т р а к. НАБЫЦЬ, НАЖЫЦЬ, ДА-СТАЦЬ, УЗЯЦЬ, ПРЫДБАЦЬ, ЗАЙМЕЦЬ, ЗДАБЫЦЬ, РАЗ-ДАБЫЦЬ, РАССТАРАЦЦА, ВЫСТАРАЦЦА, ПРЫСТА-РАЦЦА, РАЗЖЬІЦЦА, ЗАВЕ-СЦІ /з цяжкасцю: АГОРАЦЬ; СПРАВІЦЬ, ПАЖЫВІЦЦА, АБАБІЦЬ. УЗБІЦЦА, АРГА-НІЗАВАЦЬ (разм.); ДАБЫЦЬ, ПАПАСЦІ, ЗГЛРУСЦІЦЬ (абл.). Можа хто скажа, што ён сва-ім мазалём гэта багацце н а-б ы ў? М. Л о б а п. Ты сягоння карову, каня н а-жывеш, заўтра ўсё прада-дуць за падаткі. П. Глебка. Д а с т ац ь бы кусок зямлі, пабудаваць сваю хату і жыць, нікога не баяцца, нікому не гнуппа. ЯК о л а с. У самы б раз цяпер зімнюю форменку на галаву, ды дзе ты в о з ь м е ш яе? М. Л ы н ь-к о ў. Гуляючы, розуму пе п р bide а е ш. П р ы к а з к а. А Міхед з а й м е ў трафеі — аўтамат і кулямёт. A. А с т р э й-к а, Беражы бацькаву капейку, то і сваю здабудзеш. П р ы к а з к а. Недзе раздабыў Міша новае паліто, касцюм, бліску-чыя шыраканосыя туфлі. I. Н а-в у м е н к а. Нічога, малыя, я вам р а с-стараюся к вялікадню сяго-таго. Ц. Г а р т н ы. Часамі яму ўдавалася в ы-старацца, часцей за ўсё ада-рваць ад уласнага пайка, невя-лічкую дабаўку да нашай ску-паватай вячэры. М. Лужа-н і I з малаком можна лепш на-ладзіць, ды і прасцін тых п р ы- старацца і другіх рэчаў для іх. М. Л ы н ь к о ў. А хцівец дай думаць: як бы тут р а з ж ы ц ц а, хоць бы гэ-тым скарбам з чортам падзяліц-ца. Ф. Багушэвіч. Калгас з а в ё ў касілкі, ла-багрэйкі. К. Б у й л о. Я галодны пасяджу, а свае зямлі крыху а г о р а ю. К. Ч о р п ы. Жонцы справіў чаравікі, сам жа ў лапцях ходзе болей... Я. К у п а л а. Каля Яўхіма Стрыгуна ні то што сусед, бяднейшы за яго, нават старац крошкаю хлсба пажывіцца не можа. К. Ч о р н ы. А як а б а б ’ е ш, дык гэты грош ніяк не лііпні, боўжодаў-но яму месца падрыхтавана... А. Ч а р н ы ш э в і ч. Калі я няпер узбіўся на добрую, можна сказаць, гаспа-дарку, дык ужо мяне багаты-ром лічаць, К. Ч о р н ы. Я нават — бачыла? — і сшыт-каў трохі арганізаваў. He я, вядома, а хлопцы, разведчы-кі... ЯБ р ы л ь. Той усё д а б у д з е, у каго розум будзе. П р ы к а з к а. П an а ў залатоўку — тады і гулянка, і сыт, і вясёлы і п’яны. Я. Л у ч ы н а. Згарусцяць затаўку, — якраз крупы скончыліся. Я Д в і-г і н Ш. НАВАКОЛЬНЫ, АКАЛІЧ-НЫ, ВАКОЛІЧНЫ, ВАКОЛЬ-ны. Навакольныя вёскі ба-дай злучаліся з мястэчкам у адно. 3 Б я д у л я. Акалічны народ гуслі знаў гусляра. Я. К у п а л а. I чорны бор, скуль в ако-лічны я мужыкі вазілі паціху новыя хаты, зашумеў галас-ней... М. Ч а р о т. Вечныя суды былі паміж па- 263 нам і сялянамі вакольных вёсак. 3. Б ядул я. НАВАСЕЛЕЦ, НАВАСЕЛ. 3 пераможным пачуццём у сэрцы у пад’езды цягнуць н а-васельцы клункі, шафы, ложкі ўсіх сістэм... A. Р у с е ц-к і.