КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Аднойчы дзядзька раздоб-р ы ў с я. а можа гарэлкі нюх-нуў, і падараваў мне сваю скрынку. М. Л у ж а н і н. РАТАВАЦЦА, ВЫРАТОЎ-ВАЦЦА; ВЫРАБЛЯЦЦА (разм.). Яшчэ і хату адбяруць у ця-бе, і самога з торбаю па свеце пусцяць, калі самому не р а-т а в а ц ц a. К. Ч о р н ы. Разбіла цябе на павароце — выратоўваўся сам. Т. X а д к е в і ч. Упёрся ў багну — сам і в ы-рабляйся. Э. В а л а с е-в і ч. РАШУЧА, КАТЭГАРЫЧНА. Стась прытрымаў яе і пачаў р а ш у ч а ўгаворваць ісці за яго замуж. К. Ч о р н ы. Рая катэгарычна адмо-вілася ўдзельнічаць у школь-ным хоры. I. Ш а м я к і н. РВАЦЬ, РАЗРЫВАЦЬ, ДРАЦЬ, ПАРОЦЬ; ШМА-ТАЦЬ, ШМАТАВАЦЬ, ШКУ-МАТАЦЬ, КАЛАШМАЦІЦЬ (разм.). Каб жыць, як ты, сям’я Са-ветаў, — мільёны путы рабства р в у ц ь. А. Александро-в і ч. I рукой мазольнай з новай сілай свежай распаляйце горны, р а з р ы в а й ц е межы! М. Т а н к. Спяць, ажно храпуць, як бы суконкі д р а л і. Я. К у п а-л а. He ты шыў, не табе і п а-р о ц ь. П р ы к а з к а. Ш ма т а е вецер парусы... A. В о л ь с к і. У наступны момапт абодва качаліся на пожні, па свежай раллі, крывянілі адзін аднаму твары, шматавалі сароч-кі. I. М е л е ж. Парфіру ён з плячэй здымае ды на анучы ш к у м а т а е... П. Б р о ў к а. Тодар нервова к а л а ш ма-ц і ў газетны аркуш... X. Ш ы н к л е р. РОДНЫ, РАДЗІМЫ. Чуў р о д н у ю песню — сам мерыўся пець, і скора пазнаў я сябе беларусам. А. Г у р л о. Васільковы брала колер на сваім р а д з і м ы м полі... У. Д у б о ў к а. РОЙ, СЯМ’Я. Іншым разам хлопцы пазі-раюць, як дзядзька Нічыпар, калгасны пчаляр, ловіць на якой-небудзь вярбе малады р о й. М. Лупсякоў. Калоды па дзве з с е м ’ я-м і стаяла ў кожнага на сядзі-бе, а вулляў па сем-восем у іх было расстаўлена па ўсім лесе. А. Кулакоўскі. 361 РОЛЯ, МІСІЯ (кніжн.). Кіруючую р о л ю ў наступ-ных, як і ў мінуўшых, рэвалю-цыйных схватках, мецьме рабо-чы клас. Ц. Г а р т н ы. Анэтка павінна памятаць, што на яе ўскладаецца важная місія— быць аховаю сям’і і гэтага хутарка. Я. К о л а с. РОТ; ЛЯПА, ЗЯПА, ПАШЧА (разм.). Шырока адкрыўшы р о т, ён часта дыхаў, стараючыся стры-маць, заспакоіць гэта дыханпе. М. Л ы н ько ў. Бачыш, я цябе агародам вы-веў, каб ніхто не бачыў твайго сораму, што храбры ваяка ідзе з заткнутай л я п а й. К. Ч о р-н ы. Воўк ад смагі шчэрыць з я-п у... С. Грахоўскі. Мой суразмоўнік заліў у бяз-донную п а ш ч у зноў поўную шклянку. М. Л у ж а н і н. РОУНЫ □ ЯК ШНУР. Роўнымі радкамі мала-дых груш і яблыпь нельга бы-ло пе залюбавацца. У. Ш