Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
заганяць, несоверш.—загОНЯТЬ. Ар. Соверш. загнаць, зажанў, зажанёш-нёць-нём-ніцё-нўць 1. заставйть кого-л, войтн куда-л., загнать. Ар.
2. загнать, заставнть уйтн, убежать, заехать й т.п. куда-л. далеко. Ар. Аж туды вас загналі. Ар.
3. вблть, забнть с сйлой, глубоко вонзнть. Ар. Загнаў гвозд у сьцяну. Загнаў
дзерва(стрэмку) ў палец. Ар.
4. прйобреста, нажнть. Усё загроб бы й замёў, але пугаю багацьця не зажанеш. Дсл. Загнаў сабе гамзў ладную. Тм. Прйч. загнаны, загнаты, 1. загнанный в ого-роженное место. Нсл. 165. He загнаты статак начаваў. Нсл.
2. вонзённый. Ар. Надабевыцягці загнаны ў бальку гвозд. Ар.
нагнаць, нажанў-нёш-нёць-нём-ніцё каго-чаго, 1. согнав, собрав, сосре-доточнть в одном месте, нагнать. Ар.; Дсл. Нагналі шмат статку пастырў. Вецер узьняўся, ці не нажанёць хмары. Дсл.
2. прйгнать на что-л. Нагналіпалічніка на міну й патрыхаў не засталося. Янк. I.
3. насаднть. Дсл. Стары нагнаў абручча на цэбар. Дсл. Улажыў яе ў гроб і нагнаў гэтыя абручы на гроб. Ельн. (Дсл.)
нагнаць холаду—внушнть страх, прлг-розйть. Дсл. У сьвёкаркі халадоў шмат: нагнаў на мяне холаду. Дсл.
нагнаць аскомы—набнть оскомйны. Ар.; Дсл.; Іг. Прйч. нагнаты, (Дсл ), нагнаны. Поўна хата вераб ’ёў нагната. Загадка. Дсл.
наганяць, 1. несоверш. к нагнаць.
2. соверш.—выбраннть, выругать, Нсл. 302; Дсл. дать нагоняй, намылнть голову. Наганяла нас паня, што мы ў мокраць жыта жалі. Дсл. Пан наганяў нас за тое, што мы позна прыехалі. Нсл.
паганяць-яю, несоверш. 1. (понукая йлй стегая, заставнть ускорнть бег, ход, двйженде, Ар.) погонять, Гсл.; Ар. гнать, побуждать. Нсл. 437. Паганяй каня аўсом, а ня дубцом. Послов. Ар.
2. несмотря нй на какне советы й убежденйя, твердлть свое й стремйться к осуіцествленйю своего намеренйя. Нсл. 437. Кажы, не кажы, ён усё сваё паганяе. Нсл.
3. (за кім-чым)—увлекаться чем-л. (СйЛЬНО, Дсл.) Нсл. 437; Дсл. За пусьцінёю паганяеш. Нсл. Ен мала робе, а паганяе за паляваньням. Дсл. Ахрэм за чужымі жонкамі паганяе. Тм. He паганяй ты за малцамі, а глядзі гусей, бо матка абсьцёбае, як уеыйдуйь у шкоду. Тм.
4. гонять некоторое время, погонять. Вучачы жарабка, паганяй яго, дык ён паспакайнее. Ніякага гамаваньня ня слухаюць, сваё паганяюць. Нсл. Ю8(под гамаваньне ). Блазен блазенскае й па-ганяе Нсл. 2б(под блазен ).
крутно-мутно паганяць—прмбегать к плутовству. Крутно-мутно паганяеш. Нсл. 255(под крутня).
паганяць моду—стремнться одеваться по модному.
паганяць панства—стремнться жйть по-барскн( ’’папанску”). Соверш. пагнаць, пажанў, 1. погнать. Ар. Да пекла па-жануць. Кіт. 64а10.
2. соверш. к паганяць 1. Паганяць, пагнаць каня. Нсл.
