КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
КАЦЦА; ЖУРЫЦЦА, НЫЦЬ, БУРЧАЦЬ, ХНЫКАЦЬ (разм.) □ ПУСКАЦЬ СЛЯЗУ. Часамі прыходзілі сяляне і скардзіліся, што іх толь-кі-толькі абрабавалі немцы. М. Л ы н ь к о ў. Сірата сіраце жаліцца. П р ы к а з к а. Брат вохкаў і б е д а в а ў, але не так па тым, што ўцякла Галена, як па тым, што згарэла гумно. К. Ч о р н ы. Я п л а ч у ціха на долю... Я. Л у ч ы п а. Даражэй за ўсё свабода, дык што плакацца дарма? Я. К о л а с. Тупай, тупай, весяліся, пра-піў грошы — не ж у р ы с я... Я. К о л а с. Большасць рабочых жыве ў навакольных вёсках, ходзіць на працу за 3—5 кіламетраў, і пі-хто не н ы е, ніхто нічога не патрабуе... С. Грахоўскі. Адны б у р ч а ц ь на маруд-насць трамвая... Р. Б a р а д у-л і н. Але — ці павінны мы сёння х н ы к а ц ь аб тых цяжкасцях, якія мы маем? I. М е л е ж. Старэйшы то выхваляўся, то ўжо спрабаваў слязу п у с-к а ц ь: — Ты падумай, Сымон, як цяжка нашаму брату жыць. М. Л ы н ь к о ў. СКВАПНЫ, КВАПНЫ, ХЦІ-ВЫ, ЛАСЫ, ЛАКОМЫ, ПАД-КІ; АХВОЧЫ, ПАНАДЛІВЫ, ПАМАУЗЛІВЫ (разм.); НЯУ-ТОЛЬНЫ, НЕНАЕДНЫ, НЕ-НАЖЭРЛІВЫ (перан.). На наш прастор ніколі не сту-піць вораг с к в а п н ы. П. Г л е б к а. Квапным вокам акінула Харытонаў пакойчык. С. Б а-р а н а в ы х. X ц і в ы і бацьку прадаў бы. П р ы к а з к а. 381 He будзь л а с ы на чужыя каўбасы. П р ы к а з к а. JI а ко м ы на чужыя комы. П р ы м а ў к а. Усе дзеўкі на багацце п а д-к і я... I. Мел е ж. А вы не будзьце так а х в о-ч ы заглядаць у мае вочы. Я. К о л а с. Розум у бабы здагадлівы, на ўсякія хітрыкі п а н а д л і в ы. А. Я к і м о в і ч. Сам ішоў адганяць п а-м аўзлівыя каровы ад шко-ды. I. Гра м овіч. Адкуль у цябе, Андрэй, та-кая няўтольная захапіс-тасць? Т. X а д к е в і ч. Крані толькі, як трымаю ка-су, дык і ўсаджу ў тваё гэта горла ненаеднае. К. К р а-п і в а. Але от ненажэрлівымі людзі пасталі. Вечна ім мала. Я. С к р ы г а п. СКІВІЦА; ПАШЧЭНКА (йбл.). С к і в і ц а заядла хадзіла, як у сячкарні нажы. К. Ч о р-н ы. Цяжкія п ашчэ н к і пад прамым вуглом да шыі вару-шыліся. У. Д а м а ш э в і ч. СКІДАЦЬ, СКІДВАЦЬ, ЗВАЛЬВАЦЬ, ЗМАХВАЦЬ, СЫПАЦЬ, ССЫПАЦЬ, СТРА-САЦЬ, АТРАСАЦЬ, АБІВАЦЬ; ЗВАРОЧВАЦЬ (разм.); РА-НЯЦЬ (паэт.). Лісце залатое там-сям ужо с к і д а е долу гай. А. 3 а-р ы ц к і. Транспартныя самалёты скідвалі на паляны ўро-чышча боепрыпасы, узбраенне, медыкаменты і харчавашіе... В. В о л ь с к і. Мінамётчыкі з палёгкай звальваюць з плеч цяжкія рабрыстыя плахі апорных пліт. В. Б ы к а ў. Алесь змахвае з пінжака прыліпшае