Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•адбёрціся,—<м nod бёрціся.
•ад^іранка-нкі-нцы, ж..—пласт сена. Юрсл. 3 адбіранак кладуць копы — 20 штук г капу. Юрсл. Заўсёды так заве-дзена: звычайная адбіранка — пуд вагі. Тм. с.ч. перабіранка. Уменьш. адбіраначка-чкі-чцы. Юрсл. Нарабіў адбіраначак — будзе прыкопак. Юрсл.
•адбітак-ткт, м. 1. отпечаток. мгсл.
2. оттнск.
•адё>-\зыАваць-іць-іцьцё,—см. nod біць.
•адбіваньне-ня, предл.-ню, ср. 1.—обмо-лоченная солома. Дсл. Кармлю кароўку адным адбіваньням. Дсл.
2. cm. nod біць, адбіваць.
•адб-івацца-/еда,—<.«. nod біцца.
•адбіВІНЫ-Н, едйнств. ч. нет.— обмоло-ченная солома. Дсл. Дай карове адбівін. Дсл.
•адбрахаць,—< «. под брахаць.
•адбрахацца, см. nod брахацца.
•адбудова-вь/, dam.. предл.-ee, ж.—восста-новленне. Гсл.
•адбуд-оваваць-аваць,— см. под будаваць.
•адбуд-овавацца-авац^й,—см. под буда-в'ацца.
•адбываць-ь'іць-ываньне-ьіты,—ем. под быць.
•адб-ывацца-ывда,—см под быць.
•адгоджаны,—nod гадзіць.
•адгокаць,—cm. nod гокаць.
• адгосткі-каў, eäuHcme. ч. нет.—отдача внзнта. Сопаць Бел. (Дсл.)
•адгоцаць,—cm. nod гоцаць.
•адгоцацца, cm. nod гоцацца.
• адгад-аць-аваць-аны-аньне,—см. nodza-д'аць.
•адгадка-дкі-дцы, ж.—ответ на загадку, — разгадка, отгадка. Ар.
• адгадлівы-вая-вде—быстро отгады-ваюіцнй, постнгаюіднй задачу(загадку, С.) Нсл. 372, способный отгадывать. Дсл. Адгадлівы хлапец! Ніхто так уборзьдзе не адгадае загадкі як ён. Нсл. Адгадлівы дзяцюк, такі масьцюк заданьні адгада-ваць. Дсл.
•адгадунцьі-цоў—разгадкн. Гсл.
•адгадзіць, адгаджаць,—cm. nod гадзіць. •адга-дзіцца-джацца,—см. под гадзіцца. •адганашыць,—cm. nod ганашь'іць.
•адгара-дзіць-джаць.—січ. под гарадзіць.
• адгара-дзіцй,а-джацца,—см. подгара-дзіцца.
•адгар-аць-эць,—cm. nod гарэць. •адгарнўць,—™. под гарнўць.
•адгарнўцца,—cm. nod гарнўцца.
•адгартаць,—nod гарнўць.
•адгэнуль, нареч. 1.—от того временн. Ар.; Вал.; Вял.: Барн.; Мен.; Мл. Адгэнуль, ЯК бацька памер, пачалося ў нас ліха. Ар.
2. оттуда, ОТ ТОГО места. Ар.;Барн.; Вал.; Вял.; Мен.; Mar. Касілі адгэнуль дагэтуль. Ар.
•адгэтуль, нареч. 1.—отныне, от сего временн. Ар.; Вал.; Вял.; Барн.; М.; Маг. Адгэтуль будзем начай рабіць. Ар.
2. отселе, отсюда. Ар.; Барн.; Вал.; Вял.; Мен.; МГсл.; Нсл.372.; Ксл.; Дсл. Адгэтуль ПйЧЫ-наецца наша сенажаць і цягнецца дагэ-нуль. Ар. Адгэтуль далёка рака. Нсл. Адгэтх'ль мы пойдзем лёгка. КапланыСян. (Ксл.)
•адгрыз-аць-ыр,—с.м. nod грызьці. •адгрыз-ацца-ьціся.—ек. под грызьціся. •адгрымёць,—cm. nod грымёць.