падагнаць
224
загнацца
3. соверш. к пагнаць 2. Нсл. 437. Ізноў сваё пагнаў. Нсл. Безлйч. пагоне, пагнала —начать страдать поносом. Я выпіў бутэльку сьліўкавага соку, і мяне ад яго пагнала. Ар. Ср. ганячка. Прйч. пагна-ны—погнанный. Пагнаных коні не да-жанеш. Нсл. 436.
падагнаць, паджанў-нёш-нёць-нём-нэцё-нўць; повел. -жані; прош. вр. падагнаў-гнала-гналі, соверш. 1. подогнать. Пад-жані гусі да вады.
2. загнать под что-л., подогнать. пад-жані кураняты пад павець.
3. заставнть йдтй, бежать быстрее, подогнать. Падагнаць коні.
4. заставнть быстрее делать что-л., ускорйть йсполненйе чего-л., подогнать. Паджані жнеі. Нсл. 440.
5. сравннвать что, строя. Нсл. 440. Пад-жаніце сьцяну гэтую да другое. Нсл. Несоверш. падганяць.
пераганяць, несоверш. 1. гнать йз одного места в другое.
2. проязводйть "перагон". НК: Очеркн, Но. 590.
3. рассказывать вторлчно, повторять несколько раз. Дсл. Нянька скажабайку, а потым ізноў пераганяе. Дсл.
пераганяць з пустога ў парожнае —толковать с кем попусту. Дсл. Соверш. перагнаць, перажанў-нёш-нёць-нём-ніцё.
праганяць, несоверш. 1. прогонять. Ар.
2. (о сухой йлй густой пйіце)—запйвать. Ар. Праганяй хлеб квасам. Ар. Соверш. прагнаць, пражанў-нёш-нёць-нём-ніцё-нўць, 1. прогнать. Ар.
2. (о сухой йлй густой пніце)—запнть. Ар. Пражані бульбу малаком. Ар.
праганяць смагу—утолять жажду. Ар.; Дз. Гаварыўшы, трэба ж, як тое кажуць, смагу праганяць. Ант. 12.
прагнаць смагу, смажку—утолйть жажду. Ар.; Дз.; Нкпр. 145.
прагнаць першы голад—заморйть червяка. Ар.
прыганяць, несоверш. 1. прнгонять, гоня прнводйть, доставлять.
2. утомнть ездой. Дсл. Прыганяў коніка па горах езьдзячы. Смл. (Дсл.).
3. прйблйжать, Дсл. прйгонять, прй-лажнвать одно к другому так, чтобы совпало, прйшлось в пору. Бярвенца да бярвенца прыганяеш так хораша. Дсл.
4. (перех.)—побуждать к работе. Нсл. 499. Прыганяй жнеі. Нсл. Соверш. прыгнаць, 1. прнгнать, гоня прнвестй, доставнть.
2. соверш. к прыганяйь 3, прйблйЗйть, Дсл. прнгнать.
спаганяць-яю-яегд-яе; повел.-яй-яйма, несоверш.. nepex. 1. взыскйвать следуе-мое(долг й т.п., С.) Шсл.; Ар.; Гсл. Во калі ён уздумаў спаганяць даўнейшы доўг. Ст. Трэба спаганяць даўгі. Чашнікі(Ксл.). У яго беды былі, ён пахоў меў, дык я грошы не спаганяла. Ар.
2. взымать(податн, мгсл., налогн, пош-лйны, штрафы, С.) мгсл. Соверш. спагнаць, спаганю, спагоніш-не, 1. взыскать, заставдть уплатать, потребовать, по-лучнть с кого-л. прйнудйтельным путем). Ар. Спагнаў зь яго ўсе свае грошы. Ст.
2. отомстйть. Шсл. Дарма, я яму спаганю за гэта! Ст.
спагнаць ахвоту—удовлетворйть жела-нне. Хочаш? Выпі наперад. спагані ахвоту! Гарун: Журба й сьмехацьцё.
