Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
даць круга—ндя, делать круг вместо прямого путн. Ар. Усіх памятуйма, пакуль дамо рады. Гарун: Белр. марш.
2. дать корм скоту. Ар. Даў каню. Ар.
3. назначнть, определнть: дать. Даць работу. Даць гасподу.
4. дать трепку, побнть. Шсл.; Ар. Ну й даў жа я Максімў; будзе ведаць, як чапацца! Даў яму кія й мяла й таго яшчэ мала. Послов. Ст. Даць no вуху. Ар.
5. дать возможность, разрешнть, не препятствовать: дать. Дайце яму прамо-віць Мала даюць часу на воддыш.
ня даць—лншнть (оставнть кого-л. без чего-л., С.) МГсл.
даць карысьць—прннестн пользу. Ар.
даць драла—дать тягу. Выскачыў з хаты ды драла. Ст.
даць ХОДу —убежать. Палуж Краснап. (Бяльсл.)
дыхту даць, задаць—снльно досаднть, напугать, загнать, прнчнннть большое беспокойство, Гсл. снльно досаднть нлн напугать, Шсл. дать взбучку. Ар. Даў яму добрага дыхту, будзе помнець! Ст. Задам табе такога дыхту, што ў духі зь цябе выпра! Ст.
даць жару—дать нагоняй. Шсл. Ну й дам жа я хлапцу жару! Ст.
даць славу—восславнть. Гсл.
даць духу,—см. под дух.
як піць даць,—см. под піць.
даць у пятў,—см под пята.
даў ладу—шутлнвое замечанне на хвастовство в знач. ”не так уж ты постарался”. Варсл. Ну, ты там ужо й даў ладу. Варсл.
даць круга—ндя, сделать круг вместо прямого путн. Ар.
бяз дай прычыны, бяз даньня прычыны, —см. под прычына.
дало, безлйч. — собіла. I дало ж табе гэта зрабіць! Ар. Прйч. даны(рздка дан), дана, ср. дана: мн. ч. даны: даты, (Нсл.) —данный. Нсл. 127. Датае табою назад аддаў. Нсл.
аддаваць-ваю-ваеш-вае, аддаю, аддаеш, аддаець, 1. возвраіцать, отдавать. Ар.; Нсл. 372. Што ж ты не аддавает пазычанага? Нсл. Адоль аддаець грошы. Ар.
2. резоннровать. Шсл. У вялікім пакою добра аддае голас. Ст. Іскрыпка не аддае голасу. Ст.
3. (чым)—нметь какой-л. прнвкус, прн-пахнвать чем-л., отдавать. Нсл. 372; Войш. Цэбар аддаець соснаю. Войш. Пшаніца аддавае прытхляю. Нсл. Ад хвойнага вядра вада смалою аддавае. Нсл.
аддаваньне 309 перадаць
4. предоставлять, посвяіцать. Божа мой, Табе сваё падданства аддаю. Кіт. 4аі4. Божыя паслугі аддавай. Тм. II, стр. 15.
аДДаваньне-МЯ, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к аддаваць 1,2,4.
аддаць-дам-дасі-дасьць-дамо-дасьцё, со-верш. к аддаваць 1,4. Прйч. адданы—(от-данный, С.)—возвраіценный, (Нсл. 372) отплаченный, отоміцённый. Дсл. Гэта хлеб адданы. Нсл. Гэта хлеб-соль адданы. Дсл. Ці аддана месячная парабкам? Дсл Соверш. пааддаваць—отдать многокра-тно нлн многвм. Расказуюць сыну свайму, каб ён пааддаваў сёстраў сваіх замуж. Погар (Афанасьев, II, 1914, 195).
дадаваць, дадаю( дадаваю)-аёш(-ава-еш)-аёць(-авае); повел. дадавай-айма, несо-верш., nepex. й чаго—ДОПОЛНЯТЬ, Гсл. 1. прйбавлять, Гсл.; Нсл. 137; Шсл.; Ксл.
добавлять, мГсл. набавлять, мгсл. дода-вать. Мы дадаваем цаны, а вы ня хочаце браць. Нсл.
2. возбуждать что. Нсл. 137. Ты нам дадаваеш болей жалю. Нсл.
3. прйдавать, сообіцать(какое-л. качес-тво, свойство, состоянне). Гсл. Дадаваць смаку. Отгл. ймя сут. дадаваньне-ня, предл,-ню, 1. (мат.)—сложенне. Нсл. 137.
2. возбужденйе какого-л. чувства. Нсл. 137. Дадаваньне жалю, ахвоты. Нсл.
дадаць, дадам, дадасі, дадасьць, дада-мо, дадасьцё; прош. вр. дадаў-дала, дало, далі; повел. дадай-айма, соверш. 1. (к дадаваць в 1-ом зн. Дадай яму яшчэ пудоў пяць сена. Стрэлішча Беш. (Ксл.). Дадаў роўна да рубля. Ст. He дадасі й не даясі.
Нсл.
