Тэхналогія стварэння свята
Вучэбны дапаможнік
Памер: 224с.
Мінск 2008
— назіраць за ходам мантажных работ у час правядзення свята.
На ўсіх этапах работы галоўны мастак праводзіць кансуль-тацыі з галоўным рэжысёрам з мэтай выпрацоўкі аптымаль-нага варыянта вырашэння пытанняў мастацка-дэкаратыўнага афармлення свята.
Музычны кіраўнік свята. На святах рознай тэматычнай і жанравай накіраванасці, асабліва такіх, як фестывалі народ-най, духавой, камернай, эстраднай музыкі, свята песні і іншых, дзе музыка з’яўляецца асноўным выразным сродкам,
19
важная роля належыць музычнаму кіраўніку, перад якім ста-вяцца наступныя фу нкцыянальныя патрабаванні:
— азнаёміцца са сцэнарыем свята і характарам музыкі той эпохі, якая адлюстравана ў свяце;
— распрацаваць музычны вобраз свята ці мелодыю-лейтматыў, якая будзе праходзіць скрозь асноўныя фрагмен-ты дзеяння;
— вырашыць прынцыпы музычнага афармлення (ілюстрацыйны, кантрастны і інш.), а таксама асноўныя спо-сабы падачы музычнага матэрыялу (механічны запіс — фана-грама, “жывы гук” у выкананні музычных, харавых калекты-ваў і асобных выканаўцаў або яднанне гэтых двух спосабаў);
— зрабіць падбор музычных нумароў, якія б не толькі ха-рактарызавалі эпоху, але і спрыялі паглыбленню рэжысёрскай задумы свята, узмацнялі эмацыянальны ўплыў на гледача;
— пры неабходнасці вызначыць кампазітара, які зможа на-пісаць неабходную для свята музыку.
У сучасных умовах вельмі часта функцыянальныя абавязкі музычнаі'а кіраўніка ўскладаюцца на галоўнага дырыжора або гэтыя задачы вырашае галоўны рэжысёр сумесна з гука-рэжысёрам.
Гукарэжысёр свята. Сучаснае свята не абыходзіцца без гукаўзмацнення, асабліва гэта датычыцца свят на адкрытым паветры, дзе зоны дзеяння размешчаны на вялікай тэрыторыі, а сцэнічныя пляцоўкі знаходзяцца на значнай адлегласці ад гледачоў. Работа па гукавым афармленні свята мае спецы-фічныя асаблівасці, звязана з пэўнымі творчымі, арга-нізацыйнымі і тэхнічнымі цяжкасцямі.
Перад гукарэжысёрам у працэсе падрыхтоўкі і правядзення свята ставяцца наступныя функцыянальныя патрабаванні:
— на аснове выяўлення прасторавага вырашэння, ланд-шафтных і архітэктурных асаблівасцей месца святочнага дзе-яння вызначыць сістэмы агучвання і аб’ём гучання цэнтраль-нага мізансцэнічнага пункта свята, а таксама дадатковых сцэ-нічных і масава-гульнёвых пляцовак;
20
— высветліць тыя тэхнічныя магчымасці, якія ёсць у да-дзенай мясцовасці для агучвання ўсёй тэрыторыі свята і асобных пляцовак;
— на аснове аналізу сцэнарыя здзейсніць падбор неабход-ных музычных, шумавых і гукавых нумароў і зацвердзіць іх у галоўнага рэжысёра;
— распрацаваць партытуру музыкі і шумаў і вызначыць у адпаведнасці з патрабаваннямі дзеі хранаметраж кожнага ну-мара;
— зрабіць запіс, перазапіс і мантаж фанаграм свята;
— кантраляваць мантаж тэхнічнай апаратуры на ўсіх сцэ-нічных і масава-гульнёвых пляцоўках;
— здзейсніць гукавое суправаджэнне рэпетыцый і самога свята;
— прыняць удзел у рабоце пастановачнай групы і аргка-мітэта.
У працэсе работы над гукавым афармленнем гукарэжысёру дапамагае гукааператар або гукааператары, асабліва на этапе гукатэхнічнага афармлення і суправаджэння свята. Але кан-чатковае рашэнне па ўсіх пытаннях гукавога афармлення прымае галоўны рэжысёр.
