КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
П а д р у к о й у мяне была адна толькі зброя — табурэт ля парога... ЯБ р ы л ь. НАМЯКАЦЬ; ХІЛІЦЬ, ЗАІ-КАЦЦА, КІВАЦЬ (перан.). Бацька Мікітаў сам добра разумеў розніцу між сваім жыццём і жыццём сына і ў гу-тарцы так ні сяк намякаў на гэта. П. Г а л а в а ч. — Ці не твае гэта словы? — Ну, мае... Але да чаго ты гэта х і л і ш? М. Л ы н ь к о ў. I не заікайся нават баб-ры, што хочаш у партызаны... A. В а с і л е в і ч. Трудна нават дагадацца, на што ківае тут дзед Талаш. Можна падумаць, што ён мае на ўвазе шырокія партызанскія аперацыі. Я. К о л а с. НАПАВЕР □ У ДОУГ, У КРЭДЫТ. He маеш залатоўкі на чар-ку, карчмар напавер даснь. М. Л у ж а н і н. Знаёмыя віншуюць, жонка робіць набыгкі— у растэрмі-ноўку і ў д о ў г. В. Б ы к а ў. I так, дзякуй дзяржаве, усю вёску ў крэдыт адбудавалі. I. Ш а м я к і н. НАПАГАТОВЕ; НАПАШЭ-ВЕ, НАПАШЭЎКУ (абл.) □ ПАД РУКОЙ. Бьшь н a п а г а т о в е, на нас могуць напасці. Э. С а-м у й л ё н а к. У Ашські заўсёды н а п а-шэве якая-небудзь смешная гісторыя. М. Л у ж а н і н. НАПАД, НАБЕГ, НАСКОК, НАЛЕТ, НАСТУПЛЕННЕ, ATAKA. Узброепы н a п а д адной дзяржавы на другую лічыцца самым цяжкім злачынствам су-праць міру і бяспекі чалавец-тва. Б е л С Э. Словам, калі прыходзіць н а-б е г у аул — пуста там. У. К а-р а т к е в і ч. Каб лягчэй было адбіць во-рагаў н а с к о к і — загадаў ён [князь] роў прарыць, як рака, глыбокі. Н. Г і л е в і ч. Налёт на Некрашы быў зроблены не столькі бандай Ба-лабы, колькі растраўленым і раз’ятраным кулацтвам вола-сці. М. Л о б а н. — Перадаць камандзірам ад-дзяленняў, — не адводзячы зроку ад поля бою, загадаў Ан-дрэй, — быць гаювымі да н а-ступлення! X. К у л а к о ў-с к і. 3 тае суровае атакі к нам не вярнуўся музыкант. М. Ка-л а ч ы н с к і. НАПАСЦІ, НАКІНУЦЦА. Бумажкоў чакаў, пакуль нем-цы збяруцца разам, каб н a п а-с ц і на іх нечакана. К. Ч о р-н ы. На каго ж яны [восы] накі-нуцца? На каго рыхтуюць свае джалы? Я. К о л а с. НАІІАУНЯЦЬ, ПОУНІЦЬ, НАБІВАЦЬ, НАПІХАЦЬ, НА-ПІХВАЦЬ. 272 Сотні арыштаваных за ўдзел у рэвалюцыйным руху н а-п а ў н я л і астрог. Я. К о л а с. Шум, смех, жарты п о ў н іл і пакой. Я. К о л а с. Дзед, не спыняючыся, дастаў сваю люльку, доўга н а б і в а ў яе махоркаю... А. Я к і м о в і ч. Эсэсавец пайшоў у хату і ўбачыў таго, другога, які ўжо н а п і х а ў свае кішэні і ранцы хлебам і сырам. К. Ч о р н ы. Як воўк, глытаў ён скваркі і напіхваў рот цэлымі ку-чамі кіслай капусты. ЯК о-л а с. НАПЕРАКОР, СУПРОЦЬ, НАСУПРАЦЬ, НАЗЛО; НАСУ-ПЕРАК, НАСУПОР (разм.). He падабаецца людзям, што ты наперакор ім робіш. A. А с і п е н к а. А тут на табе — просты му-’ жык, мой дзед, ваяваў з ца-рсм. He за цара, а супроць цара! А. Я к і м о в і ч. I я пайшоў насупраць плыні, каб дакапацца, дзе клу-бок. М. Л у ж а н і н. Назло крывавым перашко-дам скідайце ёрмы, клічце сход... Я. К у п а л а. I хоць яна ведала, што Ігнат нічога не зробіць ёй н а с у пе-р а к, але хацела, каб ён першы сказаў так, як думае яна. П. К а в а л ё ў. А людзі йшлі стыхіі насу-п о р і дзень і ноч да запавет-най мэты... Э. Валасевіч. НАПЕРАРЭЗ; НАПЯРЭЙ-МЫ (разм.). Наперарэз яму, як з-пад зямлі, выскачылі партызаны пад камандаю Мартына Рыля і штыкамі перагарадзілі дарсгу. я. К о л а с. Н а п я р э й м ы забягаеш з дсшкай, курышіа з-пад пятаў пыл і дым. П. П а н ч а н к а. НАПІТАК, ПІТВО /спіртны: МАЦУНАК, ТРУНАК (разм.). Канешне, да іх на самагоне не пад’едзеш, калі існуюць там каньякі і ўсялякія іншыя бла-гародныя на п іт к і. М. Л ы н ь-к о ў. Пры гэтым ён быў вельмі шчодры, частаваў сваіх бліж-ніх сытнай ядою і хмельным п і т в о м. 3. Б я д у л я. Гаспадар маргнуў Мар’і, каб тая пашукала ў шафе якога мацунку. Р. С а б а л е н к а. Вось прыносяць пачастункі— рознай ежы, розных т р у н-к а ў. 3. Б я д у л я. НАПРАМАК, КІРУНАК, БОК, КУРС, ЛІНІЯ. Лодка хоць і суцішыла ход, але плыла ў адным нап р а м-ку. П. П е с т р а к. Хоць снежка цяжкая надзі-ва — к і р у н к у да мэты не зменім... П. Г л е б к а. Так яны, баючыся адзін ад-наго, раз’ехаліся пасля выпад-ковага спаткання, кожны ў свой б о к. К. Ч о р н ы. Трэці бамбавоз, не мяняючы к у р с у, ляцеў на ўсход. У. Д а-м а ш э в і ч. Ад печанага сала па ўсіх л іні я х разносіцца прыемны пах. М. Л ы н ь к о ў. НАПЭУНА, БЯССПРЭЧНА, НЕСУМНЕННА. Улетку, калі фронт усё на-бліжаўся, у Вільні чакалі нем-цаў н а п э ў н a. М. Г а р э ц-к і. Яны [маладыя будаўнікі] бясспрэчна заваююнь нра-ва называцца калектывам ка-муністычнай нрацы. A. К у л а-к о ў с к і. Адно несумненна, што сама ідэя аб’яднання насілася ў паветры. Н. Г і л е в і ч. 273 НАРАДЗІЦЬ, РАДЗІЦЬ, СПАРАДЗІЦЬ; ПРЫВЕСЦІ, ВЫВЕСЦІ, ПРЫНЕСЦІ (разм.) /нейкую колькасць: НА-ВЕСШ □ ПРЫНЕСЦІ НА СВЕТ, ПУСЦІЦЬ HA СВЕТ. Нарадзіла яна за свой не такі ўжо вялікі век сямёра дзяцей. М. Л о б а н. Раз р а д з і л а маці, раз трэба паміраці. Прыказка. Мяне маці спарадзіла, нехрышчону палажыла. ЯКу-п а л а. Кляне маці той час і гадзі-ну, калі на свет нялюбую п р ы-в я л а дзяціну. ЯК о л а с. Вывела жаба вырадка звярынай пароды. К а з