КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Так і жыў н а д з е я й: a можа што пераменіцца. Р. Н я-х а й. Бо хто з нас не н а с і ў н а-дзей пабыць хвіліну ў род-най хаце... A. А с т р э й к а. Росціць надзею рай мець за слёзы, — што вясна будзе, знікнуць марозы. Я. К у-п а л а. Вайтовіч шчыра верыў і н е т р а ц і ў надзеі. А. П а л ь-ч э ў с к і. Мы н а д з е і н е к і д а л і, мы ішлі, бо звалі далі. 3. Б я-д у л я. Нявідны не ц е ш ы ў с я б е ніякімі ілюзіямі. Я. К о-л а с. Вось я і прыйшоў да вас, братцы, даўно я ж ы ў д у м-кай такою. Я. К о л а с. Яна даўно ўжо д у м к у песціла, што Ігпась яе выйдзе ў людзі. Р. М у р а ш-к а. 3 Вацікам стрэлася, — г а-давала з таго часу д у м-к у: «Свайго сустрэла чалаве-ка». С. Б а р а н а в ы х. Гітлер р о б і ц ь с т а ў к у на вайну маланкавую, дык трэ-ба яе зрабіць зацяжной. 1. Г у р с к і. СПАДЧЫНА Ібацькоўская: БАЦЬКАУШЧЫНА; СПАДАК (разм.); СПАДКІ (разм., мн.). Кз. прадзедаў спакон вякоў мне засталася с п а д ч ы н а; паміж сваіх і чужакоў яна мне ласкай матчынай. Я. К у п а-л а. 393 Што той вінават, што лепш жыве за яго. Здаейца ж, бацькаўшчыну без крыў-ды падзялілі... К. Ч о р н ы. Ты згінеш, братка. Прайграў у няроўнай барацьбе. Ды сцяг і думы твае с п а д к а м на-род наперад панясе. М. М а-ш а р а. У бярэмя згробшы дзедаўскія с п а д к і, ён збег з вачэй, зласлівы небарак, — багну дзя-рэ яго сухі кулак... У. X а-д ы к а. СПАЗНІЦЦА, АПАЗНІЦЦА, ЗАПАЗНІЦЦА, ЗАТРЫМАЦ-ЦА, ЗАБАВІЦЦА. 0, хоць бы не спазніцца мне, паспець туды, дзе вучаць ся'браваць і пець! Е. Л о с ь. На жаль, Ніна, апозніц-ц а на работу, калі будзе ча-каць мяне... Б. М і к у л і ч. 3 абедам сёння з а па з н і-л і с я. Чакалі, пакуль дзед і бацька вернуцца з абходу. М. Т а н к. — Прабач, што затры-м а ў с я,— вінавата сказаў ён Лене, зайшоўшы за шырму. A. Кулакоўскі. Забавіўся недзе, я яго таксама чакаю. Я. С к р ы-г а н. СПАКУСА, КВАПУНАК. Дзяніс Пляцінскі некалькі раз падгаворваў яго пайсці вы-піць, але яму ўдавалася пера-магаць с п а к у с у. К. Ч о р-н ы. Квan ункі вялікія: ад Лейзара шэсць залатовак, пяць рублёў паніча, дык якраз маёй жонцы на чаравікі... 3. Б я д у-л я. СПАЛІЦЬ, СПАПЯЛІЦЬ; СЙЕЙКАЦЬ (абл.); СЙЯЧЫ, ВЫСМАЛІЦЬ, ВЫКАЦІЦЬ (перан.) □ ПУСЦІЦЬ АГНЕМ, ПУСЦІЦЬ ДЫМАМ, ПУС-ЦІЦЬ 3 ДЫМАМ. 