КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Яна журботна зазначыла: — Ты робішся падобны да ўсіх астатніх гульцоў. — У якім сэнсе? — Ты ўвесь час думаеш пра лічбы, яны табе сняцца. Ты прачнуўся сярод ночы і ўскрыкнуў: «Zero deux»1. Ты ўсё нешта занатоўваеш на кавалачках паперы за абедам. — Ты называеш гэта абедам? — У маёй сумцы засталося чатыры тысячы франкаў. Трэба, каб нам хапіла іх да прыходу «Чайкі». Мы не будзем болей хадзіць у казіно. Я не веру ў тваю сістэму. Тыдзень таму ты казаў, што пабіць банк немагчыма. — Я яшчэ тады не вынайшаў... — Зараз ты паўтараеш словы д’ябала. Неўзабаве ты будзеш прадаваць сваю сістэму за келіх віскі. Яна паднялася і пайшла ў гатэль, але я не крануўся з месца. Я падумаў: жонка павінна верыць у свайго мужа да апошняга, а з нашай жаніцьбы не прайшло яшчэ і тыдня. Аднак неўзабаве, пасля кароткага роздуму, я пачаў разумець яе. Апошнія некалькі дзён я быў ёй не надта добрым спадарожнікам. Дый што гэта было за жыццё — мы баяліся сустрэцца вачыма з швейцарам! Акурат яго я і напаткаў, калі ўваходзіў у гатэль. 1 «Двайны нуль» (фр.). Ен спыніў мяне і сказаў: — Прывітанне ад дырэктара, сэр. Ці можаце вы ўдзяліць яму колькі хвілін? Ен чакае вас у кабінеце. Я падумаў: ва ўсім вінаваты Гом — гэты эгаістычны вылюдак. Я падумаў: яны ж не пасадзяць у турму яе, а толькі мяне. I яшчэ я падумаў: гэты Гом, гэты себялюбны сукін сын з восьмага паверха, які асудзіў нас на пакуты. Ен, бачыце, лічыць сябе надта вялікім, каб памятаць пра свае абяцанні. Ен стварыў свет, а на сёмы дзень пайшоў адпачываць, і пляваць ён хацеў на стварэнні, асуджаныя на пагібель. Трапіў бы ён мне сёння пад гарачую руку! Хоць бы на якое імгненне меў бы я над ім уладу — калі б мой успамін пра яго, мой праклён, меў якую рэальную сілу! Аднак здарылася так, што якраз мне наканавана быць плёнам яго думкі — ён жа ніколі не будзе залежаць ад маіх думак пра яго. — Сядайце, містэр Бертрам,— прапанаваў мне гаспадар гатэля. Ен пасунуў да мяне пачак цыгарэт.— Курыце? У яго была далікатнасць чалавека, на сумленні ў якога шмат загубленых жыццяў. — Дзякуй,— сказаў я. — Надвор’е не такое добрае, як можна было чакаць у гэту пару года. — He кажыце. Напэўна ж, лепей, чым у Англіі. — Спадзяюся, вам падабаецца наш гатэль. Гэта, на мой погляд, была звычайная руцінная фраза — каб толькі паказаць, што асабіста ён не мае да мяне ніякіх благіх пачуццяў — ведаеце, непрыемны абавязак... Хутчэй ужо пераходзіў бы ён да справы... — Вельмі падабаецца, дзякуй. — I вашай жонцы гэтаксама? — О, так, так. Ен зрабіў паўзу, і я падумаў: вось зараз ён пачне... Ен сказаў: — Дарэчы, містэр Бертрам, вы, па-мойму, тут упершыню? — Мы даволі высокай думкі пра нашу кухню. Лічу, што вы наўрад ці знойдзеце што-небудзь лепшае ва ўсёй Еўропе. — Безумоўна, вы маеце рацыю. — He хачу быць надакучлівым, містэр Бертрам, даруйце мне, калі ласка, калі скажу што не так, але мы заўважылі, што вам не зусім даспадобы наш рэстаран, а мы вельмі зацікаўленыя ў тым, каб вы і ваша жонка былі тут шчаслівыя. Што вас тут не здавальняе: сервіс, страва, віно? — О, у мяне няма скаргаў. Аніякіх скаргаў я не маю. — He думаю, каб яны ў вас былі, містэр Бертрам, я ўпэўнены ў нашым сервісе. Я прыйшоў да высновы — вы даруйце мне, калі ласка, маю нетактоўнасць... — He турбуйцеся. Я слухаю. — Мне вядома, што нашы кліенты з Англіі часта маюць