Узнікненне кнігадрукавання ў Еўропе і Беларусі
Алесь Суша
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі
Памер: 152с.
Мінск 2017
• if gbbM/
Псалтыр. Вільня: П. Мсцклавец, 1576 Псалтйрь. Вйльна: П. Мстйслмец, 1576 Psalter. Vilnia:
Р. Mscislaviec, 1576
““ УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ Ў ЕЎРОПЕ I БЕЛАРУСІ—
— ПАСЛЯДОЎНІКІ ПЕРШАДРУКАРА~—
БРЭСТ
Брэсцкая друкарня
Першай на тэрыторыі Беларусі стала Брэсцкая друкарня, якая дзейнічала ў 1550 1570 гг.
Заснавальнікі канцлер Вялікага КнястваЛітоўскага М. Радзівіл Чорны і вучоныгуманіст Б. Ваявудка. Тэматыка ранніх кніг друкарні (Вялікі і Малы «Катэхізісы», перакладныя тэалагічныя творы К. Імлера і У Рэгіуса) адпавядалі патрэбам руху Рэфармацыі.
3 1558 г. Брэсцкай друкарняй кіраваў С. Мурмеліус. У гэты перыяд выдаюцца друкаваны нотны зборнік (першы ў ВКЛ), шэраг кніг тэалагічнага, юрыдычнага зместу а таксама творы, якія крытыкавалі царкоўнарелігійную палітыку Рыма.
У 15611570 гг. пры Ц. Базыліку кнігадрукаванне ў Брэсце дасягнула найбольшага росквіту. Пад яго кіраўніцтвам выдадзена больш за 40 розных белетрыстычных, гістарычных, палітычных твораў.
Шэдэўрам друкарскага мастацтва стала знакамітая «Брэсцкая (Радзівілаўская) Біблія» (1563). Янаўяўляе сабой поўны тэкст Святога Пісання на польскай літаратурнай мове XVI ст., утрымлівае 14 гравюр і ўпершыню ў гісторыі беларускага кнігадрукавання змяшчае прадметны паказальнік.
У 1570 г. дзейнасць Брэсцкай друкарні спынілася.
БРЕСТ
Брестская тнпографня
Первой на террнторнн Беларусн стала Брестская тнпографня, действовавшая в 1550 1570 гг.
Основателн канцлер Велнкого княжества Лнтовского Н. Радзнвнлл Черный н ученыйгуманнст Б. Воевудка. Тематнка ранннх кннг тнпографнн (Большой н Малый «Катехнзнсы», переводные теологнческне пронзведення К. Нмлера н У Регнуса) соответствовала потребностям двнження Реформацнн.
С 1558 г. Брестской тнпографней руководнл С. Мурмелнус. В этот пернод нздаются печатный нотный сборннк (первый в ВКЛ), ряд кннг теологнческого, юрнднческого содержання, а также пронзведення, крнтнкуюіцне церковнорелнгнозную полнтнку Рнма.
Партрэты сям'і Радзівілаў... Нясвіж, 1757
Портреты семыі Радзйвйллов... Несвйж, 1757
Portraits of the Radziwill' Family... Niasviz, 1757
WthoreksifgiLukasza swiftego... Брэст, 1566
Wthore ksifgi Lukasza swiftego... bpecm, 1S66 Wthore ksifgi Lukasza swiftego... Brest, 1566
B 15611570 гг. прн нздателе Ц. Базнлнке кннгопечатанне в Бресте достнгло нанбольшего расцвета. Под его руководством выпуіцено более 40 разлнчных беллетрнстнческнх, нсторнческнх, полнтнческнх пронзведеннй.
Шедевром кннгонздательского нскусства стала знаменнтая «Брестская (Радзнвнлловская) Бнблня» (1563). Представляет собой полный текст Святого Пнсання на польском лнтературном языке XVI в., включает 14 гравюр н впервые в нсторнн белорусского кннгопечатання содержнт предметный указатель.
В 1570 г. деятельность Брестской тнпографнн прекратнлась.
glll^fww
■ ПОСЛЕДОВАТЕЛН ПЕРВОПЕЧАТННКА —
103
[SWi^M^eWP^^
— FOLLOWERS OF THE FIRST PRINTER —
BREST
The Brest printing house
This printing house, founded in 15501570, is considered the first one in Belarus.
The founder was the Chancellor of the Grand Duchy of Lithuania M. Radziwill “The Black” and the scholarhumanist B. Vajavudka. The subjects of early printed books corresponded to the ideas of the Reformation movement these were a Long and a Short “Catechisms” as well as translations of the theological works of K. Imler and U. Regius.
S. Murmelius ran this printing house from 1558. At that time a printed musical digest (the first one in the
Grand Duchy of Lithuania), some theological and legal books, and books criticizing Rome’s policy towards the church and religion had been published.