спагнаць злосьць—утолнть злобу. Ар. Ня мае на кім злосьць спагнаць, дык на жывёле. Ар.
спагнаць цікавасьць—удовлетвордть любопытство. Скажы мне, малое! Хачу я пазнаць, А дай, залатое, цікавасьць спагнаць. Гарун: Нязнаны госьць. Прйч.
спагнаны. Ар. Отгл. ймясут. спагнаньне-ня, предл.-НЮ—взысканне. МГсл.; Ар.
выганяць-яю-яеш-яе, несоверш.—выго-нять. Пара выганяць статак у поле. Ар. Соверш. выгнаць, выжану-неш-не, 1. —нзгнать, Ар.; мГсл. выгнать.
2. прогнать, Дсл. йзгнать. Ёнёй дараваў, a цара выгнаў з дому. Ельн. (Дсл.).
угнаць, ужанў-нёш-нёць-нём-ніцё-нўць; прош. вр. угнаў, угнала, угналі, соверш. у што, 1. вогнать, заставнть войтй, вбежать куда-л. Угнаўшы іх да пекла ў муку і рэкнуць на тых нявернікаў. Кіт. 2166. Ужануць усіх кафіраў(араб., ня-вернікаў) да пекла. Тм. 54615.
2. догнать. Нсл. 650. Далёка ўгнаў я яго. Нсл.
3. вовлечь. Нсл. 650. Ты ў убыткі мяне ўгнаў, ужанеш. Нсл.
4. вбнть, вонзйть, воткнуть во что-л. Несоверш. уганяць, 1. вгонять.
2. к угнаць 2, 3., 4.
•гнацца, жанўся-нёшся-нёцца-нёмся-ніцёся-нўцца; прош. вр. гнаўся, гналася-ліся, несоверш., за кім-чым, 1. гнаться. Многократн. гяняццл-яюся-яешся,—го-Ар.; Шсл. Ганяецца за імною. Ст. Соверш. абагнацца, чаіце с отрйцанйем "не”—0~ тогнать от себя многйх. Як зойдзесонца, дык ад камароў не аджанешся. Кліш.: Каліна 92.
2. чувствовать влеченне к кому-л., увлекаться кем-л. Адама падабаюць, любяць, за ім жанўцца. Ар. За гулою жанёшся. Нсл. І25(под гула^у
даганяцца, несоверш. 1. Дойскнваться. Шсл. Калі тое было, а ён цяпер даганяецца. Ст. 2. несоеерш. к дагнацца. Соверш. дагнацца, дажанўся-нёшся—гоня, догнать до какого-л. места.
загнацца, зажанўся, зажанёшся-нёцца-нёмся-ніцёся-нўцца, соверш.—гоня кого-л. зайтн далеко. Ар. Даходныя Вурняняты аж у Каранды загналіся з каровамі. Ар. Несоверш. заганяйца.
зганяцца
225
гнявГць
зганяцца-яюся-яед/ся, swum.—стараться сравннваться с кем-л. в каком-л. деле. Нсл. 202. Дарма ты зганяешся з імною ў рабоце: ты яшчэ малады, ня згонішся. Нсл. Соверш. сугнацца, зганюся, зго-нішся—сравнйться с кем в каком деле. Нсл. 202. 3 багатым няма чаго зганяцца, ня згонішся. Нсл.
паганяцца, несоверш. 1. увлекаться чем-л. сйльно. Дсл. He паганяйся ты за тымі абібокамі, а рабі сваё дзела. Jlyn.
2. (соверш.)—гоняться некоторое время. Соверш. пагнацца, пажанўся-нёшся-н'е-цаа-нёмся-ніцёся-нўцца; прош. вр. паг-н'аўся, пагналася, пагналіся, І.погнаться, побежать(в догонку, Ар.) Шсл.; Ар. Сабака пагнаўся за зайцам. Ст.
