Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. растравлять. Нсл. 144. He дражні болькі: удражніш, ня борзда загоіцца. Нсл.
дражнёньне-ня-н/о, отгл. ймя суіц. к дражніць в 1-ом й 2-ом зн.
дражненьне малацьбы—нгра, состая-іцая в подражаннн молотьбе. НК: Очеркн, Но. 576.
удражні'ць, соверш. 1. раздражнть, разья-рнть. Нсл. 652. Удражніш сабаку, укусіць. Нсл.
2. растравнть. Нсл. 652. He ўдражні каўтуна. Нсл. Удражніў скўлу, дык яна есца. Прйч. удражнены, 1. раздраженный, разьяренный. Нсл. 652. Удражнены сабака пакусаў.
2. растравленный. Нсл. 652. Удражненая рана ня борзда гоіцца. Отгл. ймя суіц. удражнёньне-ня, предл.-ню—растравле-нне. Нсл. 652. Удражненьне раны. Нсл. •дражні'цца-нюся, дражнішся, несоверш. —дразннться, Шсл.; Ар. дразннть, Дсл. дразннться, делать насмешкн, пере-дразннвая. Нсл. 144. He дражніся, a то й цябе будуць дражніць. Нсл. Дражніцца зь дзяцём. Ст. Зубы вышчырыў, быццам сьмяецца; язык высалупіў, быццам дра-жніцца. Дсл. Соверш. падражшцца—под-разннться. Ар.; Шсл.
•драка-й^-агшы, ж. 1. железный ннстру-мент на подобне цнркуля для более плотного прнпуска бревна во время постройкн. Сьвеча Беш. (Ксл.). Возьмі драку — будзем ставіць драку. Тм. Уменьш. драчка. Варсл. Цесьлі згубілі драчку. Варсл. 2. выемкн в бревнах, пронзведенные вышеуказанным ннструментом для бо-лее плотного прнлегання друг к другу. Асінаўка Беш. (Ксл.). Варсл. Тата прадзірае бярно, а дзядзька выбірае драку на бярне. Варсл. Каб бёрны штчытна прыходзілі адно да аднаго — выбірдюць драку. Сьвеча Беш. (Ксл.).
• драла—бегом, БНсл.; Нсл. 144. удрать, пустнться в бегство. Гсл. Я адтуль драла баржджэй. Нсл. Драла дзярнуў, даў. Нсл.
дралам
320
драпнуцца
•дралам, нареч.—бегом(убегая, С.). Нсл. 145; БНсл. Дралам пабег, уцёк. Нсл.
•драма-л<ы-л«е, ж.—драма.
•драма, (област. пройзношенйе дрыма, С.)~ мы, ж. 1. дремота. Дсл. 185; Бяльсл. Пачаў сон малайца таміць, і з ног драма валіць. Дсл. См. дрымота.
2. растенне, служаіцее лекарством для сна. Дсл. 186. На гэтым лузе найбольшы (замест найболей, С.) дрымы. Смал. (Дсл.). •драматўрг-ўрга, предл.-ўргу, зват.-ўржа —драматург.
•драматўргія-й-й, ж.—драматургня.
•драматургічны, -ная-нае—драматургн-ческнй.
•драматызаваць-зўю-зўеш-зўе, несоверш., перех.—драматнзнровать.
•драматызаца-^ы-чы, ж.—драматнза-цня.
•драматызма-жы-л<е, ж.—драматнзм.
•драматычны, -ная-нае—драматнчес-кнй, драматнчный.
•драмаваць , -мўю-ўеш-мўе, несоверш. —дремать, подремывать. Гсл. Соверш. задрамаць-лілю, задрэмеш-ме. Ар.
•драмлівы-вая-вае—наклонный ко сну, к дремоте. Дсл. 185. Санліва поле, драмліва. Смал. (Дсл.).
•драмлюг, м.—хніцная птнца нз семей-ства соколнных, содержалась для охоты. Ст. 1529, сл.
•драмутка-ткі-тцы, ж.—легко подда-юіцаяся дремоте. Гсл.
