КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
С т а ў дастаткова глыбокі... А. Ч а р н ы ш э в і ч. На блакітным с т аў к у ля-бёдка балерынай здаецца мне... Е. Л о с ь. САКАВІК; МАРАЦ (уст.). Ужо канчаўся с а к а в і к. На агародах добра падтаў снег... М. Л о б а н. М а р а ц канчаецца, а снег яшчэ з поля не сагнала. А. Макаёнак. САКАУНЫ, САКАВІТЫ, СОЧНЫ. На спелай вішні ў садзе ма-ладым да долу ягады звісаюць с а к а ў н ы я... A. К у л я-ш о ў. Звонка падае ў траву с а к а-в і т ы яблык спелы. Э. А г-н я ц в е т. Калі даспеюць с о ч н ы я су-ніцы — няма каму знайсці іх і сабраць. К. К і р э е н к а. САЛДАТ, РАДАВЫ, БАЕЦ Іу польскім войску: ЖАУНЕР. С а л д а т ы па двое ішлі за сержантам. Э. С а м у й л ё-н а к. Вырас з радавога да капітана, камандзіра роты. I. Ш а м я к і н. Генерал быў бацькам сваіх б а й ц о ў. К. Ч о р н ы. Блішчыць сцюдзёна штык жаўнера... М. Машара. САЛОДКІ; МЯДОВЫ (пе-ран.). То была пара, калі маладыя бярозкі брыпялі салодкім сокам. Ц. Г а р т п ы. Заводам, шахтам у Данбас пашлём абавязкова мы яблыкаў м я д о в ы х. N. Б я л е в і ч. САЛОМА /у снапах пасля ручнога абмалоту: АКАЛОТ. — Тут салома ў заста-ронку, — ціха сказаў Васіль. I. Мележ. Увачавідкі расла гара а к а-ло т у і буйнага, як пацеркі, зерня. A. А с і п е н к а. САМАБЫТНЫ, СВОЕАСАБ-ЛІВЫ, АРЫГІНАЛЬНЫ. С а м а б ы т н ы я таленты пазнаеш па той моўнай стыхіі, якую прынеслі яны ў свае тво-ры з родных мясцін. У. Ю р э-в і ч. 369 У кожнай мове роля паціску своеасаблівая. У. Ю р э в і ч. Новы твор Аляксея Русецка-га [паэма «Яго вялікасць»] ці-кавая, арыгінальная з’ява ў нашай паэзіі. М. Стральцоў. САМАЛЁТ, АЭРАПЛАН, ПАВЕТРАНЫ КАРАБЕЛЬ, ПАВЕТРАНЫ ЛАЙНЕР /лёгкі: АВІЕТКА /бамбардзіровачны: БАМБАРДЗІРОУШЧЫК, БАМБАВОЗ /для знішчэння ва-рожай авіяцыі: ЗНІШЧАЛЬ-НІК /той, што пікіруе: ПІКІ-РОУШЧЫК /знішчальны: ЯСТ-РАБОК (разм.) /варожы: СЦЯРВЯТНІК (перан. зня-важ.). Арлы-с а м а л ё т ы свідру-юць прастор... Я. К у п а л а. Тут дзеці заспрачаліся, што лепей — паравоз ці а э р а-п л а н. Я. К о л а с. Лётчыкі ўпэўнепа вядуць паветраныя к a р а б л і. X. Ш ы н к л е р. Калі паветраны л а й-н е р падруліў да Будапешцка-га аэрапорта, дэлегацыю савец-кіх пісьменнікаў сустрэлі вен-герскія сябры. М. X в е д а р о-в і ч. Між палацаў а в і ет к і ў ляту бесперастанным. К. К р а-п і в а. Дпём цяжка гружаныя ня-мецкія б а м б а р д з і р о ў-ш ч ы к і, заглушаючы сваім гулам усе астатпія гукі, ляцяць бамбіць гарады. 