а-х а в е ц. I, я к ш н у р, пралягае да-рога да сібірскае слаўнай ракі. М. Хведаровіч. РОУНЯДЗЬ, ГЛАДЗЬ; РАУ-НІНА (абл.). Я ўглядаўся ў гэтую снеж-ііую роўнядзь, белую-бе-лую. ажно балюча вачам. I. Ш а м я к і н. Лодка разганяецца, птушкай бяжыць па гладзі Дняпра. М. 3 а р э ц к і. Зялёны луг, як скінуць во-кам, абрусам пышным і шыро-кім абапал Нёмна рассцілаўся—• за хатай зараз пачынаўся ды йшоў квяцістай р а ў н і н о ю з мурожнай слаўнаю травою і ззяў на сонцы ў пералівах пя-шчотных тонаў. Я. К о л а с. РУКАПІС Істаражытны: МК-НУСКРЫПТ (кніжн.). Рэдактар сядзіць нахілены над рукапісам з алоўкам у руцэ. 3. Б я д у л я. Займаўся я, зразумела, не толькі татарскімі ману-скрыптамі. В. В о л ь с к і. РУЛЬ, ШТУРВАЛ; АБАРА-НАК (разм.); СТЫРНО (уст.). За р у л ё м сядзеў тракта-рыст, ля плугоў — прычэпшчык. А. Я к і м о в і ч. Нягоды пакінуўшы ўсе за кармою, ш т у р в а л ты тры-маепі трывалай рукою. У. Д у-б о ў к а, Шафёр круціць а б а р а-п а к... М. Р а к і т н ы. I вернае трымаеш ты с т ы р-н о! A. А л е к с а н д р о в і ч. РУЛЯ, ДУЛА, СТВОЛ. Хто правярае аўтамат, хто р у л ю прачышчае. М. Л у-ж а н і н. Камендант тыцкаў парабе-лум у кабуру, і з сіняватага д у л а рэвальвера курыўся шызы дымрк. М. Л ы н ь к о ў. Вінтоўка акуратная, дагле-джаная, з чатырма патропамі ў магазіне і адным — у капале ствала. I. Навумепка. РУЛЯВЫ; СТЫРНАВЫ, СТЫРНІК (уст.). Р у л я в ы я! Цвёрдымі ру-камі сцісніце мацней штурвала медзь! X. Ж ы ч к а. С т ы р н а в ы, свой човен смела ты да волі накіруй! М. В а с і л ё к. Вядзі ж нас і далей да мэты, як с т ы р н і к у бурныя дні. М. М а ш а р а. РУХ, ПЕРАМЯШЧЭННЕ, ПРАСОУВАННЕ, ІМЧАННЕ; ХАДА, ХОД, ПОСТУП (выс., паэт.). Р у х без матэрыі немагчы-мы, як і матэрыя без р у х у. Б е л С Э. 362 Мы не даём ніякіх звестак пра... размяшчэнне і п е р а-м яшчзнне вайсковых час-цей... А. Ч а р н ы ш э в і ч. Камлюк даў Злобічу некаль-кі ўказанняў, як затрымаць прасоўванне ворага ад Чырвонай Нівы... М. Т к а-ч о ў. Ен [паравоз] юрліва, гучным і меладычным голасам маладой і поўпай жыццёвай энергіі істо-ты вяшчуе аб сваім велічным і прыгожым і м ч а н н і. X. Ш ы н к л е р. Цягнік усцішаў х а д у. Ц. Г а р т н ы. Цягнік тым часам зменшыў х о д. А. Пальчэўскі. Магутны і мірны наш п о-ст уп сягонпя да новых вы-шыняў нічым не спыніць. Р. Н я х а й. РУХАЦЦА, ІСЦІ, ПАДА-ВАЦЦА, ПРАБІРАЦЦА, БРАЦЦА, ПРАСОУВАЦЦА, ПАСОУВАЦЦА, СУНУЦЦА, КІРАВАЦЦА, НАКІРОУВАЦ-ЦА /з вялікай хуткасцю: ІМ-ЧАЦЦА, МЧАЦЦА, МЧАЦЬ, ШЫБАВАЦЬ, НЕСЦІСЯ; МКНУЦЬ, ІМКНУЦЬ, КАЦІЦ-ЦА, ПЕРЦІСЯ (разм.) Ірэгу-лярна ў пэўным кірунку: КУР-СІРАВАЦЬ □ ПАДАВАЦЦА У ХОД, ТРЫМАЦЬ КІРУНАК, ТРЫМАЦЬ КУРС. Вуж рухаецца па зямлі даволі шпарка. В. В о л ь с к і. Танкі і д у ц ь адзін за ад-ным, ствалы гармат пацэлены ў бок бою. М. Лупсякоў. Звілістымі рухамі змяя п а-давалася назад, але жаба моцна засела пад галінай. В. В о л ь с к і. Прабірацца па глыбо-кім снезе было цяжка. М. Т к а-ч о ў. I месяц схаваўся за хмару. каб к мэце мне б р а ц ц а смя-лей. A. А с т р э й к а. Нашы пайшлі ў наступленне, прасоўваюцца на захад. Р. Н я х а й. Фронт з кожным днём п а-с о ў ваецца на захад... Т. X а д к е в і ч. Бяда чорная такая сунец-ца, бяжыць... Я. К У п а л а. Вялізная калона, у якой ішло многа няўзброеных людзей і жанчын, кіравалася ў го-рад. Л. А р а б е й. Там [у шпіталі] лячыліся байцы, якія адставалі ад сваіх часцей і накіроўваліся ў тыл. К. Ч о р н ы. Зямля і м ч ы ц ц а з захаду на ўсход. С. Грахоўскі, За вагонам вагон м ч ы ц ц a змеем ліхім. Я. К о л а с. М чыць карэта, як ракета па вадзе. А. П ы с і н. 3 таго боку Прыпяці ш ы-б у е човен. Я. К о л а с. Трамвай хутка н ё с с я ву-ліцаю. Ц. Г а р т н ы, Паспрабуй яе стрымай! М к н е ракета гожая. С. Д з я р г а й. Жыццё і дня на месцы не стаіць, яно нястрымана і м к н е наперад. Н. Г і л е в і ч. Фронт к а ц і ў с я ўсё далей на захад... К. К і р э е н к а. Палякі густою калонаю п е р-лі с я па мастах і пантонах... Я. К о л а с. Па акіянскіх водах курсі-р у ю ц ь у парты Еўропы, Аф-рыкі і Азіі параходы, завале-ныя амерыканскай ваешіай тэх-нікай. Я. К о л а с. Сыманчук угінае плечы і падаеццаўход. К. Ч о р-н ы. Лавамі стройпымі армія на-ша так жа к і р у н а к т р ы-ма е туды. П. Г л е б к а. Тры бамбавозы т р ы м а л і к у р с на паўднёвы ўсход. У. Дамашэвіч. 363 РУЧНІК; УЦІРАЛЬНІК, ВЫЦІРАЛЬНІК (абл.) /з доў-гімі махрамі: СКАРАЧ, ТРАП-КАЧ. Паліла яму на рукі, пасля паднесла р у ч н і к. П. П е с т-р а к. Доктар мыўся. Інга стаяла каля яго з доўгім калматым уціральніка м. А. Ч а р-н ы ш э в і ч. Ніна ўскінула халат, схапіла выціральнік і босая спус-цілася да ракі. М. Л о б а н. Бярэ дзед с к a р а ч, канцы ў вадзе мочыць, выкручвае, прылаўчаецца ямчэй па мухах секануць. Я. К о л а с. — Вось тут, бліжэй да стала садзіцеся са сваёй канторай, — змахнула трапкачом стол Параска Карпаўна. А. Б я л е-в і ч. РУШЫЦЬ, ПАЙСЦІ, ПА-ДАЦЦА, НАКІРАВАЦЦА, КРАНУЦЦА, СКРАНУЦЦА, /павольна: ПАСУНУЦЦА Ірап-тоўна: РВАНУЦЬ; УЗЯЦЬ (разм.). Прадаў стары Шымкевіч усе мэтлахі, сабраў сям’ю і р у-ш ы ў на ўсход. А. Ч а