КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
У з я ў ш л ю б з з я м л ё й Паўлюк, не гне ўжо плечы ў крук... Я. К у п а л а. Аднаму суджана да старас-ці пажыць, іншаму — с ы с ц і з з я м л і ў самым росквіце... Ц. Г а р т н ы. 311 Аднаму нашаму вока выбіў, а мне так садануў пад духі, што ледзь я з б о г а м не з а-р у ч ы ў с я. М. Л ы н ь к о ў, Няхай яму калом зямля бу-дзе, калі ён ужо д у б а д а ў. К. Ч о р н ы. Сёмка Халімона Бурага на вечарынцы гэтак галаву пабіў, што праз тры дні паехаўда А б р а м а н а п і в a. 3. Б я-д у л я. ПАМЕШЧЫК, АБШАРНІК, ПАН. Лепшай зямлёй валодалі п а м е ш ч ы к і і кулакі. Т. X а д к е в і ч. Цара скінулі, а князі ды а б-шарнікі засталіся. П, Г а-л а в а ч. Ці ж мы на тое ў п а н о ў зямлю адабралі, каб новых панкоў гадаваць? П. Г а л а-в а ч. ПАМІДОРЫ, ТАМАТЫ. Ен глянуў на вялікую міску спелых памідораў, за-праўленых густой смятанай. А. Кулакоўскі. Тое ж самае і на нашым агародзе. Капуста, агуркі, т а-м а т ы, бурачкі, гарбузы, цы-буля... У. Д у б о ў к а. ПАМОЛЬШЧЫК !у чарзе: ЗАВОЗНІК. Бачу, нейкі дзядок ад млы-на ад’язджае, апошні п а-м о л ь шч ы к... М. Р а к і т-н ы. Вакол млына прыбудовачкі: паветка для коней, цёплая бу-дыніна для завознікаў. 3. Б я д у л я. ПАМОЧНІК, ПАМАГАТЫ, ПАДРУЧНЫ; ПАМАГАЧ, ПА-МАГАТАР, ПАДСОБНІК (разм.) □ ПРАВАЯ РУКА. Патрэбен быў п а мо ч н і к, шчыры і пісьменны чалавек, добра пісьменны, каб яму мож-на было даверыць любую спра-ву. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Увайшоў камендант Мюлер з двума п а м а г а т ы м і. П. К а в а л ё ў. Копь — падручны у ма-тора, чалавеку — добры друг. А. Б я л е в і ч. На гатовае п а м а г а ч ы бу-дуць. П р ы к а з к а. Але як жа ўправіцца адной? I надумала Вера мужа залы-гаць у п а м а г а т а р ы. А. П а л ь ч э ў с к і. Ужо сорак былых яго п а д-собнікаў працуюць сама-стойна. М. П а с л я д о в і ч. Стары ганарыўся, што яго сын будзе п р а в а й р у к о й такіх людзей, як Лясніцкі і Прыборны. I. Ш а м я к і н. ПАМЫЛІЦЦА, АШУКАЦ-ЦА, ПРАГАДАЦЬ, ПРАЛІ-ЧЫЦЦА; СХІБІЦЬ, УКЛЯ-ГІАЦЦА, ЗДУРАВАЦЬ (разм.); СПАТКНУЦЦА, СКА-ПЫЦІЦЦА, ПАКАУЗНУЦЦА, ЗБІЦЦА (перан.) □ ДАЦЬ МАХУ. Умеў памыліцц а, умей і паправіцца. П р ы к а з к а. А я падумаў, што тады не а ш у к. а ў с я: два мяхі былі лішнія на машыне. A. A cine н к а. Вы, пане Сурвіла, не думай-це, што мы п р а г а д а е м, ка-лі збяром на гэтую куплю вялі-кі гурт. КЧ о р н ы. А Грамовіч п р а л і ч ы ў с я. Казаў — не ўправімся, а мы акурат і ўклаліся ў тэрміны. X. III ы н к л е р. Нарыс і пішто б сабе. Але ў адным с х і б і ў спецкор. X. Ш ы н к л е р. — А я не ў к л я п а ў с я! — задаволены сваёй памяццю, усміхаўся Яўхім.