Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•дабрадзейства-ва, ср.—благодеянне (доброе дело, С.). Нсл. 135; БНсл. Дзякуем за тваё дабрадзейства. Нсл.
•дабразкацца,—<-м. под бразкацца.
•дабранач!—спокойной ночн! Шсл.; Бял.-Куз. 197; Гсл.; Нсл. 135; Ксл.; Імсл; Доры; Іг.; Вк. (ЛБ 10043); Дсл., пожаланне доброй ночн прн проіцаннн с кем-л. перед сном. Дсл. 170. Дабранач да чыстаму полю, шырокай пастаЦІ. Мікола Ядрыловіч Духаўшч.(Дсл-). Дабранач! Мне трэба йсьці. Корзюк. Дабранач, татачка, дабранач! Лупекі Стауб.(Косіч 248). Дабранач, суседзе, трэба йсьці спаць. Вяжышча Беш. (Ксл.). Дабранач, мамухна, дабранач! Ды ня тый дабра-нач, што на нач. а тый, што наўвесь век. Нсл. 135. Дабранач вам — пайду ўжо спаць. Ст. Ну, дзетка, скажы бабуні дабранач, і пойдзем спаць. Дсл.
•дабрародна, нареч.—благородно. •дабрароднасьць-ц/, ж.—благородство. Паступак ”Н. Шляху” заслугуе... павагі, як... экзамен...на чалавечую дабрарод-НСІСЬЦЬ. Старажоўскі(”Сьвет” Но. 3-22, 9).
•дабрародны, -ная-нае—благородный. Дабрародныі й пачэсьлівыі нашы мілыі СГСвдзІ. Ліст полацкі 1468. (Станг: Полацк. пам. 73). Вымоўнай праяваю ё дабрародны голас празыдэнтаў. Бацьк. Но. 31-467. Ня шмат дабрародных. Луцк: і-шы ліст да Карынц. 1:26.
•дабраславенства-ea, <р.—благославенне. •дабраславіць, дабраслаўлю-авіш-ве; по-ве.і. дабраслаў-лаўма—благословнть. Дабраслаў, душэ мая, Госпада. Псалтыр ХУІ стг., стр. 102(Карскі ІІ-2, 219. 230). КалІ хочаш запраўды любіць Марыю, каб цябе дабраславіла г жыцьцю, насьлядуй яе цноты. Божае слова. І.Мая 1955.
дабраслаў! повел. к дабраславіць—прн-ветствне, употребляемое прн встрече. Барс., Пц., Лепл. (Юхн.).
• дабраволка-.гкг-лчь'. ж-—беглянка во время крепостного права. Дсл.
•дабравешчаньне-мя, прел.і.-ню, ср.—бла-говеіденне. На пачатку дабравешчаньня ні водная царква ня прылучылася да мяне дарам. Луцк.: Ліст да Піліпян. 4:15.
•дабраць,— см. под берці.
•дабрыдзень! (вам, табе) 1. пожеланне доброго ДНЯ. Нсл. 135; Вял.; Бачэйкава Беш. (Ксл.); Рэч.(Пет.. II. 6); Шсл; 1г.; Імсь.; Дсл.: БНсл. Дабрыдзень добрым людзём! (Дсл.) 2. ДОбрОГО утра! Касьцюковіцкі р. Калінінскае акругі(Наш Край. 1928, Но. 6-7. 49).
3. здравствуйте! МГсл.; Север.(Косіч 229); Красновічы Сураск.(Сержп: Отчет 10); Гсл.
Дабрыдзень вам. (Косіч 229). Заўтра ня сьвята, сядні ня будні дзень — ішоў дурны ды ня даў дабрыдзень. Навасёлкі Пух. (ііісл.).
•дабрыня-ні-w, ж. 1. доброта. Ар.; Шсл. Там дабрыня й любата. Думка.
2. добрый, простодушный человек(доб-
ряк, С.). Нсл. 135. 3 гэтым дабрынёю кажны зладзе. Нсл.
3. (йрт.)—плохой. Шсл. Вось дабрыня: даў скарынку хлеба. Ст.
