Узнікненне кнігадрукавання ў Еўропе і Беларусі
Алесь Суша
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі
Памер: 152с.
Мінск 2017
W.M, tnego Msctwego fan®
na Wfzem powolny slugS
y Bogomodlca.
' WorciECH SalinaRIFS Paftir£, v rtavie Нцут.
Салінарыус B. Цэнзура... Ашмяны, 1615
Солйнарйус B. Цензура... Ошмяны, 1615
Salinarius V. Censure... Asmiany, 1615
/
3 ptsytym.
. Ktore fo^
fpolitym nazwifkiem rzeczeni bywai# Arriany : a wrzeczy famey b Sociniftami: naeladuiac we wfzytkim przewrotney opiniiey F a u st a Socina Wiocha.
CENS URA.
2llbo
ROZSADKVNA CON^
O Iftnosci Pana Chri ftufowcy.
й^йіе ргашфк? Sentence Е ^ a n с е l i с к і е y : prjedwHey remu: ptfmy sawtyim bobrje vtwietbsoney.
|§?8S!8ra^W8||^^
|^^KSWW^^»^e^®SWi 164!
™—УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ У ЕУРОПЕ I БЕЛАРУСІ — 124
ПАСЛЯДОЎНІКІ ПЕРШАДРУКАРА —
ЛЮБЧА
Любчанская друкарня
У XVII ст. y мястэчку Любча (цяпер Навагрудскі рн) у маёнтку князёў Радзівілаў П. Кмітам была заснавана друкарня.
Друкарня ў Любчы выпусціла больш за 90 выданняў на польскай і лацінскай мовах па гісторыі, медыцыне, філасофіі і інш., сярод якіх «Гісторыя іўдзейскай вайны» I. Флавія (1612), «Апафегматы» Б. Буднага (1614), «Статут Слуцкай школы» (1618), «Генеалогія, або Кароткае апісанне вялікіх літоўскіх князёў» М. Стрыйкоўскага (1626) і інш.
У 16401650 гг. у Любчанскай друкарні выходзілі ў асноўным панегірыкі, літургічныя творы для пратэстанцкіх абшчын, перыядычны «Каляндар штогодніх святаў і рухаў нябесных цел» С. Фурмана і інш.
LUBCA
Printing house in Lubca
In the 17th century P. Kmita established a printing house which was located in Lubca (now Navahrudak district) in the estate of Prince Radziwills.
More than 90 works on history, medicine, philosophy and other subjects were published in here in Polish and Latin. “The History of the Jewish War” by I. Flavius (1612), “Apothegmatic”by B. Budny (1614), “The Statute of the Slutsk School” (1618), “Genealogy or Brief Description of the Great Lithuanian Princes” by M. Stryjkouski are among them.
From 1640 till 1650 the printing house issued mainly panegyrics, liturgical works for Protestant communities, a periodic “Calendar of annual festivals and movements of Celestial bodies” by S. Furman, and others.
ЛЮБЧА
Любченская тнпографня
B XVII в. в местечке Аюбча (теперь Новогрудскнй рн) в нменнн князей Радзнвнллов П. Кмнтой была основана тнпографмя.
Тнпографня в Любче выпустнла более 90 нзданнй на польском н латннском языках по нсторнн, медпцііне, фнлософнн н др., средн которых «Іісторня нудейской войны» Н. Флавпя (1612), «Апофегматы» Б. Будного (1614), «Статут Слуцкой школы» (1618), «Генеалогня, нлн Краткое опнсанне велпкнх лнтовскнх князей» М. Стрыйковского (1626) н др.
В 16401650 гг. в Любченской тнпографнн печаталнсь в основном панегнрнкн, лнтургнческне пронзведенпя для протестантскнх обіцнн, перноднческнй «Календарь ежегодных праздннков н двнженнй небесных тел» С. Фурмана н др.
Выраб друкарскай формы Нзготовленйе печатной формы Printing plate production
^а ^^??^@^W ^ажі^^й^^®!
ПОСЛЕДОВАТЕЛН ПЕРВОПЕЧАТННКА
! ^^й^р^да^ШіЯ^З^^
I FOLLOWERS OF THE FIRST PRINTER—■
КУЦЕІН
Куцеінская друкарня
Цэнтрам беларускага кірылічнага кнігадрукавання была друкарня, якая дзейнічала пры Куцеінскім Богаяўленскім манастыры (цяпер г. Орша) у 16301654 гг. Заснавана асветнікам і друкаром С. Собалем. Тут ім былі выдадзены «Брашна духоўнае» (1630), «Малітваслоў» і «Буквар» (1631), «Часаслоў», «Новы Запавет і Псалтыр» (1632).
Друкарня выпускала богаслужэбную, павучальную і свецкую літаратуру на царкоўнаславянскай і старабеларускай мовах. Выданні вылучаліся своеасаблівым графічным афармленнем.