•адгў-дз\дь-джаны,—с.ч. nod гўдзіць.
•адгук-арь-нўць,—ем. nod гукаць.
• адгўк-адца-ацца-нўцца,—см. nodгукацца. •адгырк-авацца-н гцца,— cm. nod гыркаць.
•адход-dp, предл.-дзе, м. 1.—уход, отшест-вне, Нсл. 382 отход. Па тваім адходзе. Нсл. 2. убежніце от кого-лнбо. Нсл. 382. Адходу няма ад дакучнікаў. Нсл.
•адходны-ная-нае, 1. назначенный для отхода. Нсл. 382. Адходны дзень. Нсл.
2. (церк.)—проіцальный(отходный, С.) Нсл. 382. Адходную малітву чытаў. Нсл.
•адходзе,(бсзлйч.), адходзіць,—пооісьйі. •адходзіцца,—nod ісьціся.
адхон 28 аддзёл
•адхон-нр, м. 1.—отлогость, покатость. Гсл.
2. уклон, МГсл. склон. Дэбае варона на адхон затону, стала над вадою і — бух з галавою! С. Музыка, 78.
3. откос. МГсл. Восень шэрыя заслонкі моўчкі клала на адхон. С. Музыка, 34.
•адхона, нареч. 1.—отлого. Нсл. жі.Дарога йдзець адхона. Нсл.
2. поодаль, Нсл. 382. отклоннв немного. Адхона нясі, каб не абліўся. Нсл. Пастаў адхона ад сьцяны. Нсл.
•адхоны-ндя-нае—отлогнй, Гсл.; Нсл. 382 пологнй. Гсл. Бераг адхоны, можна ёмка спусьціцца. Нсл. Адхоная гара. Нсл. С.ч. спусклясты.
2. покатый. МГсл.
•адхоплены, адхапі'ць,—<■.«. т>д хагііць.
•адхакацца,—<м. под хакацца.
•адхап-аваць-іць-ляць-нўць,—cm. nod ха-паць.
•адхапшца,—<». под хапацца. •адхін-аць-гг/ь,—< ч. nod хінўць.
•адхін-ацца-іэдя,— см. под хінўцца.
•адхінёньне-ня, nped.t.-ню, <р.—отступ-ленне, уклоненне, отклоненне. Лірычнае адхіненьне—лнрнческое отступленне. •адхіснўць,—<.м. под хістаць.
•адхіснўцца,—<■«. под хістацца. •адхляснуць,—<.м. под хляскаць.
•адх ліп-аць-ір, — іч под хліпаць. •адхвастаць,—nod хвастаць. •ацхўк-аць-нуцца,—см. под хўкаць. •аддохці,—<■.«. nod дохці.
•аддал-іць-ены-еньне,—см. под даліць.
•аддалеч, нареч.—нздалн. Шсл. Аддалеч стань ды глядзі. Ст.
•аддал-яць-гць,—< м. под даліць. •аддал-яцца-гі^а,— см. nod даліцца.
•аддаль: пушчаць г ваддаль—медлнть. Ар. Гэну дзяўчыну надабе цяперака браць, а ня пушчаць г ваддаль. Ар. Соверш. пусьціць у ваддаль—замедлнть. Ар.
пайсьці ў ваддаль—замедлнться, затя-нуться, задержаться. Ар. Справа пашла г ваддаль.
•адданасьць-ір, ж.—преданность. мгсл.
• аддарав-аць-0нь/-0«ьне,~<.н. под дара-в'аць.
• аддатак-тку, пред.і.-тку, м.—то, что отдано. Нсл. 60. Ранейшых аддаткаў я ня ўлічыў. Нсл.
•адд-аваць-аць, —<.ч. nod даваць.
•адд-авацца-ацца.—с.ч. nod давацца.
•аддўха-ухі-усе, ж.—передышка. Юрсл. Дай мне аддуху. Нсл. 359. А ддухі не даюць, просячы. Тм. Аддухі дзяцё не даець. Дсл. Рабіў без аддухі. Юрсл. Аддухі няма. Тм. •аддудоравацца—выдаваться вперед, топоріцнться. Дсл. Багатыр ідзець — кішэні аддудоруюцца. Дсл. См. аддуду-раеацца.