1. Н а в у-м е н к а. Нямецкія бамбавозы наляцелі раптоўна, нібы спу-сціўшыся з вялікай вышыні. A. К у л а к о ў с к і. Па небе з-за жоўтых прай-шлі лясоў з н і ш ч а л ь н і-к і — крылы ў зорах. A. Р у-с е ц к і. На чарговым заходзе зноў раўлі п і к і р о ў ш ч ы к і. В. Б ы к а ў. Гудуць, як восы, тонка ў не-бе ястрабкі. К. В я л ю-г і н. Адзін сцярвятнік вы-нырнуў проста з-за лесу, зні-зіўся над полем і пусціў куля-мётную чаргу ўздоўж тае па-лоскі, якую жанчыпа барана-вала. А. Кулакоўскі. САМАЛЮБСТВА, САМА-УПЭУНЕНАСЦЬ, ГОНАР. ПЫХА, ЭГАІЗМ; ФАНАБЭ-РЫЯ (разм.); АПЛОМБ, АМ-БІЦЫЯ (кніжн.). Яе жаночае с а м а л ю б-с т в а было моцна абражана гэтым грубым адказам і балю-ча ўшчымлена. Я. К о л а с. Была ў постаці Макара цвёр-дая самаўпэўненасц ь... К. Ч о р н ы. «О, чортаў шляхціц! — паду-маў Якаў.— Столькі ў цябе г о н а р у, што невядома, з якога боку прыступіцца...» А. Ч а р н ы ш э в і ч. Укалола яго графская п ы-х а, што не можа дыктаваць бою ён, афіцэр, пап, шляхціч... П. П е с т р а к. Абыякавыя адносіны да лю-дзей, да чалавека працы ёсць страшэнны э г а і з м. П. П е с т р а к. А можа фанабэрыі на-бралася, што ўжо не хоча і гляпуць на яго? Я. К о л а с. У гэтай апошняй катэгорыі было вельмі многа тупога а п л о м б у: я рэвізор, і ты перада мною дрыжы! Я. С к р ы г а н. Ты, Карызна, гаворыш не та-му, што ўпэўнены ў гэтым. Цябе кіруе пустая а м б і ц ы я. М. 3 а р э ц к і. САМАРОБНЫ, УЛАСНАН РАБОТЫ Іпра тканіну: САМА- 370 ТКАНЫ, ДАМАТКАНЫ; СА-МАДЗЯЛКОВЫ, САМАДЗЕЛ-КАВЫ (абл.). У маленькім пакойчыку, на самаробным століку, бы-ло ў яго радыё. К. Ч о р н ы. На адной была звычаі’шая брызентавая куртка, штаны з саматканага сялянскага сукна, відаць, такой жа свае ўласнае работы шапка... М. Л ы н ь к о ў. Некалькі сталоў, ссунутых у адзін, былі ііакрыты белымі с а м а т к а н ы м і абрусамі. П. П е с т р а к. За сталом, засланым д а м а-тканым абрусам, сядзеў гас-падар. В. В о л ь с к і. Глядзеў на яго шэрую світку з самадзялковага цвёр-дага сукна... 3. Бядуля. Лямпы даўпо стаялі без ужы-вання: іх замянялі сама-дзелкавыя кураўкі рознай канструкцыі. Я. К о л а с. САМАУПРАУНА, САМА-ПРАУНА, САМАВОЛЬНА. Самаўпраўна ўсё, ні з кім не раішся? A. К у л а к о ў-с к і. Самапраўна выязджаю-чы на азёры, паўстанцы адна-часова перашкаджалі Дырэк-цыі наладзіць лоўлю. У. К а-л е с н і к. У Хадулях сяляне с а м а-в о л ь н а падзялілі панскую зямлю і спалілі панскія свірны... М. 3 а р э ц к і. САМАЦВК, СТЫХІЙНАСЦЬ (перан.). Нізавое звяно развалена, што не мабілізуе масу на барацьбу з самацёка м... X. Ш ы н к-л е