•дрангі'ль, междометне означаюіцее мгновенное кол^банне. Нсл. 145. Стол дрангіль, і зь місы плісь. Нсл.
•драніца-цы-цы, ж. 1, дранка(доіцечка). Ар.; БНсл.; Варсл.
2. только в мн. ч. драніцы—кровельный матернал нз длннных узкнх доіцечек, Ар.; Шсл.; Ксл.; Гсл. дранка. Дйўна крылі стрэхі драніцамі. Варсл. На істопку дастаў драніц. Ст. Хата пакрыта драніцамі. Мікалаёва Куз. (Ксл.). Дзерава й драніцы сабе браў і дом збудаваў. Гордз. Ак. хуіі, 2.
•дранГчнік-гкя, предл.-іку, зват.-ІЧй, м. —мастер нзготовляюіцнй дранку. Варсл. •дратчны-ная-нае—дранковый. БНсл. •дранкўлі( одна дранкўля)-ль—ружейная картечь(крупная дробь, С.). НК: Нгры, Но. 39. Уменый. дранкўлькі-коў(-ляк),(одна дранкулька)—ружейная картечь, НК: Очеркн. 528; Ар. внд дробн, небольшне пулн. Ксл. Аддай мне гэтыя дранкулькі, а я табе дам пораху. Баравыя Куз. (Ксл.). •дрань-ні, собйр.—кровельный матернал нз длннных узкнх доіцечек. Шсл. Хата пакрыта драньню. Рудзенск Сьміл. (Шсл.). •драньнё-ня, у драньню—дор, Дсл. 184. ГОНТ. Юрсл.
•драньнік-гка, предл.-іку, м.—блнн нз тертого картофеля. Кажны дзень дрань-НІКІ. Хведараўка Краснап.(Бяльсл.).
•дранчўк-у/сй, м., област.—янчннца на СКОВОроде. Ц. с. Барада Пар. (Дсл.).
•драп-ду, предл. й зват.-ne, м.—болезнь, более собачья, зуд. Нсл. 145; бнсл. Хварэць на драп. Нсл. Сабака драпу набраўся. Нсл. См. сьверб, драчая.
•драпак-ко, м„ област.—пружннная боро-на. Вішкавічы Чаш. (Ксл.). См. дзярбак.
•драпала-лы, обіц. 1. царапаюіцнй-іцая. Нсл. 145. Драпала гэты падрапаў рукі. Нсл. 2. выднраюіцнйся откуда-л. Нсл. 145. Ня ўседзе драпала гэты, дзярэцца з улоньня далоў. Нсл.
•драп-анўць-нўць,— см. под драпаць.
•драпаньне-ня, предл.-ню, отгл. ймя суіц. (к драпаць, драпацца)—царапанне когтя-мн(всякое, С.). Нсл. 145., царапанне. Вост. (Даль); БНсл. Зьвера няма, толькі драпань-не відаць. Нсл.
•драпаць-аю-деш-ае; повел.-ай-айма, несо-верш. 1. царапать. МГсл.; ПНЗ; Нсл. 145; Вост. (Даль); БНсл. Кот драпае падушку. Нсл. Сялак, нешта думаючы, драпаў паты-ліцу. Варсл. Прйч. драпаны—царапанный, нмеюіцнй царапнны, Нсл. 145. оцарапан-ный. БНсл. Пакажы драпаную рукў. Нсл. Соверш. задрапаць—схватнв когтямн, растерзать. Нсл. 164. Ліс задрапаў зайца. Нсл. Прйч. задрапаны—разорванный(рас-терзанный, С.) когтямн. Нсл. 167. Курыца задрапаная каршуном. Нсл. Соверш. пад-рапаць—поцарапать. Нсл. 446; БНсл. Пад-рапаць цела, скуру. Нсл. Прйч. падрапаны —поцарапанный. Нсл. 446; Растсл.; БНсл. Усі рукі падрапаны катом да крыві. Нсл.