2. (к дадаваць 2, чаго)—возбудйть что-л. Нсл. 137. Дадаць ахвоты. Нсл.
3. к дадаваць 3, чаго,—прйдать, сооб-іцнть)качество, свойство, состоянне). Дадаць хварбы. Ар.
даданы, 1. прйч. к дадаць в з-ех знач.
2. (грам.)—прйдаточный. Даданая про-казь.
даданьне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к дадаць 1, 2, 3.
здаваць, здаю, здаеш, здаець, здаем, здаіцё, несоверш. 1. сдавать. Ар.
2. сдавать, успешно проходдть йспыта-нне в знаннн чего-л. Здаваць экзамен.
3. сдавать; прекратнв сопротавленйе, не удержав, отдавать непрнятелю. Хто бы мусульманськую веру здаваў, яны, па-шоўшы, усіх унівэч абернуць. Кіт. 11667.
здаваць, здаць лічбу,—под лічба.
здаць, здам, здасі, здасьць, здамо, здасьцё; прош. вр. здаў, здала-ло-лі, соверш. к "здаваць" 1,2,3.
надаваць. Госьці шмат гасьцінцаў надавалі дзяцём.
надаць, надам, надасі, надасьць, нада-мо, надасьцё; прош. вр. надаў, надало, надалі, соверш. 1. (чаго)—наделать чего-л.Гв высшей степенй, Ар.). Шсл.; Ар. Надаў
пылу цэлую хату. Ст. Ах, надаў ты работы тут! Ст.
2. (каму)—побнть кого. Ар.; Шсл. Добра надаў яму ў каршэнь. Ст. Ср. даць—дать трепку.
3. йспортйть воздух. Шсл.; Ар. Нехто ўжо надаў, аж нос верне. Ст.
надало, безлйч.—угораздйло. Нсл. Надало табе падысьці пад гэты час. Нсл. См. собіла.
падаваць, несоверш.. каму што, 1. пода-вать. Падавай, а я буду прымаць. Ар.
2. быть похожйм на кого. Смаленшч.
3. соверш.—дать корм несколькнм нлн многйм штукам скота. Ар. Падаваў каровам. Ар. Соверш. падаць, падам, падасі, падасьць, падамо, падасьцё; прош. вр. падаў, падала-ло-лі; повел. падай-айма^подахь. Ар. Падай імне кош. Ар.
паддаваць, паддаю, паддаеш-аёць-аеш-аіце, несоверш. каму што, 1. подсоблять, поднять на плечн тяжесть. Ар.; Шсл. Я буду насіць мяхі а ты паддаваць мне. Ст.
2. (чаго)—прнбавлять более к чему, Нсл. 440. прнбавлять пар к ване, Тм. уснлнвать, делать более оіцутйтельным(какое-л. действйе, качество, й т. п.). Паддавайяму розак часьцей, дык і паправіцца. Нсл. Шмат паддаваеш, паддаў вады; ня можна на палку ўседзіць. Нсл.
3. в некоторых йграх преднамеренно отдавать протйвнйку(шашку, карту й т. п.). Паддаваць карту. Ар.
4. чарамй, колдовством прлчйнять болезнь, вред. Гсл.
5. подносйть отраву. Нсл. 440. См. паддаць 5.
паддаваць духу—воодушевлять. мгсл.
паддаць, паддам, паддасі, паддасьць, паддамо, паддасьцё; прош. вр. паддаў, паддала-ло-лі, соверш. 1. (к паддаваць 1, 2, 3, 4).
2. (к паддаваць 5, чаго)—поднестй отраву. Яму зельля паддалі, дык і захварэў. Нсл. Паддадзены хлеб як зьеў сабака, дык і здох. Нсл. He хварэў бы, калі б не паддадзена было яму. Нсл.
3. паддаць сябе—подчйнйть себя. Ён меў сам сябе паддаць да судоў мусульмансь-кіх. Кіт. 65, 6.
паддаць духу, ахвоты—ободрнть, Гсл. прндать охоты, подзадорйть(пооіцрйть, С.) Шсл. Яшчэ паддай духу, каб аж грымела! Ст. Паддай ахвоты, дзяцюкНсх.
перадаваць-даю-даеш-даець-ем-іце, не-соверш. 1. давать лйшнее, больше следу-емого. Ар. Можна перадаваць, перадаць пры куплі, плацячы за купленае вышэй, чымся яно варта; перадаць солі ў гаршчок; перадасі ў рабоце, калі будзеш рабіць болей, як належыцца. Перадаем таксама ў вымаганьню, у ганеньню іншых. Ар. Соверш. перадаць-дам-дасі-дасьць-дамо-дасьцё—дать лншнее, более
прыдаваць
310
здавацца
следуемого. Ар. Перадаў за каня. Ар. Адшкадуй ужо тое, што перадаў; ня зьвернеш. Нсл. 385(под адшкадававаць).
