Узнікненне кнігадрукавання ў Еўропе і Беларусі
Алесь Суша
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі
Памер: 152с.
Мінск 2017
Count Fyodor Tolstoy’s collection became a very valuable replenishment for the Russian National Library in 1830. The collection included 22 Prague editions in seven bindings, “The Apostle” and a convolute of ten Vilnius editions of acathistoses and canons. Several Skaryna’s books got to the library together with the collections of a historian Mikhail Pogodin (1852) and a bibliographer Ivan Korotaev (1861). In 1904, the library acquired one out of two known Psalters of 1517, the first Belarusian printed book.
Today the library keeps 90 Skaryna’s editions including 51 copies printed in Prague and 39 copies printed in Vilnius. The Russian National Library, as well as some other libraries, also has manuscript copies of the books printed by the Belarusian enlightener.
Collections ofVladimir and Suzdal Museum and Reserve include the Pentateuch, the first five books of the Bible. Previously these books were kept in the library of Suzdal Saviour Monastery of St. Euthymius, and in the 19th century they were transferred to the local Historical and Clerical Archive of the Brotherhood of Alexander Nevskiy. In the Soviet period this edition was transferred to the archives of Vladimir and Suzdal Museum
— УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ Ў ЕЎРОПЕ I БЕЛАРУСІ — 86
Кніга Другі Закон з фондаў Верхнялужыцкай навуковай бібліятэкі ў Гёрліцы (Германія).
Кнйга Второзаконйе йз фондов Верхнелужйцкой научной бйблйотекй в Гёрлйце (Германйя).
The Book ofDeuteremonyfrom the collections of the Upper Lusatian Library of Sciences in Gorlitz (Germany).
«Апостал» Францыска Скарыны з фондаў Нацыянальнага музея імя А. Шаптыцкага ў Львове (Укра'іна). «Апостол» Францйска Скорйны йз фондов Нацйонального музея чменй А. Шептйцкого во Львове (Украйна).
The Apostle of Francysk Skarynafrom the collections of the National Museum named after A. Sheptytsky in Lviv (Ukraine).
Біблія Францыска Скарыны з фондаў Нацыянальнага музея імя
А. Шаптыцкага ў Львове (Украіна).
Бйблйя Францйска Скорйны йз фондов Нацйонального музея йменй
А. Шептйцкого воЛьвове (Украйна).
The Bible of Francysk Skarynafrom the collections of the National Museum named after A. Sheptytsky in Lviv (Ukraine).
— ФРАНЦЫСК СКАРЫНА I ЯГО СПАДЧЫНА
чаргу таксама называецца адной з найбольш багатых у Расіі. Яна адкрыла свае дзверы для чытачоў у 1755 г. і больш ста гадоў была адзінай публічнай бібліятэкай у Маскве. Сёння яе ўнікальныя фонды налічваюць каля 10 млн. экзэмпляраў. Бібліятэка валодае выключна каштоўным фондам рэдкіх кніг і рукапісаў гэта раннія помнікі друкарскага мастацтва, выданні, якія адносяцца да гісторыі ўзнікнення славянскіх друкаваных кніг, першадрукі XVXVII стст., перыядычныя выданні XVIIIХІХстст.іінш.
Сярод іншага ў Навуковай бібліятэцы Маскоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта зберагаюцца сем выданняў Ф. Скарыны: чатыры Кнігі Царстваў Кніга Ісуса Навіна, Кніга суддзяў і Кніга Руфі. Яны паступілі ў фонды бібліятэкі ў 18301860я гг. Згубленыя ўчасе выкарыстання старонкі былі адноўлены ўручную ў 17751776 гг. Для зручнасці выкарыстання іх сабралі разам у адзін пераплёт. Гэта было зроблена ў канцы XVIII пачатку XIX ст.