3 будынкаў, што немцы с п а-л і л і, астаўся адзін катушок... Я. К о л а с. Няўжо так с п а п я л і л і немцы ўсю вёску, нідзе нічога не пакінулі?.. Ці гэта толькі гэтак с п е й к а л і адных нас?.. Б. С а ч а н к а. Восем дзён таму назад, можа чулі, адзіп нямецкі склад у на-шых Брадах дымам пайшоў. Гэта я яго с п ё к. A. Р ы л ь-к о. Усе сёлы агнём в ы с м а л і-л і. Р. Н я х а й. Ад гэтай хаты занялася дру-гая, трэцяя — і пажар в ы к а-ц і ў амаль увесь гарадок. М. Л о б а н. Пасля бесспагадная рука за-паліць пук саломы. уваткне ў рагавую хату ў бок ветру і пусціць агнём векавую, працоўную ашчаднасць сілкоў-цаў. Ц. Г а р т н ы. А як памагчы п у с ц і ц ь д ы л а м фашысцкія склады? A. Р ы л ь к о. Хоць бы знайшлі таго вы-людка, ён жа мог п у с ці ц ь з д ы м а м усё мястэчка. М. Л у ж а н і н. СПАЛОХАЦЦА, НАПАЛО-ХАЦЦА, ПЕРАПАЛОХАЦЦА, СЙУЖАЦЦА, НАПУЖАЦЦА, ПЕРАПУЖАЦЦА, СЙУДЗІЦ-ЦА, УПУДЗІЦЦА, ЗБАЯЦЦА, ЖАХНУЦЦА, ЗЖАХНУЦЦА; УТРУПЕЦЬ, УТРУПЯНЕЦЬ, ЗДРЭЙФІЦЬ (разм.); АСТРА-ШЫЦЦА, ЗЛЯКАЦЦА, СТРУ-СІЦЬ (абл.); АБАМЛЕЦЬ, УМЛЕЦЬ, ЗНЯМЕЦЬ, АНЯ-МЕЦЬ, АСЛУПЯНЕЦЬ (пе-ран.) □ ЗНЯМЕЦЬ АД СТРА-ХУ, АКАМЯНЕЦЬ АД СТРА-ХУ, СКАМЯНЕЦЬ АД ЖАХУ, НАБРАЦЦА СТРАХУ, ХА-ПІЦЬ СТРАХУ. 394 3 немцамі страшней было... Але мы не спалохаліс я... А. Б а ж к о. Як зірнулі на труну, н an а-лохаліся. М. Л ы н ь к о ў. Перапалохаўся воўк ды наўцёкі... Я. Колас. Дзеці с п у ж а л і с я, сталі хавацца, туляцца ціха ў куток. М. Ч а р о т. Сем разоў напужаюцца перад тым як асмеляцца. I. М е л е ж. — Перапужалася? — Гэта ж маглі б перастраляць людзей. Ц. Г а р т н ы. Спудзіўся конь, скочыў убок... I. Пташнікаў. Ці няхай бы ўпудзіўся конь і забіў яго, як ён будзе ехаць на вяселле, па Анюту... A. В а с і л е в і ч. Гэты калгас створаць тыя, хто не з б а і ц ц а маны вора-гаў нашых, хто не паслухаецца кулацтва. П. Г а л а в а ч. Каб ты ўявіў сабе, да чаго вайна прывяла вёску, — ты жахнуўся б!.. Ц. Г а р т-н ы. Зжахнуліся лубянічане, думаючы, што чалавек сам ся-бе рашыў... Р. Сабаленка. А ён [воўк] як заляскае зуба-мі, дык я і ўтрупела. К. К р а п і в а. — Гавары праўду, a то зараз падніму, ды так лясну аб гэтую дарогу, што не ўстанеш. — Міхалка ўтрупянеў. К. Ч о р н ы. Перад такім страшыдлам на-ват піянеры здрэйфілі. Я. Маўр. Астрашылася аднаго замужжа і больш не хачу. П. П е с т р а к. Эх, не радуйся, начальства: не злякаўся я турмы. Я. К о л а с. Грышка с т р у с і ў. I наогул заўсёды ён усяго баяўся. А. Я к і м о в і ч. Бедны зайка льва угледзеў— а б а м л е ў. С. Ш у ш к е в і ч. Воўк апынуўся каля самых ног і стаў пярэднімі лапамі яму на грудзі. Андрушка і ў м ле ў. М. Л о б а н. Над галовамі натоўпу падня-лася нечая рука з жалезнай крывулькай, дзюбнула ў паты-ліцу Шэмету і схавалася. Усе гэта бачылі і на момант з н я-м е л і. М. Л о б а н. — У салдаты збірайся, вай-на!