•дабрьісты-тая-шае—доброго, хоро-шего качества. Дсл. Лён дабрысты. Дсл.
•дабрышча-ча, пред.і.-чу, ср. 1. большое нменне. Нсл. 135. Якое было дабрышча, a ўсё прагэрцаў. Нсл.
2. (u/wh.)—безделнца. Нсл. 135. Такое доб-рышча ўсюдых знайсьці можна. Нсл.
3. (upon.)—большое зло. Ну будзе зь цябе дабрышча, як падрасьцеш. Нсл.
•дабрывечарі-вечернее прнветствне. Пры-чэўск. вол. Росл. (Дсл.); Нсл. 135. Дабрывечар вам! Нсл.
•дабрьіць-рг, добрыш, добра. несоверш.. nepex. 1. одобрять, называть добрым. Нсл. 135. Ты яго добрыш, але ён ня варты гэтага. Нсл.
2. задобрять. Нсл. 135. Чым болей ты яго добрыш, тым горай ён г вір глядзіць. Нсл. •дабрыццо, дабрьіцца,- см. под дабро.
• добўыцй,а-руся-рышся, нееоверш. 1. де-латься ласковым. Нсл. 135. Пан патроху добрыцца. Нсл. Соверш. удобрыцца. Нсл. 135. Пан удобрыўся. Нсл.
— прнкндываться добрым. Нсл. 135. Пан удобрыўся. Нсл.
2. прнкндываться добрым; Нсл. 135. Цяпер добрышся, як папаўся. Нсл. Соверш. прыдабрыцца—прнкннуться добрым. Ар. •дабуд-оваваць-яваць,—см. под будаваць. •дабуд-овавацца-авацца,—с.м. под буда-вацца. »дабудаваньне-ня, пред.і.-ню, ср. —достройка. БНсл.
•дабўдкі-гаг, едйштв. ч. нет. 1. добыванне, взятне в долг. Нсл. 136. Я к табе ў дабудкі прышоў, ці не пазычыш хлеба. Нсл.
2. промышленне. Нсл. 136. У дабудкі паехалі. Нсл.
• дабўдны-ная-нае—скорый на подьём, послушный(чуткнй во сне, которого легко дабуднться? С.) Нсл. 136. Няма чаго казаць, малец дабудны. Нсл.
•дабудзі'цца, дабуджацца,—<-.м. под бу-дзіць.
•дабытак-nwr, .м.—прнбыль от скота нлн промысла. Нсл. 136. Зьгінуў бы чалавек, калі б ня было дабытку. Нсл.
•дабытны-«ая-«ае—прнбыльный, легко получаемый, Нсл. 136. прнбыльный. БНсл. Дабытны кавалак хлеба. Нсл.
•дабываньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, 1. добыванне. БНслІ
2. (мат.)—нзвлеченне(корня). БНсл. •дабываць-дю-даш-ае, несоверш. што, 1. добывать. Прйч. дабываны—занмство-ванный, добытый. Нсл. 136. Дабываным хлебам жывімся. Нсл.
2. прожнвать до нзвестного временн. Нсл. Доп. 4. Дажывай, дабудзь у нас да Каляд. Нсл.
3. (мат,)—нзвлекать(корень).
дабыць
294
даглядны
дабыць, дабуду-дзеш-дзе, соверш. (л-дабываць 1,2,3)
• дабыць дзяцё—прнжнть ребенка с девушкой йлм с чужой женіцйной. Шсл. Цярэшка дабыў дзяцё Алене. Ст. Прыда-быць дзяцё. Шсл. Хадзіў, хадзіў да яе, пакуль не прыдабыў дзяцяці, а потым і кінуў. Ст.
•дагода-ды-дзе, ж,—угожденне. Пані^ чыку, пусьці мяне; я табе буду г вялікай прыгодзе й дагодзе і як чаго трэба будзе, то сьвісьні на мяне — і я зараз прыбягу.
Н. Афанасьев, II. 1914, 292. Людзі з дагодай засяваюць. Салавей: Сіла. 49.