•аддудўравачь-рую-руеш-руе; пове.і.-руй-pyÜMd, несоверш., перех.—ВЫСТавЛЯТЬ ВПб-ред, оттопырнвать. Нсл. 373. He addydypyü пазухі. Нсл. Соверш. аддудўрыць. Нешта ты аддудурыў сваё крысо, пакажы, што там і’ цябе. Нсл. Прйч. аддудўраны—вы-давшнйся, оттопыренный. Нсл. Нешта твая кішаня аддудўрана. Нсл.
•аддудуравадра-руюся-руешся, несоверш., возвр.—надыматься, выдаваться вперед, (Дсл.) оттопырнваться, Нсл. 373. топор-іцнться. Дсл. У цябе пазуха аддудуруецца, аддудурылася нешта. Нсл. Соверш. адду-дурыцца-руся-рышся—выдаться вперед, оттопырнться. (Растсл.; пнз); Нсл: Адзежа, пуза аддудуруецца, аддудурылася. Нсл. •аддудырыць-рг-рыш-ра, 1. — адду-дурыць. Чым ты аддудырыў кішзні? Юрсл. 2. отставнть, протянуть в сторону. Юрсл. Аддудырыць рукў. Юрсл. Зазлавалася, губы аддудырыла й пашла. Тм.
Прйч. аддудыраны, 1.—аддудўраны. Ідзець — кішэні аддудыраны, як тама па цагліне ляжыць. Юрсл.
2. —отставленный, протянутый в сторо-ну. Юрсл. Юрсл.
•аддудырыцца—аддудўрыцца. Сарочка аддудырылася ад ветру.
•аддыха, аддыхі, аддысе. ж. —пере-дышка. Песьні бяз краю, без пачатку, без аддыхі. Гарэцю: Песьні. 55. Ср. воддыш. •аддыханьне, -ня, ср.—передышка.
Дождж пашоў — парабку на адды-ханьне, гаспадару на ўздыханьне. Дсл. Зьбірайцеся, хмаркі, г кучкі, ды няхай дожджык будзе — гаспадаром на ўздыханьне, а жнейкам на аддыханьне. Нсл. 359.
•аддых-аць-ніць, —< м. nod дыхаць.
•адэ-эст! ліеждо.чет.—окрнк пастуха на коров, когда те гонятся к стаду нлн отгоняются от потравы. Шсл. Адэ-эст куды!... Адэ-эст сюды! Войстрава Сьміл. (Ксл.)
•ад'ех-адь-ацца,~ем. nod ехаць.
•ад’езьдзіны-н, eduncme. ч. нет.—подарок, даваемый слугам хозянна отьезжа-юіцнмн гостямн. Нсл. Ад’езьдзін нікому ня даў: такі скупы! Нсл.
•ад’емнік лесу—отдельная часть леса, выдавшаяся в поле. Дсл. 565.
•ад’-ёсьці-я<)йі(ь,— < м. под есьці.
•ад’ёсьціся,—с.ч. под ёсьціся.
•ад’яжджаньне-ня, пред.і.-ню, ср.—отьезд. Гсл.
•ад’яжджаць,—< .н. под ехаць. •ад’яліцца,—< м. nod яліцца. •аддзогаць,—<м hod дзогаць.
•аддзёл-лг, nped.i.-ле, м. 1.—отдел.
2. двор, образовавшнйся после раздела семьн. Шсл. Брат жывець на аддзеле. ДукаркаСьміл. (Шсл.) Вон на тот час быў на сваём хлебе, г ваддзеле ад айца. Гордз. Ак. хуіі. 7.
3. отряд. МГсл.
аддзельны
29
адзін
•аддзельны-нага, во смысле йм. суіц.—от-делнвшнйся. Ідзе ты быў? У ваддзель-нага. Ельн. (Дсл.)
•аддзёрж-аваць, аддзяржаць,—см. под дзяржаць.
•аддз-ёрці-іраць,—под дзёрці.