пэўныя цяжкасці з валютай. Невялікая няўдача за ігральным сталом у нашы дні каго заўгодна можа лёгка выбіць са звычайнай каляіны жыцця. — Напэўна, так. Думаю, вы маеце рацыю. — Таму я прыйшоў да высновы, місгор Бертрам, што, мабыць... як бы гэта сказаць... Вы, як гэта здараецца, трохі... вы даруйце мне, абмежаваныя ў грошах? У мяне перасохла ў роце — нарэшце імгненне, якое я з жахам чакаў, наступіла. Я не мог падшукаць смелыя і шчырыя словы, патрэбныя з гэтай нагоды. Я сказаў: — Ну? I што? — і ўтаропіўся на яго праз стол. На сцяне вісеў партрэт прынца Манака, а на стале стаяў агромісты чарнільны прыбор. У напружанай цішыні я пачуў грукатанне цягніка, які прайшоў непадалёк у Італію. Гэта быў нібыта апошні зірк на волю. Між тым гаспадар гатэля працягваў: — Зразумейце, адміністрацыя як казіно, так і нашага гатэля вельмі зацікаўленая — сапраўды, вельмі зацікаўленая — зразумейце наша становішча, містэр Бертрам. Мы, прынамсі,— ён усміхнуўся, гледзячы на кончыкі сваіх пальцаў,— не зусім звычайныя гаспадары гатэляў. Мы прымаем тут кліентаў, пра якіх клапоцімся і якіх мы любім... ну, скажам, на працягу трыццаці гадоў,— ён наўмысна павольна, дакладна рымавіў кожнае слова наступнага сказа: — Нам прыемна лічыць іх хутчэй за сяброў, чым звычайных кліентаў. Вы ведаеце, тут у нашым княстве існуе даўняя традыцыя... ну, як бы сказаць дакладней... далікатнасці, містэр Бертрам. Мы не выдаём прозвішчы нашых гасцей. Мы захоўваем плойму ўсялякіх канфідэнцыяльных сакрэтаў. Я не мог болей вытрываць пустазвонства гэтага чалавека. Гэта было ўжо не проста пакаранне смерцю, а было падобна на кітайскую пакуту — катаванне вадою. Я сказаў: — Мы зусім даведзены да галечы — вось вам наш канфідэнцыяльны сакрэт. Ен ізноў усміхнуўся на свае пазногці: — Якраз пра гэта я і здагадваўся, містэр Бертрам, і таму, спадзяюся, вы прымеце невялікую пазыку. Як сябар містэра Друтэра. Містэр Друтэр наш сталы кліент, і мы былі б вельмі засмучаныя, калі б яго сябар пачуваў сябе няўтульна ў нашым гатэлі. Ен падняўся і з паклонам працягнуў мне канверт. Я адчуваў сябе хлапчуком, які за добрыя паводзіны атрымаў узнагароду з рук самога епіскапа. Потым ён праводзіў мяне да дзвярэй і на развітанне сказаў ціхім канфідэнцыяльным голасам: — Паспытайце нашага шампанскага «Шато Груад Ляроз» 1934 года — не пашкадуеце. У нумары я раскрыў канверт і пералічыў купюры. Я сказаў: — Ен пазычыў нам 250 000 франкаў. — Няўжо праўда? — Вось што значыць быць сябрам Гома. Шкада, але мне пачынае падабацца гэты сукін сын. — Як жа мы зможам аддаць яму такія грошы? — Нічога. Гом дапаможа. Гэта ж ён затрымаў нас тут. — Мы будзем траціць іх вельмі ашчадна, праўда, любы? — Хопіць ужо з мяне кавы і булачак. Сёння ў нас будзе свята — мы справім наша вяселле. Мне зусім не хацелася піць «Груад Ляроз» 1934 года. Я наняў аўтамабіль, і мы паехалі ў невялічкую горную вёсачку Пэй. Па дарозе наўкол усё выглядала цьмяным і жоўта-шэрым у промнях сонца, якое павольна садзілася паміж халоднымі плячамі ўзгоркаў, дзе хаваліся вечаровыя цені. На вулках стаялі мулы, а аўтамабіль аказаўся занадта вялікі, каб праехаць да гасцініцы, і ў гасцініцы стаяў адзіны велізарны стол амаль на пяцьдзесят персон. У адзіноце мы сядзелі за ім і назіралі, як спакваля надыходзіць цемра. Нам падалі мясцовае чырвонае віно — не надта добрае — і тлустых падсмажаных галубоў, і фрукты, і сыр. У суседнім пакоі весяліліся мясцовыя сяляне, пацягваючы сваё віно. Неўзабаве вечаровая імгла акрыла абрысы велізарнага горнага хрыбта за вокнамі гасцініцы. — Табе хораша? — Так. Вельмі. Праз некаторы час яна сказала: — Мне б не хацелася вяртацца ў Монтэ-Карла. Ці нельга адаслаць аўтамабіль назад і самім застацца тут? Сёння ўвечары мы абыдземся без зубных шчотак, а заўтра пойдзем па магазінах. Яна вымавіла апошняе слова з асаблівай інтанацыяй, нібыта мы былі ў гатэлі «Рыц» і вуліца Ру дэ ля Пэ была якраз за рагом. — Зубную шчотку мы купім у Карцье,— сказаў я. — Наведаем «Ланвін» і купім там дзве піжамы вышэйшага гатунку,— яна падхапіла прапанаваную мной гульню. — Мыла ў магазіне Герлена. — Тузін танных насовак на Ру дэ Рывалі. Яна дадала: — Мне болей у голаў не прыходзіць, што ж нам яшчэ спатрэбіцца, а табе? Ты калі-небудзь бываў там з сваёй Мурзай? Мурзай Кэры называла маю першую жонку, якая была смуглявая, поўная і сексуальная, з вачамі пекінскага мопсіка. — Ніколі. — Мне падабаецца бываць там, дзе няма чужых слядоў. Я зірнуў на гадзіннік. Было каля дзесяці, а яшчэ паўгадзіны язды назад. Я сказаў: — Бадай што, нам лепей вяртацца ўжо назад. — Яшчэ зусім не позна. — Разумееш, сёння ўвечары я хачу даць сваёй сістэме сапраўдны шанц. Калі я буду ставіць двухсотфранкавыя фішкі, я выйграю даволі значны капітал. — Ты сёння збіраешся пайсці ў казіно? — Вядома, пайду. — Але ж гэта будзе крадзеж. — Hi ў якім разе. Ен пазычыў нам грошы, каб мы мелі з іх асалоду. — У такім разе, палова належыць мне. Ты не маеш права рызыкаваць маёй паловай. — Дарагая, будзь разумная. Мне патрэбны ўсе грошы. Сістэма патрабуе вялікага капіталу. Калі я выйграю, ты атрымаеш назад сваю палову і яшчэ з працэнтамі. Мы аплацім усе рахункі. I калі ты хочаш, вернемся сюды і правядзём тут рэшту нашага адпачынку. — Ты ніколі не выйграеш. Паглядзі на іншых. — Яны ж не матэматыкі. Стары з барадой правёў нас цёмнымі скляпеннямі вузкіх вулак да аўтамабіля. Яна ішла моўчкі і нават не дазволіла мне ўзяць яе пад ручку. Я сказаў: — Гэта наша святочная ноч, любая. Чаго ты злуешся? — Хіба я сказала што-небудзь злое? Як яны абяззбройваюць нас сваім маўчаннем: маўчанне нельга паўтарыць ці адказаць на яго, як гэта можна зрабіць са словам. У такім самым маўчанні мы ехалі дадому. Калі праязджалі паўз Манака, горад увесь зіхацеў агеньчыкамі: музей, казіно, кафедральны сабор, палац, а са скалы пускалі ў неба феерверк. Гэта быў апошні вечар ілюмінацый. Я згадаў першы дзень, нашу сварку і тыя тры балконы. Я сказаў: — Мы ніколі не былі ў Salle Privee. Пойдзем туды сёння ўвечары. — А чаму абавязкова сёння? — спытала яна. — «Le mari doit protection a sa femme. La femme obeissance a son mari»1. — Што гэта ты там балбочаш? — Ты ж сама сказала мэру, што згодная з гэтым. Есць яшчэ адзін пункт, на які ты афіцыйна пагадзілася: «Жонка абавязана жыць з мужам і ісці за ім паўсюль, куды б ён ні пайшоў». Ну, дык вось, сёння мы абавязкова, чорт пабяры, пойдзем у Salle Privee. — Я не магла зразумець сэнсу яго прамоў: ён гаварыў па-французску. Горшае заўсёды застаецца ззаду, калі яна робіць ласку і пачынае спрачацца. — Пойдзем са мной, калі ласка, дарагая, і ты будзеш сведка, як мая сістэма выйграе. — Я ўбачу толькі тое, што яна прайграе,— сказала яна, і кожнае слова яна наўмысна вымавіла дакладна і выразна. Прынамсі, яна мела рацыю.