Узнікненне кнігадрукавання ў Еўропе і Беларусі
Алесь Суша
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі
Памер: 152с.
Мінск 2017
The great enlightener made a significant contribution to the approximation of Old Church Slavonic and spoken Belarusian languages, which objectively led to the appearance and development of modern Belarusian literary language. Moreover, Francysk Skaryna is known as a philosopher, theologian, entrepreneur, teacher, doctor and founder of one of Europe’s first botanical gardens. He made a valuable contribution to the development of humanities and artistry from the transformation of linguistic and cultural traditions of book printing and presentation to the reshaping of Belarusian philosophic, theological, aesthetic and legal studies. However, his greatest heritage and the most important message is reflected in the books he printed. The great enlightener’s legacy is seen as a priceless treasure by modern generations.
Translations of the books of the Bible, produced by Francysk Skaryna, make up a unique phenomenon not only for Belarusian, but also for the entire EasternSlavic culture. Currently the experts identified more than 520 printed and 45 manuscript copies of Skaryna’s books that are kept in state and private collections in Belarus, Great Britain, Germany, Denmark, Lithuania, Poland, Russia, Slovenia, the USA, Ukraine and Czech Republic. The majority of them were preserved in those countries for whose peoples Francysk Skaryna printed his books: Belarus, Russia and Ukraine. The widest collection of books (more than 350 copies) is kept in Russia. The significant part of the enlightener’s heritage was preserved owing to the work of librarians, museum and archives employees, research and education institutions.
Выданні Францыска
Скарыны з фондаў Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі. Нзданйя Францйска Скорйны йз фондов Нацйональной бйблйотекй Беларусй.
Publications ofFrancysk Skarynafrom the collections of the National Library of Belarus.
бібліяфілу В. Камарніцкаму. Сярод іх былі Кніга Іова, Кніга Ісуса Сірахава (два экзэмпляры), Кніга Эклезіяст, Кніга Прамудрасці Божай, чатыры Кнігі Царстваў Кніга Песня Песняў. Тады ж, верагодна, былі набыты рукапісная копія Кнігі прарока Данііла і два рукапісныя спісы Кнігі Іова, створаныя ў XIX ст.
Для набытых кніг былі створаны адмысловыя ўмовы захоўвання. Але падчас Другой сусветнай вайны яны былі вывезены з Беларусі ў Германію і маглі ўжо ніколі не вярнуцца назад, як і многія іншыя назаўсёды страчаныя кніжныя помнікі. Аднак тут беларусам пашанцавала, і здавалася б назаўсёды страчаныя кнігі Ф. Скарыны вярнуліся назад. Па ўспамінах супрацоўнікаў бібліятэкі, якія займаліся разборам , эшалона з кнігамі, вернутымі на Радзіму
іх знаходка была сапраўдным шчасцем. Сёння выданні беларускага першадрукара як найбольшая каштоўнасць захоўваюцца ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі. Яны ўнесены ў Спіс гісторыкакультурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь і ахоўва1 юцца на дзяржаўным узроўні. Для
таго ка$ павялічыЦь шансы шырокага кола чытачоў пазнаёміцца з гістарычнымі каштоўнасцямі, у новым бу« дынку Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі існуе сучасны Музей кнігі. Тут створаны найлепшыя ўмовы захоўвання і экспанавання, і кожны можа на ўласныя вочы пабачыць першыя беларускія кнігі.
У 2016 г., напярэдадні святкавання 500годдзя бела
рускага кнігадрукавання, y Беларусь вярнулася «Малая
Кнігасховішча Расійскай дзяржаўнай бібліятэкі.
Кнйгохранйлшце Россййской государственной бйблйотекй. The book depository of the Russian State Library.
падарожная кніжка» Ф. Скарыны. Гэту падзею можна ўпэўнена лічыць адной з найважнейшых у культурным жыцці нашай краіны. Прывезены ў Беларусь экзэмпляр гэта адзінае віленскае выданне Ф. Скарыны, якое сёння знаходзіцца ў Беларусі і якое з’яўляецца адным з найбольш поўных. Яно налічвае 18 частак з 22 вядомых, якія сабраны разам у адзін пераплёт. Яны ўпрыгожаны ўнікальнымі гравюрамі, застаўкамі і ініцыяламі. У большасці кніг захаваліся арыгінальныя прадмовы і пасляслоўі, напісаныя самім Ф. Скарынам.
Найбольшая колькасць выданняў беларускага першадрукара (больш за 350 экзэмпляраў) захоўваецца сёння ў Расіі. Прычым вядомы яны не толькі ў Маскве і СанктПецярбургу, але і ў Казані, Саратаве, Цюмені. Вялікія калекцыі выданняў Скарыны можна знайсці не толькі ў найбуйнейшых бібліятэках Расіі, але і ў музеях і архівах. У Расію Скарынавы кнігі траплялі разам з
Е^ііЗВВі^
ФРАНЦНСК СКОРННА Н ЕГО НАСЛЕДЙЕ—
FRANCYSK SKARYNA AND HIS HERITAGE
н уннверсптетской бнбдіютекн БССР (сегодня Нацнонадьная бпбдіютека Бедарусм). Раньше этй кййгй пріінадлежалн ленйнградскому бйблнофйлу В. Комарннцкому. Средіі ййх былй Кнпга Нова, Кннга Нйсуса Сйрахова (два экземпляра), Кнйга Эклеснаст, Кннга Премудростн Божйей, четыре Кнйгй Царств, Кнйга Песнь Песней. Тогда же, вероятно, былн прнобретены рукоппсная копня Кнйгй пророка Даншіла й два рукопйсйых спнска Кнйгй Нова, созданные в XIX в.