Яшчэ два канвалюты пражскіх выданняў Ф. Скарыны захоўваюцца ў Саратаўскай занальнай навуковай бібліятэцы імя В.А. Артысевіч Саратаўскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя М.Г. Чарнышэўскага. Бібліятэка была заснавана ў 1909 г. разам з універсітэтам і з тых часоў сфарміравала значную калекцыю старадрукаваных выданняў у тым ліку інкунабул і палеатыпаў. Тут маецца больш чым 200 беларускіх і ўкраінскіх старадрукаў XVIXVII стст.
У 1920х пачатку 1930х гг. тут зберагаліся тры канвалюты, якія ўключалі 17 пражскіх выданняў Скарыны. У Кнігах Царстваў захаваўся рэдкі партрэт беларускага першадрукара. У 1932 г. гэтыя выданні былі перададзены ў аддзел рэдкай кнігі Расійскай дзяржаўнай бібліятэкі. Аднак некалькі выданняў Ф. Скарыны засталося ў бібліятэцы да гэтага часу Кніга Ісуса Навіна, Першая Кніга Царстваў і Кніга Песня Песняў.
Есць выданні Ф. Скарыны і яшчэ ў адной рэгіянальнай універсітэцкай бібліятэцы у Навуковай бібліятэцы імя М.І. Лабачэўскага Казанскага федэральнага ўніверсітэта. Там захоўваюцца чатыры Кнігі Царстваў якія некаторыя даследчыкі называюць адным выданнем, а іншыя чатырма асобнымі.
Значнаму пашырэнню выданняў Ф. Скарыны на ўкраінскіхземлях садзейнічала адразу некалькі прычын. Украіна разам з Беларуссю ў часы Скарыны ўваходзіла ў склад адной краіны Вялікага Княства Літоўскага. He было ніякіх палітычных і адміністрацыйных межаў якія б маглі перашкодзіць культурным і інтэлектуальным кантактам нашых народаў. Многія гарады і мястэчкі Беларусі і Украіны з’яўляліся ў той час агульнымі ася
——— ФРАНЦНСК СКОРННА й ЕГО НАСЛЕДНЕ I
FRANCYSK SKARYNA AND HIS HERITAGE ———————
когда местный ученый п краевед Н. Сдовцов основад экспозпцню по нсторші края в Тюменском Адександровском реадьном учндшце. Вновь музей быд открыт посде Веднкой Отечественной войны. Здесь хранятся редкне нздання конца XVXVI вв., в том чнсде н нздання бедорусского первопечатннка. В фонды музея этн кннгп попадн нз коддекцнн тюменского н московского купца начала XX в. Н. Чукмалднна.
Некоторые росснйскне унпверснтеты также владеют богатымн кннжнымн собраннямн, в которых хранятся первые белорусскне печатные кннгн. Главным росснйскнм высшнм учебным заведеннем счнтается Московскнй государственный унііверснтет нм. М.В. Ломоносова. Его бнблііотека является одной пз нанболее богатых в Россіш. Она открыла свон дверн ддя чнтателей в 1755 г. н более 100 лет была едпнственной публнчной бнблпотекой в Москве. Сегодня ее унпкальные фонды насчнтывают около 10 млн. экземпляров. Бнблпотека владеет псключнтельно ценным фондом редкнх кнмг н рукошісей это раннне памятннкіі печатного нскусства, нздання, которые относятся к нсторнн возннкновення славянскнх печатных кнпг, первые печатные кннгн XVXVII вв., перноднческне нзданіія XVIIIXIX вв. н др.
Средн прочего в Научной бнблпотеке Московского государственного унпверснтета хранятся семь нзданнй Ф. Скорнны: четыре Кннгн Царств, Кнпга Ннсуса Навнна, Кннга судей н Кнпга Руфн. Онп поступнлн в фонды бнблнотекіі в 183060е гг. Утраченные во время нспользованмя страннцы былм восстановлены вручную в 17751776 гг. Для удобства нспользовашія нх собралн вместе в однн переплет. Это было сделано в конце XVIII начале XIX в.