р н ы-ш э в і ч. П а й ш о ў ледаход. Затра-шчалі масты. А. Александ-р о в і ч. Чалавек на ганку ад гэтага голасу падняў галаву і п а-д а ў с я крыху назад. К. Ч о р н ы. 3 вёскі даносілі, што вайско-выя часці заўтра павінны па-кіпуць гэты раён і накіра-в а цц а да Мінска. М. Ч а-р о т. Цягнік тым часам пастаяў на станцыі і ціха к р а н у ў с я. I. Ч ы г р ы н а ў. Роты адна за адной скра-н у л і с я з месца. М. Л ы н ь к о ў. Халуста пакрычаў яшчэ трохі і пасунуўся дадому. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Нарэшце тры чырвоныя ра-кеты адначасова ўзвіліся ў не-ба — гэта быў умоўны сігнал— і пяхота рванула наперад. A. М а р ц і н о в і ч. Тады япы ўзялі ўлева, у новую вуліцу. К. Ч о р н ы. РЫБА Іпрынада: ЖЫВЕЦ. Чый бераг, таго і р ы б а. П р ы к а з к а. Лавілі ж ы ў ц о ў. Рыгор першы злавіў невялікага «смар-кача» — ярша... М. Л у п с я-к о ў. РЫБАК, РЫБАЛОУ /хто ловіць вудаю: ВУДЗІЛЬ-ШЧЫК, ВУДАР (абл.). Сівая хваля ад калыскі калы-ша долю рыбакоў. A. В fl-fl ю г і н. Еп быў такі заўзяты і ўдалы р ыб а к, што вопытныя старыя р ыб а л о в ы ахвотна раіліся з ім і бралі з сабой. I. Ш а-м я к і н. Калі ён з’яўляўся падвечар сярод вудзільшчыкаў, дык усе, як па камандзе, зды-маліся з месца... М. Л у п с я-к о ў. Сярод в у д а р о ў нямала дзяўчат. Такое рыбацкае захап-ленне мяне нават трошкі здзі-віла... Б. С а ч а н к а. РЫЖЫ, РУДЫ, ПАДЖА-РЫ; АГНІСТЫ (перан.). Р ы ж ы ліс за кустом во-дзчць рыжым хвастом. 3. Б flfly л я. 3 аіру выскачыла... р у д а я лісіца. 3. Б я д у л я, Пачулі сваты — ёсць над На-раччу дзеўка: у лесе сасновым паджарая Белка... М. Т а н к. Яго звалі Рудым. Гэта, пэў-на, таму, што ў Косці а г н і-с т ыя валасы і поўны твар 364 густога рабаціння. В. Б ы-к а ў. РЫСА, ЛІНІЯ. Чорнымі ры с а м і вызна-чаліся канавы сярод пасеваў. I. Дуброўскі. Сонца агністым краем крану-лася л і н і і гарызонту і па-чало павольна тануць. А. Ч а р-н ы ш э в і ч, РЫСАВАЦЬ, МАЛЯВАЦЬ. Толькі шкода — фарб зама-ла, трудна будзе р ы с а в а ц ь. Ц ё т к а. На акне сібірскія ліяны хтось м а л ю е смелаю рукой... А. Пыс і н. РЫХТАВАЦЦА, ЗБІРАЦ-ЦА, ВЫБІРАЦЦА, ГАТАВАЦ-ЦА; ЛАДЗІЦЦА, ЛАДКАВАЦ-ЦА, СТРОІЦЦА, МЕЦІЦЦА, ШЫКАВАЦЦА, ШЫХАВАЦ-ЦА (разм.). На дварэ чырвонаармейцы рыхтаваліся ў паход. К. Ч о р н ы. Ен пачьшаў збірацца на работу. К. Ч о р н ы. Маці была нават здзіўлена, куды так Алесь старанна в ы-біраецца. П. Броўка. Гатавалася Аленка ехаць у дарогу. Я. К о л а с. 3 ведама Букрэя л а д з і ц-ца дзед Талаш у свой паход к Доўгаму Броду. Я. К о л а с.