Тэхналогія стварэння свята
Вучэбны дапаможнік
Памер: 224с.
Мінск 2008
Дэталёва распрацаванае палажэнне аб правядзенні свята члены ініцыятыўнай групы падаюць на разгляд адпаведных дзяржаўных органаў, устаноў, якія могуць вырашыць пытанні яго правядзення (калегіі розных міністэрстваў, абласныя, га-радскія або раённыя выканкамы, упраўленні культуры, гра-мадскія і прыватныя арганізацыі і інш.). На спецыяльным па-сяджэнні такой дзяржаўнай, грамадскай ці прыватнай устано-вы або арганізацыі абмяркоўваюць прапановы ініцыятыў-най групы, уносяць пэўныя папраўкі і дапаўненні (калі існуе не-абходнасць) і зацвярджаюць палажэнне аб правядзенні свята.
У пісьмовым выглядзе палажэнне аб правядзенні свята да-водзіцца да ведама ўсіх творчых, арганізацыйных, гаспадар-чых і іншых структур, якія прыцягваюцца да правядзення свята. Затым распачынаецца работа над рэалізацыяй розных пытанняў увасаблення святочнага дзеяння.
Л ітаратура
Аўцюкі-2003. IV Усебеларускі фестываль народнага гума-ру. — Гомель: КМПУП “ Сож “, 2003.
Звіняць цымбалы і гармонік. Міжнародны фестываль на-роднай музыкі: Даведнік фестывалю. — Мн.: Чатыры чвэрці, 1998.
He старэюць душой ветэраны. Трэці рэспубліканскі фес-тываль народнай творчасці ветэранскіх калектываў. — Мн.: РПКВ, 1977.
Пад белым крылом Беларусі. IV Усебеларускі фестываль нацыянальных культур, Гродна, 7—8 чэрв. 2002 г. — Мн.: ТАА “Ковчег”, 2002.
Сожскі карагод. Второй международный фестнваль баль-ной хореографнн. — Жлобнн: Техннческая кннга, 1999.
II. АРГАНІЗАЦЫЙНЫ КАМІТЭТ ПА ПАДРЫХТОЎЦЫ СВЯТА
Склад аргкамітэта і яго структурных падраздзяленняў
Аргкамітэт свята — гэта часовае адміністрацыйна-творчае аб’яднанне, створанае па загадзе органаў дзяржаўнай улады або адміністрацыі грамадскай установы, арганізацыі ці пры-ватнай асобы для вырашэння задач творчага, матэрыяльна-тэхнічнага, арганізацыйнага і фінансавага забеспячэння свята ў перыяд яго падрыхтоўкі і правядзення. Галоўныя адказныя асобы аргкамітэта вызначаюцца ў палажэнні аб правядзенні свята. Яны каардынуюць і кантралююць выкананне пэўных блокаў пытанняў па арганізацыі і правядзенні свята і звычай-на з’яўляюцца кіраўнікамі структурных падраздзяленняў.
Склад структурных падраздзяленняў аргкамітэта ў залеж-насці ад маштабаў увасабляемага свята можа дасягаць ад не-калькіх дзесяткаў да некалькіх соцень людзей.
Прапануемая арганізацыйная структура аргкамітэта адлю-строўвае пералік яго структурных падраздзяленняў, адказных асоб і супрацоўнікаў, неабходных пры падрыхтоўцы вялікага маштабнага свята міжнароднага або рэспубліканскага ўзроўню. У іншых святах, больш сціплых па аб’ёме падрых-тоўчых работ, такі пералік значна памяншаецца ў адпавед-насці з тымі творчымі задачамі, якія вырашаюцца ў свяце, і матэрыяльнымі магчымасцямі, якія ёсць у распараджэнні арг-камітэта.
Але ў любым выпадку агульная схема пабудовы аргка-мітэта, сістэма падпарадкавання, пералік і задачы структур-ных падраздзяленняў свята застаюцца нязменнымі.