2. драть. Нсл. 145; Вост. (Даль). Грэбенчык драпае галаву. Нсл.
3. тнхонько уходнть, Нсл. 145. поспешно уходнть. Куды ты ўсё драпаеш? Нсл., —старательно ндтл. Шсл. Драпаў, драпаў, ледзь прышоў парою дамоў. Ст.
драпанўць, драпнуць, однкр. 1. (к драпаць 1,2). Кот драпануў рукў. Нсл. 145.
2. (к драпаць 3). Нсл. 145, улепетнуть. Дзеўка драпанула двору. Маластоўка Крас-нап.(Бяльсл.). Наша цешча нёкуды драп-нула, драпанула. Нсл. Адам, як уцякаў ад паліцы, дык драпануў раўком у балота. Варсл. Вырваўся ды як драпанець — толькі й бачылі яго. Ст.
абдрапаць, соверш. (к драпаць 1,2). Кот абдрапаў рукі. Нсл. 346. Кот капцюрамі абдрапаў імне палец. Бяльсл. Прйч. абдра-паны—оцарапанный. Нсл. 346; Бяльсл.
Абдрапаны від. Нсл. He магу курдопы чысьціць: палец абдрапаны, баліць. Арцё-маўка Міласл.(Бяльсл.).
адрапаць, соверш. к драпаць 1,2. Кот адрапаў рукў. Нсл. 360. Прйч. адрапаны —оцарапанный. Нсл. 360. Адрапаная рука разбалелася. Нсл. однкр. адрапнуць—оца-рапнуть. Нсл. 360. Кот адрапнуў від. Нсл. •драпапца-аюся-аешся, несоверш. 1. цара-паться. Нсл. 145; Вост.(Даль); Дсл. 189. Кот драпаецца лапамі. Нсл. Грэбенчык драпа-ецца. Нсл. Як каты, драпаюцца. Дсл. Однкр. драпнуода—царапнуться. Нсл. 145. Драп-
адрапацца
321
дравўшачы
нуўся ногцямі. Нсл. Соверш. адрапацца —оцарапаться. Нсл. 360. Адрапаўся аб сук. Нсл. Однкр. адрапнуцца—оцарапаться. Нсл. 360. Неасьцярожна адрапнуўся аб сук. Нсл.
2. чесаться, драть себя ногтямй. Нсл. 145. Ня драпайся, надрапаеш больку. Нсл.
3. выдйраться йз засады, лезть куда-л. Нсл. 145, скрестйсь. Кот драпаецца вон. Нсл. Сабака драпаецца ў хату. Тм.
4. карабкаться(взбйраться, С.). Нсл. 145; Бяльсл. На сьцяну, на дзерва драпацца. Нсл. Ня драпайся ты на гэту ігрушу, там нічога няма — ўсё ўжо абарвалі. Вушакі Чэрык. (Бяльсл.).
абдрапавацца-пуюся-пуешся, несоверш. —оцарапываться. Нсл. 346. Дзяцё, седзячы ля яграсту, абдрбпуецца, абдрапалася. Нсл. Соверш. абдрапацца. Нсл. 346.
•драпач-йчў, предл.-чў, м„ бот.—ворсянка. Верас. См. шчаткі.
•драпачка-чкі-чцы, ж.—сапожный йнс-трумент вытнрать деревянные гвоздй в сапоге. Бяльсл. Падай драпачку гваздочкі выцерці ў боце, бо ногі будуць муляць. Тур’я Чэрык. (Бяльсл.).
•драпачы(драпачэ, Шсл.)-ог, мн. ч.—пру-жннная борона. Шсл. Драпачамі дзяруць дзярно. Скрыль Пух. (Шсл.). См. дзярбак, драпак, драпач.
•драпёжаньне-ня, предл-ню, ср. 1. жесто-кое телесное наказанйе. Нсл. 145.
2. грабятельство. Нсл. 145. Войта здалілі за драпежаньне. Нсл.
«драпёжнасьць, (Гсл.у^г, ж.—хйіцность. •драпе'жнік-гкй, предл.-іку, зват.-іча, м. 1. грабятель, обднрало. Гсл.; БНсл.