• дагодкі-дак(-дгаЎ), едйнств. ч. нет.—око-нчанне условня, заключенного на год. Нсл. 187. Уборзьдзе будуць дагодкі, як я згадзіўся. Нсл.
•дагодлівасьць-дг, ж.—угожденйе, услу-жлйвость, Нсл. 137. угодлйвость. Я не хачу твае дагодлівасьці. Нсл.
•дагодлівы-вая-вар, 1. услужлнвый, Нсл. 137. угодлчвый. Дагодлівы чалавек. Нсл. Дагодлівая паслуга. Нсл.
2. удобный, благопрнятный, такой, который нужен. Дагодлівы час. Нсл.
дагодліва, нареч.—услужлйво, Нсл. 437. угодлнво. Дзякуй, дагодліва зрабіў. Нсл. •дагоднасьць-ш, ж. 1. выгода(польза, С.). Нсл. 137. He вялікая мне зь цябе дагод-насьць. Нсл.
2. угодность, угожденйе. Нсл. 137. У дагоднасьць табе гэта зроблена. Нсл.
• дагодны-ная-нде, 1. выгодный(благо-прнятный, С.). Нсд. 137. Дагодны час, прылучай. Нсл. Дагодная служба. Нсл. Дагоднае жыцьцё. Нсл.
2. угодный, полезный. Нсл. 137. Зрабі дагоднае другому а сам. як хочаш. Нсл.
дагодна, нареч.—выгодно, Нсл. 137. удоб-но. Дагодна боты зрабіў. Нсл.
•дагон-НР, предл. й зват.-не, м.—ПОГОНЯ. Гсл.
у дагон—в погоню. Гсл. Піцьця сотчыха ў дагон. НК: Под. пос. 63.
пусьціцца ў дагон—погнаться. Ельн.(Дсл. 172).
•дагонкі, мн. ч„ род.-нак(-нкаў), едйнств. ч. нет. 1. ПОГОНЯ. Нсл. 137. Бяжы за ІМ 1’ дагонкі. Нсл.
2. нгра в запускн. Нсл. 137; Гсл. Пабяжым у дагонкі, хто каго дагоне. Нсл.
•дагоцацца,—см. под гоцаць.
•дагад-оваваць-авйць І,—см. под гадаваць I.
•дагад-оваваць-аваць—см.под гадаваць II. •дагадзі'ць,—см. под гадзіць.
•даганяць,—сч. под ганяць, гнаць. •дагаманіцца,—nod гаманіць. •даганяцца,—см. под гнацца.
•дагараць-э^ь,—под гарэць.
•дагарэлы-лая-лае—догоревшнй. БНсл.
•дагары, нареч.—вверх, к верху, (Шсл.); Гсл.; Ар.; МГсл.; Нсл. 137. вверх ногамй. ПНЗ; Растсл. Перакуліўся дагары нагамі. Гсл. Ураю на тых дзеравах ліст ідзе дагары, а плод да
зямлі. Кіт. 124а6. Паставіў зуслон дагары нагамі. Ст. Ляжыць сабе, дагары бараду задзершы. Ст. Сьвет дагары нагамі перавярнуўся. Рапан. 171. Дагары нагамі й ЛЯЖЫЦЬ, павалІў'ШЫСЯ. Пятніцкая Беш. (Ксл.). Колас, што зярнят ня мае, дагары лоб задзірае. Послов. Войш. Адчыніў вечка скрыні, перавярнуў у ёй усё дагары. •дагасьцявацца,—см. под гасьцяваць.
•дагэнулешні-няя-няріот дагэнуль) 1. бывшнй до определенного сравнйтельно отдаленного временй.
2. простнраюіцнйся до определенного более нлн менее отдаленного места.
•дагэнуль, нареч. 1. до тех пор, до того временй. Ар. Дагэнуль усе было добра. Ар. 2. до того(более йлй мене отдаленного) места. Лр. Адгэтуль пачынаецца наш лесі цягнецца дагэнуль. Войш. Мы жалі дагэнуль. Ар.