Арганізацыйны камітэт па падрыхтоўцы свята складаецца са штаба, куды ўваходзяць старшыня аргкамітэта, намеснікі старшыні аргкамітэта, кіраўнікі структурных падраздзялен-няў, сакратар; пастановачнай групы (мастацкі кіраўнік свята, аўтар сцэнарыя або сцэнарная група, галоўны рэжысёр, га-
9
лоўны мастак, музычны кіраўнік, галоўны балетмайстар, гу-карэжысёр, рэжысёры-пастаноўшчыкі розных святочных ме-рапрыемстваў, дзей, нумароў); творчай групы (памочнік або асістэнт галоўнага рэжысёра, рэжысёры, балетмайстры, хор-майстры, дырыжоры, мастак-дэкаратар, мастак-бутафор, мас-так-рэквізітар, мастак па грыму, кіраўнікі творчых калекты-ваў, асістэнты рэжысёраў-пастаноўшчыкаў, трэнеры спар-тыўных калектываў, асобныя выканаўцы: вядучыя, дыктары, артысты розных жанраў, культарганізатары, удзельнікі груп тэатралізаванай рэкламы на вазах, аўтамабілях, трамваях, цеплаходах і інш.); мастацка-пастановачнай часткі (машы-ніст сцэны, калі ёсць неабходнасць, гукааператары, аперата-ры святлатэхнікі, інжынер па разліку канструкцый і дэкара-тыўных аб’ёмаў, рэквізітар, касцюмер, грымёр, бутафор, ра-бочыя сцэны); упраўлейня па матэрыяльна-тэхнічным забес-пячэнні (намеснік старшыні аргкамітэта або дырэктар свята, кіраўнікі або адказныя прадстаўнікі арганізацый, прадпрыем-стваў, устаноў, якія ўдзельнічаюць у падрыхтоўцы свята, ды-рэкцыя кірмашу, аддзел арганізацыі харчавання ўдзельнікаў свята: прадпрыемствы харчовай прамысловасці, харчгандлю, грамадскага харчаванля; транспартны аддзел: камунгас, ПМК, аўтабазы, трамвайна-тралейбусныя паркі, спартыўна-тэхнічныя таварыствы, аўтасродкі воінскіх і ваенізаваных падраздзяленняў); арганізацыйнага аддзела (адміністратар свята, жыллёвая гаспадарка: гасцініцы, інтэрнаты, здраўніцы, турбазы, палатачныя гарадкі; група рэкламы свята: прэса, ра-дыё, тэлебачанне, друкарня; служба бяспекі руху; транспарт-ная служба; медыцынская служба свята; служба пажарнай бяспекі; служба аховы парадку: міліцыя, падраздзяленні ўнутраных войск, добраахвотныя дружыны аховы парадку); бухгалтэрыі свята (галоўны бухгалтар, бухгалтар, касір).
ю
Функцыянальныя абавязкі членаў аргкамітэта
Пры распрацоўцы структуры аддзелаў і службаў аргка-мітэта важна ведаць не толькі сістэму падпарадкавання, але і дакладна вызначыць функцыянальныя абавязкі іх супра-цоўнікаў. Веданне функцыянальных абавязкаў супрацоўнікаў дае магчымасць кампетэнтна абгрунтаваць аплату тых ці іншых відаў работ, уключыўшы іх пералік у канкрэтнае пра-цоўнае пагадненне або дагавор.
У кожным свяце ў залежнасці ад яго маштабу функцыя-нальныя абавязкі членаў структурных падраздзяленняў мо-гуць вызначацца ў большым ці меншым аб’ёме, але галоўныя моманты іх дзейнасці застаюцца нязменнымі.
Ужо ў палажэнні аб правядзенні свята ў складзе яго штаба вызначаюцца галоўныя адказныя асобы: старшыня аргка-мітэта і яго намеснікі, галоўны рэжысёр, дырэктар свята, a таксама кіраўнікі падраздзяленняў, якія будуць кіраваць іх работай і дэталізаваць заданні супрацоўнікам.
Старшыня аргкамітэта звычайна прызначаецца з ліку адказных адміністрацыйных асоб, здольных вырашыць пы-танні арганізацыі свята на любым узроўні. У рамках раёна, вобласці, горада старшынёй аргкамітэта, як правіла, стано-віцца старшыня мясцовага выканкама або яго намеснік ці за-гадчык аддзела культуры; у невялікіх святах мясцовага ха-рактару такія функцыі можа выконваць дырэктар пэўнай ар-ганізацыі, прадпрыемства, кіраўнік установы; у свяце, якое наладжваецца міністэрствам пэўнай галіны, старшынёй арг-камітэта прызначаюць намесніка міністра, а ў вялікіх міжнародных святах узначаліць такое часовае аб’яднанне можа кіраўнік пэўнай дзяржаўнай структуры.
Задача старшыні аргкамітэта -— здзяйсненне агульнага кіраўніцтва і каардынацыя работ усіх структурных падраз-дзяленняў, перыядычнае правядзенне агульных пасяджэнняў аргкамітэта, на якіх заслухоўваецца і аналізуецца ход пад-
21
рыхтоўкі свята, вырашаюцца найбольш вострыя арга-нізацыйныя праблемы і спрэчныя пытанні.
