КНІГІ ОНЛАЙН

Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць

Творы замежнай літаратуры для дадатковага чытання ў 10—11 класах

Эрнэст Хемінгуэй, Райнер Марыя Рыльке

Выдавец: Мастацкая літаратура

Памер: 335с.

Мінск 2024

73.14 МБ

— Не,— сказаў я. Кэтрын смяялася.
— Няма нічога смешнага,— сказала Фергюсон.— Так вельмі часта бывае.
— Мы пажэнімся, Ферджы,— сказала Кэтрын,— каб зрабіць вам прыемнае.
— He для майго задавальнення. Вы самі павінны былі падумаць пра гэта.
— Мы былі вельмі занятыя.
— Так. Я ведаю. Занятыя тым, што рабілі дзяцей.
Я думаў, што яна зноў пачне плакаць, але яна замест гэтага раптам пакрыўдзілася.
— Цяпер вы, вядома, пойдзеце з ім?
— Так,— сказала Кэтрын.— Калі ён хоча.
— А як жа я?
— Вы баіцеся застацца тут адна?
— Так, баюся.
— Тады я застануся з вамі.
— He, ідзіце з ім. Ідзіце з ім зараз жа. Я не хачу вас больш бачыць.
— Вось толькі паабедаем.
— He, ідзіце зараз жа.
— Ферджы, будзьце разумная.
— Зараз жа выбірайцеся адсюль, кажуць вам. Ідзіце абое.
— Пойдзем,— сказаў я. Мне надакучыла Ферджы.
— Вядома, вы радыя пайсці. Нават абедаць я павінна цяпер у адзіноце. Я так даўно марыла трапіць на італьянскія азёры, і вось што атрымалася. О-о! — Яна ўсхліпнула, затым зірнула на Кэтрын і папярхнулася.
— Мы застаёмся да канца абеду,— сказала Кэтрын.— I я не пакіну вас адну, калі вы хочаце, каб я была з вамі. Я не пакіну вас адну, Ферджы.
— He. He. Я хачу, каб вы пайшлі,— Яна выцерла вочы.— Я страшэнна неразумная. Калі ласка, не звяртайце на мяне ўвагі.
Дзяўчыну, якая падавала на стол, вельмі ўсхвалявалі ўсе гэтыя слёзы. Цяпер, прынёсшы наступную страву, яна яўна адчула палёгку, убачыўшы, што ўсё наладзілася.
Ноч у гатэлі, у нашым пакоі, дзе за дзвярыма доўгі пусты калідор і нашыя чаравікі каля дзвярэй, і тоўсты дыван на падлозе пакоя, і дождж за акном, і ў пакоі светла, і радасна, і ўтульна, а потым цемната, і радасць тонкіх прасцін і зручнай пасцелі, і адчуванне, што вярнуўся дадому, што ты не адзін, і ноччу, калі прачнешся, другі, як і раней, тут і не знік нікуды,— усё астатняе больш не існавала. Стаміўшыся, мы засыналі, і калі прачыналіся, то прачыналіся абое, і адзіноты не ўзнікала. Часам мужчыну хочацца пабыць аднаму і жанчыне хочацца пабыць адной, і кожнаму крыўдна адчуваць гэта ў іншым, калі яны кахаюць адно аднаго. Але ў нас такога ніколі не здаралася. Мы ўмелі адчуваць, што мы адны, калі былі разам, адны сярод усіх астатніх. Так са мной было ўпершыню. Я ведаў многіх жанчын, але заўсёды заставаўся адзінокі, бываючы з імі, а гэта — горшая адзінота. Але тут мы ніколі не адчувалі адзіноты і ніколі не адчувалі страху, калі былі разам. Я ведаю, што ноччу не тое, што днём, што ўсё інакш, што днём нельга патлумачыць начное, бо яно тады не існуе, і калі чалавек ужо адчуў сябе адзінокім, то ноччу адзінота асабліва страшная. Але з Кэтрын ноч амаль нічым не адрознівалася ад дня, хіба што ноччу было яшчэ лепей. Калі людзі столькі
мужнасці прыносяць у гэты свет, свет павінен забіць іх, каб зламаць, і таму ён іх і забівае. Свет ламае кожнага, і многія потым толькі мацнейшыя на зломе. Але тых, хто не хоча зламацца, ён забівае. Ен забівае самых добрых, і самых пяшчотных, і самых храбрых без разбору. А калі ты ні тое, ні другое, ні трэцяе, можаш быць упэўнены, што і цябе заб’юць, толькі асабліва не спяшаючыся.