•дагэтуды, нареч.. об.іаст.—доселе, до этнх пор. Нсл. 137. Дагэтуды я цярпеў. Тм. С.ч. дагэтуль 1,2.
•дагэтулешні-няя-няе(ош дагэтуль} 1. до снх пор продолжаюіднйся, суідествую-іднй.
2. простнраюіцййся до сего места.
•дагэтуль, нареч. 1. до сйх пор, до сего временй, ДОНЫНе.(МГсл.); Ксл.; Ар.; Гсл.; Нсл. 137. Дагзтуль мы зь імі жылі г згодзе. Янавічы Сур. (Ксл.). Дагэтуль ты жыў. Нсл. Ёсьць г мяне хацінка, дагэтуль не абжытая НІКІМ. Куляшоў: У зял. дуброве, 50. Затым я дагэтуль яшчз ня хрышчаны.
2. до сего места. Гсл.; Ар.; Ксл. Нашы палосы цягнуцца дагэтуль. Дварэцк Чаш. (Ксл.). Яны касілі дагэтуль. Ар.
•даглёдлівы-вая-вае—охотно досматрн-ваюіцйй, старательный, заботлнвый. Жонка ягоная — добрая баба, дагледлі-вая. Журбін Бялынкав.(Бяльсл.).
•дагледзець,—с.м. под глядзець. •дагледзецца,—!.м. под глядзецца.
•дагляд-дг, пред.і. й зват.-дзе, м. 1. досмотр (действйе, С.). Нсл. 137; Ар.;Бяльсл. За гэтым дзяцём трэба добры дагляд. Пятніцкая Беш. (Ксл.). Дагляду няма ніякага. Нсл.
2. уход. Ар.; Ксл. Дагляд хворага. Ар. •дагляда-аньне-адь,—< м. под глядзець. •дагляднае-нага—платеж за досмотр. Нсл. 137. Дасі дагляднага, дык буду даглядаць. Нсл.
•даГЛЯДНІК-гкО, предл-іку, зват.-Іча, м. 1. досмотріцнк. Нсл. 137; Ар. На дагляднікане спадзявайся, а сам даведавайся. Нсл.
2. совершаюіцйй уход за кем-л. Ар. Дагляднік хворых. Ар.
•даглядніца-ды-ць;, женск. к "дагляднік"в обойх знач. Ар.
•даглядны-ная-нае, 1. легко могуіцйй быть досмотренным. Нсл. 137. Даглядная пожня. Нсл.
2. любяіцйй подсматрнвать. Нсл. 137. Даглядны хлапец. Нсл.
3. хорошо досматрйваюіцйй.
дагнаць
295
даёмісты
•дагнаць,— с.ч. nod гнаць.
•дагнацца,—< к. nod гнацца.
•дагра-баць-біі(ь,— см. под грабіць I.
•дагр-абацца-эбсыр'ся,— <м. nod грабсь-ціся.
•даграйь, <». nod граць.
•даграцца,—<-.м. nod грацца.
•дагрэбці,—см. nod грабсьці.
•дагрубаць,—см. nod грубець.
•дагўкацца,—<.м. nod гўкацца.
•дагук-ацца-нўцца, —см. гукацца.
•дах, даха, пред.і. даху, зват. даша, ч.
—даюіцйй что-л. другому. Дсл. 159. Будзь узях, будзь і дах. Дсл.
•даходаць,—< «. „о<> ходаць.
• даходлівасьць-гд, ж.—сообразнтель-ность, сметлйвость. Надабе ж мець такую даходлівасьць — сам вятрак Зрабіў. Горкі Краснап.(Бяльсл.).
•даходлівы, -вая-вае—сообразлтель-ный смеллвый. Чалавек даходлівьг. да ўсёга ён сваім розумам дойдзе. в. Хутары Краснап.(Бяльсл.).
даходна, нареч.—доходчнво куда, к чему. Па байрам нэмазе фітрэ не даходна(да Бога), хіба сэдэкуірраб. род убожыны) даць. кіт. 216 11.
КНІГІ ОНЛАЙН
