Тэорыя літаратуры ў дыялогу еўрапейскіх культур
Міхаіл Тычына, Яўген Гарадніцкі, Ганна Кісліцына
Выдавец: Беларуская навука
Памер: 549с.
Мінск 2018
131
ён - заканамерны прадукт «грамадства Спектаклю» (тэрмін Г. Дэбора), дзе іс-ціна, сапраўднасць і рэальнасць не выклікаюць былой цікавасці, дзе пануе шоу-культура, запаветнай марай якой з’яўляецца канчатковае выдаленне гіста-рычнай свядомасці.
Як ужо не раз заўважалася айчыннымі даследчыкамі, многія культурныя з’явы (той жа слэм) прыходзяць на Беларусь з Захаду, прычым прыходзяць са спазненнем і даволі працяглым. Так, стаўшая сёння відавочнай эфемернасць літаратурнага жыцця, яго даволі нечаканая і непрадказальная эстраднасць (характэрная ў большай ступені для паэтычнай творчасці) былі характэрнымі рысамі заходняга грамадства ў 1980-х гадах. Тэатральнасць палітычнага жыц-ця і навязаная рэальнасць усюдыіснай рэкламы, ўяўныя каштоўнасці эпохі та-тальнага спажывецкага мыслення і рэдукцыя духоўных інстытутаў, паступо-вае выцісканне ментальнага візуальным, а сапраўднага віртуальным - усё гэ-та сведчыць пра тое, што і наша краіна ўступае ў эпоху «тэатракратыі» (тэрмін Ж. Баландзье).
Сёння на Захадзе знаходзяцца вучоныя, якія бачаць ролю гульні як куль-тураўтваральнага фактара гісторыі, больш важкай, значнай, чым праца. Таму няма нічога дзіўнага ў тым, што сучасная культуралогія зноў і зноў вяртаецца да тэрміна homo ludens (чалавек, які гуляе). Як вядома, упершыню ён з’явіўся ў аднайменнай працы галандскага вучонага Йохана Хэйзінга. Вобраз «чалаве-ка, які гуляе» можна сустрэць і ў іспанскага філосафа X. Артэга-і-Гасэта, і ў Германа Гесэ. Вельмі поўна і ўсебакова разгледжаны гэты вобраз у кнізе М. А. Хрэнава «Чалавек, які гуляе» ў рускай культуры», якая выйшла ў 2005 го-дзе. Цікавай падаецца яго заўвага, што такія выразы, як «тэорыя гульняў», «карнавальнае светаадчуванне», «метафізіка маскі», «мова як гульня», «тэало-гія свята», «гульня азначаючых», якія яшчэ нядаўна сустракаліся адно ў наву-ковай літаратуры, сёння набываюць характар устойлівых, і ўжываюцца нават у бытавым кантэксце. Гэта гаворыць пра надзвычайную актуальнасць паняцця гульні ў сучаснай сітуацыі.
Ствараючы вобраз homo ludens, як альтэрнатыву вобразу homo faber, якую дало XVIII ст., і Хэйзінга, і Артэга-і-Гасэт звяртаюцца д
КНІГІ ОНЛАЙН