смецце, зашпільваец-ца. A. В а с і л е в і ч. Кабардзінка, кабардзінка, с ы п л е белы цвет галінка. А. П ы с і н. Дубы на позні дол с с ы п а-ю ц ь лісце, і ў кожнага зямны кароткі век. А. П ы с і н. Барвовае лісце страсаў лістапад... Р. II я х а й. Увосень вецер а т р a с а ў з яблыні пачарнелае лісце. К. Ч о р н ы. Ен нязграбна абівае снег з лапцей у парозе, пасля ківае галавою ўсім. К. Ч о р н ы. А назаўтра меншы пад са-мую хату пад’язджае і мех му-кі зварочвае. М. Лобан. I прыдарожныя бярозы на дол ра н я ю ц ь жоўты ліст. С. Гаўрусёў. СКЛАД, СХОВІШЧА, СХО-ВА, БАЗА, ПАКГАУЗ /для збожжа: ЭЛЕВАТАР Ідля зброі: АРСЕНАЛ. Чарговы нарад грузчыкаў займаўся ў гэты час упарадка-ваннем с к л а д а ў. М. Л ы н ь к о ў. Яна [будка] проста служыць сховішчам для рознага пуцейскага інструменту. I. Н а в у м е н к а. Зжатае жыта паедзе ў с х о-в ы, а голае іржышча будзе пустым галам выглядаць. Ц. Г а р т н ы. А кладаўшчык б а з ы пачуў, як ёй гэтая сетка далася, раз-добрыўся ды пару рулонаў яшчэ даў.... М. Р а к і т н ы. Набіты ўсялякім дабром бы-лі таксама пакгаўзы і прыстанцыйныя баракі. У. М е-х а ў. Удзень і ўночы стэпам пылі-лі грузавікі, везлі на э л е в а-т а р у мяхах і проста ў куза- 382 вах золата — у поце запрацава-ны хлеб. М. Д а н і л е н к а. Вінтовак і аўтаматаў у нас — цэлы а р с е н а л. У. К а л е с-н і к. СКЛАДКА, ЗБОРКА, ФАЛ-ДА, ФАЛЬБОНА. I на Ларысе белая блузка і сіняя спаднічка ў с к л а д а ч-к у. A. А р а б е й. Гімнасцёрка пад папругай у роўпых зборках. I. Г р а-мо в і ч. Плечы ўпіраліся ў пруткія ф а л д ы брызенту, які ад пы-лу і паравознай сажы выгля-даў ноччу зусім чорным. А. Кулакоўскі. А Міхаська ўжо стаіць ля спадпіцы. Збірае ў пальчыкі ф а л ь б о н ы. Я. Скрыган. СКЛЕП, ПОГРАБ, ПАДВАЛ, ЯМА; ПАДМОСЦЕ (абл.). Што не змясцілася на стале ў бутэльках, стаяла ў гляках і ў бачурках пад сталом напага-тове, каб lie прыіішлося лазіць у с к л е п, калі адмовяцца слухаць ногі. К. К р а п і в а. Бульба яшчэ з свайго п о-г р а б а вялася, а хлеба па-трошкі ў камбедзе давалі. М. Л о б а н. Стогны з п а д в а л а рэза-лі нажом мае вушы. 3. Б я-д У л я. Там я м ы, там хаваюць на зіму бульбу. I. П т а ш н і к а ў. Хвошч выбраўся з п а д-мосця, паклаў на месца дош-кі і сеў на падлозе, М. Л у п-с я к о ў. СКРУТАК, СУВОЙ, РУЛОН. Ен выцягнуў з кутка с к р у-т а к у газетнай паперы і са-браўся. К. Ч о р н ы. С у в о й палатпа раскаціўся праз усю хату, нібы збіраўся ўцякаць і яго перахапілі ля са-мага парога. Б. С а ч а н к а. Уецца дарога ў дальні раён, нібы