Я памятаю абуджэнне раніцай. Кэтрын яшчэ спала, і сонечнае святло пранікала ў акно. Дажджу не было, і я ўстаў з ложка і падышоў да акна. Унізе цягнуліся сады, голыя цяпер, але цудоўныя сваёй правільнасцю, дарожкі, пасыпаныя жвірам, дрэвы, каменны парапет каля возера і возера ў сонечным святле, а за ім горы. Я стаяў і глядзеў у акно, і калі я аглянуўся, то ўбачыў, што Кэтрын прачнулася і глядзіць на мяне.
— Ты ўжо ўстаў, любы,— сказала яна,— Які цудоўны дзень!
— Як ты пачуваешся?
— Цудоўна. Як добра было ноччу.
— Хочаш есці?
Яна хацела есці. Я таксама хацеў, і мы паелі ў ложку, пад лістападаўскім сонцам, якое свяціла ў акно, паставіўшы паднос з талеркамі сабе на калені.
— А ты не хочаш прачытаць газету? Ты заўсёды чытаў газету ў шпіталі.
— Не,— сказаў я.— Цяпер не хачу.
— Так дрэнна было, што ты не можаш нават чытаць пра гэта?
Я не хачу чытаць пра гэта.
— Як шкада, што я не была з табой, я таксама ўсё гэта ведала б.
— Я раскажу табе, калі ўсё гэта адстаіцца ў маёй галаве.
— А цябе не арыштуюць, калі сустрэнуць не ў ваеннай форме?
— Мяне, напэўна, расстраляюць.
— Тады мы не павінны тут заставацца. Мы паедзем за мяжу.
— Я ўжо пра гэта думаў.
— Мы паедзем. Любы, ты не павінен рызыкаваць дарэмна. Скажы мне, як ты трапіў з Местрэ ў Мілан?
— Я прыехаў на цягніку. Я тады быў яшчэ ў ваеннай форме.
— А гэта было небяспечна?
— He вельмі. У мяне быў стары літар. У Местрэ я паправіў на ім дату.
— Любы, цябе тут кожную хвіліну могуць арыштаваць. Я не хачу. Як можна рабіць такое глупства. Што будзе з намі, калі цябе забяруць?
— He будзем думаць пра гэта. Я стаміўся думаць пра гэта.
— Што ты будзеш рабіць, калі прыйдуць цябе арыштаваць?
— Буду страляць.
— Вось бачыш, які ты дурненькі. Я цябе не выпушчу з гатэля, пакуль мы не паедзем адсюль.
— Куды мы паедзем?
— Калі ласка, не будзь такім, любы. Паедзем туды, куды ты захочаш. Але толькі прыдумай такое месца, каб можна было ехаць зараз жа.
— У тым канцы возера — Швейцарыя, можна паехаць туды.
— Вось і цудоўна.
Зноўку сабраліся хмары, і возера пацямнела.
— Калі б не трэба было заўсёды жыць злачынцам,— сказаў я.
— Любы, не будзь такім. Ці даўно ты жывеш злачынцам? I мы не будзем жыць злачынцамі. У нас будзе цудоўнае жыццё.
— Я адчуваю сябе злачынцам. Я дэзерціраваў з арміі.
— Любы, калі ласка, будзь разумны. Ты зусім не дэзерціраваў з арміі. Гэта ж толькі італьянская армія.
Я засмяяўся.
— Ты разумніца. Паляжым крыху яшчэ. Калі я ў ложку, усё цудоўна.
Крыху счакаўшы Кэтрын сказала:
— Ты ўжо не адчуваеш сябе злачынцам, праўда?
— Не,— сказаў я.— Калі я з табой — не.
— Ты вельмі дурненькі хлапчук,— сказала яна.— Але я не дам табе распускацца. Падумай, любы, як добра, што мяне не нудзіць раніцай.
Цудоўна.
— Ты нават не цэніш, якая ў цябе цудоўная жонка. Але мне ўсё роўна. Я цябе павязу куды-небудзь, дзе цябе не змогуць арыштаваць, і мы будзем цудоўна жыць.
— Паехалі зараз жа.
— Абавязкова, любы. Калі хочаш і куды хочаш.
— Давай не будзем ні пра што думаць.
— Давай.
РАЗДЗЕЛ ТРЫЦЦАЦЬ ПЯТЫ
Кэтрын пайшла па беразе да маленькага гатэля праведаць Фергюсон, а я сядзеў у бары і чытаў газеты. У бары былі зручныя скураныя фатэлі, і я сядзеў у адным з іх і чытаў, пакуль не прыйшоў бармен. Армія не спынілася на Тальямента. Яна адступіла далей, да ІГявэ. Я помніў П’явэ. Чыгунка перасякала яе ля Сан-Дона, на шляху да фронту. Рака ў гэтым месцы была глыбокая і марудлівая і зусім вузкая. Ніжэй па цячэнні была дрыгва і каналы. Было некалькі прыгожых віл. Аднойчы да вайны, кіруючыся ў Карціна-д’Ампеца, я некалькі гадзін ехаў па горнай дарозе над П’явэ. Зверху яна была падобная на багаты стронгай ручай з вузкімі водмелямі і затокамі пад ценем скал. Каля Кадоры дарога збочвала. Я думаў пра тое, што арміі нялёгка будзе спусціцца адтуль. Увайшоў бармен.