—Ен анямеў. К. Ч о р-н ы. Аслупянеў князь, па-ехаў назад і цэлы тыдзень ся-дзеў, не выходзячы з свайго замка. Я. Нёманскі. Пятрок і Грышка з н я м е-л і а д с т р а х у, стаіліся ка-ля печы і пазіралі на бацькоў перапалоханымі вочкамі. Я. К о л а с. Ен акамянеў а д с т р а-х у і не можа крануцца з мес-ца. 3. Б я д у л я. Эльза скамянела а д ж а х у. А. Ч а р н ы ш э в і ч. У дзвярах, пры ўваходзе ў залу, яго запынілі. С т р а х у набраўся тут Сцёпка. Я. К о л а с. — Ну што, х a п і ў с т р а-х у?— Яно б і ты на маім мес-цы хапіў. Жартачкі, уласна-ручную жонку пад бомбу па-ставіць. М. Л ы н ь к о ў. СПАСВІЦЬ, СТРАВІЦЬ, ПАТРАВІЦЬ. Збуяў сівец, яго не с п а с-в і л і і скацінай: улетку травы хапае. I. Пташнікаў. Яшчэ як хлопцам быў, дык на папа заеўся быў за нешта— дзялянку канюшыны коньмі стравіў яму... К. Ч о р н ы. Яны патравілі коньмі лугі каля сялення. Э. С а м у й-л ё н а к. СПАТКНУЦЦА, СПАТЫК-НУЦЦА Іпра каня: СКАПЫ-ЦІЦЦА; АСТУПІЦЦА (разм.). 395 Конь спаткнуўся па-лахлівы. М. Ч а рот. Бегучы назад, Тамаш с п а-тыкнуўся на купіну і па-валіўся. Я. Колас. He дабегшы да павароткі, ён [конь] скапыуіўся, і це-раз яго галаву кулём паляцеў яздок. I. Г у р с к і. He аступіся — вось мая рука!.. С. Гаўрусёў. СПАТРЭБІЦЦА, ЗГАДЗІЦ-ЦА, ПРЫГАДЗІЦЦА, ПРЫ-ДАЦЦА, ЗДАЦЦА; ПРЫСПІ-ЧЫЦЬ (разм.); ЗНАДОБІЦЦА (абл.); ПАЙСЦІ (перан.) □ ПАЙСЦІ НА КАРЫСЦЬ. Ісці нам з табой яшчэ далё-ка, бацька, сілы с п а т р э б я ц-ц a. Т. X а д к е в і ч. Можа здарыцца, што ў ня-дзелю я не прыеду, от табе за-пас і з г о д з і ц ц a. і\. Ч а р-н ы ш э в і ч. Забіраю зброю — прыга-д з і ц ц а мне. 3. Б я д у л я. Зашануй слязінку: некалі прыдасца. Я. Купала. Стане чалавек даходзіць да свайго канца, як даходзяць і ўсе людзі майго веку, дык на чорта ён з д а ў с я каму? Я. К о л а с. Ды п р ы с п і ч ы л а яму па нейкай патрэбе пайсці ў ня-дзелю на рынак. I. Ч ы г р ы-н а ў. Упершыню тады з н а д о б і-л а с я мне грамата. П. Б р о ў-к а. Дзіўней усяго было, што, узяўіцы ў рукі аўчыну, Лейба адразу ведае, куды япа п о й-д з е — на крыссе, па плечы ці на рукавы. А. Ч а р н ы ш э-в і ч. I тое, што мы яго моцна кры-тыкавалі, павінна п а й с ц і яму н а к а р ы с ц ь. П. К а-в а л ё ў. СПАУЗЦІ, З’ЕХАЦЬ, АБ’-ЕХАЦЬ, ССУНУЦЦА. Туды ж [на траву] с п о ў э з плеч і Станіславаў пінжак. Р. Сабаленка. Падсядзёлак з ’ е х а ў аж пад бруха ўніз... Я. К У п а л а. Каса яе раскруцілася зусім і а б ’ е х а л а на шыю. I. Пташнікаў. Адна машына ссунулася колам у кювет, стаяла