— Бачу, што нібыта праГшюў Усцін, а ты і ёсць Усцін... М. Р а к і т н ы. Эх, як здуравала яна, 312 што прадала хатку! Я. К о-л а с. Была турбота пра тое, каб не с п а т к н у ц ц а ў чым-не-будзь на агледзінах, усё зра-біць так, як трэба, не пака-заць сябе недарэкаю. 1. М е-л еж. Скапыціўся трошкі — прыпарка: а як жа? Звычайная рэч. Л. Б я л е в і ч. Ды пакаўзнуўся чала-век. He паспеў, ці не мог, ці не хацеў атрымапь падданства — і на табе... Ц. Г а р т н ы. Ен ужо і сам быў з б і ў с я ў падліку гэтых падаткаў... Р. Н я х а й. Бо паверыць нельга, каб ты м а х у д а ў, не пад свой ха-рактар жонку падабраў. М. Т а н к. ПАМЫЛКОВЫ, ХІБНЫ. Досыць было аднаго п а-мылковага або на адну дзесятую секунды спозненага павароту руля, каб ад матацы-кліста і машыны засталося лі-таральна мокрае месца. 1. Ш а-м я к і н. Ды сэрца чуе — х іб н ы шлях. П. Б р о ў к а. ПАМЯТНЫ, ПОМНЫ, НЕ-ЗАБЫУНЫ; НЕЎМІРУЧЫ (перан.). Асабліва памятнымі за-сталіся сустрэчы з чыгуначні-камі Тбіліскага дэпо, са сту-дэнтамі Грузінскага універсі-тэта. М. Хведаровіч. Мы ўспаміналі вас, мёртвых, каго захапілі ў помны чэр-веньскі ранак і спапялілі ў школе немцы... Б. С а ч а н к а. Яркія і н е з а б ы ў н ы я ўражанні дзяцінства. Г1. Б р о ў к а. Ды ніколі ў бойцы не кідала песня неўміручага Купа-лы. П. Б р о ў к а. ПАПАДДЗЯ, МАТУШКА (разм.). Сама пападдзя з папом потым зайшлі ў хату к бедна-му на памінкі. К а з к а. М а т у ш к а Агрыпіна па-ставіла на стол страву і пача-ла яго [бацюшку] клікаць. М. Ч а р о т. ПАПРАКАЦЬ, ДАКАРАЦЬ. УПІКАЦЬ, ПАПІКАЦЬ □ ПА-РОЦЬ У ВОЧЫ. П апракалі сына хлебам пры абедзе за сталом. Я. К о-л а с. Яна ў думках пачала сябе дакараць, што дагэтуль не расказала Ларывончыку пра тую сустрэчу. Р. С а б а л е н-к а. Часамі драматурга ў п і к а-ю ць у тым, што ў цэнтры яго сатырычнай камедыі стаіць ад-моўны персанаж. КК р а п і-’ в а. Мяне n a п і к а л і тут ужо, мяне ўжо называлі тут чу-жынцам. У. Карагкевіч. I дораць і ў в о ч ы п о-р у ц ь. Прыказка. ПАПРОК, ДАКОР; НАРА-КАННЕ, УПІКА, УПІЧЫШЧА (разм.). — Забавіліся вы, — з добра-зычлівым n a п р о к а м сказаў праваднік Андрэю. A. К У л а-к о ў с к і. He трэба, мая любімая, д а к о р ы сябрам дарыць. П. П а н ч а н к а. Толькі нудныя песні твае, Беларусь, хапаюць за сэрца, жалобяць душу, туманяць во-чы слязьмі, плачуць і стогнуць і горкаю ў п і к а ю, ціхаю скар-гаю плывуць к