2. (за чым)—увлечься чем(проявйть стремленйе добйться чего-л., С.) Шсл.; Ар.; Нсл. 436. Пагнаўшыся за малым, рэдчас большае згубіш. Нсл. Дурань ён, пагнаўся на чужое дабро, а савё патраціў. Ст. Пагнаўся за лягкімі заработкамі, ды сваё прарабіў. Ст.
прагнацца, соверш.—прогнать скот(через что-л., С.) Дсл. Няма куды прагнацца — усюдых зааралі. Дсл.
уганяцца-яюся-яешся, несоверш. за кім-чым, І.стремйться кчему-л., добйваться, домагаться чего-л. Ув Анцыюмепрымеж тога Пятрон што дня маў перамогу над усімі аўгустыянамі, што ўганяліся за ласкамі цэсаравымі. Кво вадыс 265. Мой сябра адзін уганяўся за музаю. Яз. Пушча. 2. ухажввать(в любовном смысле). Ар. За Вайніловічанкаю дзяцюкі ўганяюцца. Ар. Соверш. угнацца, ужанўся-нёшся-нёцца-нёмся-ніцёся-нўцца, 1. увлечься чрез меру. Нсл. 650. Угнаўшыся сваёю злосьцю, кінуўся біцца. Нсл.
2. вовлечься. Нсл. 650. Угнацца ў даў-гітныя, у страту. Нсл.
•гнёды-ая-ае—гнедой. Янк. п.
• гнёзьдзічак-чка, предл.-чку, м.—жйвот-ное, родйвшееся вместе с другам жй-вотным.' Дсл. Як былі ў багатыра два гнезьдзічкі. Дсл.
• гнёзьнікі( одйн гнёзьнік), 1. собака одного помета. Дсл.
2. вообіце жйвотное, родввшееся вместе с другйм. Дсл. Уметш. гнёзьнічкі. Як былі ў багатыра два гнезызічкі. Дсл.
• гнёсьці, (БНсл.), гнесьць, (\ісп.)-гнятў, гняцёш-цёць-цём-ціцё-тўць, несоверш., перех. 1. жать. Нсл. 114; БНсл. Адусюль народ гняцець, ня можна еылезьці. Нсл. Однократ. гнянўць-нў-нёш-нёць—давнуть. Нсл. 114. Гняну й расьцісну, як чареяка. Нсл. Соверш. загнесьці—гнетя лйшйть жйзнй, Нсл. 165. задавйть. Шсл. Ня йдзі туды; там цябе загнятуць. Нсл. Коні бягучы загнялі парасё. Ст. Дзяцё загняла матка. Нсл. Сьвіньня загняла парасё. Нсл. Соверш. прагнёсьці—продавнть. Дсл. Узвалілі пудавік на калёсы, ён і прагнуў седава. Дсл.
2. йзбчвать, Шсл. бнть, прнменяя дав-ленне. Паваліў ды давай гнесьці ботамі ў плечы, дзе папала. Ст.
• гнёсца, гнёсьціся, гнятўся, гняцёшся, несоверш., возвр. 1. нажйматься. Нсл. 114. He гняціся дужа, каб не парвацца, гня-тучыся. Нсл. Соверш. нагнёсьціся—на-тужнться,(Юрсл.) напрячься. Нсл. 302.
Нагнёўся так, аж у галаве закруцілася, пакуль схадзіў на двор. Нсл.
2. протйскйваться. He гняціся сюды. заціснуць. Нсл. 114. Соверш. прыгнёсца, прыгнёсьціся—прйжаться. Нсл. 744. Прыг-нёўся к імне сіротачка, як ік роднай матцы. Нсл. Соверш. угнёсьціся, 1. втнс-нуться в толпу. Нсл. 730. Угнёўся сюды, a адсюль бадай каб вылезьці жывому. Нсл. 2. протнснуться сквозь тесный проход. Нсл. 730. Якая малёнькая дзірачка, а мыш ладная ўгнялася ў кубел. Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