разматаў хто бясконцы рцлон. А. П ы с і н. СКРЫНКА /невялікая для дробных рэчаў: ШКАТУЛКА Іу стале, шафе: ШУФЛЯДА. He даходзячы двух кварта-лаў, абмацаў пісьмо ў кішэні і вярнуўся адіпукаць паштовую с к р ы н к у. Ц. Г а р т н ы. Казановіч асцярожна паста-віў ш к а т у л к у на стол, ад-чыніў вечка. А. Ш а ш к оў. ГІасля адпым махам рукі сха-вала паперы ў шуфляду і ўстала. К. Ч о р н ы. СКРЫПЕЦЬ, РЫПЕЦЬ, РЫПАЦЬ Іраз-пораз: ПА-РЫПВАЦЬ; ХРУПАЦЕЦЬ (разм.). Пад ботамі с к р ы п е ў ма-розны снег. Я. Б р ы л ь. Гума новая р ы п і ц ь — мыюцца галёшыкі. Р. Б а р а-Д у л і н. He вецер лісцем шастае, не р ы п а е кара... П. П а н ч а н-к а. Парыпвае паціху пёрка, кладзецца за радком радок. А. Б я л е в і ч. Снег хрупацеў пад яе валёіікамі. М. Л у п с я к о ў. СКРЭБЦІ; ШКРАБАЦЬ, ШКРЭБАЦЬ (разм.); ДРАІЦЬ (спец.). Галлём па шыбіне скрабе вішняк. М. М а ш а р а. Каму свярбіць, той д р а-п а е. П р ы к а з к а. Дзядуля стораж ш к р а б а ў сцёртаю мяцёлкаю па бруднай-бруднай, загражапай падлозе. Ц. Г а р т н ы. Тратуарам казарменнай вулі- 383 цы, шкрэбаючы па плі-тах цвікамі моцных чаравікаў, шпарка ішоў сюды яе Ота — салдат. Я. Б р ы л ь. Д р аі ў палубы на розных караблях, у розных месцах «да-лёкага свету» Балтыйскага мо-ра. 3. Б я д у л я. СКУБЦІ, ГРЫЗЦІ, шчы-ПАЦЬ. С к у б у ц ь траву на выга-не каровы... A. А с т р э й к а. Г р ы з у ць мурог папута-ныя коні, дзе-недзе звон сарвец-ца з капытоў, М. Т а н к. Ш ч ып л е траву калгасны табун... 3. Б я д у л я. СКУПЕЦ, ХЦІВЕЦ; ЗАЦІС-КАЙЛА (разм.); СКУПЯР-ДЗЯЙ, СКУПЯРДЗЕЙ, СКУ-ПЯНДЗЯ, СКАРЭДА, СКНА-РА, СКВАПЕНЬ, СКВАЛЫГА, ЖМІНДА, ЖМОТ (разм. зня-важ.); ЖЫЛА, ПЛЮШКІН (перан.). Валін бацька не быў с к у-п е ц і ж мі н д а. Ен проста ведаў цану капейцы. Р. С а-б а л е н к а. Вось х ц і в е ц грошы многа з працэнтаў назбіраў... Я. К у-п а л а. Мы з табою сваякі, швагры, a я табе скажу ў вочы, ты з а-ціс ка й л а, ты панок.., К, Ч о р н ы. Гаспадарку ён меў надта вя-лікую, але быў страшэнны скупярдзя й... А. Ч а р н ы-ш э в і ч. Мужык яе сквапны быў, як апошні скупярдзей. A. А с і п е н к а. От добра, што с к у п я н-д з я гэтая пераплаціла. К. Ч о р н ы. Ніколі не будзе спакою пра-дажным с к а р э д а м! Я. К о-л а с. Скулу ты з яго возьмеш: скнара. В. Б ы к а ў. Ды і гэты сквапень Гер-ке толькі крычаць умее. Зака-заў вунь колькі нахапаў, а ра-бочыя тыя ж, што і пяць гадоў назад былі. A. А с і п е н к а. Адзін с к в а л ы г а, які ва-дзіў каня па начлег, паквапіўся на дабро дэсаптнікаў. I. Н а-в у м е н к а. Ен хоць і