— Граф Грэфі пытаўся пра вас,— сказаў ён.
— Хто?
— Граф Грэфі. Памятаеце, той стары, які быў тут, калі вы прыязджалі мінулы раз.
— Ён тут?
— Так, ён тут з пляменніцай. Я сказаў яму, што вы прыехалі. Ён хоча згуляць з вамі ў більярд.
— Дзе ён?
— Пайшоў гуляць.
— Як ён?
— Усё маладзее. Учора перад абедам ён выпіў тры кактэйлі з шампанскім.
— Як яго поспехі ў більярдзе?
— Добрыя. Ён мяне перамагае. Калі я сказаў яму, што вы тут, ён вельмі ўзрадаваўся. Яму няма з кім гуляць.
Графу Грэфі было дзевяноста чатыры гады. Ён быў сучаснікам Метэрніха, гэты стары з сівой галавой і сівымі вусамі і вытанчанымі манерамі. Ен пабываў і на аўстрыйскай і на італьянскай дыпламатычнай службе, і дзень яго нараджэння быў падзеяй у свецкім жыцці Мілана. Ен збіраўся дажыць да ста гадоў і гуляў у більярд з упэўненай свабодай, нечаканай у гэтым сухенькім дзевяностачатырохгадовым целе. Я сустрэўся з ім, прыехаўшы неяк у Стрэзу пасля заканчэння сезона, і мы пілі шампанскае ў час гульні ў більярд. Я палічыў, што гэта цудоўны звычай, і ён даў мне пятнаццаць ачкоў форы і абыграў мяне.
— Чаму вы не сказалі мне, што ён тут?
— Я забыўся.
— Хто яшчэ тут?
— Іншых вы не ведаеце. Ва ўсім гатэлі толькі шэсць чалавек.
— Чым вы цяпер заняты?
— Нічым.
— Паедзем лавіць рыбу.
— На гадзінку можна.
— Паедзем. Бярыце дарожку.
Бармен апрануў паліто. Мы спусціліся на бераг і ўзялі лодку, і я веславаў, а бармен сядзеў на карме і трымаў дарожку, якой ловяць азёрную стронгу, са спінерам і цяжкім грузілам на канцы. Мы ехалі ўздоўж берага, бармен трымаў лёску ў руках і час ад часу торгаў яе. 3 возера Стрэза выглядала вельмі пустыннай. Відаць былі доўгія рады голых дрэў, вялікія гатэлі і пазабіваныя вілы. Я павярнуў да Ізола-Бела і павёў лодку ўздоўж самага берага, дзе адразу глыбока і бачна, як сцяна скал строма ідзе ў празрыстую ваду, а потым ад’ехаў і павярнуў да рыбацкага вострава. Сонца зайшло за хмары, і вада была цёмная і гладкая і вельмі халодная. У нас ні разу не клюнула, хоць некалькі разоў мы бачылі на вадзе кругі ад рыбы, якая падплывала.
Я вывеславаў да рыбацкага вострава, дзе стаялі выцягнутыя на бераг лодкі і людзі рамантавалі сеткі.
— Пайшлі вып’ем чаго-небудзь?
— Пайшлі.
Я падагнаў лодку да прычала, і бармен уцягнуў лёску, згарнуў яе на дне лодкі і зачапіў спінер за край борта. Я вылез і прывязаў лодку. Мы ўвайшлі ў маленькую кавярню, селі за драўляны столік і заказалі вермуту.
— Стаміліся веславаць?
He.
— Назад веславаць буду я,— сказаў ён.
— Я люблю веславаць.
— Можа, калі вы возьмеце вудачку, шчасце пераменіцца.
— Добра.
— Скажыце, як справы на вайне?
— Агідна.
— Я не павінен ісці. Я вельмі стары, як граф Грэфі.
— Магчыма, вам яшчэ давядзецца пайсці.
— Налета мой разрад прызываюць. Але я не пайду.
— Што ж вы будзеце рабіць?
— ГІаеду за мяжу. Я не хачу ісці на вайну. Я ўжо аднойчы быў на вайне, у Абісініі. Навошта вы пайшлі?
— He ведаю. Праз дурноту.
— Яшчэ вермуту?
— Давайце.
На зваротным шляху веславаў бармен. Мы праехалі па возеры за Стрэзу і потым назад, увесь час не выпускаючы з поля зроку бераг. Трымаючы тугую лёску і адчуваючы слабае біццё спінера, які круціўся, я глядзеў на цесную лістападаўскую ваду возера і пустынны бераг. Бармен веславаў доўгімі ўзмахамі, і калі лодку выносіла наперад, лёска трымцела. Адзін раз у мяне клюнула: лёска раптам нацягнулася і тарганулася назад, я стаў цягнуць і адчуў жывы цяжар стронгі, і потым лёска затрымцела зноў. Стронга вырвалася.