У 1655 г. друкарскае абсталяванне Куцеінскай друкарні было перавезена ў Іверскі Валдайскі манастыр пад Ноўгарадам.
KUCIEIN
The Kuciein printing house
This printing house, operated in 16301654 under the Kuciein Epiphany Monastery (now Orsa), was the center of Belarusian Cyrillic book printing. The educator and printer S. Sobal founded it. There he published “Brahmino spiritual” (1630), “Prayer” and “The ABC book” (1631). In 1632 S. Sobal issued “The Book of Hours”, “The New Testament and Psalter”.
The printing house produced liturgical, instructive and secular literature in Church Slavonic and Old Belorussian. These publications were distinguished by their unique graphic design.
In 1655 the equipment of this printing house was shipped to the Iversky Valday Monastery near Novgorod.
КУТЕЙН
Кутеннская тнпографня
Центром белорусского кнрііллпческого кннгопечатання была тнпографпя, действовавшая прп Кутеннском Богоявленском монастыре (теперь г. Орша) в 16301654 гг. Основана просветнтелем п печатннком С. Соболем. Здесь пм былп напечатаны «Брашно духовное» (1630), «Молнтвослов» іі «Букварь» (1631), «Часослов», «Новый Завет п Псалтырь» (1632).
Тнпографня выпускала богослужебную, поучптельную п светскую лптературу на церковнославянском н старобелорусском языках. Нздання выделялпсь своеобразным графнческпм оформленпем.
В 1655 г. печатное оборудованне Кутеннской тнпографнн было перевезено в Нверскнй Валдайскнй монастырь под Новгородом.
Друкарня 16 cm.
Тйпографйя 16 в.
Printing house of the 16th century
EiSCW^nM
fcv.MOg
«#О
ZfMW&VZ#'
/ (ЛЛУ'і^
Wrmr^A^H s^qtw^ Х"('ы^^^ HA дАМАГККН, НПр’НН grUXH»fi‘«N $4% КПА • П/*яй 6 огтрз^ нкКн: Дн^жі ІіпоГрЛ^ О*НА (Й^ф£*“IК™ КГКАГО HgOK/OMA*
*f 6кК Л}№ •
Л М / V? ^
^гг^НЛ I сМшП ^й НЛГХЙяГ»
Актоіх I. Дамаскіна.
Куцеін, 1646
Октойх Н. Дамаскйна.
Кутейн, 1646 Octoechos by
J. Damascene. Kuciein, 1646
I
ЫЬСЛ(О>
rcpjl ТбОН
tfTH^
в
іі к е д й ч е й
«ЛЬЬ’ТНЛ
& 6,1 £ f Н Н :
Стілогж^л^ь , Іжіл^яі; Сл/і&’лн Ндідн Е^З*^* : ««’лвялічьСті^, к . hnet^<2 CrffuTAAW > 4
* ПдДокікі: Пр^Бддньін Мчш ^н:
КН^ЦІТАН 34 кытін г^огч ЗАТбОрН ! БгО МОМЖ £0 МбН
CAWT4 : слг» W44 A Х«ГЛ4А ТМ UK НмЧ ЕН AfH^H Ь^фА* іЧ'мже МОЛН
ГЖ 7 ДАЙОйЛфН
н/ v 1 / V ДШАМ НАШНМ ЛАНІІ і Н ЬШН
Ф▼тт MATk •
«W плотн «уклоннлгд 6^Н ВржАСЕНДГО Н
nr
^fi ^ДММ М^Лр
ЙДНГШІ «уПО &A&4>, t A Ш^'Л * ДЛ^Н^А gfH,MK« Ж£ Д^бЧ МА5НЕ К« <*г^дднін ; п^г
tAKO БгФЛН ws^a
THTHfA KMX Ф«І? w нцгл^нч, н4нжсдшн rift M^Aft ПўНЛ&КА * HM^Kl MHOrOw
Ер^НЫАЛН ВНДА mh рждіжнл : MHO $AATO W^H
it
tpfHHO , СЦМ^Н£|<Н Dedric ^
Qo Спжтмн fKOfM% ГГОСТ^AДАA4 G rH : ^tAAtfTlH tAMfTH 0КЛГО CAA&Hf П*Д£БЖГА: Ц|фВ^ЕШН ГІКН &^А'м евЛ'тло : По^уусн фк^сш шд^/нч t&£ »ГЛОН , НГКНПФ^ОЛАг ГТІАДАНЁН «гаон^< ІуК^АІЬГН^ Кв4нЦГМ’і ПОК^ДНЫМЧ CArOA^nH^ ПАА , BO Cf^
W W
КІНіЧЦЫА
Трыфалагіён. Куцеін,1647 Трйфологйон. Кутейн, 1647 Trifologion. Kuciein, 1647
СтШі GvKh $£Й>5$
'ffit\^'№^
1
W й.і'
2w *IU• Ml C ьіДt ЦСТ fit
всжкдгв Cts«
TegST'infeMM.
