КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
П е р ш-н an е р ш, як і ўся-кі агітатар, пачаў я знаёміцца з выбаршчыкамі свайго аб’ек-та. А. Я к і м о в і ч. — Ну што ж, дачка, пе р ш за ўсё табе трэба сагрэц-ца, — ласкава сказаў Высоцкі. I. Г у р с к і. П е р ш ы м ч ын а м трэба накарміць карову, якая ў гэту ноч ацялілася... 3, Б я д у л я. Я так мяркую: у п е р ш у ю ч а р г у будуць глядзець на чалавека па тым, як ён працуе. A. А с і п е н к а. Ен папрасіў н a ne р ш ы ч а с за адработкі, а як разжы-вуцца, у арэнду кавалачак зям-лі. С, Г р а х о ў с к і. Н a п е р шы м ч а с е нават не пазнаў, чый ён. Р. С а б а-л е н к а. Н a ne ршы р а з з яго даволі, а потым будзе ўжо да-прос. Я. К о л а с. Прыедзем у часць — п е р-ш а й с п р а в а й кіруе ў вёс-ку, каб падшукаць нам начлег. М. Р а к і т н ы. Але гэта толькі здавалася з п е р ш а г a п о г л я д у. А. Я к і м о в і ч. Я нават не паверыў з п е р-ша г a п о з і р к у, што гэта мой даўні прыяцель і першы дарадчык... A. К у л а к о ў-с к і. Н a ne р ш ы п о г л я д не-цікава йарэчча тое выглядала.., Я. К о л а с. Але n е р а д г э т ы м ха- 397 целася б выказаць яшчэ адну думку. Я. С к р ы г а н. П е р а д у с і м скажу я вам пра студню і ваду жывую. У. Д у б о ў к а. СПАЧУВАННЕ, СПАГАДА, СПАГАДЛІВАСЦЬ, СПАГАД-НАСЦЬ, СПОГАДЗЬ, ПРЫ-ХІЛЬНАСЦЬ, ЧУЛАСЦЬ, ЛІ-ТАСЦЬ, ШКАДАВАННЕ, ПА-ШКАДАВАННЕ, ЖАЛАСЦЬ, ПАТОЛЯ. Гутарка так і лілася, так і сакатала, і гутарка самая пры-язная, поўная спачування. Я. К о л а с. Разам у яе вынікла с п а г а-д а да мужа і патрэба папра-сіць выбачэння за рэзкі непу-цёвы напад. Ц. Г а р т н ы. Ен быў удзячны таварышам за падтрымку, за іх, мажліва, і празмерную спагадлі-в а с ц ь. У. Шахавец. З’явілася ў Івана Мацвеевіча нейкая спагаднасць да гэтага аматара мастацтва. 3. Б я д у л я. Ніякай спогадзі няма да чалавека. К. К р а п і в а. Птушанё, аднак, відаць не прызнавала той шчырай п р ы-хільнасці, якую выявілі да яго людзі. А. Я к і м о в і ч. I дайшлі да такой ч у-ласці, што далі мпе на да-рогу камок талакна ў чысцень-кім беленькім шматочку. М. Г а р э ц к і. У катаў літасці няма... Д ж. Г. Б а й р а п, перакл. У. Д у б о ў к і. Паглядзела на Тамару і з нейкім шкадаваннем ска-зала: — Сядзела б ты, дзеўка, дома. Р. Сабаленка. Шчырае пашкадаван-н е свяцілася ў яго шэрых ва-чах. 3. Б я д у л я. Што было ў яго на душы? Ж а л а с ц ь да жанчыны, якую — ён ведаў — заўтра рас- страляюць, да яе дзяцей, ужо, можна сказаць, сірат? Б, С а-ч а н к а. Ці ж на тое ў полі, хоць