р. — Ерунда! — грыміць лясні-чы, — якая стыхійнасць? Якое абурэнне, што заціснуты? я. К о л а с. САМАЦЕКАМ, СТЫХІЙНА (перан.) □ САМО ПА САБЕ, САМО САБОЮ. Было б наіўнасцю думаць, што далейшая дзейнасць гэта-га калектыву можа ісці сама-ц ё к а м. У. К а л е с н і к. А на плошчы перад вакзалам с т ых ій на ўзнік мітынг, I. Г у р с к і. I сказаў зусім выпадковае, чаго не меў на мэце сказаць, што неяк с а м о п a с а б е ўсплыло на думку. М. 3 а-р э ц к і. I нам няма чаго лезці па ражон. Усё прыйдзе с а м о с а б о ю. М. Л о б а п. САНІ Інізкія шырокія без спінкі: РАЗВАЛКІ /са спінкаю: ВАЗОК. С а н і слізгаліся па роўным снезе, як лёгкі човен на возеры. 3. Б я д у л я. Далі каня, запрэжанага ў р а з в а л к і, кажух... I. П т а ш-н і к а ў. Паскрыпваў снег пад палаза-мі в а з к a. М. Л ы н ь к о ў. САНЛІВАСЦЬ, ДРЫМОТА, МЛЯВАСЦЬ. А я яшчэ не мыюся, тата, гэ-та я толькі твар палашчу, каб санлівасць прагнаць. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Ад маруднай язды на Грыш-ку нападае д р ы м о т а. 3. Б я д у л я. ёіі яшчэ не скінуў з сябе соіі-най м л я в а с ц і і дрыжаў ад студзёнасці... К. Ч о р н ы. САНЦАПЁК, ПРЫПЁК; СОНЦА (перан.). Днём на с а н ц а п ё к у ўжо дзвынкалі мухі, зрэдку залята-лі аднекуль з палёў белыя ма-тылі... М. Л ы н ь к о ў. На п р ы п ё к у сонца пры- 371 грае цяплей, над горадам паў-стае марыва сініх вясновых туманаў. Б. М і к у л і ч. На с о н ц ы было горача, хоць к вечару спёка зменшва-лася. К. Ч о р н ы. САПЕРНІК, ПРАЦІУНІК. Сястрыца часценька прагляд-вае гэтыя лічбы — правярае ра-боту сваіх сапернікаў з другіх змен. X. Ш ы н к л е р. Колькі перадумаеш усяго, як хораша памарыш, паспрачаеш-ся са сваімі п р а ц і ў н і к а-« і. I. Ш а м я к і н. САПЕРНІЧАЦЬ, СПАБОР-НІЧАЦЬ, ЗМАГАЦЦА, ЦЯ-ГАЦЦА. Сабраныя ў гармонік халявы сапернічаюць з сонцам... С. Гаўрусёў. Япы доўга стаялі нерухома і глядзелі, як зямныя агні с п а-борнічалі з нябеснымі. У. Ш а х а в е ц. Цяпер Афанасенка з м а г а-е цц а за яшчэ большы ўра-джай... A. К у л а к о ў с к і. Але якая самаўпэўненасць, браце — ц я г ац ц а з Пушкі-ным, з самім Аляксандрам Сяргеевічам. М. С т р а л ь-Ц о ў. САПРАУДНЫ, ПРАУДЗІ-ВЫ, БЯССПРЭЧНЫ, НЕПА-ДРОБНЫ, НЕПАДРОБЛЕ-НЫ, НЕПРЫТВОРНЫ. НЕ-АБВЕРЖНЫ, ДАКУМЕН-ТАЛЬНЫ: НАПРАУДАШНІ (абл.); ЧЫСТЫ (перан.). Тут сапраўдным лесам вее, — страшна ў цёмпым гу-шчары. Я. К о л а с. Хлеб быў добры, з п р a ў-д з і в а е жытняе мукі... М. Г а р э ц к і. Стралялі з баявой зброі, гэ- та быў бясспрэчны факт. А. Ч а р н ы іп э в і ч. Бацька глядзіць