Абавязкі членаў творчай групы
Творчая група свята — гэта ўдзельнікі будучых святочных дзей, запрошаныя для выканання канкрэтных відаў творчых работ: прафесіянальныя і самадзейныя калектывы, спар-тыўныя таварыствы і вайсковыя часці, Дамы мадэляў і піратэхнічныя фірмы, сярэднія і вышэйшыя навучальныя ўстановы, Палацы дзяцінства і інш.
Практычнай падрыхтоўкай да ўдзелу ў свяце мноства ка-лектываў займаецца шэраг спецыялістаў, аб’яднаных у твор-чую групу. Сюды ўваходзяць кіраўнікі творчых калектываў і асобныя выканаўцы, якія падпарадкоўваюцца пэўнаму члену пастановачнай групы згодна са сваёй спецыялізацыяй. На-
2і
прыклад, кіраўнікі харэаграфічных калектываў працуюць пад кіраўніцтвам галоўнага балетмайстра, харавымі і музычнымі калектывамі кіруе галоўны дырыжор або музычны кіраўнік і інш.
Члены творчай групы выконваюць заданні паста-ноўшчыкаў. У працэсе ўсяго перыяду падрыхтоўкі свята чле-ны пастановачнай групы кантралююць работу калектываў творчай групы і абмяркоўваюць ход падрыхтоўкі на спецы-яльных пасяджэннях.
Асобнае месца ў структуры творчай групы займае па-мочнік рэжысёра, які з’яўляецца звязуючым звяном паміж галоўным рэжысёрам і членамі творчай і пастановачнай груп.
Памочнік (асістэнт) — гэта непасрэдны паплечнік га-лоўнага рэжысёра перш за ўсё па творчай, а затым па тэх-нічна-арганізацыйнай лініі. У яго функцыі ўваходзіць на-ступнае:
— удзельнічаць ва ўсім працэсе падрыхтоўкі свята, пачы-наіочы з абмеркавання з галоўным рэжысёрам пастановачна-га плана і заканчваючы выпускам самога свята;
— правесці па даручэнні галоўнага рэжысёра рэпетыцыі з асобнымі калектывамі і выканаўцамі;
— кантраляваць работу розных тэхнічных службаў;
— праводзіць работу па арганізацыі рэпетыцый:
а) інфармаваць калектывы і выканаўцаў, усе неабходныя службы аб графіку рэпетыцыйнага працэсу;
б) падрыхтаваць на сцэне згодна з рэжысёрскай пла-ніроўкай выгарадку мастацка-дэкаратыўнага афармлення;
в) пракантраляваць мантаж і гатоўнасць да работы гу-каўзмацняльнай і гукааднаўляльнай апаратуры;
г) праверыць гатоўнасць касцюмаў, рэквізіту і бутафорыі;
д) у час рэпетыцый і святочнага дзеяння кантраляваць ход дзеі, своечасова абвяшчаць выканаўцам і калектывам аб іх выхадзе на сцэну; згодна партытур музыкі і шумаў, святла, тэхнічных перастановак кіраваць работай асвягляльнікаў, гу-кааператара і рабочых сцэны;
22
ж ) выконваць усе творчыя і арганізацыйныя даручэнні га-лоўнага рэжысёра па каардынацыі пытанняў увасаблення свята.
Памочнік (асістэнт) рэжысёра з’яўляецца кіраўніком-каардынатарам творчай групы, праз якога ўсе творчыя і арга-нізацыйныя пытанні асобных выканаўцаў і калектываў да-водзяцца да галоўнага рэжысёра і дырэктара свята і атрым-ліваюць канчатковае вырашэнне.
Мастацка-пастановачная частка свята
Для здзяйснення свята патрэбны пэўныя ўмовы, у якіх бу-дуць дзейнічаць выканаўцы. Да пачатку ўрачыстасцей дзеля стварэння такіх умоў вядзецца велізарная работа па выпуску свята. Стварэнне знешняй формы свята ўключае шэраг раз-настайных відаў работ творчага і вытворчага характару, якой займаецца мастацка-пастановачная частка свята. Гэта струк-турнае падраздзяленне аргкамітэта ўзначальвае спецыяльная адказная асоба — загадчык мастацка-пастановачнай часткі. Але ў тым выпадку, калі наладжваемае свята з’яўляецца не-вялікім па маштабе або ў каштарысе выдаткаў па розных прычынах не прадугледжана адзінка загадчыка мастацка-пастановачнай часткі, яго задачы выконвае дырэктар свята.
