Творы замежнай літаратуры для дадатковага чытання ў 10—11 класах
Эрнэст Хемінгуэй, Райнер Марыя Рыльке
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 335с.
Мінск 2024
— Яшчэ вельмі рана.
— А мо ўжо вельмі позна. Мо я перажыў сваё рэлігійнае пачуццё.
— У мяне яно з’яўляецца толькі ноччу.
— Але ж вы яшчэ і кахаеце. He забывайцеся, што гэта таксама рэлігійнае пачуццё.
— Вы так лічыце?
— Вядома.— Ён зрабіў крок да більярда.— Вы вельмі ласкавы, што згулялі са мной.
— Гэта вялікае задавальненне для мяне.
— Пойдзем наверх разам.
РАЗДЗЕЛ ТРЫЦЦАЦЬ ШОСТЫ
Ноччу была навальніца, і, прачнуўшыся, я пачуў, як дождж хвошча на шыбах. У адчыненае акно залівала вада. Хтосьці стукаўся ў дзверы. Я падышоў да дзвярэй вельмі ціха, каб не пабудзіць Кэтрын, і адчыніў. Гэта быў бармен. Ен быў у паліто і трымаў у руках мокры капялюш.
— Мне трэба пагаварыць з вамі, tenente.
— У чым справа?
— Справа вельмі сур’ёзная.
Я агледзеўся. У пакоі было цёмна. Я ўбачыў лужыну на падлозе пад акном.
— Уваходзьце,— сказаў я. Я за руку правёў яго ў ванны пакой, зачыніў дзверы і запаліў святло. Я прысеў на край ванны.
— У чым справа, Эміліа? У вас якая-небудзь бяда?
— He. He ў мяне, а ў вас, tenente.
— Вось як?
— Раніцай прыйдуць вас арыштоўваць.
— Вось як?
— Я прыйшоў сказаць вам. Я быў у горадзе і ў кавярні пачуў размову.
— Разумею.
Ён стаяў перада мной, у мокрым паліто, з мокрым капелюшом у руках і маўчаў.
— За што мяне хочуць арыштаваць?
— Штосьці звязанае з вайной.
— Вы ведаеце — што?
— He. Але я ведаю, што раней вас бачылі тут афіцэрам, а цяпер вы прыехалі ў цывільным. Пасля гэтага адступлення яны кожнага гатовы арыштаваць.
Я памаўчаў.
— У колькі яны збіраюцца прыйсці?
— Раніцай. Дакладнай гадзіны я не ведаю.
— Што вы параіце рабіць?
Ён паклаў капялюш у ракавіну рукамыйніка. Ён быў вельмі мокры, і вада ўвесь час сцякала на падлогу.
— Калі за вамі нічога няма, то вам няма чаго баяцца. Але трапіць пад арышт заўсёды непрыемна — асабліва цяпер.
— Я не хачу трапляць пад арышт.
— Тады едзьце ў Швейцарыю.
Як?
— На маёй лодцы.
— На возеры бура,— сказаў я.
— Бура прайшла. Хвалі яшчэ ёсць, але вы дасцё рады.
— Калі нам ехаць?
— Цяпер. Яны могуць прыйсці вельмі рана.
— А нашы рэчы?
— Складзіце іх. Няхай ваша лэдзі апранаецца. Я паклапачуся аб рэчах.
— Дзе вы будзеце?
— Я пачакаю тут. He трэба, каб мяне бачылі ў калідоры.
Я адчыніў дзверы, прычыніў іх за сабой і ўвайшоў у спальню. Кэтрын не спала.
— Што там такое, любы?
— Нічога, Кэт,— сказаў я.— Хочаш зараз апрануцца і ехаць на лодцы ў Швейцарыю?
— А ты хочаш?
— Не,— сказаў я.— Я хачу легчы зноў у ложак.
— Што здарылася?
— Бармен кажа, што раніцай мяне прыйдуць арыштоўваць.
— А бармен пры сваім розуме?
— Так.
— Тады, любы, апранайся хутчэй, і адразу ж паедзем,— Яна села на край ложка. Яна была яшчэ сонная.— Гэта бармен там у ваннай?
— Так.
— Тады я не буду мыцца. Калі ласка, любы, адвярніся, і я за адну хвіліну апрануся.
Я ўбачыў яе белую спіну, калі яна здымала начную кашулю, і потым адвярнуўся, бо яна папрасіла. Яна пачала ўжо паўнець ад цяжарнасці і не хацела, каб я бачыў яе. Я апрануўся, слухаючы шум дажджу за акном. Мне амаль не было чаго складваць.
— У мяне яшчэ шмат месца ў чамадане, Кэт.
— Я ўжо амаль усё склала,— сказала яна,— Любы, я страшэнна неразумная, але скажы мне, чаго бармен сядзіць у ваннай?
— Ён чакае, каб аднесці нашы рэчы ўніз.
— Які слаўны!
— Ён мой даўні сябар,— сказаў я.— Аднойчы я ледзь не прыслаў яму тьггуню для люлькі.
Я паглядзеў у адчыненае акно, за якім цямнела ноч. Возера не было відаць, толькі змрок і дождж, але вецер сціх.