Printing in Brest reached its peak in 15611570, just when a publisher C. Bazylik worked there. Under his supervision more than 40 various fictional, historical, and political works were published. The famous “Brest (Radziwill’s) Bible” (1563) is considered as a masterpiece of the art of book publishing. It is the full text of the Holy Scripture’ in the Polish literary language of the 16th century, and includes 14 engravings. It also contains a Subject Index, which was incorporated for the first time in the Belarusian book printing history.
The Brest printing house stopped its activity in 1570.
•>3? ^erby ttore wibjip Sfidydd МсПф» Onego Kabjiwito/a iuj vmdrkgo
Senoue Pecobawtiego bomu wyewiabejdi»
21 Ipraw? iegot* mu WKcjns flaw* ba'»
jj widtim Kabjiwikm ndswacgo mofemy XtycjwWw mcprjymcM w цm fie me boiemy
v mogh Гtabjby y «rdbjt go 5d e mirk
U5byi prn 5<цЬго& co midi w on c;de me wicbjfeW
21 is go Jna^m fukm wji»< iuj Sog bo pebie Cam tej ago pdmtteU itdpifan# w mcbi<
P#kem Syria Sojego/ftorego m dowat
2twyrofowywolcyiego napdbow»<
Wcjym go ond makonta swift# me wybdU Seoratej j pobjiwienieni Soga mihwdta
21 eat m*m j ewidtd 5e0h by twiacct / w pHubttie, Ktory gby ponce winibjic ropwienie pc cubnic
J twienie bo wiecjord; 4tcf ten amierc vrwHd
XV polubnic/d wiccford bociefacme bald
So io prdwiewpul wiefu ttym ewideem rojwtoU
211 cred wide lub# frogim jdcm jbobfd
Ю#у Soje/dby *уф bwu йкйеуф lubji bp#eH Store rat bornpaia idf lUdiowc freiotti pobo?noeci robkcow fwyф ndflabowdly
21 іф ftwy dlr .15 no m w | ohe potejd (y
3by fi< rano іф фгдю eytwkitccjti iHy t»»iM»aM«M»$qp«a«!yf («*»>{,; fTp. 8iB
'^В
“УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ Ў ЕЎРОПЕ I БЕЛАРУСІ—
——ПАСЛЯДОЎНІКІ ПЕРШАДРУКАРА
f с O H ■ S 3
F A М I L 1 Ж D U С A L I S
RADIVILlAN^
£ X О R I G IN A if В V S In Guopbylacio Ordination» ab Antique fcrvaiia f I CT U RI S D E S U M Г T i& INSCRIPTION IBUS
fl I S T O 3. I C Э (iJNEALOGJCIS.
E X
DOCUMENTIS AUTHENTIC!#
Anno Viry,nd рапй» mb Ad Annam ЬЛ
DEDUCTS жккжяввкя N B S X I $ I 1 In Tfpographi» Fririleyau • ~ ут PUCALt RADIVJLIANA
Партрэты сям'іРадзівілаў... Нясвіж, 1757 Портреты семьй Радзйвйллов... Несвйж, 1757
Portraits of the Radziwill' Family... Niasviz, 1757 ►
Катэхізіс C. Буднага. Нясвіж, 1562
Катехйзйс C. Будного. Несвйж, 1562
Catechism by S. Budny. Niasviz, 1562
Нясвіжская Біблія ў перакладзе С. Буднага. Нясвіж, 1572
Несвйжская Бйблйя в переводе С. Будного.
Несвйж, 1572
Niasviz Bible translated by S. Budny. Niasviz, 1572
Забароўскі A. Tota pulchra virgo faecundissima mater castissima Maria beatissima. Нясвіж, 1771 Заборовскйй A. Tota pulchra virgo faecundissima mater castissima Maria beatissima. Несвйж, 1771 Zabaroiiski A. Tota pulchra virgofaecundissima mater castissima Maria beatissima. Niasviz, 1771
НЯСВІЖ
Нясвіжская друкарня
Першая на тэрыторыі Беларусі друкарня, якая карысталася кірылічным шрыфтам, дзейнічала ў Нясвіжы ў XVIVIII стст. Ініцыятарам яе стварэння быў М. Радзівіл Чорны. Ідэйнымі кіраўнікамі былі С. Будны, М. Кавячынскі, Л. Крышкоўскі.
Тут у 1562 г. С. Будны выдаў «Катэхізіс» першую ў Беларусі кнігу на беларускай мове.
У 15631571 гг. у Нясвіжы працаваў адзін з самых вядомых друкароў таго часу Д. Лянчыцкі. Ён выдаваў у асноўным творы палемічнай пратэстанцкай публіцыстыкі.
У Нясвіжскай друкарні ў 17501790 гг. выггускалі кнігі розных жанраў (белетрыстычныя, рэлігійныя, палемічныя, навучальныя) на польскай і лацінскай мовах, сярод якіх знакаміты альбом гравюр «Партрэты сям’і Радзівілаў...» (1757), «Артыкулы вайсковыя» (1754) і інш.
НЕСВНЖ
Несвнжская тнпографня
Первая на террнторнн Беларусн тшюграфйя, которая нспользовала кнрііллнческнй шрнфт, действовала в Несвнже в XVIXVIII вв. Нннцнатором ее создання был Н. Радзнвнлл Черный. Ндейнымн руководнтелямн былн С. Будный, М. Ковечннскнй, Л. Крышковскнй.
Здесь в 1562 г. С. Будный нздал «Катехнзнс» первую в Беларусн кннгу на белорусском языке.
В 15631571 гг. в Несвнже работал однн нз самых нзвестных печатннков того временн Д. Ленчнцкнй. Он нздавал в основном пронзведення полемнческой протестантской публнцнстнкн.
В Несвнжской тнпографнн в 17501790 гг. выпускалн кннгн разных жанров (беллетрнстнческне, релнгнозные, полемнческне, учебные) на польском н латннском языках, средн которых знаменнтый альбом гравюр «Портреты семьн Радзнвнллов...» (1757), «Статьн воннскне» (1754) н др.
ПОСЛЕДОВАТЕЛН ПЕРВОПЕЧАТННКА
й®®®?ЯЭЖЯй^
FOLLOWERS OF THE FIRST PRINTER —
К4ТНХН9ІСІTO E«TJ, НЯЯМОТЯГОДЖЛЫ хпатынь ОКЛНЛв&ЕТОГОПНвМАіЫНЛРО 0ТЫХ2 abdE: МЗЫКЙРХСНОГО ggnblTWXZJt». кязшоашнл.
ФПеРШГО 08ЕТ0Г0 лпоотоал ПггіШЫМЦ &ГІМО £■ Гтма^<ій>аВі4«^*с«»ят «»^*^4«, <*Ж&«*Мм> Ім*іЫч см*^«»’о<»>* « cmf«j|ei см4т чмАр деі£ ■ п^»а«
ft TOT A PULCHRA
' VIRGO Fsecundiffima
MATER Cattiflima
i. MARIA Beatiffima
| Epigrammatico metro *
Ab
Anfelmo Zaborowfld
Societatis JESUSacerdote
Provinci?e Malov as
C U L T A Anno Domini 1771.
KESVISII Typis RADTVnIANIS Collegii Societatis JESU
NIASVIZ
The Niasviz printing house
Operating from the 16th18th centuries in Niasviz this printing house was the first one in Belarus where Cyrillic script was used. The creation of this printing house was initiated by N. Radziwill “The Black”, but its ideologists are considered to be M. Kaviacynski, S. Budny and L. Kryskouski.
In 1562 at the Niasviz printing house S. Budny published “Catechism”, the first book in Belarusian.
One of the most famous printers D. Lancycki worked at this printing house (from 1563 till 1571); he published mainly Protestant polemical literature.
During 17501790 books of different genres (fiction, religious, polemical, educational) were issued in Polish and Latin. The most famous is the album of engravings “Portraits of the Radziwill’ Family...” (1757), “Military Articles” (1754) and some others.
OrCFHnpHHOKbiM^ ^ПрОЦІ,^^;
‘AwdcmMbinc^ty^^jtm^ H („^,^ ссйігтьч.^і йг^ц прочм»
Йнйй
^j.be^i^^A.^,^
Катэхізіс C. Буднага. Нясвіж,1562 Катехйзйс С. Будного. Несвйж, 1562 Catechism by S. Budny. Niasviz, 1562
gjggga^^^i^wra^^^ !Я|
•™—■ УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ Ў ЕЎРОПЕ I БЕЛАРУСІ — 11108 '
ПАСЛЯДОЎНІКІ ПЕРШАДРУКАРА~~
ЗАБЛУДАЎ
Заблудаўская друкарня
Была заснавана на сродкі вялікага гетмана літоўскага Р. Хадкевіча ў мястэчку Заблудаў (цяпер тэрыторыя Польшчы) пры актыўным удзеле I. Фёдарава і П. Мсціслаўца. Дзейнічала ў 15681570 гг.
У Заблудаўскай друкарні было надрукавана кірыліцай «Евангелле вучыцельнае» (1569), у якое ўключана «Слова на Вазнясенне» К. Тураўскага. Упершыню ў практыцы ўсходнеславянскага кнігадрукавання ў «Евангеллі вучыцельным» выкарыстаны тытульны ліст з выходнымі дадзенымі.
КНІГІ ОНЛАЙН