ду-шой замры, б’ешся без п а т о-л і з зары да зары? Я. К у-п а л а. СПЕЛЫ, ДАСПЕЛЫ, ПА-СПЕЛЫ. Грызуць арэшкі с п е л ы я на ёлачцы вавёрачкі, A. А с т-р э й к а. Хутка, хутка прызнанне маё, як д a с п е л ы арэх, ападзе. П. Панчанка. П a с п е л ы зязюльчын лён абсыпае на шызую зямлю мільёны спораў. A. А с і п е н-к а. СПЕШКА, ПАСПЕХ. У с п е ш ц ы было не да сне-дання. А. Я к і м о в і ч. П a с п е х людзям на смех. П р ы к а з к а. СПЕШНЫ, ПАСПЕШНЫ, ПАСПЕШЛІВЫ, ПРЫСПЕ-ШАНЫ, ПАСКОРАНЫ, НЕ-АДКЛАДНЫ, УДАРНЫ, РУПНЫ, ТЭРМІНОВЫ, эк-СТРАННЫ. Спешнымі крокамі ён пайшоў дахаты. 3. Бядуля. Толькі сэрца не мог спыніць, і яно білася ў паспешным перацюку. Ц. Г а р т н ы. Ідзе ёп паспешлівым крокам, ідзе да шырокіх дзвя-рэй. 3. Б я д у л я. 3 заходніх раёнаў краіны сю-ды эвакуіраваўся вялікі завод, для якога — у прыспеша-н ы м тэмпе, не зважаючы на саракаградусны мароз — буда-валіся новыя карпусы. Я. Б р ы л ь. Рыгор паскоранай ха-дою пайшоў усцяж ціхае вулі-цы. Ц. Г а р т н ы. 398 Шмат сабралася ў старога вельмі неадкладных спраў. А. Астрэйка. Школа была ўдарнымаб’-ектам у д а р н а й будоўлі. С. Грахоўскі. I ў наш дом больш не трэба заходзіць. Калі што р у п н а е, то да шаўца. Р. Н я х а й. Бядуля ж ірваўся дадому, нейкая тэрміновая пра-ца не давала яму спакою. М. Хведаровіч. Чакаю экстранай дапа-могі. М. Л ы н ь к о ў. СПІНА, ХРЫБЕТ; ГОРБ (перан.). У дзеда ўжо аж с п і н a апруцянела і рука анямела... К. К р а п і в а. Тым вінаваты, што пакорна х р ы б т ы гнулі перад таўста-пузай сволаччу. Э. Самуй-л ’ё н а к. А кажух ужо згніў на маім г а р 'бу. 3. Б я д у л я. СПІС, СПІСАК, ПЕРАЛІК, ПЕРАЛІЧЭННЕ, РЭЕСТР, КА-ТАЛОГ. На дошках павывешаны былі с п і с ы тых, што пасылаюцца на работу. К. Ч о р н ы. У цёпла напаленай канторы сядзіць старшыня калгаса і пілыіа ўзіраецца ў разгорнутыя с п іс кі. А. П а л ь ч э ў с к і. Далей ішоў яшчэ доўгі п е-р а л і к розпых відаў спорту, але мае вочы спыніліся на за-манлівым слове «бокс».., A. К а р п ю к. Прыйшлося б некалькі старо-нак заняць простым пералі-ч э н н е м назваў усіх тых вы-рабаў, якія выпускаюцца нашы-мі фабрыкамі і заводамі. У. Д у б о ў к а. Трэба дакументы сістэматы-заваць, парабіць ім р э е с т р ы, каб былб добра відаць, што, адкуль і куды ідзе. Я. С к р ы-г а н. К а т а л о г Улугбека другі пасля складзенага старажытна-грэчаскім вучоным Гіпархам (2 ст. да н. э.). Б е л С Э. СПОСАБ, СРОДАК, ПРЫ-ЕМ, ПРАВІЛА, ДАРОГА, ШЛЯХ, МЕРА, МЕТАД, МА-НЕРА, СІСТЭМА; ХОД, КЛЮЧ, АДМЫЧКА, СТЫЛЬ, ФОРМА, МАНЕУР (перан.). Дзе сілаю не зробіш, то с п о с а б а м. П р ы к а з к а. Працоўны чалавек павінен усімі с р о д к а м і, нават фі-зічнаю сілай, бараніць чэсць свайго імя, чэсць класа і на-рода. У. К а л е с н і к. Метанімічнасць, як прыём паэтычнага абагульнення, атры-мала вялікія правы ў «Песні кулікоў». У. К а л е с н і к. Ен строга прытрымліваўся педагагічнага п р а в і л а, ка-лі маці павучае дзіця, — бацька не пярэч. А. Пальчэўскі. Дома Юркава маці шукала дарог да шчырых гутарак з сыпам. Я. Ермаловіч. Дабіцца чаго-небудзь лаяль-нымі ш л я х а м і ў паліцэй-скай дзяржаве немагчыма. У. К а р а т к е в і ч. Мы павінны перапрабаваць усе м е р ы, каб выратавацца. Я. К о л а с. Пілсудскі ўсё больш і больш пераймае ад фашызму м е т а-д ы барацьбы з рэвалюцыяне-рамі. П. П е с т р а к. Гэта абумовіла і м а н е р у апавядання: спакойную, стро-гую, паступовую. Я. С к р ы-г а н. Травапольная с і с т э м а з поля выгнала гарох і боб. А. Б я л е в і ч. Пайсці шукаць ходаў да прызначэння на месца настаў-піцы Ганна не хацела.., Ц. Г а р т н ы. 399 Відаць, мы занадта маладыя, занадта горача паварочваем, a хутчэй за ўсё — не ўмеем знай-сці кл ю ч да сялянскага сэр-ца. М. Л у ж а н і н. Дарэмна здрада падбірала ключы і а д м ы ч к і. С. Д з я р г а й. Як звычайна, Цайт быў заў-сёды галоўным завадатарам розных забаў на вадзе, вучыў розным стылям плавання і нырання. М. Л ы н ь к о ў. А пасля, цэлы вечар, гаварыў аб вясковай цемры, аб стара-свецкіх формах гаспада-рання. К. Ч о р н ы. Яго новы м а н е ў р мог быць за ўзор геніяльнае пра-статы і рашучасці. М. 3 а-р э ц к і. СПОУНІЦЦА, МІНУЦЬ; СТУКНУЦЬ (разм.). I як толькі споўнілася Міхаську восем гадоў, бацька паслаў яго ў школу. А. Я к і-м о в і ч. Макарку Наваку м і н у л a ўсяго толькі дванаццаць год, але шмат змен адбылося за гэты час. Я. К о л а с. He паспелі агледзецца пала-чане, а Полацку стукнула тысячу сто. П. П а н ч а н к а. СПРАВА □ 3 ПРАВАЙ РУ-КІ, ПА ПРАВУЮ РУКУ, ПА ПРАВАЙ РУЦЭ. Валя паўзла, а над ёю ціў-калі кулі, уздымагочы снег то справа, то злева. У. Да-м а ш э в і ч. 3 п р а в а й р у к і, калі ісці з вуліцы па калідоры, было двое дзвярэй... A. К у л а к о ў-с к і. Сядзеў ён, як памятае Ця-рэшка, п a п р а в у ю р у к у ад дзвярэй на першай парце.., Р. С а б а л е н к а. П a n р а в ай р у ц э цяг-нуўся ельнік уперамешку з ма-ладымі хвоямі, а з левага боку пачынаўся бярэзнік. Я. К о-л а с. СПРАКТЫКАВАНЫ, НА-ПРАКТЫКАВАНЫ, ВОПЫТ-НЫ, ДАСВЕДЧАНЫ, НАТРЭ-НІРАВАНЫ; ПРАКТЫКОУ-НЫ, БЫВАЛЫ, ПРАБЕГЛЫ, НАСАБАЧАНЫ (разм.); БІ-ТЫ, НАБІТЫ, АБСТРАЛЯ-НЫ, СТРАЛЯНЫ, СТРЭЛЯ-НЫ (перан.). Сякера ў яго руках ужо ха-дзіла не горш, чым у с n р а к-тыкаванага цесляра. Т. X а д к е в і ч. Як н a п р а к т ы к a e a « ы настаўнік, ён робіць і зноў ка-роткі перапыпак, як бы даючы сходу падумаць. Я. К о л а с. Парада вопытных лю-дзей здалася нам слушнай. В, В о л ь с к і. Моўчкі глядзелі яны на ра-боту грабароў, змяралі вокам дасведчаным адлегласць да ўкладкі. X. Ш ы н к л е р. Канешне, натрэнірава-н а е вока Слышэні можа ад-розніць па непрыкметных для другога дэталях сякія-такія адзнакі партызанскай прафесіі, М. Л ы н ь к о ў. Ен навучаецца ад усіх: і ад Грыцка — рашучага, смелага, практыкоўнага і энер-гічнага, і ад Зіны са Святла-най... Я. С к р ы г а н. Я ведаю, што я раблю, я ча-лавек б ы в а л ы. К. Ч о р н ы, I разважаў разумііа, стала — прабеглы хлопец, ого-го! Я. К о л а с. I калі насабачаны ў шпягоўскай працы жандар па-чаў рабіць ябедныя закіды і правакацыйныя намёкі, то Ры-гор перш пагарачыўся, а пасля зусім змаўчаў... Ц. Г а р т н ы. Старая — б і т а я, хітрая, яе 400 на мякіне не правядзеш. Я. С к р ы г а н. Відаць, н а б і т а я рука бы-ла у рыбака старога... М. К а-л а ч ы н с к і. I нам, абстраляным артылерыстам, таксама робіцца сумна, што хоць крычы ад рос-пачы. Р. Н я х а й. Вядома, наіп старшына можа пакамандаваць і сёння і заўтра, чалавек ён сталы і с т р а л я-н ы... В. Б ы к а ў. Камандзір партызанскай бры-гады Язерскі быў ужо с т р э-ляны, і як толькі атрымаў звесткі, што фашысты рыхту-юць напад на наш груд — шы-куюць нават танкі, браневікі і гарматы, дык і прыняў меры. Р. Сабаленка. СПРАСОНКУ, СПРАСОННЯ (разм.) □ СА СНУ. У лесе спрасонку пра-крычала нейкая птушка і сціх-ла. I. М е л е ж. Спрасоння певень недзе хлопнуў крыллем, па неба ўсхо-дзіў месяц залаты. Я. К у п а-л а. To можа с а с н у табе што прыплялося... Б. С а ч а н к а. СПРАЧАЦЦА; ПАЛЕМІЗА-ВАЦЬ, ДЫСКУТАВАЦЬ, ДЫСКУСІРАВАЦЬ (кніжн.). Няхай князі с п р а ч а ю ц-ц а паміж сабой, ім патрэбна ўлада і багацце... Б. М і к у-л і ч. Вера некалькі разоў лавіла сябе на тым, што не згаджаец-ца з Рамірам і ў той жа час не хоча з ім па л е м і з а-в а ц ь. X. А с і п е н к а. Намёк такі выразны, а довад пераканаўчы, што далей на гэту тэму няма што і д ы с к у т а-в а ц ь. A. К а р п ю к. Я папярэджваю: пытапне ўзгаднялася ў абласных ін- станцыях... I д ы с к у с і р а-в а ц ь, думаю, няма чаго. I. Ill а м я к і н. СПРЫТНЫ, СПРАУНЫ, УВІШНЫ. Каб па што добрае, а на гэта ты с п р ыт н ы. К. Ч о р н ы.