E в r
ЖНЬоТЧ,
ГМША. Hnt^fUTW ННЧТОЖІ ЕМГТЬ, £Ж( сшть+ fiTowi
&(&N нЕіДнк^м Цлм Дас^н ha Ду^гін . i'** w^iV‘41’ M
I fOA.
w
ЙЖ
"W ПЫТАМ XTocv K^'“* • Tomics w Сок^ cnf яа^ Ддм^і
10 Д ^» ^CB^Kt&Btt*,
QfO&EMOSiCTgOSW
гллкЗ, л зіЫло. л.
Кцл!?г« KjjffM п^в^ч^оі ?ср» Рожцтко. н відл^г
*ШКіН«ТвД ьт£ліа Zr^' Св^Аі^СТ»» Twxh«4 Кр — 'Тмтйд.ш&одск^.і р0Ж;м ^Mlt.$£HVj;;c,cn^^^ .7,.^
У*А^ )(чгі • дкдьдм лгаЬіом^ ндліжДчда . Жыдо&і Tw
Нач ал4 k4 Qaoko
’л ' M^X^/'*^ н Gao ьо e^'kc^mm &skh ti.
BevKrA^kri^ Qaoko4 Q^EXm gB™ бЛ* c4 HfKOHH «Y Егл . fuA «r^AM
' 7, :^
MH
'І^^йж
4 ^іЫЖ^
■ ’W®
Новы Запавет з Псалтыром. Куцеін, 1652
Новый Завет с Псалтйрью.
Кутеш,1652
Тм New Testament with Psalter. Kuciein, 1652
[ggHegsaEgg^^
—— УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ Ў ЕЎРОПЕ I БЕЛАРУСІ —
йаі^і| irawfeaaW&ffigisi^^
1321 I — ПАСЛЯДОЎНІКІ ПЕРШАДРУКАРА—
МАГІЛЁЎ
Магілёўская брацкая друкарня
Дзейнічада пры Магілёўскім праваслаўным брацтве з 1633 г. па прывілеі караля Уладзіслава IV. Верагодна, у 16361638 гг. гэта права было перададзена С. Собалю, які выпусціўтут «Буквар языка славенска» (1636), «Псалтыр» (1637), «Апостал», «Тэстамент цара грэчаскага Васіля» (1638) і інш.
Пазней друкарню ўзначальваў М. Вашчанка (1690я 1708). У розныя часы тут працавалі вядомыя майстры кніжнай справы В. Вашчанка, Ф. Ангілейка, М. Антушкевіч і інш.
У канцы XVII XVIII ст. у Магілёўскай друкарні было выдадзена каля 40 царкоўнаслужбовых кніг, навучальная, палемічная літаратура (у тым ліку і для старавераў). Большая частка выданняў мелі гравіраваныя тытульныя лісты, ілюстрацыі (дрэварыт, медзярыт), застаўкі, канцоўкі, ініцыялы.
Майстры друкарні ўпершыню ў беларускім кнігадрукаванні сталі ставіць свае подпісы на гравюрах.
МОГНЛЕВ
Могнлевская братская тнпографня
Действовада прп Могпдевском православном братстве с 1633 г. по прнвнлею короля Владнслава IV. Возможно, в 16361638 гг. это право было передано С. Соболю, который выпустнл здесь «Букварь языка словенска» (1636), «Псалтнрь» (1637), «Апостол», «Тестамент греческого царя Васнлня» (1638) п др.
Позже тнпографню возглавкл М. Воіцанка (1690е 1708). Здесь работалн нзвестные мастера кннжного дела В. Воіцанка, Ф. Ангплейка, Н. Антушкевнч н др.
В конце XVII XVIII в. в Могнлевской тнпографші было напечатано около 40 церковнослужебных кннг, учебной, полемнческой лнтературы (в том чнсле н для старообрядцев). Большая часть нзданнй нмела гравнрованные тптудьные лнсты, нллюстрацнн (ксклографня, гравюры на медн), заставкн, концовкм, нннцналы.
Мастера тмпографнн впервые в белорусском кннгопечатаннп сталн подпнсывать своп гравюры.
MAHILIOU
The Brotherly printing house in Mahiliou
This Printing House was active from 1633 under the Mahiliou Orthodox brotherhood according to the law of King Vladislav IV. Probably, in 16361638 this right was given to S. Sobal, who published the “Primer” (1636), “Psalter” (1637), “The Apostle” (1638) and other books.
M. Vascanka ran the printing house from 1690 till 1708. Some wellknown book masters worked there, like V. Vascanka, F. Anhilejka, N. Antuskievic and others.
In the late 17th 18th total about 40 church books of educational and polemical literature (including for Old Believers were published at this printing house. The majority of these books have title pages, illustrations (like engravings on copper, woodcutting technique), headpieces, endings and initials.
It was here that masters began to sign their engravings, for the first time in Belarusian printing.
КНІГІ ОНЛАЙН