далёкаму, ня-ведамаму, сіняму, спакойнаму небу. Я. К о л а с. Калі пусціць дадому каровы, дык не ацярэбішся ад н а р а-канняў, у п і ч ы ш ч а ў і праклёнаў. Р. М у р а ш к а. 313 ПАПЯРОСА, ЦЫГАРКА; САМАКРУТКА (разм.); СУС-ЛА (перан.). Папяросы бацька кру-ціць тоненькія — махоркі ў ка-аператыве вобмаль... І\. Ч о р-н ы. Ц ы г а р к і скруцім, пусцім дым і аб мінулым пагамонім. А. Астрэй к а. Ен бязлітасна пацягваў с а-макрутку. П. П естр а к. А ўставіўшы ў рот тоўстую нязграбную с у с л у, згінаўся ўвесь і аж па пояс лез галавою ў чалеснікі, каб дастаць яловы асмалак. В. В і т к а. ПАРАДА, РАДА, ПАВУ-ЧАННЕ, НАКАЗ, УКАЗАННЕ, НАСТАЎЛЕННЕ, КАНСУЛЬ-ТАЦЫЯ, ІНСТРУКЦЫЯ; ДА-РАДА (разм.); ЛЕКЦЫЯ, РЭ-ЦЭПТ (перан.). Падзякавалі мы тады ў дум-ках партызанам, што далі нам n a р а д у ў лес перабірацца. Я. К о л а с. Р а д а з людзьмі ніколі не шкодзіць. Прыказка. Я цярпеў і цётчыны пахвалы і Сцяпанавы павучанні. A. А с і п е н к а. У санаторый я прыехаў пас-ля хваробы. Я цвёрда запом-ніў і прывёз сюды з сабою н а-к а з ы дактароў... К. К і р э-е н к а. Ен прынясе літаратуру і ў к а з а н н і аб далейшай ра-боце. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Усю дарогу бацька са мною размаўляў. Перш ён даваў н а-стаўленні, як сябе тры-маць на людзях. I. Г у р с к і. Індывідуальныя к а н с у л ь-т а ц ы і нярэдка набывалі агульналітаратурпае значэнне: паэтам раілі пісаць пра жыц-цё і барацьбу народа... У. К а-л е с н і к. Я не чытаў інструкцы і, як нам паводзіць сябе, тра- піўшы ў такія абставіны. М. Л ы н ь к о ў. Ей жа так патрэбна была разумная дарада, дужая падтрымка! I. М е л е ж. Ен даваў чэлядзі... н а с т а ў-ленні, як затрымліваць рой... Нягледзячы на такія лекцыі, на гэтым тыдні паляцеў рой пчол. 3. Б я д у л я. Зразумела, Янка Брыль да-лёкі ад таго, каб даваць ней-кія рэцэпты і ўстанаўліваць абавязковыя для ўсіх каноны. Р. Ш к р а б а. ПАРАЖЭННЕ, РАЗГРОМ. Трэба думаць, што гітлераў-скі штаб захоча ўзяць рэванш за сваё зімовае паражэнне пад Масквой. I. Ш а м я к і н. Ворагі ўцякаюць з нашай зямлі. Яны ўжо асуджаны на р а з г р о м. М. Л ы н ь к о ў. ПАРАУНАЛЬНА, ГІАРАУ-НАУЧА, АДНОСНА. Далей усё ідзе параў-н а л ь н а гладка, пакуль не за-стопарыць. М. Р а к і т н ы. Восень і зіму ён пражыў без прыгод, параўнаўча спа-койна, калі наогул можна га-варыць аб нейкім спакоі ў той страшны час. I. Ш а м я к і н. А д н ос н а позна ўзнікла адзенне, якое падкрэслівала пола-ўзроставую розніцу, ся-мейнае становішча... Б е л С Э. ПАРАФІЯ, ПРЫХОД. А хто яшчэ хоча маліцца, дык няхай едзе