к а. Сука шызая ў палацы Ра-дзівіла прынесла шызых трох шчанят. А. Александ-р о в і ч. Жыва будзеш, не памрэш, ачуняеш, не пужайся, кучу хлопцаў на в яд з е ш. Я. К о-л а с. Адзінаццаць дзяцей п р bine сла на свет яе маці, a вось жыць асталіся яна і яшчэ два хлопцы... У. Д а м а ш э-в і ч. Пад сэрцам у яе жыла істо-та, якую яна рыхтавалася п у с-ці ц ь н a с в е т. К. Ч о р н ы. НАРЭШЦЕ, УРЭШЦЕ, УКАНЦЫ, НАПАСЛЕДАК. Нарэшце выразна выяві-лася, чаіо ён хацеў. КЧ о р-н ы. У р э ш ц е дзед адважыўся і, зажмурыўшы вочы, наніснуў на курок. М. Л ы н ь к о ў. У ка н цы пастанавілі па-слаць крыху грошай на Новы год і напісаць аб сваім жыцці. Ц ё т к а. Яна правяла яго да частако-ла, і яны развіталіся, яшчэ раз дамовіўшыся напаследа к— пабачыцца ўдзень. М. Луп-с я к о ў. НАСАТЫ, ДАУГАНОСЫ. Хоць кульгавы, хоць наса-т ы, але хітры і багаты. П р ы-к а з к а. — Знайсці жалеза я бя-руся, — сказаў кавалю д а у-г ано с ы бусел. В. В і т к а. НАСЕЛЬНІЦТВА, ЖЫХАР-СТВА. Насельніцтву найбольш уеўся ў косці гарнізон у мяс-тэчку Турцы. Я. Б р ы л ь. Тутэйшае ж ы х а р с т в а лі-чыла яго палякам, сам жа пан падлоўчы з гэтым не згаджаў-ся. Я. К о л а с. НАСКРОЗЬ, НАВЫЛЕТ, НАВЫЛЕТ. Сцены яе [хаты] пратрухля-велі ўшчэнт, парні дручком — і пройдзе ён наскрозь. К. Чарнышэві ч. Па мойму, ён яшчэ жывы. Прастрэлены ў грудзі н a в ы-л е т... А. Ч а р н ы ш э в і ч. Міхасю здалося, што гэты яе позірк праняў яго н а в ы-л ё т. Р. Сабаленка. НАСТАУНІК, ВЫКЛАД-ЧЫК, ПЕДАГОГ; ВУЧЫ-ЦЕЛЬ (усг.) /хатні: ДАРЭК-ТАР (уст.). У інстытут спяшаецца вучо-ны, настаўнік — у прастор-ны светлы клас. A. А с т р э й-к а. Зазвінеў званок, a в ы к л а д-ч ык паведамляе... Ф. Я н-к о ў с к і. Цяпер ужо я педагог — паеду выкладаць літаратуру на бібліятэчных курсах. П. П е-с т р а к. 1х [дзяцсй] цікавіць, што в у-ч ы цель кажа ім аб свеце... А. П а ў л о в і ч. 274 Вучоба ў «дарэктара» пе пакінула прыкметнага следу ў яго жыцці. М. X в е д а р о в і ч. НАСТАЦЬ, ПРЫЙСЦІ, НА-ДЫСЦІ, НАСТУПІЦЬ, НАСУ-НУЦЦА, НАХАПІЦЦА, ПРЫ-СПЕЦЬ; ВЫБІЦЬ (перан.). Ен, гэты дзень, яшчэ н а с т а-н е, і ачуняе старанаі М. Barfl а н о в і ч. П р ыйш ло лета — няма ка-лі спаць. У. Дамашэвіч. Н а д ышо ў час сена касіць. М. Лупсякоў. Ноч наступіла раней, чым тут яе чакалі. А. Кула-к о ў с к і. Ноч насунулася рап-там. А. Ч а р н ы ш э в і ч. — Неўзабаве світаць пач-не... — Ну але, зараз дзень н а-хопіцца. К. Ч о р н ы. П р ы с п е ў час, калі настаў-нік павінен сказаць сваё слова. Я. Колас. Ужо выбіла часіна на вя-лікую прыі оду выйсці з