— Я гатова, любы,— сказала Кэтрын.
— Добра,— Я падышоў да дзвярэй ваннай,— Вось чамаданы, Эміліа,— сказаў я. Бармен узяў абодва чамаданы.
— Вы вельмі добры, што хочаце дапамагчы нам,— сказала Кэтрын.
— Дробязь, лэдзі,— сказаў бармен.— Я вельмі рады дапамагчы вам, каб толькі не нажыць непрыемнасцей сабе. Паслухайце,— сказаў ён мне,— я спушчуся з рэчамі па чорнай лесвіцы і пайду проста да лодкі. Вы ідзіце спакойна, як быццам сабраліся прагуляцца.
— Цудоўная ноч для прагулянкі,— сказала Кэтрын.
— Ноч дрэнная, што і казаць.
— Як добра, што ў мяне ёсць парасон,— сказала Кэтрын.
Мы прайшлі па калідоры і па шырокай, засланай тоўстым дываном лесвіцы. Унізе, каля дзвярэй, сядзеў за сваёй канторкай парцье.
Ён вельмі здзівіўся, калі ўбачыў нас.
— Вы хочаце выйсці, сэр? — спытаў ён.
— Так,— сказаў я.— Мы хочам паглядзець на возера ў буру.
— У вас няма парасона, сэр?
— Не,— сказаў я.— У мяне непрамакальнае паліто.
Ен з сумненнем агледзеў мяне.
— Я дам вам парасон, сэр,— сказаў ён. Ен выйшаў і вярнуўся з вялікім парасонам.— Крыху велікаваты, сэр,— сказаў ён. Я даў яму дзесяць лір,— О, вы вельмі ласкавы, сэр. Вельмі вам удзячны,— сказаў ён.
Ен адчыніў перад намі дзверы, і мы выйшлі пад дождж. Ён усміхнуўся Кэтрын, і яна ўсміхнулася яму.
— He заставайцеся доўга на вуліцы ў буру,— сказаў ён,— Вы прамокнеце, сэр і лэдзі,— Ен быў малодшым парцье, і яго англійская мова яшчэ была памылкова літаральнай.
— Мы хутка вернемся,— сказаў я.
Мы пайшлі пад вялізным парасонам па сцежцы, і далей па мокрым цёмным садзе да шашы, і цераз шашу да абсаджанай кустамі берагавой алеі. Вецер дзьмуў цяпер з берага. Гэта быў сыры, халодны лістападаўскі вецер, і я ведаў, што ў гарах ідзе снег. Мы прайшлі па набярэжнай уздоўж прыкаваных у нішах лодак да таго месца, дзе стаяла лодка бармена. Вада была цямнейшая за камяні. Бармен выйшаў з-за дрэў.
— Чамаданы ў лодцы,— сказаў ён.
— Я хачу заплаціць вам за лодку,— сказаў я.
— Колькі ў вас грошай?
— He вельмі шмат.
— Вы потым дашляце мне грошы. Так будзе лепш.
— Колькі?
— Колькі захочаце.
— Скажыце мне, колькі?
— Калі вы даберацеся шчасліва, дашліце мне пяцьсот франкаў. Гэта не надта многа, калі вы даберацеся.
— Добра.
— Вось тут сандвічы.— Ен падаў мне пакунак.— Усё, што знайшлося ў бары. А тут бутэлька каньяку і бутэлька віна.
Я паклаў усё ў свой чамадан.
— Дазвольце заплаціць за гэта.
— Добра, дайце мне пяцьдзясят лір.
Я даў яму.
— Каньяк добры,— сказаў ён.— Можаце смела даваць яго вашай лэдзі. Няхай яна сядае ў лодку.
Ён прытрымаў лодку, якая то паднімалася, то апускалася каля каменнай сцяны, і я памог Кэтрын спусціцца. Яна села на карме і захінулася ў плашч.
— Вы ведаеце, куды ехаць?
— Увесь час на поўнач.
— А як ехаць?
— На Луіна.
— На Луіна, Канера, Канобіа, Транцана. У Швейцарыі вы будзеце толькі тады, калі даедзеце да Брысага. Вам трэба абмінуць Монтэ-Тамара.
— Якая цяпер гадзіна? — спытала Кэтрын.
— Яшчэ толькі адзінаццатая,— сказаў я.
— Калі вы будзеце веславаць не перастаючы, да сёмай гадзіны раніцы вы павінны быць на месцы.
— Гэта так далёка?
— Трыццаць пяць кіламетраў.
— Як бы не збіцца. Такім дажджом патрэбен компас.
— He. Кіруйце на Ізола-Бела. Потым, калі абмінеце Ізола-Мадрэ, вяслуйце па ветры. Вецер прывядзе вас у Паланцу. Вы ўбачыце агні. Потым ідзіце ўздоўж берага.
— Вецер можа перамяніцца.
— Не,— сказаў ён.— Гэты вецер будзе дзьмуць тры дні. Ён дзьме проста з Матароне. Вось там бляшанка, каб вычэрпваць ваду.