Загадчык мастацка-пастановачнай часткі працуе ў па-стаянным кантакце з галоўным рэжысёрам і галоўным маста-ком; яго работа складаецца з наступных функцыянальных абавязкаў:
— арганізацыя і правядзенне рабочых нарад мастацка-пастановачнай часткі;
— нагляд за матэрыяльна-тэхнічным забесвячэннем свята;
— рэгуляванне абавязкаў і раскладу работы членаў мас-тацка-пастановачнай часткі;
— кантроль за вырабам, арэндай або падборам усіх неаб-ходных кампанентаў мастацка-дэкаратыўнага афармлення;
23
— кантроль за правядзеннем мантажу абсталявання ўсіх эстрадных і гульнёвых пляцовак свята;
— арганізацыя і правядзенне спецыяльных відаў рэпеты-цый, якія наладжваюцца мастацка-пастановачнай часткай (падгоначныя, манціровачныя, па асвятленні, гукавыя);
— падрыхтоўка разам з пажарна-тэхнічнай камісіяй і інжынерам па тэхніцы бяспекі актаў здачы і прыёму мастац-ка-дэкаратыўнага афармлення, святлатэхнікі і разнастайных механізмаў з пункту гледжання захавання нормаў і правіл умоў працы і супрацьпажарнай бяспекі;
— удзел у рабоце аргкамітэта і каардынацыйная работа з членамі іншых структурных падраздзяленняў.
Пад кіраўніцтвам загадчыка мастацка-пастановачнай часткі працуюць спецыялісты рознага профілю, якія займа-юцца канкрэтнай творчай і вытворчай дзейнасцю па ства-рэнні знеіпняй формы свята. Прапануемы пералік кіраўнікоў і членаў службаў мастацка-пастановачнай часткі, а таксама іх функцыянальныя абавязкі могуць памяншацца або павя-лічвацца ў адпаведнасці з аб’ёмам работы, якую трэба зра-біць пры падрыхтоўцы і правядзенні свята.
Машыніст сцэны на свяце даволі часта разам з рабочымі сцэны, брыгадамі будаўнікоў і электрыкаў абслугоўвае не толькі галоўную сцэну, але і дадатковыя пляцоўкі дзеяння, таму яго абавязкі значна шырэй, чым у тэатры:
— знаёмства са сцэнарыем свята, задумай рэжысёра і Mac-Taxa, планіроўкай святочнай прасторы і тым аб’ёмам работ, які трэба выканаць яму і яго падначаленым;
— нагляд за будаўніцтвам часовых пабудоў свята ў адпа-веднасці з эскізамі і чарцяжамі, якія распрацаваў галоўны мастак;
— замацаванне асобных зон дзеяння свята і дзялянак га-лоўнай сцэны за брыгадзірамі груп рабочых сцэны;
— арганізацыя для правядзення рэпетыцый з выканаўцамі ў рэпетыцыйным памяшканні і на сцэне выгарадак сцэнічнага
24
афармлення на аснове падбору станкоў, сцен, калон — усяго таго, што патрабуецца для імітацыі будучых дэкарацый;
— знаёмства з дэкарацыямі, асвойванне іх зборкі, уста-ноўкі і разборкі;
— падгонка і манціроўка сцэнічнага афармлення, заната-ванне парадку і тэхнікі манціроўкі, планіроўкі і сігналаў для іх перамен у час дзеі;
— распрацоўка разам з загадчыкам пастановачнай часткі плана правядзення манціровачных рэпетыцый, у якім вызна-чаюцца аб’ём работ, паслядоўнасць аперацый і колькасць выкліканых работнікаў;
— тлумачэнне рабочым сцэны сэнсу і парадку правядзення манціровачлых рэпетыцый і расстаноўка іх па асобных дзя-лянках;
— вызначэнне месцаў размяшчэння дэкарацый на сцэне, месца падрыхтоўкі мэблі і спосабу яе дастаўкі на сцэну ў ад-паведнасці з парадкам змены дэкарацый;
— распрацоўка спосабу дастаўкі дэталяў дэкаратыўнага афармлення і мэблі з адной зоны дзеяння свята ў другую (у выпадку неабходнасці);
— фіксацыя планіроўкі ў кожнай зоне святочнага дзеяння;
— удзел у правядзенні прагонных, мантажных, зводных, генеральных рэпетыцый на ўсіх пляцоўках святочнага дзеян-ня, арганізацыя вытворчага працэсу рабочай групы на свяце;
— удзел у нарадах мастацка-пастановачнай часткі.
КНІГІ ОНЛАЙН