мутнай каляіны беларускаму народу. Я. К у п а л а. НАСТОЙЛІВЫ, НАПОРЫ-СТЫ, УПАРТЫ, ВАЛЯВЫ, НЯУМОЛЬНЫ; НАСТЫРНЫ (разм.); НЯЗЛОМНЫ, НЯУ-ЛОМНЫ (перан.). Але Петрык па натуры быў хлопчык настойлів ы... А. Я к і м о в і ч. Мне трэба некалькі адбор-ных малайцоў, адважных і н а-п о р ы с т ы х, як ты. П. Г л е б-к а. Пачалася праца, у п а р т а я, гарачая. Я. М а ў р. — Лётчык, — сурова ска-заў бацька, — павінен быць в а-лявым, мужным чалавекам... Г. Ш ы л о в і ч. Але стары Несцер быў н я-ў м о л ь н ы. П. Пестрак. Па характару Янка Скрыба быў чалавек у п а р т ы, н а-стырны і заўсёды даводзіў пачатак да канца... У. Д а м а-ш э в і ч. Дух у яго н я з л о м н ы: ён савецкі чалавек, камандзір. Б. М і к у л і ч. — Няўломныя вы ЛІО-дзі, — заключыў Шульц, заду-маўшыся над Рыгоравай рашу-часцю. Ц. Г а р т н ы. НАСТРОЙ, САМААДЧУ-ВАННЕ, САМАПАЧУЦЦЁ, ДУХ, ГУМОР: САМАПАЧУ-ВАННЕ (разм.). Пасля снедання настрой іх яшчэ больш палепшыўся. Я. М а ў р. Але с а м a а д ч у в а н н е было нават горшым, як тады. Тады, прынамсі, адразу было відаць, што далей — вада, зна-чыць, і совацца няма чаго. Я М а ў р. Сёння ў мяне такое с a Mana ч у ц ц ё, што я не каюся, паехаўшы сюды. Я. К о л а с. Але важней за вінтоўкі былі чуткі аб «вялікай перамозе», якія паляцелі ад кампонга да кампонга, уздымаючы д у х народа. Я. М а ў р. У сваю чаргу сустрэча і раз-мова з гэтым заскарузлым дзя-ком трохі папсавала настаўні-ку яго добры г у мо р. ЯК о-л а с. Тропік паабедаў па-панску, і бакі яго выраўняліся і пакруг-лелі. Самапачуванне ў яго было найлепшае. Я. К о-л а с. НАСТУПНЫ, ДАЛЕЙШЫ, ЧАРГОВЫ. Для наступных пакален-няў пад сяўбу раллю пады-мем... М. В а с і л ё к. Ен прынясе літаратуру і ўка-занні аб далейшай рабоце. А. Чарнышэвіч. 275 Праз некалькі дзён пасля гэ-тага ішоў на чарговае за-данне... А. Кулакоўскі. НАСЦЯРОЖЫЦЦА; НАСТ-РУНІЦЦА (разм.) □ НАВА-СТРЫЦЬ ВУШЫ. Пачуўшы словы на незнаё-май ім мове, дзяўчаты адразу насцярожыліся. М. Л ы н ь к о ў. Наструнілася, убачыў-шы Спепаніду, пачырванела. «Чуе кошка, што ў шкоду за-лезла», — мільганула ў Сцепа-ніды думка. A. А с і п е н к а. Буланчык навастрыў в у-ш ы, чуючы блізкае суседства драпежніка. А. Я к і м о в і ч. НАТКНУЦЦА, НАПАТК-НУЦЦА, НАТРАПІЦЬ, УЗ-БІЦЦА; НАСКОЧЫЦЬ, ЛУ-ЧЫЦЬ, НАЛУЧЫЦЬ (разм.); НАПАРОЦЦА (перан.). Разведчыкі суседняга атрада наікнуліся на засаду. М. П я н к р а т. Дарога мая напаткнула-с я ўчора на шэрыя сцены тур-мы. В. Т а ў л а й. Трэба было дзейнічаць асця-рожна, каб не натрапіць на варожы дазор або вартавых. Я. К о л а с.