— Дазвольце мне хоць што-небудзь заплаціць вам за лодку цяпер.
— He, я хачу рызыкнуць. Калі вы даберацеся, то заплаціце мне ўсё цалкам.
— Няхай будзе так.
— Думаю, што вы не ўтопіцеся.
— Вось і добра.
— Трымайце па ветры.
— Добра,— Я скочыў у лодку.
— Вы пакінулі грошы за нумар?
— Так. У канверце на стале.
— Выдатна. Усяго добрага.
— Усяго добрага. Вялікі вам дзякуй.
— He будзе за што, калі вы ўтопіцеся.
— Што ён кажа? — спытала Кэтрын.
— Ен жадае нам усяго добрага.
— Усяго добрага,— сказала Кэтрын.— Вялікі, вялікі вам дзякуй.
— Вы гатовы?
Так.
Ен нахіліўся і адпіхнуў нас. Я апусціў вёслы ў ваду, потым памахаў яму рукой. У адказ ён зрабіў перасцерагальны знак. Я ўбачыў агні гатэля і стаў веславаць, стараючыся трымаць проста, пакуль яны не зніклі з вачэй. Вакол бушавала сапраўднае мора, але мы трымаліся ветру.
РАЗДЗЕЛ ТРЫЦЦАЦЬ СЁМЫ
Я веславаў у цемры, трымаючы так, каб вецер увесь час дзьмуў мне ў твар. Дождж перастаў і толькі зрэдку парывамі налятаў зноў. Я бачыў Кэтрын на карме, але не бачыў ваду, калі апускаў у яе вёслы. Вёслы былі доўгія і не мелі раменьчыкаў, якія падтрымлівалі б вясло ва ўключыне. Я апускаў вёслы ў ваду, праводзіў іх наперад, вымаў, заносіў, зноў апускаў, стараючыся веславаць як мага лягчэй. Я не разварочваў іх плазам пры заносе, бо вецер быў спадарожны. Я ведаў, што натру сабе пухіры, і хацеў, каб гэта здарылася як мага пазней. Лодка была лёгкая і добра слухалася вёслаў. Я вёў яе наперад па цёмнай вадзе. Нічога не было відаць, але я спадзяваўся, што мы хутка дабяромся да Паланцы.
Мы так і не ўбачылі Паланцы. Вецер дзьмуў з поўдня, і ў цемры мы праехалі мыс, за якім ляжыць Паланца, і не ўбачылі яе агнёў. Калі нарэшце з’явіліся нейкія агні, намнога далей і амаль на самым беразе, гэта была ўжо Інтра. Але доўга мы наагул не бачылі ніякіх агнёў, не бачылі і берага і толькі ўпарта рухаліся ў цемры наперад, слізгаючы па хвалях. Часам хваля падымала лодку, і ў цемры я махаў вёсламі ў паветры. Возера было яшчэ неспакойнае, але я працягваў веславаць, пакуль нас ледзь не прыбіла да скалістага выступу берага, што тырчаў над вадой; хвалі біліся ў яго, высока ўзляталі і падалі ўніз. Я моцна налёг на правае вясло, у той жа час
табанячы левым, і мы адышлі ад берага; скала знікла з вачэй, і мы зноў плылі па возеры.
— Мы ўжо на другім баку,— сказаў я Кэтрын.
— А мы ж павінны былі ўбачыць Паланцу?
— Яна засталася за мысам.
— Ну, як ты, любы?
— Нічога!
— Я магу крыху цябе змяніць.
— Навошта? He трэба.
— Бедная Фергюсон! — сказала Кэтрын,— Прыйдзе раніцай у гатэль, а нас ужо няма.
— Гэта мяне менш хвалюе,— сказаў я.— Хутчэй бы нам дабрацца да швейцарскага ўзбярэжжа, пакуль цёмна, каб нас не ўбачыла мытная варта.
— А яшчэ далёка?
— Кіламетраў трыццаць.
Я веславаў усю ноч. Mae далоні былі такія сцёртыя, што я з цяжкасцю сціскаў у руках вёслы. Некалькі разоў мы ледзь не разбіліся аб бераг. Я трымаўся даволі блізка да берага, баючыся збіцца з дарогі і страціць час. Зрэдку мы падплывалі так блізка, што бачылі дарогу, якая ішла ўздоўж берага, і дрэвы ўздоўж дарогі, і горы ззаду. Дождж перастаў, і калі вецер разагнаў хмары, выглянуў месяц, і, аглянуўшыся, я ўбачыў доўгі цёмны мыс Кастаньёла, і возера з белымі баранчыкамі, і далёкія снежныя вяршыні пад месяцам. Потым неба зноў зацягнула хмарамі, і возера і горныя вяршыні зніклі, але было ўжо куды святлей, чым раней, і я адвёў лодку далей, каб яе не магла заўважыць з Паланцанскай дарогі мытная варта, калі яна там была. Калі зноў з’явіўся месяц, мы ўбачылі белыя вілы на беразе, па схілах гор, і белую дарогу ў прасветах паміж дрэвамі. Я веславаў не перастаючы.
КНІГІ ОНЛАЙН