нахіліў-шыся. I. Мележ. СПАЦЕЦЬ, УСПАЦЕЦЬ, УПАЦЕЦЬ, УПАРЫЦЦА, АБ-ЛІЦЦА ПОТАМ; УМАКРЭЦЬ, УЗМАКРЭЦЬ, УПРЭЦЬ (разм.). Можа гэта ад работы пры агні хлопец с п а ц е ў, а можа яшчэ не высахла галава пасля лазні? A. К у л а к о ў с к і. Было горача, хлопчыкі ўспацелі. М. Л у п с я-к о ў. Сябры на верх гары ўзняліся, аж у паце лі, засапліся... Я. К о л а с. Ад цяжкага і шпаркага бегу ён у п а р ы ў с я... Я. К о л а с. Вой, стамілася, аж п о т а м а б л і л а с я. М. Л о б а н. Валынец, відаць, добра ў ма кр эў, несучы, бо без шапкі, лысінай свеціць. М. Л о-б а н. Чарнявы барабаншчык у з-м а к р э ў, ссунуў шапку і вы-цірае лоб далоняй. X. Ж ы ч-к а. Пакуль дабраўся да Вірской вуліцы, аж у п р э ў. I. Но-в і к а ў. СПАЧАТКУ, УПАЧАТКУ, НАПАЧАТКУ, НАПАЧАТАК, ПЕРШ, НАППЕРШ, НАПЕРШ, НАСАМПЕРШ, РАНЕЙ, НА-ПЕРАД, УПЕРАД, АДРАЗУ, ЗРАЗУ; СПЯРША (разм.); НАУПЕРАД (абл.) □ ПЕРШ-НАПЕРШ, ПЕРШ ЗА УСЕ, ПЕРШЫМ ЧЫНАМ, У ПЕР-ШУЮ ЧАРГУ, НА ПЕРШЫ ЧАС, НА ПЕРШЫМ ЧАСЕ, НА 396 ПЕРШЫ РАЗ, ПЕРШАЙ СПРАВАЙ, 3 ПЕРШАГА ПО-ГЛЯДУ, 3 ПЕРШАГА ПОЗІР-КУ, НА ПЕРШЫ ЙОГЛЯД, ПЕРАД ГЭТЫМ, ПЕРАД УСІМ. С п а ч ат к у яго крытыка-валі на калгасных сходах. A пасля і па камсамольскі сход запрасілі. П. К а в а л ё ў. Гэтая сустрэча, радасная ўпачатку, пад канец зусім сапсавала яго настрой. В. Б ы-ка ў. Напачатку Ермаліцкі ў касу заходзіў часта, бо гэта ўспрымалася як клопаты аб ма-ладым работніку. Я. С к р ы-г а н. Напачатак, хлопцы, з гэтае асіны, перуном пашчэпа-най, надзяром лучын... В. Т а ў-л а й. Калі праз жыта ты сцяжы-начкай ідзеш, рукамі каласы разблытваючы п е р ш, здаец-ца, што плывеш на морскіх хва-лях ты... У. Д у б о ў к а. Яно добра, а нават і трэба знаць суседскую мову, але н а й п е р ш трэба знаць сваю. Ф. Багушэвіч. I нап е р ш заглянуў — скарб яго ці цэлы? Ф. Б а г у-ш э в і ч. Давайце, дзяўчынка, пазнаё-мімся насамперш! К а р п ю к. Ты чалавек мне незнаёмы, я р ан е й хачу паглядзець, дзе ты жывеш і як жывеш. А. Я к і м о в і ч. Н а п е р а д перамога — a далей рэформы. Ц. Г а р т н ы. У цябе грахоў многа: дай па-вяду ў п е р а д к споведзі! К а з к а. Хлапец ад р а з у не спада-баўся Мажэйку. У. Ш а х а-в е ц. А ў дарозе, вядомая рэч, з р а з у зусім не чутно цяжа-ру, а прайдзі толькі далей, дык і фунт пудам здаецца! Я д в і-г і н Ш. С п я р ш а, калі птушаняты былі яшчэ малыя, бусел з бус-ліхай па адным выляталі з до-му, а як дзеці падраслі, адлу-чаліся ўжо разам... В. В і т-к а. Наўперад паеду ў Мі-куцічы да бацькоў, пажыву трохі, агледжуся, а там — бог бацька. Я. К о л а с.