Намеснік старшыні аргкамітэта — гэта прадстаўнік дзяржаўных органаў (або арганізацыі, прадпрыемства, уста-новы), які практычна вядзе пастаянны кантроль работы ўсіх структурных падраздзяленняў і перыядычна робіць справа-здачы свайму кіраўніку. У лік намеснікаў старшыні аргка-мітэта даволі часта (асабліва пры ўвасабленні свят мясцовага ўзроўню) уваходзяць дырэктар свята і галоўны рэжысёр.
Дырэктар свята вядзе практычную работу па кіраўніцтве і кантролі за дзейнасцю гаспадарчых, арганізацыйнай і фінансавай структур аргкамітэта. У асобных святах, увасаб-ленне якіх звязана з выкананнем вялікага аб’ёму работ, у склад супрацоўнікаў аргкамітэта могуць быць уведзены па-сады генеральнага і выканаўчага дырэктараў, якія паміж са-бой дзеляць абавязкі па падрыхтоўцы і правядзенні свята.
Асобнае месца ў кіраўнічым звяне аргкамітэта займае га-лоўны рэжысёр (або мастацкі кіраўнік). Справа ў тым, што гэтая асоба нясе асабістую адказнасць за якасць творчага ўвасаблення свята. Таму дырэктар свята па ўсіх кардыналь-ных пытаннях і ў тых выпадках, калі існуе неабходнасць, раіцца з галоўным рэжысёрам, выконвае яго рэкамендацыі, парады. Пры ўзнікненні спрэчных момантаў або розных па-зіцый на спосаб вырашэння таго ці іншага пытання яны звяр-таюцца да старшыні аргкамітэта, які і выносіць канчатковае рашэнне.
Пастановачная група свята
Пастановачная група — гэта часовае творчае аб’яднанне, створанае для дэталёвай распрацоўкі творчай канцэпцыі свя-та і яе ўвасаблення ў літаратурным аспекце, пластычным, мастацка-дэкаратыўным, музычным рашэннях.
Стварэнне пастановачнай групы свята — прэрагатыва га-лоўнага рэжысёра (або мастацкага кіраўніка); у залежнасці ад
12
аб’ёму творчых работ вар’іруецца і колькасны склад пастано-вачнай групы або пастановачных груп.
У сучаснай святочнай культуры Беларусі праводзіцца шэ-раг свят, якія могуць працягвацца некалькі тыдняў, месяцаў і нават гадоў. Арганізатары такіх святочных марафонаў, як, напрыклад, Свята нацыянальных культур Беларусі, Усебела-рускае свята народнага гумару, міжнароднае свята народнай музыкі “Звіняць цымбалы і гармонік”, на працягу аднаго— двух гадоў наладжваюць у рамках сваіх праграм святы розных раёнаў і абласцей, грамадскіх аб’яднанняў (дзе ажыц-цяўляюцца папярэдні прагляд і адбор творчых калектываў), a затым запрашаюць на фінальнае святочнае мерапрыемсгва ў загадзя вызначаным горадзе лепшыя творчыя калектывы і асобных выканаўцаў.
На такіх святах (фестывалі мастацтваў, народных рамёст-ваў, народнай творчасці, спартыўных святах і да т.п.) на па-чатковым этапе ў кожнай мясцовасці ствараюцца свае паста-новачныя групы, якія займаюцца ўвасабленнем святочных дзей.
Падрыхтоўка грандыёзных па маштабу свят патрабуе ства-рэння цэнтральнай і тэрытарыяльных пастановачных груп. У гэтых выпадках з мэтай каардынацыі іх дзейнасці, дакладнага выканання ўсіх творчых задач у структуру цэнтральнай па-становачнай групы можа быць уведзена пасада мастацкага кіраўніка. Такая ж адзінка можа быць і ў складзе пастановач-ных груп іншых свят, увасабленнем якіх займаюцца паста-ноўшчыкі, якія маюць невялікі творчы вопыт.
Мастацкі кіраўнік — самы дасведчаны спецыяліст пэўнага жанру мастацтва ў структуры арганізацыйнага камітэта свята, творчыя распрацоўкі, парады і рэкамендацыі якога аказваюць істотны ўплыў на якасць падрыхтоўкі і правядзення свята.
КНІГІ ОНЛАЙН