•аддзякаваць,—< м. под дзякаваць.
•аддзял-яць-гі/ь,— < м. под дзяліць. •аддзял-ярца-іцца,—<м. под дзяліцца. •аддзячыць,—<•.«. под дзячыць.
•аддзірлівы-вая-вае, охотн.—гоняіцнй зверя не дружно (о собаке). Дсл.
•аддзунуць, см. под дзўнуць.
•адзоў, адзову, предл.-зьве, .м.. юрйд.
1 .—аппелляцня. Хто бы ся бяз прычыны слушнае ад суду падкаморага адзоў учыніў, тот павінен заплаціці віны падкамораму шэсьць рублей грошай. Стт. 352. За адзовам маюць быці высланы ад Сгдг Галоўнага камісары. Стт. 352.
2 . отзыв, Нсл. 373. отозванне. Тм. Лдзог ад работы. Нсл.
•адзоўнік-wa, предл.-іку, зват.-іча, м.
—апеллятор.
•адзоўніца-цы-цы, ж..—апелляторша.
•адзоўны-ная-нае, юрйд.—апелляцнон-ный.
•адзабаль, адзабыль, адзабылі, нареч.. област.—в самом деле, действнтельно. Ксл. Адзабаль кажу, што не пайду. Рыбчына Сір. (Ксл.) Адзабыль Міхась пашоў. Міхалі Куз. (Ксл.). Адзабылі я здурэла! Канавалава Куз. (Ксл.) См. адзаль.
•адзабальны-ная-нае—старый,(? С.) Дсл. действнтельный? Адзабальнае паве-даньне—старый рассказ. Барада Парэц. (Дсл.) Ср. адзабаль.
•адзабылі, -см. под адзабыль.
•адзадні-няя-няе—задннй. мгсл. Адзад-нія малцы на конях, у зьнізах, штыр-хаюць іх пад бокі нагамі. Дзьве Душы, 110.
•адзаду, нареч — сзадн, (Дсл.; Нсл. 373) позадн. Гсл. Ен шпарка шчэз у вагоне, быццам уцягнены нейкім адзаду. ЗСД229. Засталося туманным сном нейдзе адза-ду. Тм. 279. Ідзе Васіль? — Васіля няма. Адзаду едзе, застаўся. Дсл. Яна адзаду прышла. Реч. у. Чуецца адзаду нейкае хрупаньне. Гарэцкі: Песьні, 56. Уменьш.
адзадку—сзадя. Адзадку едзе. Нсл. Сядзь, дзевачка, у вазочку адзадку. Дсл. •адзалёрь-ёю-ёеш-ёе, соверш.—отмёрз-нуть, пропасть. Ксл. Адзалёла расада. Бікава Сян.(Ксл.). Ср. золка.
•адз-аўнучца-ывацца,— <м. под адазвацца.
•адзГмак-лзку, м.—мороз, бываюіцнй после тёплых дней в начале весны. Нсл. 373. Сёлета адзімак ня горы зімы дзяржыць. Нсл.
•адзін, адна, адно; род. аднаго й област. аднага, аднаё, аднаго (аднага); дат.
аднаму, аднэй, аднаму; твор. з адным, аднэй, адным; предл. пры адным, аднэй, адным; мн. ч. адны, адных, адным... —однн, одна, одно. Адны вы разумныя. Нсл. 359. Адзін хоць зьеж вала — адна хвала. Послов. Нсл. Мяне аднаго выправілі. Падсады Сір. (Ксл.). Адным возам na піва едуць, послов.—два сапога — пара. вк (ЛБ 1708). Адзін чорт маляеаў, послов.—одннм мнром мазаны. ВК (ЛБ 1637). Адзін non хрысьціў, послов.—одннм мнром мазаны. Мл. Аднэй чаркі зь цябе досыць—будет с тебя ОДНОЙ. Зьверавічы Краснап. (Бяльсл.).
йменнтельный падеж мн. ч. нмеет полную форму адныя, еслн в другой частн предложення ему соответствует чнсл. другія. Адныя кажуць адно, другія — другое. Ар.
КНІГІ ОНЛАЙН