2. хшцняк. БНсл.; Варсл. Драпежнікі бываюць вялікія й малыя. Варсл.
•драпёжнічаць-яю-аеш-ае, несоверш. (БНсл.) —быть ХЙІЦНЙКОМ.
•драпёжны-ная-нае—хніцный. Нсл. 145; БНсл. Драпежная птушка. Нсл.
•драпёжыць-жу-жыіл-жа, несоверш. 1. драть, сечь жестоко. Нсл. 145. Аканом ні за шта нас драпежа. Нсл.
2. грабйть, брать взяткй. Нсл. 145. Падда-ных маіх драпежыш. Нсл.
3. драть, портять. Варсл. Куры драпежаць грады. Варсл.
•драпёства-ва, предл.-ee, ср. 1. грабйтель-ство(грабёж, С.). Гсл.; Нсл. 145; БНсл.
Драпествам зголіў нас. Нсл.
2. Хйіцнйчество. БНсл.
•драпіна, -ны-не, ж.—царапнна. БНсл. Уменый. доатнка-нкі-нцы. БНсл.
•драпўн, -уна, предл.-унё, зват.-ўне, м. —тычковая фасоль. Бяльсл. Пад вокнамі расьцець драпун. Хведараўка Краснап. (Бяль-сл.).
•драсён(дросень-сьня, Шсл ), м.—трава горчак, почечуйная трава. Шсл.(под дро-сень). БНсл. Там — прыветныя рамонкі і драсён, і каласы. Крушына; Творы, 62. На балотцы ўзяўся дросень. Ст.
•дратаванка-нкі-нцы, ж.—плеть, свйтая йз пеньковых волокон й обвйтая для крепостн отдельно свйтой веревочкой. Шсл.; Варсл. Добра ўкапнуў яму драта-ванкі. Ст.
•дратаваць 1-тўю-тўеш-тўе; повел.-тўй-тўйма, несоверш., nepex. 1. делать ЧТО-Л. ЙЗ проволокй. Нсл. 146. Дратаваць клетку. Нсл.
2. креплять, связывать что проволокою. Нсл. 146. Майстра гаршкі дратуе. Нсл. Отгл. ймя сут. дратаваньне-ня, предл,-ню—оплетенйе проволокою. Нсл. 146. Дратаваньне клеткі, гаршка. Нсл.
3. свйтую плеть, веровочку обвнвать для крепостй отдельно свйтой веревочкой, Ар. ВЙТЬ Й3 трех ВЙТушеК. НК: Очеркн, Но. 757; Ар.
4. сечь кнутом, Нсл. 146. сйльно йзбйвать плетью йлй веревкой. Шсл. Разбойніка дратавалі нядаўна. Нсл. Як стаў яго дратаваць, дык ледзь жывога пусьціў. Ст. дратаваны, 1. прйч. (к дратаваць 1)—пле-тенный йз проволокй. Нсл. 146. Дратава-ная клётка. Нсл.
2. (к дратаваць 2)—укрепленный прово-локой.
3. (к дратаваць 3)—вйтый йз трех Вйтушек. НК: Очеркн, Но. 757; Ар.; Ксл. Дратаваная пуга. Я зьвіў сабе дратава-ную пугу. Сянно (Ксл.).
•дратаваць 11-тўю-тўеш-тўе, несоверш., перех. — топтать посевы, траву. Шсл.; Ар.; Ксл. Коні дратуюць Апанасава жыта. Чараўкі Сян. (Ксл.). Коні ходзяць па жыйе — дратуюць яго. Ст. Соверш. здратаваць —йстоптать посевы. Ар.; Шсл. Коні здратавалі ячмень. Ст. Прйч. здратаваны —йстоптанный(о посевах). Ар.; Шсл.
Чыста ўся пшаніца здратавана. Ст. Здратаванае жыта мітусіцца ў ягоным аччу. Цялеш: Дзесяць, 34.
КНІГІ ОНЛАЙН