ў суседнюю п а р а ф і ю. М. Ч а р о т. Усе іншыя п р ы х о д ы ма-юць папоў, а чаму іхні не мае? Я. К о л а с. ПАРОДА; ЗАВОД (разм.). Чырвоная парода кароў прыстасавалася да ўмоў Бела-русі і дае вельмі тлустае ма-лако. П. П е с т р а к. 314 Сапраўды, конь у іх быў добры: гладкі, малады, не про-стага заводу. Р. С а б а-л е н к а. ПАРТАБАК, ПАРТСІГАР, ТАБАКЕРКА; ПАРТАБАЧНІ-ЦА, ТАБАЧНІЦА (разм.). Дастаў партабак і ў тоў-стых пальцах згарнуў тонкую, як запалка, цыгарку, прыпаліў яе і зацягпуўся. А. Ч а р н ы-ш э в і ч. Незнаёмы, цікавы чалавек з выразам пепасрэднасці на тва-ры прапанаваў старому Яну закурыць са скуранога, па-ношанага партсігара. П. П е с т р а к. Бо ты ж надта цёмны, бра-це, як тытун у табакерц ы... Я. К у п а л а. Малашкін адразу ўстаў, аб-цягнуў гімнасцёрку, узяў партабачніцу, адкрыў і працягнуў Чараваку. П. П е с т-р а к. £н узяў табачніцу, пад-лажыў тытуну, каб закурыць у часе вандравапня, і стаў збі-рацца, не ведаючы, куды пой-дзе. Я. К о л а с. ПАРТЫЗАН, НАРОДНЫ МСЦІВЕЦ, ЛЯСНЫ САЛДАТ. He пройдзе вораг там, дзе партызан! V. Д у б о ў к а. Перамогам Чырвонай Арміі дапамагалі загартаваныя ў ба-ях атрады народных м с ці ў ца ў. Я. К о л а с. Насельніцтва чым магло па-магала лясным с а л д а-т а м — хлебам, соллю, буль-баю, а ў лютыя халодныя зімы і адзепнем. Б. С а ч а н к а. ПАРУШЫЦЬ; ЗЛАМАЦЬ, ПЕРАЙСЦІ, ПЕРАСТУПІЦЬ (перан.). Вайна п а р у ш ы л а жыц-цё, зблытала ўсе планы. М. Л ы н ь к о ў. Дараваць Гэлі ў яго не бы-ло сіл. Яна з л а м а л а сваю клятву. У. Д-а м а ш э в і ч. Пашле ўсявышні насланнё калі на тых, што запаведзі п е р а й ш л і... Д ж. Г. Б а й-р а н, перакл. Я. С е м я ж о н а. Закон пераступіць нель-га. С. К у х а р а ў. ПАСАГ, ПРЫДАНАЕ. Адна дачушка — п а с аг не абы-які трэба! A. Р ы л ь к о. He з п р ы д а н ы м жыць, a з чалавекам. П р ы к а з к а. ПАСАДА, МЕСЦА /не заня-тая: ВАКАНСІЯ; ЧЫН (уст.); ПАРТФЕЛЬ (перан.). У глухіх палескіх сельсаве-тах пасады старшынь займа-лі чужыя людзі, калі не кула-кі, то падкулачнікі... А. Ч а р-н ы ш э в і ч. Калі Марыля даведалася, чаму брат адмовіўся ад выгад-нага м е с ц а, дык залеманта-вала. С. Александровіч. Можа, хочаце перайсці на працу да станка? Есць свабод-ныя вакансіі... П. Пест-р а к. Началыіічы чын не павінен дыктаваць адносінамі з тава-рышамі... Ц. Г а р т н ы. Завялі б сабе бельведэрчык, і ўсялякія панкі з’язджаліся б туды грызціся за партфелі. К. Ч о р н ы. ПАСАЖЫР Ібез білета: БЕЗБІЛЕТНІК, ЗАЯН (разм.). У напоўнены вагон шугнула новая грамада пасажыраў. Ц. Г а р т н ы.