Еіце два конволюта пражскнх нзданнй Ф. Скорнны хранятся в Саратовской зональной научной бнблнотеке нм. В.А. Артнсевнч Саратовского государственного уннверснтета нм. Н.Г. Чернышевского. Бнблнотека была основана в 1909 г. вместе с уннверснтетом н с тех времен сформнровала значмтельную коллекцпю старопечатных нзданнй, в том чнсле ішкунабул н палеотнпов. Здесь нмеется более 200 белорусскнх н украннскнх старопечатных кннг XVIXVII вв.
В 1920х начале 1930х гг. здесь храшілнсь трн конволюта, которые включалн 17 пражскнх нзданнй Скорнны. В Кннгах Царств сохраннлся редкнй портрет белорусского первопечатнмка. В 1932 г. этн пздання былн переданы в отдел редкой кннгн Росснйской государственной бнблпотекн. Однако несколько нзданнй Ф. Скорнны осталось в бііблнотеке к этому временн Кнкга Ннсуса Навнна, Первая Кннга Царств н Кннга Песнь Песней.
and Reserve, but it didn’t get the proper attention. Because of its good condition specialists from the archive considered it to be a facsimile copy of Skaryna’s books, although at that time such facsimiles were not published. In the 1970s this edition was discovered and described by a Russian bibliographer Evgeniy Nemirovskiy. The convolute from Vladimir has a wooden binding covered with dark cherrycoloured velvet.
One more similar convolute of five Books of Moses is kept in a museum complex in Tyumen region (Tyumen Regional History Museum). The Museum was established in 1879 when a local scholar and historian Ivan Slavtsov started to gather a collection of artefacts relating to the local history in Tyumen Alexander nonclassical secondary school. The Museum was reestablished after the Great Patriotic War. It keeps rare books of the late 15th16th centuries including editions by the Belarusian pioneer of printing. These books got to the Museum from the collection of Nikolay Chukmaldin, a merchant who worked both in Tyumen and Moscow in the early 20th century.
Some Russian universities also have rich collections of books including first Belarusian printed books. Moscow State University named after M. Lomonosov is considered to be Russia’s main higher educational institution. Its library, in its turn, is considered to be one of the richest in Russia. The library was opened in 1755, and for more than a hundred years served as the only public library in Moscow. Today its unique collection consists of about 10 million of books. The library has an exclusively valuable collection of rare books and manuscripts monuments of early printing art, first editions of the first Slavic printed books, first printed copies of the 15th17th centuries, periodicals of the 18th19th centuries, etc.
Among other things, Moscow State University Research Library keeps seven editions by Francysk Skaryna: four Books of the Kings, the Book of Joshua, the Book of Judges and the Book of Ruth. They were added to the library’s collection in 18301860. Pages lost in use were restored by hand in 17751776. To make the use of the books more convenient they were gathered under one cover. They did it in the late 18th early 19th century.
Two more convolutes of Skaryna’s Prague editions are kept in Saratov Regional Research Library named after V. Artisevich under Saratov State University named after M. Chernyshevskiy. The library was founded in
—— УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ Ў ЕЎРОПЕ I БЕЛАРУСІ
ФРАНЦЫСК СКАРЫНА I ЯГО СПАДЧЫНА
?XaK
Закарпацкі абласны краязнаўчы музей імя Т. Лягоцкага.
Закарпатскйй областной краеведческйй музей йменй Т. Легоцкого. Transcarpathian Regional Local Lore Museum named after T. Legotskiy.
Тытульны аркуш Кнігі Эсфіры з фондаў Закарпацкага абласнога краязнаўчага музея імя Т.
Лягоцкага.
Тйтульный лйст Кнйгй Эсфйрй йз фондов Закарпатского областного краеведческого музея йменй Т. Легоцкого.
КНІГІ ОНЛАЙН