Для прйобретенных кнйг былй созданы своеобразные условйя храненйя. Но во время Второй мнровой войны онй былй вывезены йз Беларусн в Германпю й моглй уже ннкогда не вернуться назад, как й многне другйе навсегда утраченные кннжные пэмятнйкй. Однако здесь белорусам повезло й, казалось бы, навсегда утраченные кнйгй Ф. Скорййы вернулйсь назад. По воспомннанням сотруднйков бйблйотекй, которые заннмалйсь разбором эшелона с кннгамн, возвраіценнымн на Родйну, йх находка была настояпцім счастьем.
Сегодня йздання белорусского первопечатннка как велйчайшая ценность сохраняются в Нацнональной бйблйотеке Беларусй. Онм внесены в Сппсок йсторйкокультурных ценностей РесггублйКй Беларусь, охраняются на государственном уровне. Для того чтобы увелйчйть возможностн шнрокого крута чйтателей познакомнться с йсторнческймй ценностямн, в новом зданйй Нацнональной бйблнотекй Беларусй суіцествует современный Музей кнйгй. Здесь созданы нанлучшне условйя хранення й экспонйрованйя, й каждый может собственнымн глазамн увндеть первые белорусскне кннгіі.
В 2016 г., накануне праздпованйя 500летйя белорусского кннгопечатанйя, в Беларусь вернулась «Малая подорожная кнйжка» Ф. Скорнны. Это событйе можно уверенно счнтать однйм йз найважнейшнх в культурной жйзйй нашей страны. Прйвезенный в Беларусь экземпляр это едйнственное Вйленское йзданпе Ф. Скорнны, которое сегодня находнтся в Беларусй й которое является однйм нз найболее полных. Оно включает 18 частей йз 22 йзвестных, которые собраны вместе в одйн переплет. Онй украшены унйкальнымн гравюрамй, заставкамй й йнйцналамй. В большйнстве кнйг сохраннлнсь орнгйнальные предйсловпя й послесловйя, напнсанные самйм Ф. Скорнной.
Найбольшее колйчество йзданнй белорусского первопечатннка (более 350 экземпляров) храннтся сегодня в Россйй. Пріічем йзвестны ойй не только в Москве й СанктПетербурге, но й в Казанн, Саратове, Тюменн. Большйе коллекцйй нзданйй Скорйны можно найтн не только в крупнейшнх бйблйотеках Россйй, но й в музеях
Until very recently Belarus had only ten books printed by Francysk Skaryna. They were purchased in the early 1920s to be preserved in the State and University Library of the BSSR (Belarusian National Library today). Previously these books belonged to V. Komarnitskiy, a book collector from St. Petersburg. This collection included the Book of Job, the Book of Jesus, Son of Sirach (two copies), the Book of Ecclesiastes, the Book of Wisdom, four Books of Kings and the Song of Songs. It is likely that at the same time the library acquired manuscript copies of the Book of Daniel and two manuscripts of the Book ofjob created in the 19th century.
Special storage conditions were created in the library for the purchased books. However, during the World War II the books were taken from Belarus to Germany. They could have never been brought back just like many literary artefacts lost during the war, but in this case Belarus was lucky, and Francysk Skaryna’s books it almost lost returned to the country. The librarians who were dealing with the lot of returned books recollect that they were really happy to find Skaryna’s books among those brought back to Belarus.
Today the books created by the Belarusian enlightener are kept in Belarusian National Library as the greatest treasure. The books are in the list of historical and cultural heritage of the Republic of Belarus protected by the State. In order to give the wider public a chance to get acquainted with the historical heritage Belarusian National Library opened the Museum of Books in its new building, which has the best conditions for storage and demonstration. In the Museum everyone has an opportunity to see the first Belarusian printed books.
In 2016, on the eve of the 500th anniversary of Belarusian printing, Francysk Skaryna’s “Small Travel Book of Psalms” was brought back to Belarus. This event can be considered one of the most important in the country’s cultural life. The copy brought to Belarus was printed by Skaryna in Vilnius. It is one of the most complete ones: it consists of 18 out of 22 known parts (books) that are collected together under one cover. The books are decorated with unique imprints, headpieces and bloomers. The majority of them have forewords and afterwords written by Skaryna.
Today the widest collection of books (more than 350 copies) is kept in Russia. They are wellknown not only in Moscow and St. Petersburg, but also in Kazan, Saratov and Tyumen. Major collections of Francysk Skaryna’s books are kept not only in the biggest libraries
ЙНШ I^Sfeg^WiyHwsawjRS^
ФРАНЦЫСК СКАРЫНА I ЯГО СПАДЧЫНА
— УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ Ў ЕЎРОПЕ I БЕЛАРУСІ
У залах Расійскай дзяржаўнай бібліятэкі.
В залах Россййской государстеенной бйблйотекй.
In the halls of the Russian State Library.
Выданні Францыска Скарыны з фондаў Расійскай дзяржаўнай бібліятэкі.
Мздапйя Францйска Скорйны йз фондов Россййской государственной бйблйотекй.
Publications of Francis Skarynafrom the collections of the Russian State Library.
Пераплёт выданняў Францыска Скарыны з фондаў Расійскай дзяржаўнай бібліятэкі.
Переплет йзданйй Францйска Скорйны йз фондов Россййской государстеенной бйблйотекй. Binding of the publications of Francis Skarynafrom the collections of the Russian State Library.
КНІГІ ОНЛАЙН