ж м о т па ііатуры, але калі на яго добра падпа-легчы, папрасіць харашэнька — можа памагчы. А. Ш а ш к о ў. Жыла ён, індывідуаліст, су-кін сын! I. Ш а м я к і н. Ен усё трымаў пад замком і насіў у кішэнях паўпуда клю-чоў, гэты няшчасны П л ю ш-к і н... Ч а р н ы ш э в і ч. СЛАБАВОЛЬНЫ, БЯЗ-ВОЛЬНЫ, БЕСХАРАКТАР-НЫ; БЕСХРЫБЕТНЫ (пе-ран.). Відаць, і Шыпульку не зусім давяраў, толькі выкарыстоўваў яго як слабавольнага і схільнага да градусаў чалаве-ка. А. Кулакоўскі. Няўжо мы, Алесь, такія б я з-в о л ь н ы я, што гэтых спакус не можам здолець? Я. К о-л а с. — Бесхарактарны я, брат Стары, — на тон самабі-чавання з’ехаў Садовіч, — але пераеду ў другую школу, тады, брат, шабаш. Я. К о л а с. Як ацаніць выступленні Зі-ноўева і Каменева? Разгубле-насць бесхрыбетных ін-тэлігентаў — вось што гэта. I, Г у р с к і. СЛАБАСЦЬ, АСЛАБЕ- ЛАСЦЬ, НЯДУЖАСЦЬ, БЯС- СІЛЛЕ, БЯССІЛЬНАСЦЬ, ЗНЯСІЛЕНАСЦЬ, ЗНЯСІЛЕН-HE, ЗНЯМОГА, ЗНЕМАЖЭН- 384 HE, ЗНЯМОГЛАСЦЬ, ЗНЯ-МОЖАНАСЦЬ, ЗМОГА, НЯ-МОГА, ЗМОРАНАСЦЬ, НЕДА-МАГАННЕ, КВОЛАСЦЬ, СТО-МА, СТОМЛЕНАСЦЬ, СТАМ-ЛЕННЕ, ПЕРАТАМЛЕННЕ, ЗМОРА, ЗДАРОЖАНАСЦЬ, УПАДАК СІЛ, ЗАНЯПАД СІЛ; НЕМАЧ, НЕМАГАТА (разм.); ГНІЛАСЦЬ (перан.). У Алеся балела ў баку, ба-лела левая нага, і слабасць знясільвала цела. В. Б ы к а ў. Перамагаючы санлівую а с-лабеласць, баец расплю-шчыў вочы. В. Б ы к а ў. Гэтак старасць прыйшла, на-заляе нядужасц ь... М. Л у-ж а н і н. Заміраючы ад б я с с і л л я, чалавек пасоўваўся крыху на-перад, а потым зноў доўга ля-жаў без руху. В. Б ы к а ў. Ад бяссільнасці, ад таго, што Дзяцел не хоча лі-чыцца з яго правам, брала злосць. I. М е л е ж. Валя ад знясіленасці, з голаду памерла. У. К р а ў-ч а н к а. Я падаў ад знясілення. М. Л у ж а н і н. Такі наш век: не падай у з н я м о з е! П. П а н ч а н к а. Гэта ідзе Селядцоў, быўшы капітан дзянікінскай арміі, п’яны да знемажэння. П. П е с т р а к. Усё ж Цімошкін неяк устаў з долу і, перасільваючы ў сабе з н я м о г л а с ц ь, сеў на сне-зе. В. Б ы к а ў. Зняможанасць, пакут-лівы боль у галаве і ва ўсім целе затрымалі яе ў дарозе. А. Кулакоўскі. Балелі рукі, млелі ногі, ста-рыя падалі ад з м о г і... П. Г л е б к а. Цяпер яна настолькі слабая, знясіленая ўласнай н я м о г а й, што толькі рэшткай памяці чапляецца за вузельчыкі свае ніткі-жыцця... М. Р а к і т н ы. Ен не адчуваў ніякай змо-р а н а с ц і, хоць другую ноч не спаў і дзень не еў. Я. М а ў р. Агульнае недамаганне. Харч дрэнны. Аслабеў. А. Б а ж к о. Ен адужваў кволасць, адужваў сябе; касіў, пакуль не знясіліўся дарэшты. I. М е-л е ж.