прыдаваць, -даю-даеш-даець-даем-даі-це, —несоверш. каго-што, 1. прнбавлять. Нсл. 500. Болей як рубель не прыдавай да цаны. Нсл. Соверш. прыдаць, прыдам, прыдасі, прыдасьць, прыдамо, прыдась-цё: прош. вр. прыдаў, прыдала, прыдало, прыдалі—прыбавнть.
раздаваць, несоверш.—раздавать. Ар. Со-верш. раздаць, раздам, раздасі-дасьць-дамо-дасьцё; прош. вр. раздаў-дала-дало-далі; повел. раздай-дайма—раздать, от-дать, выдать всё, многое, многнм, распределнть между всемн, многнмн. Ар. Прйч. раздадзены, (Нсл.), разданы, (Ар.) —розданный. Нсл. 548: Ар. Грошы разда-дзены ў пазыку, а цяпер самому трэба. Нсл.
• выдаваць, выдаю, выдаёш, выдаёць, выдаём-аіцё; повел.-вай-вайма, 1. несоверш. к "выдаць”.
2. безлш.—казаться похожнм. Шсл. Хуста старая, а выдае ўсё роўна, як новая. Ст. Отгл. ймя суіц. ВЫДаваньне-НЯ, предл.-ню—выдача(действне). Выдаваньне пра-шпартаў.
выдаць-ам-асі-асы^ь-ама-асьце каго-што, соверш-1. нздать. мгсл. Выдацькнігу. 2. нздержать, мгсл. нзрасходовать, нстратнть. Шсл. На боты выдаў тры рублі. Ст.
3. выдать(дать, отпустнть нз места хранення, запаса н т.п.). Выдаць еміну.
выдаць уцекача,—выдать(передать в чье-л. распоряженне, возвратнть кого-л. протнв его волн).
выдаць замуж,— выдать за кого(со словом "замуж” н без него). Матус выдаў Язэпу за Зыдора Галяшонка.
4. выдать(сделать нзвестным, открыть, обнаружнть).
выдаць сакрэт,—выдать(разоблачнть, предать).
выдаць шыяю—выдать головой, вы-дать на всю волю за долговые обязатель-ства. Гордз. Акты, хуп, стр. хпі. Ня буду яму тых пенязей плаціці, а выдайце, дзей, мяне яму шыяю. У тых пенязех выдаў яго князю Багданў шыяю (т. е. на всю волю князя). Тм.
на выданьню—в возрасте, когда пора выходнть замуж.
уздаваць, уздаю, уздаёш, уздаёць-аём-аіцё-аюць; повел.-авай-авайма, несоверш. 1. поддавать пар в бане; лнть воду на горячую банную печь, Нсл. 52. лнть воду(на рукн, на печ в бане). Гсл. Уздавай патроху. Нсл. Уздаець не палюдзку. Нсл. 2. сечь, наказывать розгамн. Нсл. 52. He такі бы ён быў, каб яму часьцей уздавалі. Нсл.
уздаць, уздам, уздасі, уздасьць, уздамо, уздасьцё, соверш. 1. (к уздаваць I). Нсл. 52.,—налнть воды(на рукн, на печь в бане). Гсл. Уздай больш духу! Вяжышча Беш. (Ксл.). Уздайма на печ. Нсл.
2. всыпать(побнть), Гсл. наказать розга-мн. Нсл. 52. Уздаць трэба, каб помнеў. Нсл.
3. воздать. Уздай вам, Божанька! НК: Старцы, 82.
•давацца, даюся, даёшся, даёцца-даёмся-даіцёся; повел.-давайся-бймася, 1. несоверш. к "дацца”.
2. страд. к даваць.
дацца, дамся, дасіся, дасца, дамося, дасьцёся, дадуцца; прош. вр. даўся, далася-лося-ліся; повел. дайся, даймася, соверш.—даться(позволнть, схватнть се-бя; допустнть сделать что-л. с собой). Гэй, коню, устыдайся, дайся дасесьць прароку. Кіт. ІІІа4.
дацца ў знакі—непрнятностямн остать-ся в памятн. Гсл.
аддавацца-даюся-даешся, 1. страд. к аддаваць.
2. несоверш. к аддацца. Соверш. аддацца-дамся-дасіся-дасца-дамося-дасьцёся; прош. ер. аддаўся-далася-лося-ліся, 1. отдаться, предоставнть себя в чье-л. распоряженне; ввернться кому, чему-л.
2. отдаться, всецело посьвятнть себя кому, чему-л. Аддацца грамадзкой працы. Аддаўся ведзе.
3. предаться, всецело погрузнться во что-л. Аддаўся ідзі.
дадавацца, 1. страд. к дадаваць.
2. несоверш. к дадацца. Соверш. дадацца, дадасца—будет додано. Да платы твае яшчэ дадасца.
здавацца, здаюся, здаешся, здаецца, (здыецца област.), здаемся, здаіцёся, здаюцца; повел. здавайся-аймася, несоверш. 1. сдаваться(прекраіцать сопротнвленне, прнзнавать себя побежденным, С.) Гсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