на маці, на Ларыску, і ў вачах яго н. е-падробны сум. Л. А р а-б е й. 3 радасцю непадробле-н а й, з усмешкай шчаслівай падышоў да яе Пятрусь... М. Н і к а н о в і ч. Ен з радаснай і н е п р ы-т в о р н а й усмешкай пагля-дзеў проста ў вочы высокаму... Э. С а м у й л ё н а к. Паказваў жоўтую трохка-пеечную манету, на якой быў і герб, і літары СССР, і дата 1933 — цудоўны і н е а б в е р-ж н ы доказ. Я. Б р ы л ь. Следчы пачыпаў злавацца,— Мы аб табе маем вялікі д а-к у м е н т а л ь н ы матэрыял... Я. К о л а с. 3 машыны яго ссаджвалі, пад ручкі вялі, як н a п р а ў д а ш-няга хворага. I. Ш а м я-к і н. А бывае і так, што каханпе, самае ч ы с т а е, самае вялі-кае, становіцца ахвярай зпеш-ніх умоў. М. Р а к і т п ы. САПРАЎДЫ; ПАПРАУДЗЕ, НАПРАУДУ. ДАПРАУДЫ (разм.): НА СПРАВЕ, ПА СУТНАСЦІ (кніжн.). Бачыць пан: беднякова дачка с а п р а ў д ы надта разумная. А. Я к і м о в і ч. I папраўдзе, усё дакля-равала добрую ноч: неба чыс-тае, звонкае, а ў вечар асядае ўжо дзяняшняя гарачыпя і сма-га. Я. С к р ы г а н. Яна так любіла бацьку, што яшчэ не верыла, каб ён н а-п р а ў д й выгнаў яе з хаты. П. Б р о ў к а. Лабановіч пазіраў на яе вя-сёлы і д a п р а ў д ы пахара-шэўшы твар... Я. К о л а с. Наша выбарчая сістэма — са-мая дэмакратычная ў свеце, дзе 372 н a с п р а в е ажыццяўляецца поўная свабода для напасрэд-нага ўдзелу народа ў кіраванні справамі дзяржавы. «3 в я з-д а». За піто яна яго любіць, калі, па сутнасці, яна павінна ненавідзець яго... А. В а с і-л е в і ч. САПСАВАЦЬ, САПСУЦЬ, ПАПСАВАЦЬ, ПАГОРШЫЦЬ; СКЕПСЦІЦЬ, ЗГЛУМІЦЬ, ЗБУЗАВАЦЬ (разм.). Кашу маслам не с а п с у е ш. П р ы к а з к а. Эх, с а п с у ў ты ўсе гульні, чортаў волас руды! М. Л у-ж а н і н. Баяўся, што Віця nancy е баразну і тады яму адказваць давядзецца перад брыгадзірам. А. Я к і м о в і ч. Гэта больш толькі раздраж-ніць яго і пагоршыць справу. М, 3 а р э ц к і. Але нейкі марны лёс с к е п-сціў чалавечыя замыслы. К. Ч о р н ы. Мы можам зглуміць ма-тэрыял. У нас няма майстроў-кажушнікаў. А. Ч а р н ы ш э-в і ч. Няўмека, балбатун, нядбай-нік і разява збузуюць вам добрую справу. У. К о р б а н. САРАМАЦІЦЬ, САРОМІЦЬ, САРАМІЦЬ, САРАМЯЖЫЦЬ. Што ты мяне, гадаўка, с а-р а м а ц і ш перад усімі людзь-мі... К. Ч о р п ы. С а р о мі л і Васю за трой-кі. I. Ш а м я к і н. Дзед Сымон сілком адабраў сякеру ад яго: — Кінь ты, бра-це, хоць мяне с a р а м і ц ь! М. Л ы п ьк о ў. — Вы, цётка, як малень-кая, — с a р а м я ж ы ў жанчы-ну хлапец. В. А д а м ч ы к. САРАМЛІВЫ, САРАМЯ-ЖЫ, САРАМЯЖЛІВЫ, СА-